جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
نقش تسهیلات مسکن روستایی در تحولات کالبدی روستاهای شهرستان خوانسار

اصغر نوروزی؛ بهروز قرنی آرانی؛ احمد عظیمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 آبان 1402

https://doi.org/10.22048/rdsj.2023.375303.2064

چکیده
  مسکن از نیازهای اولیه انسان و جزئی از هویت روستا است و در دهه‌های اخیر به دلایل مختلف زمینه‌ساز تحولات کالبدی سکونتگاه‌های روستایی شده است. پژوهش حاضر بر تجزیه و تحلیل پیامدهای کالبدی برخورداری روستاهای شهرستان خوانسار از تسهیلات مسکن روستایی تصریح و تأکید دارد و در تلاش است تا «کیفیت مصالح»، «کیفیت سازه‌ای»، «ساختار ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
راهبردهای اقتصادی نگهداشت روستائیان در مناطق مرزی

مریم قاسمی؛ فرهاد رمضانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 بهمن 1402

https://doi.org/10.22048/rdsj.2024.367525.2059

چکیده
  Maintaining the security of the country's borders requires maintaining the population of the border areas. Since the most important reason for the migration of border dwellers is economic hardships, the present study identifies the economic strategies of maintaining villagers in border areas. The research method is descriptive and analytical, and two SWOT QSPM strategic planning tools were used. The statistical population is the villages with more than twenty households located 10 kilometers from the Iran-Afghanistan border in Torbat-Jam city. In this study, 34 local experts in 17 border villages ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
ارزیابی تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابر سیلاب (مطالعه موردی: روستای زشک مشهد)

مریم بهیارفرد؛ محمدتقی دستورانی؛ علی اکبر عنابستانی

دوره 10، شماره 3 ، مهر 1402، ، صفحه 325-345

https://doi.org/10.22048/rdsj.2023.350518.2038

چکیده
  مخاطرات طبیعی همچون سیل از خسارت بار ترین پدیده­ها محسوب می­شوند که نیازمند توجه بیشتری هستند. روستا­های در معرض خطر سیل  همچون زشک باید پایداری بیشتری داشته باشند تا بتوانند خطرات و خسارات احتمالی سیل را به حداقل ممکن برسانند. یکی از مهم­ترین راهبرد­هایی که امروزه برای کاهش خسارات سیل در نظر گرفته می­شود بحث تاب­آوری ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
پیش‌بینی احتمال وقوع خشکسالی‌ با استفاده از زنجیره مارکوف (مطالعه موردی: روستاهای استان سیستان و بلوچستان)

هادی سیاسر؛ امیر سالاری

دوره 10، شماره 3 ، مهر 1402، ، صفحه 387-402

https://doi.org/10.22048/rdsj.2023.352852.2042

چکیده
  در پی تشدید شدت و طول دوره خشکسالی در ایران و بروز مشکلات حاد کم­آبی، مدیریت ریسک خشکسالی مخصوصأ در مناطق روستایی نمود دوچندانی یافته است. روش­های متنوعی از جمله زنجیره مارکوف جهت پیش­بینی احتمال خشکسالی مورد استفاده قرار می­گیرد. در این تحقیق به بررسی وضعیت خشکسالی­های مناطق روستایی استان سیستان و بلوچستان با توجه به داده­های ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
تاثیر تغییر اقلیم بر پراکنش جغرافیایی پسته به عنوان محصولی راهبردی در مناطق روستایی

محبوبه ناصری؛ فاطمه رستگاری پور

دوره 10، شماره 2 ، تیر 1402

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.347139.2030

چکیده
  پسته یکی از محصولات مهم اقتصادی ایران و جهان است. سرعت تغییرات اقلیمی طی یک دهه اخیر به‌طور ملموسی افزایش یافته به‌طوری که حجم زیادی از باغ‌های پسته ایران از این تغییرات جوی خسارت دیده‌اند. اقلیم به‌عنوان محدودیت اصلی در گسترش گیاهان محسوب می‌شود. در همین ارتباط کلایمکس یکی از پیشرفته‌ترین مدل‌ها برای پیش‌بینی دامنه پراکنش گونه‌های ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
تحلیل اثرگذاری فناوری دیجیتالی بر زیرساخت‌های شگل‌گیری روستای خلاق در سکونتگاه‌های پیراشهری (مورد: کلانشهرمشهد)

علی اکبر عنابستانی؛ مهدی جوانشیری

دوره 10، شماره 2 ، تیر 1402

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.338764.2013

چکیده
  استفاده از فناوری دیجیتالی بر شکل‌گیری روستای خلاق به‌عنوان رویکردی نو در استفاده از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های موجود روستا جهت احیای آن، تأثیرگذار بوده است. پژوهش حاضر، به‌منظور تحلیل اثرگذاری فناوری دیجیتالی بر زیرساخت‌های شکل‌گیری روستای خلاق سکونتگاه‌های پیراشهری مشهد به انجام رسیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
تحلیل اثرات اجرای طرح هادی روستایی بر بهبود کیفیت زندگی جامعه محلی(مطالعه موردی: دهستان رشتخوار)

سید هادی طیب نیا؛ علی ایزدی

دوره 10، شماره 2 ، تیر 1402

https://doi.org/10.22048/rdsj.2023.318950.1990

چکیده
  یکی از مهم‌ترین طرح‌ها و برنامه‌های دولت برای ساماندهی و توسعه روستاها در کشور، تهیه اجرای طرح هادی است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی و تحلیل پیامدهای اجرای طرح هادی روستایی در راستایی بهبود کیفیت زندگی جامعه محلی در دهستان رشتخوار می‌باشد. این تحقیق، از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش، روش نمونه‌گیری ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
ارزیابی مولفه های تاثیر گذار بر حکمروایی خوب روستایی از دیدگاه کارشناسان و صاحب نظران

احمد حجاریان

دوره 10، شماره 2 ، تیر 1402

https://doi.org/10.22048/rdsj.2023.328776.2001

چکیده
  امروزه حکمروایی از عرصه حکومت در می‌گذرد و با مشکلات زیادی روبروست و چاره ای جزء رهایی از آنها را ندارد. حکمروایی باید بتواند که مشارکت و همکاری را بین تمام نیروهای موثر در مدیریت جامعه، یعنی دولت ها، بخش های خصوصی و تشکل های مردمی برقرار کند. از این رو این پژوهش با هدف ارزیابی الگوی علی معیارهای موثر بر حکمروایی خوب انجام شده است. تحقیق ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
راهبردهای تاب آوری کالبدی مساکن خانوارهای روستایی در برابر سیل (مطالعه موردی: شهرستان درگز)

زهرا کمالی؛ مریم قاسمی

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1402

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.310569.1984

چکیده
  در ایران، مخاطره سیل سالانه خسارات فراوانی به روستائیان مناطق درگیر به ویژه در بخش مسکن وارد می‌‌کند. به‌همین دلیل توجه به تاب‌آوری کالبدی مساکن روستایی به‌دلیل آسیب‌پذیری بالای آنها در مواجهه با سیل ضروری است. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی راهبردهای مطلوب تاب‌آوری کالبدی مساکن روستایی در مواجهه با سیلاب پرداخته است. روش تحقیق ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
تحلیل اثرات طرحهای کوچک محلی مهار و انتقال آب بر اقتصاد روستایی (مطالعه موردی: شهرستان نیشابور)

حمید شایان؛ مریم قاسمی؛ حوریه هوایی

دوره 9، شماره 4 ، دی 1401

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.290447.1951

چکیده
  امروزه آب یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قرن حاضر است و منشأ بسیاری از تحولات جهان محسوب می شود. از آنجایی‌که پراکنش منابع آب و نزولات عموما متناسب نمی‌باشد، ذخیره‌سازی و انتقال در مقیاس خرد و نیز بین حوضه‌ای آب در قالب طرح‌های آبی برای جمع‌آوری، انتقال برای توسعه موزون فعالیت‌های انسانی لازم است. لذا استفاده بهینه و درست از منابع ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگـری با استفاده از مدل SWOT (مورد مطالعه: روستای زراس شهرستان ایذه )

مرضیه شهریاری؛ حسین کوراوند

دوره 9، شماره 4 ، دی 1401

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.299182.1970

چکیده
  گردشگری به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی جهان از منابع مهم رونق اقتصادی در اشتغال زایی، کسب درآمد های ارزی، کاهش فقر و افزایش تبادل و تعامل اجتماعی محسوب می شود. بنابراین هدف از انجام این تحقیق پژوهش برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری و نقش آن در توسعه روستایی است که در روستای زراس شهرستان ایذه در سال 1396 انجام شده است. جامعه آماری پژوهش ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
تحلیل فضایی سکونتگاه‌های روستایی در ارتباط با عوامل طبیعی (مطالعه موردی: شهرستان فیروزآباد)

بابک اجتماعی؛ علی شکور؛ علی شجاعی فرد

دوره 9، شماره 4 ، دی 1401

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.310954.1985

چکیده
  پیدایش سکونتگاه‌های روستایی، بر پایه‌ی عوامل طبیعی مانند آب‌وخاک استوار بوده است. عوامل طبیعی در مکان گزینی، پراکندگی، حوزه‌ی نفوذ، توسعه‌ی فیزیکی، مورفولوژی و امثال آن اثر قاطعی دارد و این عوامل گاهی به‌عنوان یک عامل مثبت و زمانی به‌صورت یک عامل منفی عمل می‌کند. هدف از این مطالعه وضعیت قرارگیری سکونتگاه‌های روستایی شهرستان ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
تحلیل ظرفیت پایداری نظام اقتصاد روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان ارومیه)

لیلا سلطانی؛ علی اکبر تقیلو

دوره 9، شماره 3 ، مهر 1401

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.300781.1974

چکیده
  رشد جمعیت، تغییرات تکنولوژی اطلاعات، تغییرات اقلیمی، تغییرات کمی و کیفی آب و تحولات اقتصادی قرن 21 اقتصاد روستاها را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. مدیریت اقتصاد روستایی در برابر این تحولات و شوکها مستلزم شناخت ظرفیت پویایی بخشهای تشکیل دهنده آن است. این تحقیق در سال 1398 با هدف این تحقیق ارزیابی ظرفیت پایداری اقتصاد روستاهای بخش مرکزی ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
تحلیل ریسک سواد فرهنگی در حوزه سرمایه معنوی چشم انداز روستایی ‏(مورد مطالعه: روستائیان استان لرستان)‏

مرتضی توکلی؛ علی خدادادی

دوره 9، شماره 3 ، مهر 1401

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.300291.1971

چکیده
  اخیراً توجه خاصی به نقش فرهنگ در توسعه پایدار جامعه معطوف شده است. افراد و جوامع دارای ارزش‌ها، معانی، آداب و رسوم و ‏سیستم‌های دانش خاص خود هستند. با این حال، از چنین ویژگی‌هایی غالباً در برنامه‌ریزی توسعه چشم پوشی شده است. هدف از این‎ ‎پژوهش تحلیل‎ ‎ریسک سواد فرهنگی مناطق‎ ‎روستایی‎ ‎در سرمایه معنوی چشم‌انداز روستایی‎ ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
ارزیابی مکانی مناطق در معرض ریسک فرونشست زمین در روستای فدافن، شهرستان کاشمر

احسان حسین نژاد مکی؛ مهدی بشیری؛ حمیدرضا مرادی

دوره 9، شماره 3 ، مهر 1401

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.340615.2020

چکیده
  رشد جمعیت همراه با توسعه صنعت و کشاورزی، افزایش مصرف آب را به‌دنبال داشته‌است. محدودیت منابع آب‌های سطحی، باعث برداشت بیش‌ازحد از سفره‌های آب زیرزمینی گردیده و پیامدهای جبران‌ناپذیری را بر منابع آب و محیط‌زیست کشور وارد کرده‌ است؛ از جمله پدیده فرونشست، که اغلب دشت‌های کشور را فراگرفته است. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل موثر ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
شناسایی و تحلیل اثرات رونق صنایع دستی بومی در توسعه سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: شهرستان‌های تربت جام- تایباد)

حسن گیاهی؛ خدیجه بوزرجمهری؛ علی اکبر عنابستانی؛ مهدی کرمانی

دوره 9، شماره 2 ، خرداد 1401، ، صفحه 145-162

https://doi.org/10.22048/rdsj.2021.279586.1928

چکیده
  در بازه‌ی زمانی کنونی، صنایع‌دستی روستایی به دلیل ماهیت اقتصادی با مفاهیم توسعه اقتصادی مرتبط می‌باشد که می‌تواند با پیام‌های اجتماعی، فرهنگی و قومی، هویت روستاییان را بیشتر و بهتر به مشتریان منتقل کند. بنابراین هدف پژوهش شناسایی اثرات صنایع‌دستی در سکونتگاه‌های روستایی شهرستآن‌های تربت جام – تایباد است. با توجه به موضوع ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
بررسی تحولات کاربری اراضی نواحی روستایی شهرستان تایباد مورد مطالعه: دهستان کوهسنگی

فاطمه نعمتی جوزقانی؛ وحید ریاحی

دوره 9، شماره 2 ، خرداد 1401، ، صفحه 225-243

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.283113.1936

چکیده
  یکی از وظایف اصلی و مهم برنامه ریزان در نواحی روستایی، تخصیص زمین به کاربری های گوناگون باتوجه به نقش و کارکرد و میزان تاثیرگذاری هرکدام از کاربری ها بر یکدیگر است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تحولات کاربری اراضی روستایی است.روش تحقیق توصیفی و تحلیلی میباشد که با استفاده از نقشه و پرسشنامه به بررسی موضوع پرداخته است. در این تحقیق تغییرات ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
تحلیل عوامل موثر بر ظرفیت سازی روستائیان جهت کاهش اثرات خشکسالی با رویکرد آینده پژوهی

زهرا آربونی؛ بهروز محمدی یگانه؛ مهدی چراغی؛ جمشید عینالی؛ حسین فراهانی

دوره 9، شماره 2 ، خرداد 1401، ، صفحه 259-276

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.289553.1950

چکیده
  خشکسالی طی سالیان گذشته آسیب های زیادی به بخش کشاورزی و جامعه روستایی وارد کرده است. در دهه اخیر، رویکرد مقابله با شرایط و رخدادهای طبیعی جای خود را به کنار آمدن و زندگی کردن با آنها داده است. یکی از عوامل موثر در کاهش اثرات خشکسالی ظرفیت سازی روستائیان جهت مقابله با خشکسالی می باشد. هدف این تحقیق ارائه سناریوهای تاثیرگذار بر ظرفیت ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
برنامه‌ریزی راهبردی بازاریابی گیاهان دارویی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان چناران)

زری افشار؛ مریم قاسمی؛ خدیجه بوزرجمهری

دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 35-52

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.299133.1969

چکیده
  یکی از عوامل مهمی که باعث عدم تحقق اهداف توسعه کشاورزی و افزایش تولید و درآمد کشاورزان در کشورهای درحال‌توسعه می‌شود، نارسایی سیستم بازاریابی محصولات کشاورزی است. بر این اساس مطالعه حاضر به شناسایی و اولویت­بندی راهبردهای مطلوب بازاریابی گیاهان دارویی از دیدگاه کشاورزان می‌پردازد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و مطالعه در سال ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
تحلیل مدیریت پسماند روستایی با استفاده از تحلیل مدل ساختاری PLSمطالعه موردی دهستان ماهیدشت کرمانشاه

محمد اکبرپور؛ امیر امیری؛ سمیه عظیمی

دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 123-140

https://doi.org/10.22048/rdsj.2022.282453.1933

چکیده
  امروزه با توجه به روند رشد سریع جمعیت، بحث افزایش پسماندها به یکی از چالش های اساسی توسعه پایدار روستایی جهت حفظ محیط زیست تبدیل شده است. لذا حفظ پایداری زیست محیطی از طریق بهبود وضعیت مدیریت پسماند های روستایی اهمیت بسیاری یافته است. در همین راستا هدف پژوهش پیش رو شناسایی مسائل و مشکلات مدیریت پسماند مناطق روستایی دهستان ماهیدشت ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
نقش شهرهای کوچک در تحولات فضایی روستاها (مطالعه موردی: روستاهای بخش اورامان)

سعید سجادی؛ حسین کریم زاده

دوره 8، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 285-302

https://doi.org/10.22048/rdsj.2021.273727.1919

چکیده
  روابط متقابل با ماهیت اثرگذار و اثرپذیرشان، روندهای سکونتی شهر و روستا را هـدایت کـرده و در نهایت موجبات توسعه هریک را فراهم می‌کنند. بر‌این اساس هدف از تحقیق حاضر به بررسی نقش شهرهای کوچک در تحولات فضایی روستاها پیرامونی که در این پژوهش بخش اورامان به عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
بررسی تطبیقی فعالیت زنان روستایی در نواحی جلگه‌ای و کوهپایه‌ای مطالعه موردی: دهستان‌های هتکه سوادکوه و بیشه‌سر قائمشهر

فاطمه اسدی پایین لموکی؛ بهمن صحنه؛ علی اکبر نجفی کانی؛ علیرضا خواجه شاهکوهی

دوره 8، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 381-398

https://doi.org/10.22048/rdsj.2021.288139.1949

چکیده
  یکی از مهمترین معیارها برای سنجش درجه توسعه‌یافتگی یک کشور، میزان فعالیت زنان در کشور می‌باشد. با توجه به نقش بسیار عمده این گروه در فعالیت‌های کشاورزی، تمرکز و توجه ویژه به این قشر عظیم می‌تواند به رفع موانع و مشکلات آنان کمک کرده و در نهایت منجر به افزایش و بهبود بهره‌وری در امر کشاورزی و در نتیجه افزایش رفاه و آسایش جامعه روستایی ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
راهبردهای مطلوب افزایش مشارکت سهامداران در احیای قنوات (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان نیشابور)

مریم قاسمی؛ حوریه هوایی؛ زهرا مظفری

دوره 8، شماره 2 ، تیر 1400، ، صفحه 151-169

https://doi.org/10.22048/rdsj.2021.276230.1921

چکیده
  آب به‌عنوان عنصر اساسی حیات و وجه مشترک چالش‌های توسعه پایدار، سرمنشأ بحران چندوجهی نیم‌قرن آینده به شمار می‌رود. با توجه به اهمیت آب در توسعه کشاورزی و نیز کاهش منابع آبی طی سال‌های اخیر، احیای منابع آبی پایدار ضروری است. ازآنجاکه عملکرد بهینه قنات مستلزم مشارکت سهامداران در حفظ و احیای آن است، پژوهش حاضر در تلاش است راهبردهای ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
اثرات سبک زندگی بر هویت کالبدی مسکن در نواحی روستایی مطالعه‌ی موردی: دهستان گوزلدره، شهرستان سلطانیه

بهروز محمدی یگانه؛ منیژه احمدی؛ مهدی چراغی؛ مینا سلطانی

دوره 8، شماره 2 ، تیر 1400، ، صفحه 187-199

https://doi.org/10.22048/rdsj.2021.270126.1912

چکیده
  مسکن در نواحی روستایی در برآوردن نیازهای اساسی انسان نقش ویژه‌ای دارد. با درنظر گرفتن کارکردهای متنوع مسکن روستایی، مطالعه‌ی تاثیر عوامل مختلف در نحوه‌ی تغییر و تحول آن اهمیت دارد. هدف تحقیق حاضر بررسی اثرات سبک زندگی بر هویت کالبدی مسکن در نواحی روستایی می‌باشد، تحقیق حاضر در نیمه اول سال 1399 با روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای ...  بیشتر

جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
تحلیل اثرات اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی در نواحی روستایی (مورد‌ مطالعه: بخش خلجستان، شهرستان قم)

شهرام امیرانتخابی؛ هادی قراگوزلو؛ عیوض امینی قواقلو

دوره 8، شماره 2 ، تیر 1400، ، صفحه 213-231

https://doi.org/10.22048/rdsj.2021.262332.1897

چکیده
  طرح هادی یک سند رسمی برای توسعه کالبدی سکونتگاه‌های روستایی محسوب می‌شود، می‌تواند نقش ویژه و مؤثری در عمران روستاهای کشور و بهبود زندگی روستاییان ایفا نماید. مطالعات مختلفی که تاکنون در حیطه اجرای طرح هادی در کشور انجام پذیرفته، کمتر به اثرات آن بر کیفیت زندگی ساکنین پرداخته‌اند. لذا در تحقیق حاضر سعی گردیده است تا به بررسی و سنجش ...  بیشتر