مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
اصغر نوروزی؛ بهروز قرنی آرانی؛ احمد عظیمی
چکیده
مسکن از نیازهای اولیه انسان و جزئی از هویت روستا است و در دهه‌های اخیر به دلایل مختلف زمینه‌ساز تحولات کالبدی سکونتگاه‌های روستایی شده است. پژوهش حاضر بر تجزیه و تحلیل پیامدهای کالبدی برخورداری روستاهای شهرستان خوانسار از تسهیلات مسکن روستایی تصریح و تأکید دارد و در تلاش است تا «کیفیت مصالح»، «کیفیت سازه‌ای»، «ساختار ...
بیشتر
مسکن از نیازهای اولیه انسان و جزئی از هویت روستا است و در دهه‌های اخیر به دلایل مختلف زمینه‌ساز تحولات کالبدی سکونتگاه‌های روستایی شده است. پژوهش حاضر بر تجزیه و تحلیل پیامدهای کالبدی برخورداری روستاهای شهرستان خوانسار از تسهیلات مسکن روستایی تصریح و تأکید دارد و در تلاش است تا «کیفیت مصالح»، «کیفیت سازه‌ای»، «ساختار بومی مسکن» و «کیفیت مسکن استاندارد» را در مساکن روستایی ساخته‌شده با اعتبارات این طرح واکاوی کند. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر پیمایش است. جامعه آماری مورد پژوهش، سرپرستان خانوارهای روستایی بر پایه سرشماری ۱۳۹۵ و تعداد نمونه با محاسبة فرمول کوکران 345 نفر است که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. همچنین با کاربرد روش نمونه‌گیری خوشه‌ای-تصادفی، تعداد 18 روستا تعیین شد. با توجه به مطالعات کتابخانه‌ای، مصاحبه با مسئولان بنیاد مسکن و مشاهدات میدانی، پرسشنامه‌ای با 27 سؤال زیر نظر کارشناسان دانشگاه طراحی و در میان نمونه‌ها توزیع و تکمیل شده است. پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ بر اساس 40 پرسشنامه، 83/0 به دست آمد که در حد مطلوبی است. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل مسیر معادلات ساختاری، به طور کلی تسهیلات مسکن روستایی بر تحولات کالبدی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان خوانسار با ضریب تأثیر 18/0 اثر داشته است. در این میان تسهیلات مسکن روستایی بر «کیفیت مصالح» با ضریب تأثیر 31/0، «کیفیت سازه‌ای» با ضریب تأثیر 48/0، «ساختار بومی» با ضریب تأثیر 81/0 و بر «مسکن استاندارد» با ضریب تأثیر 25/0 اثرگذار بوده است. بنابراین تداوم ارائه تسهیلات با رویکردی نوین و مبتنی بر شرایط بومی نواحی روستایی پیشنهاد می‌شود.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
عسگر حسین زاده؛ مهدی معمری؛ اردوان `قربانی؛ رئوف مصطفی زاده؛ مرتضی مفیدی چلان
چکیده
روستاها، با توجه به نزدیکی خاصی که به منابع طبیعی و محیط زیست پیرامون خود دارند، بیشترین تاثیرگذاری و تاثیرپذیری را از محیط پیرامون خود دارند و از اهمیت به‌سزایی برخوردار هستند و توسعه نامناسب روستاها باعث بوجود آمدن چالش‌های زیست محیطی بسیار گسترده‌ای مانند تخریب مراتع و جنگل‌‌ها، فشار بر منابع خاکی و آبی و تهدید حیات وحش شده ...
بیشتر
روستاها، با توجه به نزدیکی خاصی که به منابع طبیعی و محیط زیست پیرامون خود دارند، بیشترین تاثیرگذاری و تاثیرپذیری را از محیط پیرامون خود دارند و از اهمیت به‌سزایی برخوردار هستند و توسعه نامناسب روستاها باعث بوجود آمدن چالش‌های زیست محیطی بسیار گسترده‌ای مانند تخریب مراتع و جنگل‌‌ها، فشار بر منابع خاکی و آبی و تهدید حیات وحش شده است. البته نحوه پراکنش و دسترسی به شاخص‌های زیرساختی مبتنی بر خدمات نشانگر میزان رشد و توسعه‌یافتگی مناطق روستایی و نحوه نگرش به برنامه‌ریزی غیرمتمرکز در سطح کشور است. این پژوهش در سال 1401 و با هدف شناسایی و سطح‌بندی شاخص‌های زیرساختی مبتنی بر خدمات، دهستان‌های شمال استان اردبیل با استفاده از فن‌ها و معیارهای متدوال سطح‌بندی صورت گرفت. روش تحقیق در این مقاله با توجه به ماهیت موضوع و هدف تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی و نوع پژوهش کاربردی است. تعداد 15 شاخص با سطح اعتبار مناسب و مورد اجماع کارشناسان امور اجرایی و متخصصان دانشگاهی برای سنجش زیرساخت‌ها در منطقه انتخاب گردید. طبق نتایج بالاترین میزان مرتبط با شاخص میزان دسترسی به برق در دهستان‌های مشگین شهر با مقدار 71/86 درصد و کمترین میزان مرتبط با شاخص میزان دسترسی به تعمیرگاه ماشین آلات کشاورزی در شهرستان گرمی با مقدار 86/3 است. درکل نتایج نشان داد که دهستان دشت در شهرستان مشگین شهر در مقایسه با دهستان‌های دیگر در سطح اول قرار داشته (693/0= Ci) و دهستان قشلاق شرقی در شهرستان بیله‌سوار در سطح آخر قرارگرفته است (497/0= Ci). بنابراین پیشنهاد می‌گردد ضمن مکان‌یابی نقاط روستایی در سطوح مختلف به‌ویژه میزان دسترسی به امکانات موجود، تقویت امکانات روستاها و گسترش خدمات زیربنایی و رفاهی در اولویت قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
فاطمه معززی؛ سعید یزدانی
چکیده
امروزه جهت تأمین امنیت غذایی و پاسخ به تقاضای روز افزون ناشی از رشد جمعیت، اکثر کشورها و از جمله ایران به تولید گندم توجه ویژه دارند. اتخاذ سیاست‌های انگیزشی دولت‌ها جهت افزایش تولید این محصول، زمینه استفاده گسترده‌‌ی نهاده‌های مختلف تولید، از جمله کودهای شیمیایی که امکان آلودگی خاک و آب را دارد به دنبال داشته است. افزایش این آلودگی‌ها ...
بیشتر
امروزه جهت تأمین امنیت غذایی و پاسخ به تقاضای روز افزون ناشی از رشد جمعیت، اکثر کشورها و از جمله ایران به تولید گندم توجه ویژه دارند. اتخاذ سیاست‌های انگیزشی دولت‌ها جهت افزایش تولید این محصول، زمینه استفاده گسترده‌‌ی نهاده‌های مختلف تولید، از جمله کودهای شیمیایی که امکان آلودگی خاک و آب را دارد به دنبال داشته است. افزایش این آلودگی‌ها موجب تغییر نگرش در زمینه‌ی تولید غذا شده است. از مهمترین این نگرش‌ها، تولید پایدار غذای کافی در کنار توجه به ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی است. بنابراین جهت رسیدن به این هدف، بهینه‌سازی و افزایش کارایی زیست‌محیطی و هزینه در مصرف نهاده‌های کود شیمیایی ضروری است. بدین منظور این مطالعه به بررسی کارایی هزینه و کارایی زیست‌محیطی گندمکاران شهرستان گچساران با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها پرداخته است. داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و تکمیل پرسشنامه از کشاورزان روستاهای دشت لیشتر شهرستان گچساران در سال 1398 بدست آمد. نتایج نشان داد متوسط کارایی هزینه تحت فرض بازده ثابت به مقیاس و بازده متغیر به مقیاس به ترتیب 536/0 و 662/0 و میانگین کارایی زیست‌محیطی تحت فرض بازده ثابت به مقیاس و بازده متغیر به مقیاس به ترتیب 569/0 و 691/0 است. بنابراین امکان کاهش هزینه تولید و عدم کارایی زیست‌محیطی به میزان قابل توجهی برای کشاورزان با بهبود در کارایی فنی نیز وجود دارد. لذا توصیه می‌شود در کنار آموزش کشاورزان در استفاده‌ی بهینه از نهاده‌های شیمیایی، دولت می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های حمایتی، گندمکاران را به سمت کشت و تولید ارگانیک این محصول سوق دهد تا ضمن تأمین درآمد آنان، محصول سالمتری به دست مصرف‌کنندگان برسد و عملکرد زیست‌محیطی آنها را بهبود بخشد.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
مهناز محمدزاده نصیرآبادی؛ محبوبه حسنی؛ طاهره شرقی
چکیده
امروزه مسئله سلامت و کیفیت مواد غذایی یکی از چالش های فراروی جوامع است و کشاورزی ارگانیک به عنوان گزینه جایگزین کشاورزی رایج، به سرعت در حال رشد و گسترش می باشد و در آینده ای نه چندان دور مهم ترین و اصلی ترین مشخصه حضور محصولات کشاورزی در بازارهای جهانی، عرضه محصولات عاری از ترکیبات شیمیایی و ارگانیک خواهد بود. این پژوهش با هدف تحلیل ...
بیشتر
امروزه مسئله سلامت و کیفیت مواد غذایی یکی از چالش های فراروی جوامع است و کشاورزی ارگانیک به عنوان گزینه جایگزین کشاورزی رایج، به سرعت در حال رشد و گسترش می باشد و در آینده ای نه چندان دور مهم ترین و اصلی ترین مشخصه حضور محصولات کشاورزی در بازارهای جهانی، عرضه محصولات عاری از ترکیبات شیمیایی و ارگانیک خواهد بود. این پژوهش با هدف تحلیل مولفه های توسعه کشاورزی ارگانیک از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی استان تهران انجام شده است. از نظر ماهیت از نوع پژوهش های کمی، از لحاظ میزان کنترل متغیرها از نوع غیرآزمایشی و از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی بوده و به روش توصیفی-همبستگی انجام شده است. جامعه آماری کلیه کارشناسان جهاد کشاورزی استان تهران بوده اند که حداقل طی یک سال قبل از انجام پژوهش اشتغال به کار داشته اند(سال 1399) و تعداد آن ها 200 نفر بوده است. برای برآورد حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شده (127 نفر) که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در پژوهش حاضر ابزار اصلی گرد آوری داده ها، پرسشنامه بوده است که برای محاسبه قابلیت اعتماد پرسشنامه‌ها، از روش آلفای کرونباخ و با استفاده از نرم افزار آماری Spss استفاده شده است. ( 94/0 =α). در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، در ﺑﺨﺶ تحلیل توصیفی از روشﻫﺎی آﻣﺎری ﻧﻈﯿﺮ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ، ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ، اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر، ﻧﻤﺎ، ﻣﯿﺎﻧﻪ و غیره و در ﺑﺨﺶتحلیل استنباطی از روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﺎﻣﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. نتایج نشان که مولفه های مختلفی در روند توسعه کشاورزی ارگانیک تاثیر دارند که طی تحلیل عاملی درپنج دسته مولفه های اقتصادی-حمایتی(653/9)، آموزشی-دانشی(799/7 )، فنی-ترویجی(766/7 )، نهادی-قانونی(152/7 ) و تحقیقاتی-تبلیغاتی(258/4) خلاصه شدند؛که مجموعا 048/61 درصد واریانس مولفه های توسعه کشاورزی ارگانیک را تبیین کردند. لذا توسعه کشاورزی ارگانیک نیازمند عواملی می باشد که ترکیب مناسبی از هر کدام در زمان و مکان مناسب ضرورت دارد.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
سمیه کردعلیوند؛ حسین شعبانعلی فمی؛ علی اسدی؛ علی اکبر براتی
چکیده
روند فزآینده کمبود غذای سالم در بازار و تخریب محیط زیست دو چالش مهم در عصر حاضر به شمار می‌روند. صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی در صورت مدیریت صحیح می‌تواند نقش مهمی در حل چالش‌های مطرح شده ایفاء نماید. نظر به اهمیت صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی، تحقیق حاضر به بررسی اثرات صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی از دیدگاه کشاورزان ...
بیشتر
روند فزآینده کمبود غذای سالم در بازار و تخریب محیط زیست دو چالش مهم در عصر حاضر به شمار می‌روند. صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی در صورت مدیریت صحیح می‌تواند نقش مهمی در حل چالش‌های مطرح شده ایفاء نماید. نظر به اهمیت صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی، تحقیق حاضر به بررسی اثرات صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی از دیدگاه کشاورزان پرداخته است. جامعه آماری شامل کلیه تولیدکنندگانی در کشور بود که در سال 1400 دارای مجوز محصولات گواهی‌شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی بودند که تعداد آنها 638 نفر بود. از این میان 204 تولیدکننده به‌صورت تصادفی ساده به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده پرسشنامه محقق ساخته بود و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها علاوه‌بر آماره‌های توصیفی از ضریب تغییرات و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافته‌های تحقیق نشان داد که از میان اثرات صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی در حال حاضر اثرات اجتماعی (با ضریب مسیر 868/0) مهمترین اثر صدور گواهی هستند. پس از این اثرات به ترتیب اثرات مربوط به بهبود فرآیند تولید (845/0)، محیط زیست و پایداری (819/0)، فرآیندهای بازار و صادرات (799/0) و در نهایت اثرات مربوط به سلامت و ایمنی مواد غذایی (768/0) قرار دارند. از میان اثرات اجتماعی افزایش اعتماد مصرف‌کنندگان به کیفیت مواد غذایی (با بار عاملی 782/0) دارای اهمیت فراوان می‌باشد، لازم است تولیدکنندگان با افزایش کیفیت محصولات کشاورزی و تولید محصولات سالم‌تر براساس استانداردهای بین‌المللی زمینه افزایش اعتماد مصرف‌کنندگان را فراهم نمایند. از طرفی راه‌اندازی کسب‌و کارهای کوچک در طول زنجیره تأمین محصولات سالم کشاورزی می‌تواند فرصتهای شغلی را برای روستاییان فراهم نماید و از این طریق به توسعه کشاورزی و روستایی کمک کند.
مقاله پژوهشی
اقتصاد
رضا یاری؛ شجاعت زارع؛ سیده محبوبه میرمیران
چکیده
ارزیابی پتانسیل اکولوژیک و اقتصادی گامی موثر و ابزاری مناسب در جهت هدایت فعالیت‌ها و کاربری‌های جاری در سرزمین به سوی مدیریت جامع و توسعه‌ای پایدار روستایی می‌باشد. شناسایی و ارزیابی پتانسیل‌های هر منطقه، راهنمایی برای تحقق توسعه‌ای همگام با طبیعت در مناطق روستایی وابسته به طبیعیت است. در این مطالعه ارزش اقتصادی کارکرد تولید ...
بیشتر
ارزیابی پتانسیل اکولوژیک و اقتصادی گامی موثر و ابزاری مناسب در جهت هدایت فعالیت‌ها و کاربری‌های جاری در سرزمین به سوی مدیریت جامع و توسعه‌ای پایدار روستایی می‌باشد. شناسایی و ارزیابی پتانسیل‌های هر منطقه، راهنمایی برای تحقق توسعه‌ای همگام با طبیعت در مناطق روستایی وابسته به طبیعیت است. در این مطالعه ارزش اقتصادی کارکرد تولید علوفه در مراتع روستای چهار باغ استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. تیپ‌بندی پوشش گیاهی منطقه با رفتن به عرصه مورد نظر و پیمایش صحرایی و همچنین با کمک نقشه توپوگرافی منطقه و هچنین با استفاده از طرح شناخت مناطق اکولوژیک کشور و بر اساس روش طبقه‌بندی فلورستیک-فیزیونومیک مشخص و نمونه‌برداری از هر تیپ گیاهی به صورت تصادفی-سیستماتیک صورت گرفت. در منطقه مورد مطالعه 6 تیپ گیاهی شناسایی شد. نتایج مطالعه نشان داد که علوفه تولیدی کل در مراتع روستای چهارباغ برابر 6203605 کیلوگرم علوفه خشک و علوفه قابل‌دسترس (علوفه پایدار) برابر 1763925 کیلوگرم می‌باشد. ارزش اقتصادی کل علوفه تولیدی مراتع روستای چهارباغ برابر 520‚284‚110‚52 ریال و ارزش اقتصادی کل علوفه قابل‌دسترس این مراتع برابر با 960‚012‚904‚11 ریال برآورد شد. ظرفیت تعداد کل واحد دامی دارای بازدهی و ارزش اقتصادی4749 راس بوده که کل سود سالانه برابر 000‚760‚821‚12 ریال برآورد گردید؛ بنابراین ارزش افزوده دامداری در مرتع مورد مطالعه معادل040‚747‚917 ریال می‌باشد
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
سپیده قاسمیان؛ آرش دوراندیش؛ محمد قربانی؛ فاطمه سخی
چکیده
بیمه محصولات کشاورزی، روشی کارآمد برای کاهش ریسک فعالیت در این عرصه است که همواره درصدد بهبود و افزایش بهره‌وری اقتصادی بخش کشاورزی، از راه ترغیب کشاورزان به بیمه کردن محصولاتشان برآمده است. موفقیت و کارآیی آن به تمایل کشاورزان به بیمه‌ی محصولات بستگی دارد. با توجه به اهمیت بیمه محصولات کشاورزی در کاهش خطرپذیری و تثبیت درآمد کشاورزان، ...
بیشتر
بیمه محصولات کشاورزی، روشی کارآمد برای کاهش ریسک فعالیت در این عرصه است که همواره درصدد بهبود و افزایش بهره‌وری اقتصادی بخش کشاورزی، از راه ترغیب کشاورزان به بیمه کردن محصولاتشان برآمده است. موفقیت و کارآیی آن به تمایل کشاورزان به بیمه‌ی محصولات بستگی دارد. با توجه به اهمیت بیمه محصولات کشاورزی در کاهش خطرپذیری و تثبیت درآمد کشاورزان، این پژوهش به بررسی عوامل مؤثر بر کاهش تقاضای بیمه محصول گندم آبی کشاورزان شهرستان تربت‌جام پرداخته است. این پژوهش از طریق روش اسنادی و پیمایشی با تکمیل پرسشنامه و روش‌نمونه‌گیری در دسترس از 198 نفر از گندمکاران این شهرستان در سال زراعی1400-1399 انجام و با بهره‌گیری از الگوی لاجیت دوگانه تحلیل شد. براساس اطلاعات اخذ شده از جهاد کشاورزی شهرستان تربت‌جام، تعداد 72 نفر از کشاورزان مورد نمونه اقدام به بیمه محصول گندم آبی کرده‌اند. نتایج پژوهش نشان داد که عوامل اجتماعی-اقتصادی شامل سطح تحصیلات، سطح‌زیرکشت گندم آبی، سال‌های سابقه مواجه شدن مزرعه با خطر، پرداخت به موقع غرامت توسط صندوق بیمه محصولات کشاورزی و کامل بودن سطح پوشش اثر منفی و از سوی دیگر، متغیرهای میزان درآمد حاصل از فروش گندم آبی، داشتن منابع درآمدی غیر از گندم آبی و فاصله تا دفتر بیمه از محل سکونت کشاورزان اثر مثبت بر احتمال کاهش تقاضای بیمه توسط کشاورزان گندم‌کار شهرستان تربت‌جام دارند. به منظور اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش زیان‌دهی کشاورزان و بیمه کشاورزی، مناسب است که طبقه‌بندی ریسک‌های مختلف کشاورزی بر حسب مناطق و بیمه‌گذاران توسط صندوق بیمه محصولات کشاورزی در چارچوب استانی و منطقه‌ای مورد ارزیابی قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
سید عرفان حسینی؛ علی اکبر براتی؛ حسین شعبانعلی فمی
چکیده
امروزه، علیرغم اهمیت انکارناپذیر پرورش زنبورعسل در جوامع مختلف به‌واسطه کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی (نظیر تسهیل گرده‌افشانی گیاهان)، این بخش با مشکلات و فرصتهای مغفول‌مانده‌ای روبه‌رو است که عملکرد و توسعه آن را با محدودیت مواجه ساختهاست. به همین دلیل، پژوهش حاضر تلاش کرده‌است تا مشکلات و فرصتهای پیش‌روی پرورش ...
بیشتر
امروزه، علیرغم اهمیت انکارناپذیر پرورش زنبورعسل در جوامع مختلف به‌واسطه کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی (نظیر تسهیل گرده‌افشانی گیاهان)، این بخش با مشکلات و فرصتهای مغفول‌مانده‌ای روبه‌رو است که عملکرد و توسعه آن را با محدودیت مواجه ساختهاست. به همین دلیل، پژوهش حاضر تلاش کرده‌است تا مشکلات و فرصتهای پیش‌روی پرورش زنبورعسل در شهرستان فریدونشهر را شناسایی و تحلیل کرده و پیشنهادهایی را در راستای توسعه این صنعت ارائه کند. داده‌های مورد استفاده در سال 1401 و با ابزار پرسشنامه محقق‌ساخته جمع‌آوری شد. حجم نمونه مورد مطالعه 140 زنبوردار بود که با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای از میان زنبورداران شهرستان فریدونشهر (210 زنبوردار) انتخاب شدند. نتایج حاصل از آمار توصیفی و تحلیل عاملی اکتشافی آشکار کرد که عرضه عسل تقلبی در بازار و مشکلات فرهنگی و اجتماعی نظیر کمبود مکان برای استقرار زنبورستان‌ها و استفاده غیراصولی از مواد شیمیایی در کشاورزی از عمده‌ترین مشکلات پیش‌رو هستند و 67/12 درصد واریانس کل را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین، فرصتهای طبیعی نظیر اقلیم و پوشش گیاهی مناسب شهرستان جهت پرورش زنبورعسل و وجود منابع آبی باکیفیت و فراوان در نزدیکی زنبورستان‌ها با تبیین 70/22 درصد واریانس کل، مهمترین فرصتهای پیش‌روی پرورش زنبورعسل در شهرستان فریدونشهر هستند. در نهایت پیشنهاد شد تا در قالب زنبورداری قراردادی، نهاده‌های مورد نیاز زنبورداران مایل به تولید محصولات ارگانیک تأمین شده و با ملزم نمودن آنها به رعایت استانداردهای لازم، محصولات آنها تحت عنوان ارگانیک فروخته شود تا از فرصتهای طبیعی مغفول‌مانده این شهرستان به‌نحو شایسته استفاده شود.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
علیرضا شفائیه نجار؛ محمد کاوسی کلاشمی؛ حیدر قلی‌زاده
چکیده
با توجه به شباهت اقلیمی و محیطی مجموع سه استان شمالی ایران و کشور هلند، همواره این سؤال مطرح است که چرا سطح توسعه بخش کشاورزی در این دو پهنه جغرافیایی تا این حد متفاوت است و آیا امکان الگوبرداری از هلند برای تسریع در فرایند رشد و توسعه ایران (استان‌های شمالی) وجود دارد. هدف پژوهش حاضر، تعیین سطح توسعه‌یافتگی بخش کشاورزی سه استان شمالی ...
بیشتر
با توجه به شباهت اقلیمی و محیطی مجموع سه استان شمالی ایران و کشور هلند، همواره این سؤال مطرح است که چرا سطح توسعه بخش کشاورزی در این دو پهنه جغرافیایی تا این حد متفاوت است و آیا امکان الگوبرداری از هلند برای تسریع در فرایند رشد و توسعه ایران (استان‌های شمالی) وجود دارد. هدف پژوهش حاضر، تعیین سطح توسعه‌یافتگی بخش کشاورزی سه استان شمالی ایران (گیلان، مازندران و گلستان) و کشور هلند می‌باشد. برای دستیابی به این هدف، از الگوی تصمیم‌گیری چندمعیاره MARCOS استفاده شد. مهمترین دلیل استفاده از این روش، اطمینان‌بخشی و دقت بیشتر در حل مسائل تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره می‌باشد؛ روشی مبتنی بر سلسله مراتب و شناخت شرایط و محدودیت‌ها برای حل مشکلات کسب‌وکار در دنیای واقعی. آمار و اطلاعات مورد نیاز از آم ارنامه‌های کشاورزی و پایگاه‌های اطلاعاتی مانند بانک جهانی، سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی به‌دست آمد. نتایج حاصل مؤکد فاصله زیاد سطح توسعه‌یافتگی استان‌های شمالی ایران در مقایسه با کشور هلند در حوزه‌های زراعت، باغبانی، دامپروری، مکانیزاسیون و آموزش و زیرساخت می‌باشد. از مهمترین دلایل موفقیت هلند استفاده از فناوری‌های برتر و گلخانه‌های پیشرفته، اعم از کشاورزی هیدروپونیک، استفاده از انرژی زمین گرمایی، فناوری نورافشانی مصنوعی و راهکارهای آبکشتی و هواکشتی است؛ لذا حمایت از توسعه این فناوری‌ها در کشور می‌تواند شکاف توسعه‌یافتگی بخش کشاورزی در استان‌های شمالی ایران را کاهش داد.
مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
مریم قاسمی؛ فرهاد رمضانی
چکیده
Maintaining the security of the country's borders requires maintaining the population of the border areas. Since the most important reason for the migration of border dwellers is economic hardships, the present study identifies the economic strategies of maintaining villagers in border areas. The research method is descriptive and analytical, and two SWOT QSPM strategic planning tools were used. The statistical population is the villages with more than twenty households located 10 kilometers from the Iran-Afghanistan border in Torbat-Jam city. In this study, 34 local experts in 17 border villages ...
بیشتر
Maintaining the security of the country's borders requires maintaining the population of the border areas. Since the most important reason for the migration of border dwellers is economic hardships, the present study identifies the economic strategies of maintaining villagers in border areas. The research method is descriptive and analytical, and two SWOT QSPM strategic planning tools were used. The statistical population is the villages with more than twenty households located 10 kilometers from the Iran-Afghanistan border in Torbat-Jam city. In this study, 34 local experts in 17 border villages evaluated the matrix of internal factors with 48 factors and external factors with 9 factors. The results of SWOT showed that having favorable conditions for animal husbandry in border villages is the most important strength and the inefficiency of the cooperative of border residents and the lack of injecting its benefits to the villagers is the most important weakness in maintaining the population in border villages. In this matrix, strengths with 2.13 are superior to weaknesses with 1.03.In the foreign matrix, increasing the government's attention to the residents of border villages compared to the past is the most important opportunity, and the sanctions against Iran in many fields and the reduction of economic relations between the two borders are the most important economic threats to maintaining the population in border villages. In this matrix, opportunity points with 1.12 outweigh weaknesses with 1.02. According to the final score in the internal factors evaluation matrix of 2.16 and in the external factors evaluation matrix of 1.14, the selected strategy is defensive. With the help of the QSPM matrix, among the seven defense strategies presented, the first priority is to increase the diversity of income sources and create suitable and income-generating non-agricultural job opportunities in border villages such as handicrafts, tourism, and the development of service sector activities, etc. with a score of 1.55.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
رضا نوروزی اجیرلو؛ مسلم سلیمانپور؛ محمدکریم رئیسی؛ جواد اصغری راد
چکیده
امروزه نیاز فزاینده به کارآفرینی روستایی جهت ایجاد فرصت های شغلی زیاد برای روستاییان بیش از گذشته احساس می شود. که مى‌توانند در افزایش تولید، ارتقاى سطح درآمد و بهبود وضعیت اجتماعى مردم مؤثر باشند.پژوهش حاضر با هدف تبیین الگوی موانع و مشکلات توسعه کارآفرینی روستایی در شرکت های تعاونی و کشاورزی انجام گردید. تحقیق به صورت کیفی و با ...
بیشتر
امروزه نیاز فزاینده به کارآفرینی روستایی جهت ایجاد فرصت های شغلی زیاد برای روستاییان بیش از گذشته احساس می شود. که مى‌توانند در افزایش تولید، ارتقاى سطح درآمد و بهبود وضعیت اجتماعى مردم مؤثر باشند.پژوهش حاضر با هدف تبیین الگوی موانع و مشکلات توسعه کارآفرینی روستایی در شرکت های تعاونی و کشاورزی انجام گردید. تحقیق به صورت کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی تفسیری انجام شد. جامعه آماری تحقیق مدیران و کارشناسان کارآفرین شرکت های تعاونی و کشاورزی در سال 1401 می‌باشند که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند 25 نفر تا حد رسیدن به اشباع اطلاعاتی انتخاب شدند و جهت گردآوری داده‌ها از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته و جهت آنالیز داده‌ها از روش تحلیل پدیدارشناسی اسمیت و همکاران استفاده گردید.بر اساس تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، درمجموع 105 مضمون، 12 مضمون فرعی و 5 مضمون اصلی، استخراج و طبقه‌بندی شدند. این پژوهش تلاش می‌کند تا مشکلات و چالش‌های پتانسیل کارآفرینی روستایی را کشف کند که هدف این مقاله بر شناسایی مشکلات مختلف مرتبط با کارآفرینی روستایی تمرکز دارد. نتایج بیانگر آن بودند که موانع و مشکلات توسعه کارآفرینی روستایی در شرکت های تعاونی و کشاورزی مشتمل بر تم‌های فرهنگ، ساختار سازمانی، حمایت های کارآفرینی، ساختار کارآفرینی و مدیریت بود. مدیران شرکت های تعاونی و کشاورزی بایستی سطح دانش و مهارت های مدیریت خود را با شرکت در کارگاه ها و سمینارها افزایش دهند. چرا که این مهارت ها باعث افزایش عملکرد کلی شرکت های تعاونی و کشاورزی می شود.
مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری
یزدان شیرمحمدی؛ الهام لطیفی
چکیده
سازمان‌های گردشگری نیازمند برقراری ارتباط و تعامل با گردشگران از طریق رسانه‌های اجتماعی هستند. از طریق پلت‌فرم‌های رسانه‌های اجتماعی، گردشگران به طور مستقل اطلاعات را تولید و به اشتراک می‌گذارند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثرات کیفیت داده‌کاوی بر پذیرش اطلاعات توسط گردشگران در پلت‌فرم‌های رسانه‌های اجتماعی از طریق متغیر میانجی ...
بیشتر
سازمان‌های گردشگری نیازمند برقراری ارتباط و تعامل با گردشگران از طریق رسانه‌های اجتماعی هستند. از طریق پلت‌فرم‌های رسانه‌های اجتماعی، گردشگران به طور مستقل اطلاعات را تولید و به اشتراک می‌گذارند. هدف پژوهش حاضر بررسی اثرات کیفیت داده‌کاوی بر پذیرش اطلاعات توسط گردشگران در پلت‌فرم‌های رسانه‌های اجتماعی از طریق متغیر میانجی اثرات تشخیصی درک شده، اعتبار اطلاعات در روستاهای هدف گردشگری استان خوزستان انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از حیث جمع‌آوری داده‌ها از نوع تحقیقات توصیفی و از شاخه مطالعات میدانی به شمار می‌آمد و از نظر ماهیت از نوع تحقیقات همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش گردشگران روستاهای هدف گردشگری استان خوزستان می‌باشد. به دلیل عدم دسترسی به تمامی مراجعه‌کنندگان تعداد جامعه مورد مطالعه نامحدود در نظر گرفته شد. در این پژوهش روش نمونه‌گیری، روش نمونه گیری در دسترس می‌باشد و بر اساس جدول مورگان و کرجسی نمونه 384 نفر تعیین شد. روش‌های گردآوری اطلاعات پژوهش به دو شیوه کتابخانه‌ای و میدانی بوده است. در این پژوهش برای سنجش روایی از روایی ظاهری و محتوایی و همچنین روایی سازه استفاده شد و برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ و ضریب پایایی ترکیبی بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تحلیل معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS نشان داد که کیفیت داده‌کاوی بر اثرات تشخیصی درک شده و اعتبار اطلاعات تأثیرگذار بود. اثرات تشخیصی درک شده و اعتبار اطلاعات بر پذیرش اطلاعات مؤثر بودند. همچنین اثرات ریسک درک شده بین کیفیت داده‌کاوی و اثرات تشخیصی درک شده و بین کیفیت داده‌کاوی و اعتبار اطلاعات نقش تعدیل‌کننده داشت. ازطرفی اثرات تشخیصی درک شده و اعتبار اطلاعات، نقش میانجی بین کیفیت داده‌کاوی و پذیرش اطلاعات داشتند. براساس نتایج حاصل از یافته‌های تحقیق پیشنهاد می شود، مدیران صفحات و وبلاگ‌های فعال درپلت فرم‌های رسانه‌های اجتماعی مختلف نسبت به ارائه اطلاعات به روز و کارآمد بصورت مستمر اقدام نموده و با توجه به نیازهای کاربران ، با تولید محتوای متنی مناسب و فایل‌های تصویری یا ویدیویی قابل دانلود، اطلاعات ارائه شده به کاربران را افزایش دهند.ضمن اینکه با طرح سؤال و یا چالش، محتوای ارائه شده را کاربردی‌تر کرده و مخاطب را به شکل مستقیم با محتوا درگیر کنند
مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
علی ایزدی؛ سید هادی طیب نیا
چکیده
امروزه نقش خلاقیت در اقتصاد جهانی و روند توسعه کشورها به قدری مهم و کلیدی ارزیابی شده است که، خلاقیت با سهمی چشم‌گیر توانسته نقشی اساسی در رشد و توسعه اقتصادی جهان ایفا نماید. از طرفی دیگر، توانمندی نیروی انسانی، توانسته پایداری این خلاقیت را برای سطوح مختلف یک کشور رقم بزند. براین اساس، هدف پژوهش حاضر واکاوی تأثیرگذاری خانوارهای ...
بیشتر
امروزه نقش خلاقیت در اقتصاد جهانی و روند توسعه کشورها به قدری مهم و کلیدی ارزیابی شده است که، خلاقیت با سهمی چشم‌گیر توانسته نقشی اساسی در رشد و توسعه اقتصادی جهان ایفا نماید. از طرفی دیگر، توانمندی نیروی انسانی، توانسته پایداری این خلاقیت را برای سطوح مختلف یک کشور رقم بزند. براین اساس، هدف پژوهش حاضر واکاوی تأثیرگذاری خانوارهای توانمند بر شکل‌گیری روستاهای خلاق می‌باشد. پژوهش به لحاظ هدف،کاربردی است و روش پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی است. جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات به دو صورت اسنادی و میدانی(پرسشنامه) در 5 بعد توانمندی خانوارهای روستای(مؤثر بودن، معنی‌داری، شایستگی، اعتماد و حق انتخاب) انجام شد. جامعه‌آماری پژوهش شامل سرپرستان خانواردرروستاهای شهرستان رشتخوار بوده که براساس فرمول کوکران حجم نمونه 377 خانوار محاسبه و به صورت تصادفی ساده در سال 1401 توزیع شد. برای تحلیل داده‌ها از مدل تحلیل شبکه‌ای(ANP)، تحلیل‌های آماری ، تحلیل فضایی و نرم‌افزارهای Super Decisions ,GIS ، SPSS استفاده گردید، یافته‌های تحقق نشان داد که شاخص‌های خلاقیت خانوارها(9725/0)، اهمیت شغلی(9177/0)، شخصیت خانوارها(8847/0) دارای بیشترین وزن هستند. بنابراین مدل برازش شده برای انجام پژوهش مناسب بوده و بیانگر دهنده رابطه خطی و مستقیم بین توسعه شکل‌گیری روستاهای خلاق و خانوارهای روستایی توانمند در منطقه مورد مطالعه است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که، از عوامل اصلی عدم گسترش شکل‌گیری سکونتگاه‌های خلاق در مناطق روستایی در سطح روستاهای شهرستان رشتخوار می‌توان به تأمین نیازهای مالی از سمت مدیران دستگاه های ذی ربط دولتی و خصوصی اشاره کرد. در این راستا به با توجه به روند جهانی شدن روستاها، وضعیت پایین تحصیلی در بین خانوارها می‌تواند چراغ قرمزی برای برنامه‌ریزان روستایی باشد پیشنهاد می‌گردد.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
آرش دوراندیش؛ مهدیه سالاری؛ محمود دانشور کاخکی؛ فاطمه سخی
چکیده
در سال‌های اخیر، بخش غیرکشاورزی به‌گونه‌ای گسترده به عنوان ابزاری برای کاهش فقر روستایی و ایجاد اشتغال سودآور برای نیروی‌کار روستایی شناخته شده است. در ایران فعالیت‌های غیرکشاورزی در مناطق روستایی به علت خشکسالی‌های اخیر کشور، بحران منابع آب و گرایش جوانان روستایی به این نوع فعالیت‌ها رشد زیادی داشته است. به طوری‌که بر مبنای ...
بیشتر
در سال‌های اخیر، بخش غیرکشاورزی به‌گونه‌ای گسترده به عنوان ابزاری برای کاهش فقر روستایی و ایجاد اشتغال سودآور برای نیروی‌کار روستایی شناخته شده است. در ایران فعالیت‌های غیرکشاورزی در مناطق روستایی به علت خشکسالی‌های اخیر کشور، بحران منابع آب و گرایش جوانان روستایی به این نوع فعالیت‌ها رشد زیادی داشته است. به طوری‌که بر مبنای سرشماری نفوس و مسکن در سال 1395، 7/49 درصد از شاغلان مناطق روستایی در کل کشور در بخش غیرکشاورزی شاغل بوده‌اند. از این‌رو، پژوهش حاضر به تحلیل عوامل مؤثر بر اشتغال بهره‌برداران بخش کشاورزی به فعالیت‌های غیرکشاورزی در شهرستان سبزوار پرداخته است. داده‌ها با تکمیل پرسشنامه و روش‌نمونه‌گیری تصادفی ساده در دسترس از 208 نفر از کل کشاورزان این شهرستان در سال زراعی1400-1399به دست آمده و با بهره‌گیری از مدل لاجیت دوگانه تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که تعداد 112 نفر (8/53 درصد) از کشاورزان دارای فعالیت غیرکشاورزی‌اند که حدود 6/19درصد (22 نفر) از آنان فعالیت دولتی، 4/30 درصد فعالیت خصوصی و 50 درصد از کشاورزان به صورت آزاد به فعالیت غیرکشاورزی مشغول‌اند. نتایج مدل لاجیت نیز نشان داد که عوامل اجتماعی-اقتصادی شامل سطح تحصیلات و تعداد اعضای خانوار کشاورز، اثر مثبت و از سوی دیگر متغیرهای سن کشاورز، سطح زیرکشت، تجربه فعالیت کشاورزی، تنوع فعالیت کشاورزی و میزان درآمد کشاورزی اثر منفی بر احتمال اشتغال کشاورزان به فعالیت غیرکشاورزی دارند. پیشنهاد می‌شود که دولت با بالا بردن سطح توانایی‌های فنی و مهارتی روستاییان از طریق ارائه خدمات آموزش فنی حرفه‌ای متناسب با ایجاد کارآفرینی در مناطق روستایی در سطح مدارس و دانشگاه‌ها اقدام کند.
)
