توسعه روستایی
سیدمحمد فهیمی فرد؛ بهمن بازگیر
چکیده
در این مطالعه به شناسایی، ارزیابی و اولویتبندی ریسکهای انتقال و توزیع گاز به مناطق روستایی و ارائه راهکارهای لازم جهت پوشش آنها پرداخته شد. برای این منظور جهت گردآوری دادههای مورد نیاز، پرسشنامه طراحی شده میان نمونه تعیین شده (به روش گلوله برفی) از خبرگان صنعت گاز کشور و بویژه استان هرمزگان توزیع شد و از میان آنها 17 پرسشنامه ...
بیشتر
در این مطالعه به شناسایی، ارزیابی و اولویتبندی ریسکهای انتقال و توزیع گاز به مناطق روستایی و ارائه راهکارهای لازم جهت پوشش آنها پرداخته شد. برای این منظور جهت گردآوری دادههای مورد نیاز، پرسشنامه طراحی شده میان نمونه تعیین شده (به روش گلوله برفی) از خبرگان صنعت گاز کشور و بویژه استان هرمزگان توزیع شد و از میان آنها 17 پرسشنامه تکمیل و دریافت شد. همچنین، جهت تجزیهوتحلیل دادهها از تکنیک دلفی ، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) ، تکنیک دیمتل (DEMATEL) و فرآیند تحلیل شبکهای (ANP) استفاده شد. نتایج نشان داد بطورکلی 31 ریسک در 5 معیار اصلی در انتقال و توزیع گاز به مناطق روستایی وجود دارد که به استثنای ریسکهای: تغییر در قوانین سرمایهگذاری داخلی، تغییر در مفاد قرارداد و تغییر در فناوری، که در محدوده زرد (احتیاط) میباشند، تمامی ریسکهای شناسایی شده در محدوده قرمز (خطر) هستند. همچنین، در میان معیارهای اصلی بهترتیب، ریسکهای: «مدیریتی/سازمانی»، «اقتصادی»، «سیاسی و قانونی»، «زیستمحیطی» و «فنی»، در اولویت میباشند. علاوه براین، در میان زیرمعیارها: «عدم کفایت نیروهای متخصص»، «کمبود نقدینگی»، «ناکارآمدی سیستم سلامت، امنیت و محیطزیست (HSE) »، «عدم جذب بودجه»، «عملکرد و تصمیمات نامناسب مدیران»، «نوسانات قیمتها»، «تحریمهای اقتصادی»، «زمانبندی نامناسب»، «حوادث فاجعهآمیز» و «نوسانات نرخ ارز»، بهترتیب در اولویت اول تا دهم هستند. در نهایت، راهکارهای پوشش ریسک-های انتقال و توزیع گاز به مناطق روستایی بر اساس اولویت آنها ارائه شد.
توسعه روستایی
علی بهرامی
چکیده
تحقیقات کشاورزی از مهمترین راهبردهای توسعهی جوامع روستایی و کشاورزی است. با اینحال اثربخشی این راهبرد از سوی برخی سیاستگذاران کلان اقتصادی و نیز گروههای اجتماعی مورد تردید قرار گرفته است. از اینرو ارزیابی آثار و منافع اقتصادی تحقیقات کشاورزی، نخستین ضرورت اثبات آثار اقتصادی ارزشمند آنها است. لذا این پژوهش با هدف ارزیابی ...
بیشتر
تحقیقات کشاورزی از مهمترین راهبردهای توسعهی جوامع روستایی و کشاورزی است. با اینحال اثربخشی این راهبرد از سوی برخی سیاستگذاران کلان اقتصادی و نیز گروههای اجتماعی مورد تردید قرار گرفته است. از اینرو ارزیابی آثار و منافع اقتصادی تحقیقات کشاورزی، نخستین ضرورت اثبات آثار اقتصادی ارزشمند آنها است. لذا این پژوهش با هدف ارزیابی آثار اقتصادی فعالیتهای پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان با استفاده از تحلیل مازاد اقتصادی که در سال 1400 انجام شد. یافتهها نشان داد که سرمایهگذاری در تحقیقات کشاورزی بر منافع و رفاه اقتصادی تولیدکنندگان (کشاورزان) و مصرفکنندگان محصولات کشاورزی افزوده و آثار مثبتی بر توسعه بخش کشاورزی و روستایی استان داشته است. نرخ بازده داخلی و میانگین نسبت فایده به هزینه فعالیتهای پژوهشی این مرکز تحقیقاتی به ترتیب 50% و 1/7 ارزیابی شده است. بنابراین هر یک ریال سرمایه گذاری در تحقیقات کشاورزی 1.7 ریال سود اقتصادی برای دست اندرکاران تحقیقات کشاورزی به ویژه کشاورزان به عنوان جمعیت اصلی جوامع روستایی استان داشته است. در نتیجه این افزایش منافع، آثار مثبتی بر فرایند توسعه بخش کشاورزی و جوامع روستایی خواهد داشت. بنابراین پیشنهاد میشود که دولت با در نظر گرفتن وظایف حاکمیتی خود، با اعمال سیاستهای حمایتی هم از بعد تخصیص اعتبارات پژوهشی کافی و هم از منظر ایجاد همگرایی در بین کلیه سیاستگذاران اقتصادی کشور برای ایجاد باور لازم بر نقش بنیادی و راهبردی تحقیقات کشاورزی در توسعه اقتصادی و روستایی، بسترهای لازم را فراهم نماید.
توسعه روستایی
ابراهیم قائد؛ محمد طاهر احمدی شادمهری؛ حبیب شیرافکن لمسو؛ هانیه حسین زاده
چکیده
مناطق روستایی ایران به عنوان مهترین قطب تولید محصولات کشاورزی شناخته شده است. با توجه به اینکه توزیع درآمد بر میزان فقر و رفاه اقتصادی روستائیان اثرگذار است، آگاهی از عوامل مؤثر بر چگونگی توزیع درآمد در مناطق روستایی کشور، برای تدوین سیاستهای فقرزدایی، ضروری خواهد بود. شناسایی این عوامل، راه را برای اقدامات مناسب در وهلهی اول ...
بیشتر
مناطق روستایی ایران به عنوان مهترین قطب تولید محصولات کشاورزی شناخته شده است. با توجه به اینکه توزیع درآمد بر میزان فقر و رفاه اقتصادی روستائیان اثرگذار است، آگاهی از عوامل مؤثر بر چگونگی توزیع درآمد در مناطق روستایی کشور، برای تدوین سیاستهای فقرزدایی، ضروری خواهد بود. شناسایی این عوامل، راه را برای اقدامات مناسب در وهلهی اول به منظور بهبود الگوی توزیع درآمد روستایی و در وهلهی دوم برای کاهش فقر روستایی در ایران فراهم خواهد ساخت. هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر آزادسازی تجاری و کیفیت نیروی انسانی بر ضریب جینی در مناطق روستایی ایران برای دورهی زمانی۱۳۹9-۱۳۵۰ میباشد. برای تحلیل موضوع از مدل خود رگرسیون برداری (VAR)، روش یوهانسن - جوسیلیوس، روش انگل - گرنجر و روش تصحیح خطا استفاده شده است. یافتههای تحقیق بر اساس ضریب جمله تصحیح خطا، نشان داد که در هر دوره، 61/0درصد از عدم تعادل کوتاهمدت برای رسیدن به تعادل بلندمدت تعدیل میشود و میتوان بیان داشت که در بلندمدت یک درصد افزایش در متغیرهای کیفیت نیروی انسانی (نرخ باسوادی کشاورزان) و درآمد نسبی کشاورزی به ترتیب باعث کاهش 78/2 و03/2 درصد در نابرابری توزیع درآمد میشود، و یک درصد افزایش در متغیرهای رشد اقتصادی بخش کشاورزی،مخارج پرداختی عمرانی دولت به کشاورزی، شاخص درجه باز بودن تجاری و نسبت سرمایهگذاری کشاورزی به ترتیب باعث افزایش 68/، 51/0، 85/2 و 18/1درصد در نابرابری توزیع درآمد میشوند و از بین انواع متغیرهای نامبرده، اثر شاخص درجه باز بودن تجاری بر نابرابری توزیع درآمد، در مقایسه با سایر متغیرها بیشتر است.
توسعه روستایی
مکرم روان بخش؛ طوبی عابدی
چکیده
ارزیابی تهدیدهای مؤثر بر اکوسیستمها بهمنظور توسعه راهبردهای مناسب مدیریت محیطزیستی، پایش و ارزیابی آنها امری ضروری است. پناهگاه حیاتوحش و تالاب بینالمللی امیرکلایه با مساحت 1230 هکتار در دهستان شیرجوپشت، بخش رودبنه، شهرستان لاهیجان در استان گیلان واقعشده است. در این تحقیق ابتدا جهت تدوین معیارهای و زیرمعیارهای پژوهش، ...
بیشتر
ارزیابی تهدیدهای مؤثر بر اکوسیستمها بهمنظور توسعه راهبردهای مناسب مدیریت محیطزیستی، پایش و ارزیابی آنها امری ضروری است. پناهگاه حیاتوحش و تالاب بینالمللی امیرکلایه با مساحت 1230 هکتار در دهستان شیرجوپشت، بخش رودبنه، شهرستان لاهیجان در استان گیلان واقعشده است. در این تحقیق ابتدا جهت تدوین معیارهای و زیرمعیارهای پژوهش، از منابع کتابخانهای همچنین نتایج حاصل از طرح تدوین برنامه مدیریت زیست بومی تالاب امیرکلایه(1399) استفاده شد. در تدوین این برنامه 30 نفر از ذینفعان و بهره بردان تالاب شرکت داشتند. سپس بهمنظور استخراج و تبیین دقیق مشکلات و مسائل تالاب پرسشنامهای با معیارهای اولیه طراحی و به 15 نفر از متخصصین مطلع به مدیریت تالاب امیرکلایه ارسال شد. در گام بعدی نظرات متخصصین ازنظر نرمال بودن به کمک آزمون کولموگروف- اسمیرنف موردسنجش قرار گرفت و درنهایت مشکلات و مسائل شناساییشده به روش دلفی فازی رتبهبندی شدند. نتایج نشان داد که معیار بیولوژیک با سه زیر معیار، معیار فیزیکوشیمیایی با شش زیر معیار، معیار اقتصادی با شش زیر معیار، معیار اجتماعی با 12 زیر معیار و معیار فرهنگی با چهار زیر معیار مهمترین معضلات تالاب بودند. نتایج حاصل از رتبهبندی زیرمعیارها نشان داد که ورود گونههای مهاجم و رشد و تجزیه گیاهان با امتیاز 38/ 0در بخش بیولوژیکی و کاهش عمق و سطح تالاب همچنین آلودگی تالاب به کود و سموم کشاورزی به ترتیب با امتیاز 21/0 و 20/0 در بخش فیزیکوشیمیایی حائز بالاترین رتبه بودند. افزایش سطح زیر کشت اراضی شالیکاری روستاهای حاشیه تالاب با امتیاز 19/0 ، برداشت بیرویه آب تالاب و فقر اقتصادی جوامع محلی هر یک با امتیاز 18/0 از مهمترین زیرمعیارهای اقتصادی شناسایی شدند. شکار غیرمجاز و بیرویه با امتیاز 11/0 و عدم تعامل و مشارکت بین سازمانی در مدیریت تالاب در گروههای ذینفع تالاب با امتیاز 10/0 از مهمترین زیرمعیارهای اجتماعی و درنهایت زیرمعیارهای فرهنگی، عدم آگاهی جوامع محلی (ساکنین روستاهای حاشیه تالاب) و مدیران و ذینفعان تالاب به ترتیب با امتیاز 31/0 و 30/0 حائز بالاترین رتبه بودند. استفاده از سایر روشهای دیگر کمیسازی عوامل تهدیدکننده تالاب در دستیابی به نتایج دقیقتر و کاملتر بهمنظور اجرای موفقتر برنامه مدیریت زیست بومی امیرکلایه و دستیابی به توسعه پایدار روستاهای حاشیه تالاب مثمرثمرخواهد بود.
توسعه روستایی
جاسم گلابی فر؛ علی اکبر براتی؛ خلیل کلانتری
چکیده
دسترسی به غذا یکی از مهمترین اجزای امنیت غذایی است که نقش مهمی در تحقق امنیت غذایی هر جامعهای دارد. دسترسی به غذا دارای سه مؤلفه اصلی شامل دسترسی فیزیکی، اقتصادی و تداوم دسترسی است. مطالعه حاضر به بررسی وضعیت دسترسی خانوارهای روستایی به غذا در دهستان شاوور پرداخته است. جامعه آماری تحقیق را کلیه خانوارهای روستایی این دهستان تشکیل ...
بیشتر
دسترسی به غذا یکی از مهمترین اجزای امنیت غذایی است که نقش مهمی در تحقق امنیت غذایی هر جامعهای دارد. دسترسی به غذا دارای سه مؤلفه اصلی شامل دسترسی فیزیکی، اقتصادی و تداوم دسترسی است. مطالعه حاضر به بررسی وضعیت دسترسی خانوارهای روستایی به غذا در دهستان شاوور پرداخته است. جامعه آماری تحقیق را کلیه خانوارهای روستایی این دهستان تشکیل دادهاند (2624(N=. حجم نمونه مورد مطالعه 300 خانوار تعیین شد که بر اساس روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب گزینش شد. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه محقق ساخته بود. برای سنجش سطح دسترسی به غذا در سطح جامعه مورد مطالعه، با الهام از روش تعیین شاخص فقر چند بعدی سازمان ملل، یک شاخص استاندارد طراحی شد که قادر بود وضعیت دسترسی خانوارهای روستایی به غذا را به صورت یک نمره استاندارد بین صفر تا یک ارزیابی نماید. این مسئله نوآوری روششناسی تحقیق حاضر بود. یافتههای حاصل از تحقیق نشان داد که تنها 23 درصد از خانوارهای روستایی دهستان شاوور از دسترسی مطلوب به غذا برخوردار هستند. در میان مؤلفههای دسترسی به غذا مؤلفه دسترسی اقتصادی و تداوم دسترسی از وضعیت نامطلوبتری برخوردار است. ناتوانی منابع و مراکز تأمین اقلام غذایی در سطح روستا، عدم خودتولیدی خانوارهای روستایی به دلیل غلبه فرهنگ مصرفی شهری و نوسانات شدید قیمت اقلام غذایی از مهمترین علل کاهش سطح دسترسی به غذا هستند. بر همین اساس پیشنهاد میگردد از طریق توسعه زیرساختهای اطلاعاتی، ارتباطی و حمل و نقل زمینه دسترسی بهتر و بیشتر جامعه روستایی به اقلام غذایی فراهم شده و همچنین با ترویج فرهنگ خود تولیدی و پسانداز خانوارهای روستایی زمینه بهبود تابآوری آنها در مقابل نوسانات قیمت بیش از پیش فراهم گردد.
توسعه روستایی
سارا رنجبر؛ حسین مهدی زاده؛ نعمت اله شیری
چکیده
هدف از پژوهش حاضر شناسایی اثرات کاشت زیتون بر توسعه پایدار روستایی در بخش ریجاب (شهرستان دالاهو در استان کرمانشاه) بود. پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت (پارادایم)، آمیخته از نوع متوالی اکتشافی (کیفی- کمی)؛ به لحاظ هدف کاربردی و در گردآوری و تحلیل دادهها، توصیفی- تحلیلی بود. جامعه مورد مطالعه در بخش کیفی شامل کشاورزان نمونه و پیشرو، کارشناسان ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر شناسایی اثرات کاشت زیتون بر توسعه پایدار روستایی در بخش ریجاب (شهرستان دالاهو در استان کرمانشاه) بود. پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت (پارادایم)، آمیخته از نوع متوالی اکتشافی (کیفی- کمی)؛ به لحاظ هدف کاربردی و در گردآوری و تحلیل دادهها، توصیفی- تحلیلی بود. جامعه مورد مطالعه در بخش کیفی شامل کشاورزان نمونه و پیشرو، کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی و متخصصان موضوع در بخش ریجاب بودند که تعداد 15 نفر از آنها به صورت هدفمند برای مطالعه انتخاب شدند. جامعه آماری پژوهش در بخش کمی شامل تمام زیتون کاران نواحی روستایی (هفت روستا) بخش ریجاب در سال 1400 به تعداد 370 نفر بود که تعداد 209 نفر از آنها به روش نمونهگیری تصادفی طبقهای با انتساب متناسب (براساس حجم زیتون کاران هر روستا) برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها در بخش کیفی مصاحبه نیمهساختاریافته به صورت انفرادی و همچنین بحث گروهی و در بخش کمی پرسشنامه بود. در بخش کیفی از روش تحلیل محتوای جهتدار و در بخش کمی از آمار توصیفی برای شناسایی و اولویتبندی اثرات و پیامدهای کاشت زیتون در بخش ریجاب استفاده شد. براساس نتایج بخش کیفی اثرات کشت زیتون بر توسعه پایدار روستایی در بخش ریجاب در سه مقوله اصلی اثرات اجتماعی (25 مقوله فرعی)، اثرات اقتصادی (21 مقوله فرعی) و اثرات محیطزیستی (14 مقوله فرعی( شناسایی گردد. براساس نتایج بخش کمی مواردی نظیر افزایش تمایل به ماندگاری در بخش کشاورزی، افزایش رفاه اجتماعی در بین خانوارهای کشاورزان و ارتقای ارزش و جایگاه کسب و کارهای کشاورزی مهمترین اثرات اجتماعی؛ دستیابی به درآمد پایدار و دائمی، رونق اشتغال فصلی برای افراد بومی و بهبود ارزش زمینهای کشاورزی منطقه مهمترین اثرات اقتصادی؛ جلوگیری از فرسایش آبی و بادی زمینهای کشاورزی، بهبود وضعیت شوری خاک و بهبود وضعیت آب و هوایی منطقه مهمترین اثرات محیطزیستی کشت زیتون در بخش ریجاب بودند. برمبنای نتایج پژوهش تقویت برنامههای آموزشی- ترویجی، پرداخت تسهیلات کمبهره، شناسایی و معرفی الگوهای موفق در زمینه کشت زیتون و ایجاد و تقویت خوشه کسب و کارهای زیتونکاران به منظور توسعه کشت زیتون پیشنهاد میشود.
توسعه روستایی
احد نوروززاده
چکیده
مطالعهی حاضر با هدف آسیبشناسی شکایات در شرکتهای تعاونی روستایی و ارائه راهکارهای کاهش آنها، در دو مرحله تحلیل تِم و پیمایشی با رویکرد توسعهی پایدار روستایی به صورت اکتشافی و توصیفی و در سال 1400 انجام گرفته است. جامعه آماری در مرحله اول 23 نفر از رؤسای ادارات، مدیران، اعضای هیأت مدیره و بازرسان شرکتهای تعاونی روستایی استان ...
بیشتر
مطالعهی حاضر با هدف آسیبشناسی شکایات در شرکتهای تعاونی روستایی و ارائه راهکارهای کاهش آنها، در دو مرحله تحلیل تِم و پیمایشی با رویکرد توسعهی پایدار روستایی به صورت اکتشافی و توصیفی و در سال 1400 انجام گرفته است. جامعه آماری در مرحله اول 23 نفر از رؤسای ادارات، مدیران، اعضای هیأت مدیره و بازرسان شرکتهای تعاونی روستایی استان اردبیل بوده که به شیوه نمونهگیری ارجاع زنجیرهای (روش گلوله برفی)، انتخاب و در مرحله دوم نیز تعداد 200 نفر از کارکنان ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان و اعضای شرکتهای تعاونی روستایی که به شیوه تصادفی طبقهای انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطّلاعات در مرحله اول، مصاحبه عمیق و مرحله دوم، پرسشنامه محققساخته منتج از مرحله اول بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات در مرحله اول، از روش تحلیل تِم و نرمافزار Atlas-ti در شش مرحله و در مرحله دوم از آزمون تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول و مرتبه دوم و به کمک نرمافزار Amos استفاده شد. بر اساس یافتههای پژوهش عامل "نداشتن شفافیت مالی" با ضریب مسیر 744/0 بیشترین تأثیر را در بروز شکایات در این شرکتها داشته است. بعد از این عامل، عامل "ضعف در نظارت و کنترل" با ضریب 714/0، عامل "ضعف مدیریتی" با ضریب مسیر 592/0، عامل "ترجیح منافع فردی" با ضریب مسیر 568/0، عامل "رقابتپذیر نبودن" با ضریب مسیر 53/0، عامل "بازنگری در قوانین" با ضریب 521/0 و در نهایت عامل "حدود و اختیارات" با ضریب 312/0 به ترتیب به عنوان مهمترین و تأثیرگذارترین عوامل بروز شکایات در شرکتهای تعاونی روستایی شناسایی شدند. بر این اساس پیشنهاد میگردد تضاد منافع در این شرکتها مورد توجه قرار گیرد. همچنین نظارت مستمر و بازرسیهای لازم و رسیدگی به ترازنامه و حساب های عملکرد و سود و زیان، بودجه پیشنهادی و گزارشات هیات مدیره به مجمع عمومی نیز مورد بررسی قرار گیرد.
توسعه روستایی
فاطمه کاظمیه؛ اسماء عیدی؛ صادق اسمعیلی
چکیده
تشکیل و گسترش شرکت های تعاونی روستایی یکی از مهم ترین سیاست ها و راهبردهای توسعه ی بخش کشاورزی و جامعه ی روستایی ایران در نیم قرن اخیر به شمار می رود. لذا با توجه به نقشی که شرکت های تعاونی روستایی در این راستا می توانند داشته باشند تحقیق حاضر با هدف شناسایی موانع توسعه شرکت های تعاونی روستایی در شهرستان ارومیه انجام گرفت. این تحقیق ...
بیشتر
تشکیل و گسترش شرکت های تعاونی روستایی یکی از مهم ترین سیاست ها و راهبردهای توسعه ی بخش کشاورزی و جامعه ی روستایی ایران در نیم قرن اخیر به شمار می رود. لذا با توجه به نقشی که شرکت های تعاونی روستایی در این راستا می توانند داشته باشند تحقیق حاضر با هدف شناسایی موانع توسعه شرکت های تعاونی روستایی در شهرستان ارومیه انجام گرفت. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش شناسی تحلیلی- اکتشافی می باشد و رویکردی کیفی -کمی دارد. جامعه آماری مشتمل بر دو گروه بود. گروه اول صاحب نظران و متخصصان در امور تعاونی روستایی بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با 15 نفر انجام شد. گروه دوم مدیران و اعضای هیئت مدیره شرکتهای تعاونی روستایی شهرستان ارومیه در سال 1400 به تعداد 120 نفر بودند که با توجه به محدود بودن جامعه آماری از روش سرشماری برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. گردآوری داده ها و اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی انجام یافت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی و به کمک نرم افزار spss22انجام شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که موانع توسعه شرکت های تعاونی روستایی شهرستان ارومیه در قالب هفت عامل فرهنگی- اجتماعی، ویژگی های ساختاری، اقتصادی، مدیریتی، سیاستی، سازمانی- حمایتی و خدماتی طبقهبندی شدند و عامل اول با نام فرهنگی- اجتماعی و با تبیین 11.41درصد از تغییرات واریانس به عنوان مهم ترین عامل معرفی شد که پایین بودن دانش حرفه ای اعضای تعاونی، اختلافات میزان اعضا و ارکان تعاونی، پایین بودن روحیه مسئولیت پذیری در بین اعضای تعاونی از جمله متغیرهای واقع شده در این عامل بودند. براساس نتایج به دست آمده، مشکلاتی که در هفت عامل خلاصه شده اند حدود 62 درصد تغییرات واریانس کل را تبیین می کردند. باتوجه به نتایج حاصل از پژوهش پیشنهاد می شود ارتقاء آگاهی اعضاء از طریق برگزاری کارگاه های توانمندسازی در رابطه با ماهیت و کارکرد تعاونی ها، برنامه ریزی اصولی و واقع بینانه براساس نیازهای تعاونی و رفع مشکلات مرتبط با نظام بانکی در اولویت برنامه های مرتبط با توسعه تعاونی های روستایی در شهرستان ارومیه قرار گیرد.
توسعه روستایی
امیر احمدی؛ محمد بادسار؛ حیدر قلیزاده؛ رویا کرمی
چکیده
فقدان تنوع غذایی بهعنوان مهمترین جنبه دسترسی خانوار به غذا، چالشی اساسی برای جوامع روستایی به شمار میآید. هدف اصلی این پژوهش سنجش وضعیت امنیت غذایی خانوارهای روستایی منطقه موردمطالعه با استفاده از شاخص تنوع غذایی و تعیین عوامل اصلی تأثیرگذار بر رژیم غذایی خانوار میباشد. پژوهش مقطعی صورت گرفته جز تحقیقات کاربردی بوده که به ...
بیشتر
فقدان تنوع غذایی بهعنوان مهمترین جنبه دسترسی خانوار به غذا، چالشی اساسی برای جوامع روستایی به شمار میآید. هدف اصلی این پژوهش سنجش وضعیت امنیت غذایی خانوارهای روستایی منطقه موردمطالعه با استفاده از شاخص تنوع غذایی و تعیین عوامل اصلی تأثیرگذار بر رژیم غذایی خانوار میباشد. پژوهش مقطعی صورت گرفته جز تحقیقات کاربردی بوده که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گردیده است. ابزار اصلی جهت گردآوری دادهها پرسشنامه استاندارد محاسبه نمره تنوع غذایی برحسب شمارش گروههای غذایی مصرفی توسط خانوار در دوره مرجع 24 ساعته قبل از فرآیند انجام مصاحبه میباشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی میباشد. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 482 خانوار به روش نمونهگیری طبقهای چندمرحلهای بهعنوان حجم نمونه آماری انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد عمده گروههای غذایی مصرفی توسط خانوارهای روستایی استان آذربایجان غربی بهصورت انواع غلات با 57.9%، گیاهان ریشهای و غدهای با 56.4% و انواع حبوبات با 49.8% میباشد. همچنین ازلحاظ طبقهبندی تنوع غذایی خانوارهای روستایی، 58.1% در طبقه دارای تنوع غذایی متوسط قرار گرفتند. تحلیل روابط مفروض بر اساس مقادیر استاندارد حاصل از هر دو روش تخمین حداکثر بزرگنمایی و Bayesian در نرمافزار Amos نشان داد که متغیرهای مالکیت دام، میزان تحصیلات، بعد خانوار و درآمد سالیانه در حالت کلی 85% از تغییرات متغیر وابسته تنوع غذایی را تبیین میکنند. متنوع سازی منابع درآمدی و در کنار آن ارتقا سطح تحصیلات سرپرست خانوار که منجر به افزایش دانش تغذیهای و سوق دادن رژیم غذایی به سمت انتخاب و مصرف محصولات سالمتر و متنوعتر در رژیم غذایی خانوارهای روستایی میگردد، پیشنهاد میشود.
توسعه روستایی
جلال یاوری؛ زهرا اطهری
چکیده
امنیت غذایی در ایران همواره یکی از اهداف عمده برنامه های توسعه روستایی و کشاورزی بوده است. در این راستا، خانوارهای روستایی که به طور عمده تأمین کننده مواد غذایی کشور هستند می بایست دسترسی مناسبی به مواد غذایی مطلوب داشته باشند، این در حالی است که این موضوع همواره با چالش های بسیاری رو به رو بوده است. لذا، هدف این پژوهش که در ...
بیشتر
امنیت غذایی در ایران همواره یکی از اهداف عمده برنامه های توسعه روستایی و کشاورزی بوده است. در این راستا، خانوارهای روستایی که به طور عمده تأمین کننده مواد غذایی کشور هستند می بایست دسترسی مناسبی به مواد غذایی مطلوب داشته باشند، این در حالی است که این موضوع همواره با چالش های بسیاری رو به رو بوده است. لذا، هدف این پژوهش که در سال 1400 با روش کیفی انجام شد، تحلیل چالش های امنیت غذایی در خانوارهای روستایی بود. جامعه تحقیق، سرپرستان خانوارهای روستایی دهستان هفت آشیان شهرستان کرمانشاه بودند (375=N). ابزار اصلی گردآوری داده ها، مصاحبه عمیق با افراد مطلع بود که از طریق نمونه گیری هدفمند و با روش گلوله برفی، مورد مطالعه قرار گرفتند (35=n). تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده به روش تحلیل محتوا و با استفاده از نرم افزار MAX-QDA12، منجر به شناسایی 44 مفهوم در قالب 4 مقوله اصلی شد؛ بر این اساس، چالش های اساسی امنیت غذایی در منطقه مورد مطالعه به ترتیب اهمیت شامل: چالش های مالی و اعتباری (فراوانی تجمعی: 212)، ضعف سیستم مدیریتی و قانونگذاری (فراوانی تجمعی: 190)، چالشهای فرهنگی ـ اجتماعی (فراوانی تجمعی: 183)، پیچیدگی ماهیت کشاورزی و شرایط محیطی (فراوانی تجمعی: 181) بود. بنابراین، بهبود وضعیت درآمدی خانوارهای روستایی و نظارت دقیق و درست بر قیمت گذاری ها توسط مسئولان تأثیرات مهم و قابل توجهی در بهبود وضعیت امنیت غذایی خواهد گذاشت و توجه بیشتر مسئولان بر چالش های مالی و اعتباری می تواند بسیار راهگشا و مفید باشد.
توسعه روستایی
یوسف درویشی؛ مهدی صادقیها؛ حسن وحدانی چرزه خون
چکیده
نظام کالبدی – فضایی، بهعنوان یکی از زیر نظامهای فضاهای روستایی تحت تأثیر مجموعهای از عوامل درونی و محیط بیرونی خود در حال تغییر و تحول است. در بین مجموعه عوامل محیط بیرونی، شهرها و نوع تعاملات فضاییشان با نقاط روستایی یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر تحول روستا و به ویژه نظام کالبدی – فضایی است. بر این اساس، هدف این ...
بیشتر
نظام کالبدی – فضایی، بهعنوان یکی از زیر نظامهای فضاهای روستایی تحت تأثیر مجموعهای از عوامل درونی و محیط بیرونی خود در حال تغییر و تحول است. در بین مجموعه عوامل محیط بیرونی، شهرها و نوع تعاملات فضاییشان با نقاط روستایی یکی از مهمترین عوامل اثرگذار بر تحول روستا و به ویژه نظام کالبدی – فضایی است. بر این اساس، هدف این پژوهش بررسی تغییرات کالبدی- فضایی در روستاهای حاشیه شهر کلاله است. روش پژوهش، از نوع توصیفی و تحلیلی است. در مطالعه حاضر، بر اساس اهداف تحقیق، بررسی تغییرات کاربری اراضی در محدودهی مورد مطالعه با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست (4،5 و 8) برای سالهای 2000و 2020 انجام شده است. تصاویر رنگی کاذب سنجنده OLI مورد استفاده به باند پانکروماتیک با 20 نقطه کنترل زمینی و با رعایت RMSe مناسب (28/0) زمین مرجع شد. سپس تصاویر سنجندههای MSS و TM به روش تصویر به تصویر با RMSe کمتر از 5/0 زمین مرجع شدند. در پژوهش حاضر جهت پایش تغییرات پوشش زمین از طبقهبندی نظارت شده و الگوریتم حداکثر شباهت استفاده شد. نتایج حاصل از روش آشکارسازی تغییرات کاربری و بررسی رشد روستاهای حاشیه شهر کلاله در طی این سالها نشان میدهد گسترش فیزیکی این روستاها، بهویژه در پیرامون شهر کلاله، برحسب نیاز جمعیت رو به رشد آن بوده و در نتیجه، روند تبدیل زمینهای کشاورزی و روستایی حاشیه شهر با روند صعودی همراه بوده است. سرمایه و نیروی انسانی در منطقه ضمن تسلط و برتری نسبی بر ناحیه دارای ارتباط دوسویه با نقاط روستایی پیرامون خود است. بهعبارت دیگر شهر کلاله با ارائه خدمات و تسهیلات معیشتی- رفاهی روستاهای حوزه نفوذ خود و نیز خرید محصولات تولیدی روستاییان ضمن فراهم نمودن شرایط رشد و پویایی روستاها موجبات ایجاد تغییرات کالبدی- فضایی در آنها را فراهم آورده است. در همین راستا احیاء و ایجاد نظام سلسله مراتب سکونتگاهی با هدف برقراری روابطی متعادل و منطقی بین شهر و روستاها، از طریق افزایش نقشپذیری کانونهای مرکزی روستایی پیشنهاد میگردد.
توسعه روستایی
فاطمه سوگندی
چکیده
صنعت توریسم بزرگترین صنعت جهان است و در تمامی کشورها بعنوان ابزاری حیاتی برای توسعهی فعالیت های اقتصادی مناطق مختلف محسوب میشود. رشد این صنعت بویژه در بخش گردشگری روستایی می تواند به رشد و توسعهی کسب و کارهای محلی کمک کند. هدف کلی از انجام این تحقیق، تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی خصوصاً در دوران کرونا از دیدگاه اهالی ...
بیشتر
صنعت توریسم بزرگترین صنعت جهان است و در تمامی کشورها بعنوان ابزاری حیاتی برای توسعهی فعالیت های اقتصادی مناطق مختلف محسوب میشود. رشد این صنعت بویژه در بخش گردشگری روستایی می تواند به رشد و توسعهی کسب و کارهای محلی کمک کند. هدف کلی از انجام این تحقیق، تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی خصوصاً در دوران کرونا از دیدگاه اهالی روستای بوژان در شهرستان نیشابور است. این پژوهش، توسعهای و از نوع تحلیلی است. روایی و پایایی پرسشنامه از طریق تحلیل عامل و آلفای کرونباخ بدست آمده است. در این خصوص با رابطة کوکران، حجم نمونه 294 نفر به دست آمد که براساس آن پرسشنامه در اختیار روستاییان قرار گرفت. انتخاب نمونه از مردم محلی با روش نمونه گیری تصادفی ساده انجام میگیرد. پیگیری اهداف تحقیق پس از آمار توصیفی با کاربرد تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی، آزمون t و رگرسیون چندگانه انجام شده و دادههای گرداوری شده با استفاده از نرم افزارهای Excel و SPPS تجزیه تحلیل شد. نتایج آماری حاصل نشان میدهند که عوامل جاذبههای روستا، زیرساخت روستا، نحوه برخورد روستائیان، سطح اقتصادی، سطح اجتماعی، مدیریتی و زیست محیطی همگی عواملی هستند که بر توسعه گردشگری روستای بوژان تأثیر داشته و رابطه مستقیم با آن دارند که در این بین ویروس کرونا بیشترین درصد واریانس را در عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی با رابطه معکوس به متغیر وابسته را دارد. با تحلیل نتایج بدست آمده، در پایان نیز پیشنهاداتی برای توسعه گردشگری روستایی این منطقه در دوران کرونا عنوان میشود.
توسعه روستایی
حسین حیدری؛ احمد شکیبا؛ کریم وثوقی نیری؛ احمد حاج علیزاده
چکیده
دغدغه توسعه روستایی و توانمندی اجتماعات روستایی یکی از مسائل مهم جوامع توسعه نیافته در جهان امروز است. پیش از این تصور بر این بود که میتوان این اجتماعات را با برخی مداخلات و با تهیه طرحهای جامع و به صورت دستوری از فقر و عقبماندگی نجات داده و معیشت پایداری برای ساکنان روستایی فراهم کرد؛ ولی امروز مشخص شده است که توان و ظرفیت درونی ...
بیشتر
دغدغه توسعه روستایی و توانمندی اجتماعات روستایی یکی از مسائل مهم جوامع توسعه نیافته در جهان امروز است. پیش از این تصور بر این بود که میتوان این اجتماعات را با برخی مداخلات و با تهیه طرحهای جامع و به صورت دستوری از فقر و عقبماندگی نجات داده و معیشت پایداری برای ساکنان روستایی فراهم کرد؛ ولی امروز مشخص شده است که توان و ظرفیت درونی اجتماعات روستایی بیش از هر چیز دیگر در امکان تحقق توسعه و ایجاد معیشت پایدار دخیل است. این مقاله میکوشد ظرفیت و پتانسیل توسعه روستاهای شهرستان ملکشاهی را بر اساس شاخصهای اجتماعی اقتصادی طبقهبندی نماید. روش تحقیق پیمایش و جامعه آماری خانوارهای روستاهای شهرستان ملکشاهی است. حجم نمونه 580 نمونه است که با فرمول کوکران تعیین شده است. روش نمونهگیری، نمونهگیری مطبق و انتخاب نمونهها به صورت تصادفی است. یافتهها نشان داد که روستاهای شهرستان ملکشاهی در شاخصهای اجتماعی مانند انسجام، مشارکت، اعتماد و مهارت و آموزش وضعیت به مراتب بهتری در مقایسه با شاخصهای اقتصادی مانند اشتغال، دسترسی به اعتبارات، درآمد و ساختارهای نهادی دارند. نتایج نشان داد که برای اجرای برنامه توان افزایی و تأمین معیشت پایدار، در کنار بهرهمندی از سرمایه اجتماعی و انسانی محلی باید نسبت به رفع موانع دسترسی به اعتبارات مالی و به چرخه انداختن سرمایههای کوچک و مازاد جوامع روستایی بهره برد.
توسعه روستایی
سید رامین غفاری؛ هاجر ناصحی
چکیده
امــروزه فعالیتهــای روستایی، رفــت و آمــدها و ارتباطات سطح یه روستا با شهر و منطقه نفوذ آن به میزان زیادی تغییر کـرده و ایـن تغییـرات بدون توجه به شرایط زیست محیطی و محیط مطلوب انسانی بوده است به گونهای که مشکلات زیـادی را به ویژه برای انسانهای ساکن فراهم آورده است. این پژوهش با رویکردی توسعهای ـ کاربردی و با روش توصیفی ـ تحلیلی ...
بیشتر
امــروزه فعالیتهــای روستایی، رفــت و آمــدها و ارتباطات سطح یه روستا با شهر و منطقه نفوذ آن به میزان زیادی تغییر کـرده و ایـن تغییـرات بدون توجه به شرایط زیست محیطی و محیط مطلوب انسانی بوده است به گونهای که مشکلات زیـادی را به ویژه برای انسانهای ساکن فراهم آورده است. این پژوهش با رویکردی توسعهای ـ کاربردی و با روش توصیفی ـ تحلیلی به دنبال بررسی هدف مدل سازی و ارائه الگوی بهینه توسعهی شبکهی معابر روستایی شهرستان شاهین شهر و میمه است. به گونه ای که برای دستیابی به این مهم شاخص هایی در 4 بخش طبیعی و اکولوژیکی، اجتماعی – فرهنگی، اقتصادی و کالبدی - فضایی استخراج شد و با نظر سنجی از 30 متخصص امر در زمینه مطالعات شهری و روستایی و با استفاده از نرم افزار Smart-Pls به تحلیل عوامل اکتشافی پرداخته شد. در این بین برای بهینه توسعهی شبکهی معابر روستایی از الگوریتم درخت پوشای مینیمم MST در محیط نرم افزار Matlab 2016 و برای فضایی سازی شاخصهای مورد مطالعه از روش و فرآیند تحلیل شبکه Network Analyst Tools در محیط نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج نشان داد مقادیر اشتراکات استخراجی حاصل از تجزیه و تحلیل مؤلفهها بالاتر از مقدار 4/0 قرار داشته که تأییدی بر مناسب بودن داده ها و تحلیل عاملی می باشد و شاخص کالبدی فضایی با ضریب 692/0 مهم ترین عامل شناسایی شد نتایج بررسی میدانی نشان داد که از بین مسیرهای توسعه شبکه معابر برای 15 روستای مورد مطالعه در بخش 4 شاخص و سنارویو تشکیل داده شد که روستاهای جهاد آباد و مورچه خورت در وضعیت مناسب کاملاً مناسبی از نظر توسعه شبکه معابر قرار دارند، روستاهای ونداده و سعید آباد ئر وضعیت متوسطی از نظر توسعه شبکه معابر قرار دارند، روستاهای قاسم آباد، خسرو آباد، موته و لوشاب در وضعیت نامناسب و روستاهای رباط پایین، لای بید، آزان و زیاد آباد در وضعیت کاملاً نامناسبی از از نظر توسعه شبکه معابر قرار دارند. با توجه به تحلیل یافتههای میتوان گفت از بین روستاهای مورد مطالعه 6/66 درصد از در وضعیتی نامناسب و کاملاً نامناسب از نظر توسعه شبکه معابر قرار دارند.
توسعه روستایی
اسماء عیدی؛ فاطمه کاظمیه
چکیده
با توجه به اهمیت توسعه روستایی در فرایند توسعه ملی کشور، در سالیان گذشته شیوهها و رویکردهای متفاوتی جهت دستیابی به اهداف توسعه روستایی مورد توجه قرار گرفته است، که یکی از مهمترین آنها اجرای طرحهای هادی روستایی میباشد. در حال حاضر سه دهه از تهیه و اجرای طرحهای هادی روستایی در کشور میگذرد و همچنان نیز این طرح در سطح کشور برای روستاهای ...
بیشتر
با توجه به اهمیت توسعه روستایی در فرایند توسعه ملی کشور، در سالیان گذشته شیوهها و رویکردهای متفاوتی جهت دستیابی به اهداف توسعه روستایی مورد توجه قرار گرفته است، که یکی از مهمترین آنها اجرای طرحهای هادی روستایی میباشد. در حال حاضر سه دهه از تهیه و اجرای طرحهای هادی روستایی در کشور میگذرد و همچنان نیز این طرح در سطح کشور برای روستاهای زیادی درحال تهیه و اجراست، لذا ارزیابی اثرات اجرای آن در توسعه روستایی ضرورت دارد. از این رو هدف کلی این تحقیق تحلیل و ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی در توسعه روستایی قرهآغاجکوه شهرستان ارومیه بود. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی-پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق را 204 نفر سرپرست خانوار از کل 420 خانوار ساکن در روستا تشکیل دادند. برای جمعآوری اطلاعات از روش نمونهگیری تصادفی ساده استفاده شد. برای تحلیل و ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی از تکنیک تحلیلعاملی اکتشافی بهره گرفته شد. براساس نتایج حاصل از تحلیل عاملی انجام شده، مهمترین اثرات اجرای طرح هادی در روستای مورد مطالعه در قالب پنج مولفه با عناوین؛ "کالبدی و زیرساختی"،"اجتماعی"،" اقتصادی"،"زیستمحیطی" و "فرهنگی" شناسایی و طبقهبندی شدند. پنج عامل مذکور در مجموع حدود 23/64 درصد تغییرات واریانس کل را تبیین کردند. نتایج این تحقیق نشان داد که اجرای طرح هادی در روستای قرهآغاجکوه تا حدودی بر مولفههای کالبدی و محیطی روستا تاثیرگذار بوده، اما بر سایر ابعاد توسعه تاثیر چندانی نداشته است. این درحالی است که طرح هادی از جمله پروژههایی است که در راستای دستیابی به توسعه همهجانبه روستایی در کشور اجرا میشود لذا پیشنهاد میشود در اجرای طرحهای هادی توجه و برنامهریزی بیشتری بر سایر ابعاد توسعه منجمله ابعاد اقتصادی و اجتماعی صورت گیرد.
توسعه روستایی
موسی اعظمی؛ مهدی فرهادی؛ کاروان شانازی
چکیده
سرمایهگذاری در فعالیتهای اقتصادی روستایی زمینه موثر و مناسبی برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی می باشد که این امر نیازمند آموزش مهارتها و فنون مختلف و نوین به روستاییان است. این موضوع یکی از اهداف و برنامه های آموزشی فنی و حرفهای است که سالهاست عملیاتی شده اما آنچه مهم است این است که به چه میزان در این راستا موفق بوده اند. ...
بیشتر
سرمایهگذاری در فعالیتهای اقتصادی روستایی زمینه موثر و مناسبی برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی می باشد که این امر نیازمند آموزش مهارتها و فنون مختلف و نوین به روستاییان است. این موضوع یکی از اهداف و برنامه های آموزشی فنی و حرفهای است که سالهاست عملیاتی شده اما آنچه مهم است این است که به چه میزان در این راستا موفق بوده اند. لذا گستره وسیع فعالیتهای انجام شده نیازمند بررسی کارآیی و موفقیت عملی در جامعه است که در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است. براین اساس از میان 708 نفر از مهارت آموزان ساکن در روستاهای شهرستان فامنین 200 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه گیری تصادفی با انتساب متناسب به عنوان حجم نمونه جهت بررسی و مطالعه انتخاب گردید. داده های پژوهش در سال 1399 از طریق پرسشنامه ای متشکل از چهار بخش مشخصات فردی و شغلی و سه متغیر توانمندیهای فردی و شخصیتی، اقتصادی و اجتماعی گردآوری شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزارهای SPSS25 و LISREL8.5 استفاده شده است. براساس یافتههای پژوهش آموزش های فنی و حرفه ای در ابعاد سه گانه توانمندی فردی و شخصیتی، اقتصادی و اجتماعی مهارت آموزان بطور متفاوت اثرگذار بوده به گونهای که باعث افزایش سطح و بهبود مولفههای مربوط به هر یک از ابعاد شده است. این تاثیر به ترتیب در بعد فردی، اقتصادی و اجتماعی بیشترین بوده و یافتههای تحقیق حاکی از وجود رابطه مثبت و معنیدار بین سن، تعداد دوره های آموزشی و تحصیلات مهارت آموزان با توانمندی های فردی-شخصیتی و اقتصادی آنها دارد. بر پایه نتایج حاصله پیشنهاد می شود در دوره های آموزشی برای موفقیت بیشتر و اثرگذاری بالاتر به ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناطق مختلف توجه نموده و به متغیرهای سن، سواد و تحصیلات مهارت آموزان عنایت خاص مبذول گردد.
توسعه روستایی
غلامرضا تاج بخش
چکیده
پژوهش حاضر در راستای توسعه گردشگری روستایی و با هدف واکاوی رضایتمندی گردشگران انجام گرفت. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و از نوع همبستگی محسوب می گردد. جامعه آماری این پژوهش، گردشگران روستای در سال 1400 در روستای ونائی بروجرد می باشند. برای انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. روش جمع ...
بیشتر
پژوهش حاضر در راستای توسعه گردشگری روستایی و با هدف واکاوی رضایتمندی گردشگران انجام گرفت. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و از نوع همبستگی محسوب می گردد. جامعه آماری این پژوهش، گردشگران روستای در سال 1400 در روستای ونائی بروجرد می باشند. برای انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. روش جمع آوری اطلاعات و داده ها، میدانی و ابزار آن پرسشنامه محقق ساخته است. اعتبار پرسشنامه از طریق اعتبار صوری و اعتبار سازه ها و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تائید شد. آزمون همبستگی نشان می دهد که بین زیرساختهای فضایی، نیازهای ایمنی، نیازهای محبت و تعلق پذیری، نیازهای خودشکوفایی، تأمین نیازهای فیزیکی و رضایتمندی رابطه معناداری وجود دارد. با توجه به ضرایب رگرسیونی، زیرساختها، نیازهای فیزیکی و نیازهای خودشکوفایی با متغیر وابسته یعنی رضایتمندی رابطه مستقیم و مثبت دارند. نتایج پژوهش حاضر بطور کلی بیانگر آن است که رضایت گردشگران به واسطه ماهیت سفر و همچنین انگیزه های گردشگران در حد قابل قبولی می باشد.
توسعه روستایی
شادعلی توحیدلو؛ غلامرضا مجردی
چکیده
امید زندگی بیانگر برخورداری از یک سطح بهتر و مناسب تر زندگی است. در نتیجه آگاهی از شاخص فوق در مناطق روستایی به دولتمردان، برنامهریزان روستایی در تصمیم گیری کمک می کند. لذا پژوهش حاضر با هدف برآورد و پهنهبندی امید زندگی در مناطق روستایی ایران براساس دادههای رسمی ثانویه جمعیت شناختی سال 1395 به انجام رسید. در روش پژوهش براساس داده ...
بیشتر
امید زندگی بیانگر برخورداری از یک سطح بهتر و مناسب تر زندگی است. در نتیجه آگاهی از شاخص فوق در مناطق روستایی به دولتمردان، برنامهریزان روستایی در تصمیم گیری کمک می کند. لذا پژوهش حاضر با هدف برآورد و پهنهبندی امید زندگی در مناطق روستایی ایران براساس دادههای رسمی ثانویه جمعیت شناختی سال 1395 به انجام رسید. در روش پژوهش براساس داده های ثانویه رسمی کشور جدول طول عمر تشکیل و امید زندگی برای مناطق روستایی استانهای کشور محاسبه گردید سپس این مناطق با استفاده از Arc GIS پهنه بندی شدند. بر اساس نتایج تحقیق روستاییان استان تهران در سال 1395 از بهترین وضعیت شاخص امید زندگی در بین استانها برخوردار بودند، مقدار این شاخص برای مردم روستایی استان تهران 60/74، برای زنان روستایی 71/74 و برای مردان روستایی 50/74 سال بود. بدترین وضعیت امید زندگی روستاییان کشور نیز مربوط به استان سیستان و بلوچستان بود. به طوری که مقدار امید زندگی روستاییان بدون در نظر گرفتن جنسیت 26/67 سال، امید زندگی زنان روستایی 76/67 سال و برای مردان روستایی 76/66 سال بدست آمد. براساس یافتههای پژوهش بالاترین امید زندگی در بین همه گروهها و استانهای مورد مطالعه مربوط به زنان روستایی استان تهران با 71/74 سال و کمترین آن مربوط به مردان روستایی استان سیستان و بلوچستان با 76/66 سال بود. در همه استانها زنان روستایی امید زندگی بیشتری نسبت به مردان روستایی داشتند. در نهایت مردم روستایی استانهای مختلف کشور از نظر شاخص امید زندگی در سه پهنه خوب، متوسط و ضعیف قرار گرفتند. لذا پیشنهاد می شود برنامه ریزان و سیاستگذاران با تخصیص بهینه منابع نسبت به برطرفکردن کمبودها و نقصانها در مناطق کمتر برخوردار و بهبود امید زندگی در سایر مناطق اقدامات متناسب را به عمل آورند.
توسعه روستایی
مراد کیخسروی؛ سحر ده یوری؛ سیدمهدی میردامادی
چکیده
مدلسازی سطوح توسعه کشاورزی، ابزاری کارآمد در ایجاد شناخت کافی از سرزمین و پراکنش فضایی توسعه آن است. از این رو هدف از انجام پژوهش حاضر، مدلسازی سطوح توسعه کشاورزی مناطق روستایی استانهای همدان و کرمانشاه در سال 1399-1400 بود. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ تجزیه و تحلیل دادهها تحقیقی کمی است که به شیوه پیمایشی صورت پذیرفته ...
بیشتر
مدلسازی سطوح توسعه کشاورزی، ابزاری کارآمد در ایجاد شناخت کافی از سرزمین و پراکنش فضایی توسعه آن است. از این رو هدف از انجام پژوهش حاضر، مدلسازی سطوح توسعه کشاورزی مناطق روستایی استانهای همدان و کرمانشاه در سال 1399-1400 بود. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ تجزیه و تحلیل دادهها تحقیقی کمی است که به شیوه پیمایشی صورت پذیرفته است. جامعه آماری پژوهش، مراکز دهستان استانهای همدان و کرمانشاه بود که با استفاده از روش نمونهگیری طبقهای و به صورت انتساب متناسب 666 کشاورز از 89 مرکز دهستان مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمعآوری دادهها، پرسشنامه بود که روایی و پایایی پرسشنامه مورد تأیید قرار گرفت. به منظور سنجش پایداری کشاورزی در مناطق روستایی از روش ترکیبی وایکور-آنتروپی بهره گرفته شد. در مدلسازی سطوح توسعه کشاورزی پایدار از نرمافزار Arc-GISver 10.5 استفاده شد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که روستاهای خرمرود از توابع شهرستان تویسرکان و روستای راهب از توابع شهرستان کبودر آهنگ استان همدان به ترتیب بالاترین و پائینترین ضریب پایداری را داشتهاند. در مجموع مناطق روستایی استانهای همدان و کرمانشاه از لحاظ توسعه کشاورزی پایدار در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و اختلاف فاحشی میان این استانها مشاهده نمیگردد. همچنین با توجه به محاسبات انجام شده روستاهای مورد مطالعه در هفت سطح تقسیم شدند که در سطح کاملاً ناپایدار روستایی قرار ندارد و در سطوح ناپایدار 15 روستا، نسبتاً ناپایدار 28 روستا، در حال پایداری 33 روستا، نسبتاً پایدار 11 روستا، پایدار 2 روستا قرار میگیرد و در سطح کاملاً پایدار نیز روستایی قرار نگرفته است.
توسعه روستایی
فاطمه کاظمیه؛ اسماء عیدی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی میزان رضایتمندی روستاییان از اجرای طرح هادی با استفاده از مدل کانو در روستای قرهآغاجکوه شهرستان ارومیه انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق را کلیه سرپرستان خانوار روستای قرهآغاجکوه تشکیل دادند که تعداد 204 نفر از آنان با استفاده از جدول کرجسی- مورگان به عنوان نمونه تعیین و مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابزار ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی میزان رضایتمندی روستاییان از اجرای طرح هادی با استفاده از مدل کانو در روستای قرهآغاجکوه شهرستان ارومیه انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق را کلیه سرپرستان خانوار روستای قرهآغاجکوه تشکیل دادند که تعداد 204 نفر از آنان با استفاده از جدول کرجسی- مورگان به عنوان نمونه تعیین و مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه زوجی مدل کانو بود که روایی آن توسط صاحبنظران مسلط به موضوع تحقیق مورد تأیید قرار گرفت. برای بررسی پایایی، تعداد 30 پرسشنامه خارج از نمونه تکمیل و مقدار آلفای-کرونباخ0.883 بدست آمد که نشاندهندهی پایایی مطلوب پرسشنامه بود. عوامل مؤثر بر رضایتمندی روستاییان از اجرای طرح هادی به سه بخش الزامات عملکردی، اساسی و انگیزشی طبقهبندی شدند که 11 نشانگر در گروه الزامات اساسی، 6 نشانگر در گروه الزامات عملکردی و 8 نشانگر در گروه الزامات انگیزشی قرار گرفتند. یافتههای حاصل از مدل کانو نشان داد که بیشترین میزان رضایت روستاییان از اجرای طرح هادی در زمینهی تامین نیازهای اساسی مربوط به نشانگر ضابطهمند شدن ساختوسازها با ضریب رضایت 0.55 و کمترین میزان مربوط به نشانگر جمعآوری و دفع زباله با ضریب رضایت 0.08 است. همچنین در بین عوامل الزامات عملکردی نیز بیشترین میزان رضایت به نشانگر افزایش میزان گرایش به فعالیت در بخش خدماتی روستا با ضریب رضایت 0.88 و کمترین میزان به نشانگر توجه به بافت های با ارزش تاریخی و فرهنگی روستا با ضریب رضایت0.62 اختصاص یافت. در گروه الزامات انگیزشی نیز بیشترین و کمترین میزان رضایتمندی به ترتیب مربوط به نشانگر افزایش قیمت اراضی با ضریب رضایت0.92 و افزایش میزان سرمایه گذاری در روستا و فرصتهای اقتصادی جدید با ضریب رضایت 0.75 اظهار شده است. در اولویت برای بهبود عوامل مربوط به سه گروه، اولویت ابتدا با الزامات اساسی، سپس الزامات عملکردی و سرانجام الزامات انگیزشی میباشد.
توسعه روستایی
مهدی بابائیان؛ ابوالفضل توسلی؛ مهدی جواهری؛ مصطفی جعفریان
چکیده
از مهمترین روشهای مقایسه کارایی مصرف انرژی، بهرهوری تولید و مخاطرات زیستمحیطی بوم نظامهای زراعی، بررسی جریان انرژی و میزان تولید گازهای گلخانهای است. این تحقیق باهدف بررسی الگوهای مصرف انرژی، انتشار گازهای گلخانهای و پتانسیل گرمایش جهانی تولید نخود دیم در استان خراسان شمالی انجام شد. مزارع به روش نمونهگیری تصادفی ...
بیشتر
از مهمترین روشهای مقایسه کارایی مصرف انرژی، بهرهوری تولید و مخاطرات زیستمحیطی بوم نظامهای زراعی، بررسی جریان انرژی و میزان تولید گازهای گلخانهای است. این تحقیق باهدف بررسی الگوهای مصرف انرژی، انتشار گازهای گلخانهای و پتانسیل گرمایش جهانی تولید نخود دیم در استان خراسان شمالی انجام شد. مزارع به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب و دادهها از طریق پرسشنامه چهره به چهره گردآوری گردید. در این مطالعه، نیروی انسانی، ماشین آلات، دیزل، کودهای شیمیایی، سموم شیمیایی و دانه ورودیهای انرژی را تشکیل میداد. خروجی مطالعه نیز عملکرد دانه و عملکرد اندام هوایی (کاه) بود. نتایج نشان داد که متوسط نیروی انسانی مورد استفاده در یک هکتار از مزارع نخود دیم نواحی روستایی منطقه مورد مطالعه 21 نفر، کود نیتروژن 50 و کودهای فسفر و پتاسیم 70 کیلوگرم بود. همچنین میزان مصرف سوخت دیزل 35 لیتر و میزان استفاده ماشین آلات 8 ساعت در هکتار بدست آمد. ارزیابی میزان مصرف انرژی نشان داد که در بین نهادههای ورودی کود نیتروژن با 3307 مگاژول در هکتار، 06/40 درصد از کل انرژیهای ورودی را به خود اختصاص داده است و سوخت دیزل با 85/1970 مگاژول در هکتار، 86/23 درصد از کل انرژی ورودی را مصرف کرد. نیروی انسانی و بذر نیز به ترتیب با 49/0 و 87/1 درصد کمترین سهم را از ورودیهای انرژی بخود اختصاص دادن. راندمان مصرف انرژی کل (عملکرد دانه و کاه نخود) 91/1 و بهرهوری انرژی 08/0 کیلوگرم بر مگاژول حاصل شد. مقدار انرژی ویژه نیز 32/12 مگاژول بر کیلوگرم بود. میزان انتشار گازهای گلخانهای 20/399 کیلوگرم در هکتار و سهم CO2، N2O و CH4 به ترتیب 60/398، 02/0 و 57/0 کیلوگرم در هکتار بود. پتاسیل گرمایش جهانی تولید در یک هکتار نخود دیم در مزارع نخود منطقه 13/419 کیلوگرم معادل دیاکسیدکربن بدست آمد. در پایان از نتایج بدست آمده در تحقیق نتیجه گیری شد که مزارع نخود دیم بدلیل وابستگی به آب باران و عدم مصرف الکتریسیته و همچنین مصرف کم کودهای شیمیایی از مصرف انرژی پائینی برخوردار هستند. ب
توسعه روستایی
رضا موحدی؛ مهرداد پویا
چکیده
گردشگری روستایی یکی از انواع گردشگری است که تقاضا برای آن در سالهای اخیر بهشدت افزایش یافته و به عقیده محققان بهعنوان سومین فعالیت اقتصادی سودآور در جهان مطرح است؛ چراکه محیط روستا، میراث تاریخی و فرهنگی آن گردشگران زیادی را جذب زندگی روستایی کرده است. از همینرو، پژوهش حاضر به سطحبندی روستاهای هدف گردشگری در استان همدان ...
بیشتر
گردشگری روستایی یکی از انواع گردشگری است که تقاضا برای آن در سالهای اخیر بهشدت افزایش یافته و به عقیده محققان بهعنوان سومین فعالیت اقتصادی سودآور در جهان مطرح است؛ چراکه محیط روستا، میراث تاریخی و فرهنگی آن گردشگران زیادی را جذب زندگی روستایی کرده است. از همینرو، پژوهش حاضر به سطحبندی روستاهای هدف گردشگری در استان همدان پرداخته است. استان همدان در مجموع دارای 21 روستای هدف گردشگری است که برای سطحبندی آنها از روش تمامشماری استفاده شد. بر این اساس تعداد 21 روستای هدف گردشگری استان همدان بر مبنای 10 معیار وضعیت سکونت و طبیعت، سیاسی و اداری، آب، برق و گاز، آموزش، بهداشتی و درمانی، بازرگانی و خدماتی، فرهنگی و ورزشی، مخابرات و ارتباطات، مذهب و در نهایت گردشگری مورد بررسی قرار گرفتند. برای سطحبندی روستاها از تکنیک تاپسیس استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین روستاهای مورد مطالعه، روستاهای «علیصدر و اکنلو» از شهرستان کبودرآهنگ، «فارسبان» از شهرستان نهاوند، «جوراب» از شهرستان ملایر، «اشتران و کهنوش» از شهرستان تویسرکان ازنظر نزدیکی به شرایط ایدئال و دارا بودن شاخصهای مطلوب گردشگری در اولویتهای اول تا ششم قرار گرفتند. با توجه به تعداد و رتبه روستاهای گردشگری هر شهرستان به ترتیب شهرستان تویسرکان، همدان و ملایر درمجموع در خوشه گردشگری اول تا سوم شناسایی شدند. با توجه به اینکه دو شهرستان تویسرکان و همدان در اولویتهای اصلی هدف گردشگری قرار گرفتند پیشنهاد میشود محور گردشگری همدان- تویسرکان از طریق جاده گنجنامه بهعنوان محور یا خوشه توسعه گردشگری در استان همدان شناسایی و معرفی گردد.
توسعه روستایی
شهره سلطانی؛ مجتبی پالوج
چکیده
به دلیل توجه کمتر به ظرایف وپیچیدگیهای موضوع مشارکت، مشارکت زنان روستایی در پروژههای توسعه اغلب به صورت یک شعار باقی میماند. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی راهبردهای مناسب برای تحقق مشارکت واقعی زنان روستایی در پروژههای توسعه از دیدگاه صاحبنظران انجام شد. به منظور دستیابی به این هدف، با استفاده از چارچوب مؤسسه بینالمللی ...
بیشتر
به دلیل توجه کمتر به ظرایف وپیچیدگیهای موضوع مشارکت، مشارکت زنان روستایی در پروژههای توسعه اغلب به صورت یک شعار باقی میماند. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی راهبردهای مناسب برای تحقق مشارکت واقعی زنان روستایی در پروژههای توسعه از دیدگاه صاحبنظران انجام شد. به منظور دستیابی به این هدف، با استفاده از چارچوب مؤسسه بینالمللی غذا (IFPRI)، راهبردها و راهکارهای مشارکت زنان در سه مرحله دسترسی به پروژه، منفعت یابی و توانمندی احصا شد. در این پژوهش که در سالهای 1399-1400 انجام گرفت، به دلیل محدودیتهای ایجاد شده در نتیجه شیوع بیماری کرونا، از روش پیمایش اینترنتی استفاده شد. جامعه آماری (71نفر) از بین اعضای انجمن علمی ترویج و آموزش کشاورزی به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه بود که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS 22، انجام گرفت. نتایج تحقیق نشانداد که شش دسته عمده راهبرد برای تحقق مشارکت زنان در پروژههای توسعه شامل برنامهریزی بر اساس ویژگیهای فردی زنان، برنامهریزی بر اساس موضوعات فرهنگی و اجتماعی، برنامهریزی برای توسعه آموزش، محتوای رسانهها و فناوری اطلاعات وارتباطات، تشکیل گروههای خاص زنان و شبکهسازی، دسترسی به منابع مالی، امکان مشارکت در طرحهای اعتبارات خرد و در نهایت ارتقای سیاستهای دولت و عملکرد سازمانها میباشد. اولویتبندی راهکارهای تحقق مشارکت زنان در پروژههای توسعه در مراحل سه گانه مذکور تفاوت دارد. راهبردی که در هر سه مرحله اولویت بالا دارد، تشکیل گروههای خاص زنان و شبکهسازی میباشد.
توسعه روستایی
اسماعیل علی اکبری؛ رضا مختاری ملک آبادی؛ چمران موسوی
چکیده
مفهوم زیستپذیری در کنار پایداری و به عنوان یک شعار در گفتمان عمومی و برنامهریزی پدید آمده است. برنامهریزان و سیاستگذاران در رابطه با ایجاد و یا حفظ شهرها، به مفهوم زیستپذیری به عنوان یک اصل راهنما برای سرمایهگذاری و تصمیمگیری و شکل دادن به محیط اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی و بیولوژیکی شهری استناد میکنند و زیستپذیری را ...
بیشتر
مفهوم زیستپذیری در کنار پایداری و به عنوان یک شعار در گفتمان عمومی و برنامهریزی پدید آمده است. برنامهریزان و سیاستگذاران در رابطه با ایجاد و یا حفظ شهرها، به مفهوم زیستپذیری به عنوان یک اصل راهنما برای سرمایهگذاری و تصمیمگیری و شکل دادن به محیط اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی و بیولوژیکی شهری استناد میکنند و زیستپذیری را استاندارد زندگی و مطلوبیت کلی زندگی مردم در یک سکونتگاه میدانند. از پیش شرطهای اساسی برنامهریزی بهمنظور ارتقای کیفیت زندگی و افزایش سطح پایداری در جوامع گوناگون، شناسایی عوامل و عناصر تأمینکننده و مؤثر بر زیستپذیری است که نقش بسیاری در برنامهریزیهای راهبردی دولت دارند. پژوهش حاضر با هدف تعیین چارچوبی برای تدوین زیستپذیری با ارزیابی عوامل راهبردی تدوین یافته است. نوع تحقیق با توجه به هدف کاربردی- توسعهای و از نظر ماهیت و روش توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. اطلاعات و دادههای مورد نیاز تحقیق با استفاده از روشهای اسنادی و میدانی و از نظرات متخصصان و کارشناسان جمعآوری شده است. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزارهای Excel،SPSS و جهت تعیین استراتژیها و راهکارهای زیستپذیری از مدل SWOT استفاده شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که نواحی شهر یاسوج با مجموع 29 نقطه قوت و فرصت به ترتیب با امتیاز وزنی 15/3 و 01/4، به عنوان مزیتها، پتانسیلهای فراوانی برای زیستپذیری در ابعاد مختلف دارد، ولی در عین حال 30 نقطه ضعف و تهدید فراروی این منطقه به ترتیب با امتیاز وزنی 49/3 و 44/3 به عنوان محدودیتها نشان میدهد که با چالشها و مشکلاتی هم مواجه است. بنابراین بالابودن امتیاز نقاط فرصت و ضعف (OW) از نظر کارشناسان، مهمترین استراتژی پیشروی مسؤلان جهت استفاده بهتر از فرصتها و تقویت نقاط قوت و کاهش ضعفها و جلوگیری از آسیبها راهبرد بازنگری است.
توسعه روستایی
توحید علیزاده؛ محمد مظلوم خراسانی؛ علی اکبر مجدی
چکیده
صنعتی شدن نقش عمدهای در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع روستایی دارد. در فرایند توسعه صنعتی، استقرار پدیده شهرک صنعتی به عنوان یکی از راهبردهای توسعه روستایی شناخته میشود. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و بررسی میزان اثر ابعاد اجتماعی و اقتصادی استقرار شهرک صنعتی فاز یک و دو، در نواحی روستایی شهرستان ارومیه صورت گرفته است. روش پژوهش، ...
بیشتر
صنعتی شدن نقش عمدهای در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع روستایی دارد. در فرایند توسعه صنعتی، استقرار پدیده شهرک صنعتی به عنوان یکی از راهبردهای توسعه روستایی شناخته میشود. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و بررسی میزان اثر ابعاد اجتماعی و اقتصادی استقرار شهرک صنعتی فاز یک و دو، در نواحی روستایی شهرستان ارومیه صورت گرفته است. روش پژوهش، شبه آزمایشی است که با استفاده از طرح پسآزمون مورد سنجش قرارگرفتهاند. جامعه آماری شامل روستائیان نواحی همجوار و غیرهمجوار شهرکهای صنعتی است. حجم نمونه، تعداد 400 نفر از ساکنان روستاهای اطراف شهرک صنعتی به عنوان نمونه گروه آزمایش (از روستاهای الیاسآباد، قهرمانلوی سفلی و جارچیلو) و بعلاوه 400 نفر از افراد روستائی خارج از ناحیه شهرکهای صنعتی ( از روستاهای کشتیبان، تازهکند و میاوق) نمونه گروه شاهد انتخاب شدند.نتایج تحقیق نشان داد که دو منطقۀ مورد بررسی یعنی روستاهای مجاور شهرک صنعتی و روستاهای دور از شهرک صنعتی به لحاظ پیامدهای اقتصادی و اجتماعی با یکدیگر متفاوت هستند. در ابعاد پیامدهای اقتصادی، میانگین روستاهای مجاور (بهبود اقتصادی (30/6)، اشتغال زایی (13/5)، رضایت شغلی (7) بیشتر از روستاهای دور از شهرک (بهبود اقتصادی (25/8)، اشتغال زایی (10/8)، رضایت شغلی (5/9) بود. این تفاوت، با استفاده از مقادیر مربوط به آزمون تی دو نمونهای مستقل معنادار شده است. به طورکلی میانگین این متغیر در روستاهای مجاور شهرک (51/1) و در روستاهای دور از شهرک (42/6) ارزیابی گردید. نتایج، همچنین نشان میدهد که، همزمان با کاهش مهاجرت و افزایش کیفیت زندگی در روستاهای مجاور شهرک، افزایش آسیبهای اجتماعی در این روستاها مشاهده میشود.