نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارگروه جغرافیا دانشگاه پیام نور

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

چکیده دهستان سرکل به دلیل استقرار در مناطق کوهستانی، با مشکلات توسعه فیزیکی و کشاورزی مواجه است. بنابراین با توجه به شرایط اقلیمی خاص خود، شرایط مناسبی برای کشت انگور دیم فراهم‌ شده است. هدف تحقیق شناخت توانمندی‌ها و پتانسیل‌های محیطی و قابلیت‌ها و مزیت‌های تولیدی محصول انگور دیم جهت برنامه‌ریزی متناسب با امکانات بالقوه و بالفعل این دهستان است. به این منظور در سال زراعی 1392 پرسشنامه‌ای تهیه شد و با استفاده از فرمول کوکران 343 بهره‌بردار مورد پرسش‌گری قرار گرفتند. پژوهش با استفاده از روش پیمایش، مطالعات میدانی و تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها به ارائه راهبردهای در جهت ارزیابی قابلیت کشت انگور دیم پرداخته است. درگام بعد، راهبردهای ارائه‌شده با استفاده از ماتریس (QSPM) اولویت‌بندی شد. نتایج نشان داد راهبردهای برنامه‌ریزی کشت انگور دیم از نوع تهاجمی است. در ماتریس ارزیابی عوامل داخلی، نمره‌های نهایی 52/2 صدم، نشان می‌دهد که توسعه کشت و تولید انگور دیم دهستان سرکل از نظر عوامل درونی (داخلی) دارای قوت است. ماتریس ارزیابی عوامل خارجی با مجموع امتیاز 44/3 صدم نشان‌دهنده آن است که در وضعیت موجود، توسعه کشت و تولید انگور دیم دهستان سرکل می‌تواند با تقویت فرصت‌ها در مقابل تهدیدها به‌خوبی عمل کند. در نهایت با استفاده از ماتریس (QSPM) راهبرد (SO6) با عنوان «احداث صنایع تبدیلی و تکمیلی جهت ذخیره انگور و کاهش ضایعات» انتخاب و معرفی شد

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Feasibility of Rainfed Viticulture in Marivan Rural Region Using SWOT Method, Sarkal County)

نویسندگان [English]

  • Rehaneh soltani moqadas 1
  • Masoud Khoran 2

1 Assistant professor, Department of Geography Payame Nour University

2 PhD. Candidate of Geography and Rural Planning, Tehran Payame Nour University

چکیده [English]

Abstract Due to being in mountainous regions, Sarkal County has not developed much either physically or agriculturally. However, its specific climatic conditions have provided an opportunity to establish rainfed vineyards. The aim of this study was to evaluate the potentials and capability of the region for establishing rainfed vineyards as well as identify the benefits of rainfed vineyards for future planning. For this purpose, a questionnaire was prepared and sent to 83 grape growers in 31 villages. In addition, associated managers were interviewed according to 343 Kookran formula. The current study offers solutions for developing rainfed vineyards, applying the measurement method, case studies, and also enumerating the pros and cons, and opportunities as well as threats based on SWOT. As the next step, the provided solutions were prioritized based on QSPM matrix. The results showed that the solutions for developing rainfed vineyards are kind of aggressive solutions. According to the internal factors assessment Matrix, the final score of 2.52 shows that establishing and developing rainfed vineyards based on internal factors in Sarkal County is highly possible. Moreover, the external factors assessment Matrix with a total score of 3.44 shows that in the present conditions, the development of rainfed vineyards in Sarkal County reinforces the opportunities. Finally, SO6 approach titled “constructing Agro-processing industries to save the vintage and cut down the damages” was selected and introduced using QSPM matrix, which reads.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mountainous Regions
  • Agriculture
  • Grapes
  • aggressive
  • QSPM Matrix
افتخاری، ع. و مهدوی، د. 1385. راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل swot . مجله مدرس علوم انسانی، 10( 2): 31- 1
آمارنامه کشاورزی استان کردستان.1392. قابل دستیابی در: http://www.amar.org.ir، آخرین دسترسی: 25 اسفند 1392.
بی ‌نام .1388. آمارنامه محصولات باغی و زراعی، دفتر آمار و فناوری اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی، تهران: 102-63
تمدنی، د. 1386. توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی، ضامن نیل به امنیت غذایی پایدار. فصلنامه علمی وکشاورزی پایدار، 4(۴).
تودارو، م. 1386. توسعه اقتصادی در جهان سوم. چاپ پانزدهم، ترجمه غلامعلی فرجادی. انتشارات کوهسار. تهران. ص: 558
توپچی، ب. 1392. سند توسعه صنایع تبدیلی کشاورزی در استان کردستان. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه کردستان.
جلال س، نمازی، ع. 1386. نقش بخش کشاورزی در توسعه اقتصادی استان یزد. فصلنامه روستا و توسعه،10(1): 41-23.
 خالدی، ک. و رحیم زاده، ا. 1389. قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها، و تهدیدهای فرآوری صادرات کشاورزی ایران. مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، 16(62): 83-104 .
سالنامه آماری استان کردستان، کشاورزی، جنگلداری و شیلات (1390). قابل دستیابی در: http://www.amar.org.ir، آخرین دسترسی: 5 بهمن 1391.
فال سلیمان، م.، صادقی، ح. و غلامی، ز. 1392. بررسی اثرات اقتصادی – اجتماعی محصولات استراتژیک بر توسعه مناطق روستایی. مطالعه موردی: کشت پسته در بخش شش طراز شهرستان خلیل آباد، مجله مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 3(12): 63-41
فردآر، د. 1386. مدیریت استراتژیک. ترجمه علی پارسائیان و محمد اعرابی، انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ یازدهم، خلاصه علی فوز مسلمیان، تهران
قادرزاده، ح. 1381. بررسی اقتصادی تولید و بازار رسانی انگور دیم در مناطق غربی استان کردستان. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه کردستان، 90-56
کرباسی، ع.، منوری، م. و موگویی، ر. 1386. مدیریت استراتژیک در محیط زیست. انتشارات کاوش قلم، تهران، 27-15
کرمی، ک. 1390. اهمیت صنایع تبدیلی در توسعه تاکستان‌های دیم استان کردستان. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه کردستان، 95-52
کریم کشته، م.، رفیعی، ب. و اشکانی، ا. 1381. کارآیی بازار رسانی کشت و تولید انگور و راه‌های بهبود آن در استان سیستان و بلوچستان. پژوهشنامه بازرگانی، 162-139
محمدی، د. 1388. بررسی مسائل بازار رسانی انگور دیم در شهرستان ممسنی. تهران، وزارت جهاد کشاورزی، موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس. 43-1
مرکز آمار ایران. 1390. نتایج کلی سرشماری نفوس و مسکن استان کردستان.
مطیعی لنگرودی، ح. 1384. جایگاه کشاورزی در روستاهای دره‌های غرب شهرستان مشهد؛ تنگناها و راهکارها. مجله جغرافیا و توسعه، 3(5): 24-5.
ایزدی، م. و اعرابی، م. (ترجمه). 1381. مبانی مدیریت استراتژیک. هانگر و ویلن. انتشارات پژوهش‌های فرهنگی. چاپ اول. تهران.
یار احمدی، ف. موموندی، ع. 1391. آسیب‌شناسی تشکل­های روستایی و کشاورزی استان لرستان برای تعیین استراتژی مناسب جهت افزایش اثرگذاری آنها بر بازاریابی و بازار رسانی محصولات کشاورزی. مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی انگور و کشمش ،29 شهریور، دانشگاه ملایر.