احمد فتاحی؛ نفیسه قزل سفلو؛ محمد رضوانی؛ کلسوم حسینی
چکیده
مطالعۀ حاضر به بررسی و برآورد ارزش تفریحی پارک جنگلی تنگۀ چهل‌چای در استان گلستان از دیدگاه بازدیدکنندگان و عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت افراد با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط و پرسش‌نامة انتخاب دوگانه می‌پردازد. برای این منظور، با استفاده از 183 پرسشنامهای که بازدیدکنندگان تکمیل کرده‌اند، میزان تمایل به پرداخت افراد با ...
بیشتر
مطالعۀ حاضر به بررسی و برآورد ارزش تفریحی پارک جنگلی تنگۀ چهل‌چای در استان گلستان از دیدگاه بازدیدکنندگان و عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت افراد با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط و پرسش‌نامة انتخاب دوگانه می‌پردازد. برای این منظور، با استفاده از 183 پرسشنامهای که بازدیدکنندگان تکمیل کرده‌اند، میزان تمایل به پرداخت افراد با بهکارگیری الگوی لوجیت اندازهگیری شد. نتایج نشان میدهد که تمایل به پرداخت افراد برای استفاده از ارزش تفریحی پارک جنگلی چهل‌چای با متغیرهای درآمد و تحصیلات بازدیدکنندگان رابطۀ مستقیم و با متغیرهای قیمت پیشنهادی، سن و جنس رابطۀ منفی معنادار داشته است؛ به‌طوری‌که با افزایش یک درصد در میزان مبلغهای پیشنهادی، احتمال پذیرش این مبلغها از سوی گردشگران 4/0 درصد کاهش خواهد یافت. متوسط تمایل به پرداخت پاسخدهندگان برای استفادۀ تفریحی از پارک جنگلی 19724 ریال در هر بازدید به‌دست‌آمده است. با توجه به تعداد بازدیدکنندگان سالیانه، ارزش سالانۀ تفریحی بیش از 2 میلیارد ریال برآورد شده است. این نتایج، ضرورت سرمایهگذاری سالانه در منطقه را برای افزایش تمایل گردشگران به دیدن و کسب درآمدهای گردشگری از این منطقه بیشازپیش مشخص خواهد کرد.
محمد کاوسی کلاشمی؛ غلامرضا پیکانی
چکیده
زراعت محصول راهبردی برنج وابستگی فراوانی به وجود آب آبیاری کافی و مطمئن داشته و فشار‌های کم‌آبی، تأثیرهای جبران‌ناپذیری بر عملکرد و کیفیت محصول تولیدی دارد. این در حالی است که کاهش رواناب ورودی رودخانة سفیدرود در استان گیلان که منبع اصلی تأمین آب آبیاری برای 171 هزار هکتار از زمین‌های شالیکاری این استان بوده، عرضة کافی و مطمئن آب ...
بیشتر
زراعت محصول راهبردی برنج وابستگی فراوانی به وجود آب آبیاری کافی و مطمئن داشته و فشار‌های کم‌آبی، تأثیرهای جبران‌ناپذیری بر عملکرد و کیفیت محصول تولیدی دارد. این در حالی است که کاهش رواناب ورودی رودخانة سفیدرود در استان گیلان که منبع اصلی تأمین آب آبیاری برای 171 هزار هکتار از زمین‌های شالیکاری این استان بوده، عرضة کافی و مطمئن آب آبیاری را در بسیاری از مناطق این استان با چالش مواجه کرده است. در این راستا، پژوهش حاضر به‌منظور بهبود سیاست‌های مدیریت منابع آب در طرف تقاضا، به تعیین تمایل به پرداخت شالیکاران استان گیلان برای عرضة آب آبیاری کافی و مطمئن می‌پردازد. دادههای لازم بر مبنای بررسی میدانی و بهکارگیری اطلاعات مربوط به 224 مزرعه در روستاهای دچار کم‌آبی استان گیلان جمعآوری شد. در ادامه با استفاده از رهیافت ارزش‌گذاری انتها- باز و برازش الگوی توبیت به روش حداکثر در استنمائی و دومرحلهای هکمن، تمایل به پرداخت شالیکاران برای بهرهمندی از آب آبیاری کافی و مطمئن سنجیده شد. نتایج حاصله نتایج بهدست آمده نشان داد که شالیکاران در این مناطق، حاضر به پرداخت 49/26 درصد بیشتر نسبت به هزینة کنونی تأمین آب آبیاری برای بهرهمندی از آب آبیاری کافی و مطمئن هستند.
محمد خداوردیزاده؛ صابر خداوردیزاده؛ فرامرز معصوم زاده
چکیده
بیمۀ کشاورزی از مهمترین راهکارها برای رسیدن به امنیت درآمدی و پایداری تولید است. در این تحقیق، عامل‌های مؤثر بر پذیرش بیمۀ دام روستایی در شهرستان مرند با استفاده از الگوی لاجیت بررسی میشود. دادهها و اطلاعات لازم برای این تحقیق با استفاده از روش نمونهگیری خوشه‌ای به‌وسیلۀ تکمیل پرسشنامه از 150 دامدار این شهرستان در سال 1392به‌دست‌آمده ...
بیشتر
بیمۀ کشاورزی از مهمترین راهکارها برای رسیدن به امنیت درآمدی و پایداری تولید است. در این تحقیق، عامل‌های مؤثر بر پذیرش بیمۀ دام روستایی در شهرستان مرند با استفاده از الگوی لاجیت بررسی میشود. دادهها و اطلاعات لازم برای این تحقیق با استفاده از روش نمونهگیری خوشه‌ای به‌وسیلۀ تکمیل پرسشنامه از 150 دامدار این شهرستان در سال 1392به‌دست‌آمده است. نتیجهها نشان میدهد که 48 درصد دامداران بهدلیلهایی از جمله: کم بودن میزان غرامت دریافتی، گران بودن حق بیمۀ پرداختی و طولانی بودن زمان پرداخت غرامت از سوی شرکتهای بیمه، تمایلی به بیمۀ دام خود ندارند. نتیجههای تحلیل الگوی لاجیت نشان داد که متغیرهای سن، سطح سواد، مقدار درآمد، تعداد دام، میزان آگاهی از مزیتهای بیمۀ دام، داشتن شغلهایی غیر از دامداری، سابقۀ دامداری و دریافت تسهیلات، از عامل‌های مؤثر بر پذیرش بیمۀ دام از سوی دامداران بوده که بهجز سن و داشتن شغل جانبی، دیگر متغیرها، اثری مثبت بر پذیرش دامداران برای بیمۀ دامهایشان داشته است، بنابراین میتوان از طریق برگزاری کلاسهای ترویجی، دامداران را نسبت به منافع بیمۀ دام آگاه کرد و زمینۀ پذیرش آنها را برای اقدام به بیمۀ دام فراهم کرد.
آسیه عزیزی؛ حسین مهرابی بشرآبادی
چکیده
امکانات قابل‌توجه کشور در بخش کشاورزی، فعالیت اقتصادی بخش زیادی از جمعیت کشور در این بخش و سهم مهم آن در صادرات غیرنفتی، توجه خاص به تدوین سیاست‌های اقتصادی بخش کشاورزی را می‌طلبد. در مباحث توسعه کشاورزی یکی از راه‌حل‌های رفع مشکل مالی کشاورزان اعطای اعتبارات است. در این مطالعه، اثر تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی بر ارزش‌افزوده ...
بیشتر
امکانات قابل‌توجه کشور در بخش کشاورزی، فعالیت اقتصادی بخش زیادی از جمعیت کشور در این بخش و سهم مهم آن در صادرات غیرنفتی، توجه خاص به تدوین سیاست‌های اقتصادی بخش کشاورزی را می‌طلبد. در مباحث توسعه کشاورزی یکی از راه‌حل‌های رفع مشکل مالی کشاورزان اعطای اعتبارات است. در این مطالعه، اثر تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی بر ارزش‌افزوده زیر بخشهای زراعت و باغبانی، دامپروری و شیلات بررسیشده است. در این راستا تابع کاب داگلاس (بهعنوان بهترین نوع تابع انتخابی) با استفاده از الگوی پنل دیتا و روش اثرات ثابت طی دورهی 1388-1370 برآورد شده است. نتایج حاکی از آن است که تسهیلات پرداختی بر ارزش‌افزوده زیر بخشهای مختلف کشاورزی دارای تأثیر مثبت و کاملاً معنی‌دار میباشد. براساس نتایج، تسهیلات پرداختی به ترتیب بیشترین تأثیر را بر زیربخشهای شیلات به میزان 12/0 درصد، زراعت و باغبانی 06/0 درصد و نهایتاً بر دامپروری 005/0 درصد داشته است. با توجه به اثرگذاری متفاوت تسهیلات پرداختی بانک بر رشد زیربخشها، بازنگری مجدد در درصد تسهیلات اعطایی و نحوهی پرداخت پیشنهاد میشود.
اقتصاد کشاورزی
صابر خداوردیزاده؛ داود بهبودی؛ محمد خداوردیزاده؛ مریم صارمی
چکیده
افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی در سال‌های اخیر موجب افزایش تقاضا برای استفاده تفرجی از مکان‌های فرهنگی و تاریخی شده است. آرامگاه شمس تبریزی شهر خوی در استان آذربایجان غربی به دلیل دارا بودن ویژگیهای فرهنگی و تاریخی، یکی از مناطق تاریخی و گردشگری مهم استان و کشور میباشد. لذا مطالعه ارزش تفرجی آرامگاه مذکور می‌تواند در رفع کمبودهای ...
بیشتر
افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی در سال‌های اخیر موجب افزایش تقاضا برای استفاده تفرجی از مکان‌های فرهنگی و تاریخی شده است. آرامگاه شمس تبریزی شهر خوی در استان آذربایجان غربی به دلیل دارا بودن ویژگیهای فرهنگی و تاریخی، یکی از مناطق تاریخی و گردشگری مهم استان و کشور میباشد. لذا مطالعه ارزش تفرجی آرامگاه مذکور می‌تواند در رفع کمبودهای این مکان تاریخی و توسعه گردشگری فرهنگی در آن مؤثر باشد. هدف این پژوهش برآورد ارزش تفرجی آرامگاه شمس تبریزی با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط است. برای بررسی عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت افراد، الگوی لوجیت به روش حداکثر راست نمایی برآورد گردید. دادههای موردنیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبۀ حضوری با 140 بازدیدکننده از آرامگاه مذکور با استفاده از روش نمونهگیری سیستماتیک جمعآوری گردید. نتایج نشان داد که 75 درصد بازدیدکنندگان، حاضر به پرداخت مبلغی جهت استفاده از آرامگاه مذکور میباشند. همچنین متغیرهای تحصیلات، رضایت بازدیدکنندگان، جنسیت، اندازه خانوار، درآمد و قیمت پیشنهادی اثر معنیداری روی احتمال تمایل به پرداخت افراد دارند ولی متغیر سن، ازلحاظ آماری معنی‌دار نبوده ولی علامت مورد انتظار را دارا بود. میانگین تمایل به پرداخت افراد برای هر بار بازدید 6250 ریال و ارزش تفرجی سالانه آرامگاه شمس تبریزی حدود 375 میلیون ریال برآورد گردید.
ترویج و آموزش کشاورزی
لاله محتشم زاده؛ محمد صادق ابراهیمی کوهبنه؛ امیر مظفر امینی
چکیده
به‌منظور کاهش مشکلات در بخش کشاورزی و در راستای واگذاری امور به بخش خصوصی و کوچک‌سازی دولت، از سال 1386، ایجاد و استقرار شبکه غیردولتی خدمات مشاوره‌ای فنی و مهندسی کشاورزی در سطح کشور اجرایی شد. هدف از این مطالعه بررسی عومل مؤثر بر موفقیت شرکتهای خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی استان اصفهان بود. جامعه آماری این پژوهش شامل ...
بیشتر
به‌منظور کاهش مشکلات در بخش کشاورزی و در راستای واگذاری امور به بخش خصوصی و کوچک‌سازی دولت، از سال 1386، ایجاد و استقرار شبکه غیردولتی خدمات مشاوره‌ای فنی و مهندسی کشاورزی در سطح کشور اجرایی شد. هدف از این مطالعه بررسی عومل مؤثر بر موفقیت شرکتهای خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی استان اصفهان بود. جامعه آماری این پژوهش شامل مدیر عامل و اعضای هیئت‌مدیره شرکت مشاوره فنی مهندسی کشاورزی استان اصفهان میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل 130 شرکت بود که تعداد 62 شرکت نمونه انتخاب و از هر شرکت تعداد حداقل دو نمونه از اعضای هیئت مدیره و مدیران مسئول و در مجموع تعداد 130 نفر انتخاب شدند. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه بود که اعتبار آن با استفاده از تأیید توسط کارشناسان و اعتماد آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (83/0) مورد تأیید قرارگرفت. نتایج تحقیق نشانداد که میزان موفقیت شرکتهای مشاوره کشاورزی 2/53٪ در سطح متوسط ارزیابی شد. نتایج حاصل از ضریب همبستگی نشان‌می‌دهد که ارتباط مثبت و معنیداری بین متغیرهای استفاده از دوره‌های آموزشی و ارائه پاداش های مالی با متغیر وابسته میزان موفقیت شرکت‌ها وجود دارد. نتیجه تجزیه و تحلیل رگرسیون چندگانه نشانداد که حدود 40٪ از عوامل مؤثر بر میزان موفقیت شرکتهای مشاوره کشاورزی را می‌تواند به متغیرهایی نظیر: استفاده از دوره های آموزشی به‌خصوص دوره آموزش روش های مدیریت (382/0) ارائه پاداش مالی به اعضاء در مقابل عملکرد مطلوب (278/0) تعداد قرارداد با دیگر سازمان های دولتی و خصوصی (249/0) و ویژگیهای کارآفرینانه افراد (220/0) نسبت داد.
ترویج و آموزش کشاورزی
کبری کریمی؛ اسماعیل کرمی دهکردی؛ محمد بادسار
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی اقدامات دامداران روستایی وابسته به مراتع در حفاظت از مراتع و تحلیل عوامل مؤثر بر آن، با استفاده از یک روش‌شناسی ترکیبی پیمایش و مطالعه موردی است. دادهها از طریق بررسی طرح‌های مرتع‌داری، گروههای متمرکز، پرسشنامه با نمونه‌ای تصادفی متشکل از 204 بهره‌بردار روستایی در شهرستان ماهنشان گردآوری گردیدند. دادهها ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی اقدامات دامداران روستایی وابسته به مراتع در حفاظت از مراتع و تحلیل عوامل مؤثر بر آن، با استفاده از یک روش‌شناسی ترکیبی پیمایش و مطالعه موردی است. دادهها از طریق بررسی طرح‌های مرتع‌داری، گروههای متمرکز، پرسشنامه با نمونه‌ای تصادفی متشکل از 204 بهره‌بردار روستایی در شهرستان ماهنشان گردآوری گردیدند. دادهها با استفاده از نرم افزارهایSPSS20 و Amos20 تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد، دانش بهرهبرداران درباره نقش، اهمیت و عوامل مؤثر بر تخریب مراتع نسبتاً بالا بود. اقدام آنها در مورد عملیات مکانیکی در حد کم گزارش شد. اقدام بهرهبرداران در زمینه عملیات بیولوژیک و مدیریت چرا با متغیرهایی همچون اجرای طرح‌های مرتع‌داری، تعامل بهرهبرداران با نهادهای بیرونی، شرکت در دوره‌های ترویجی، سطح تحصیلات و سطح اراضی زراعی و باغی رابطه مثبت و معنیداری داشت. همچنین، بر اساس نتایج حاصل از تکنیک تحلیل مسیر، 37 درصد از واریانس اقدام بهرهبرداران در مورد حفاظت از مراتع به‌وسیله متغیرهای اقدامات اصلاحی - احیایی مراتع، دانش افراد در مورد اقدامات حفاظتی، روابط با کارشناسان منابع طبیعی، تحصیلات، پرورش زنبورعسل و شرکت در دوره‌های ترویجی تبیین شد به طور کلی، فعالیتهای ترویجی و روابط با کارشناسان در افزایش دانش بهرهبرداران و اقدام آنها در حفاظت و بهره‌برداری پایدار از مراتع تأثیرگذار است.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
لیلا مفاخری؛ افشین بهمنی؛ حامد قادرمرزی
چکیده
توسعه گردشگری روستایی مستلزم شناخت اولویت های گردشگران و تلاش برای ارتقاء و انطباق جاذبه ها و توانمندی های روستا با نیازهای بازدیدکنندگان می باشد تا از این طریق، اقدام به بازدید مجدد، معرفی و توصیه به بازدید توسط سایر گردشگران صورت پذیرد. هدف تحقیق حاضر، بررسی میزان تناسب اولویت های گردشگران با ادراک عینی آن ها از مقصد گردشگری است. ...
بیشتر
توسعه گردشگری روستایی مستلزم شناخت اولویت های گردشگران و تلاش برای ارتقاء و انطباق جاذبه ها و توانمندی های روستا با نیازهای بازدیدکنندگان می باشد تا از این طریق، اقدام به بازدید مجدد، معرفی و توصیه به بازدید توسط سایر گردشگران صورت پذیرد. هدف تحقیق حاضر، بررسی میزان تناسب اولویت های گردشگران با ادراک عینی آن ها از مقصد گردشگری است. جامعه آماری تحقیق، گردشگران روستاهای هدف گردشگری شهرستان طارم بوده و با توجه به اینکه تعداد گردشگران وارد شده به روستاها مشخص نیست، تعداد 100 نفر از گردشگران به عنوان نمونه انتخاب شدند. شیوه گردآوری داده ها به دو روش اسنادی و میدانی بوده و تمرکز اصلی تحقیق بر یافته های میدانی است که از طریق مصاحبه و پرسشنامه جمع آوری شده است. در پژوهش حاضر، اولویت های گردشگران در 4 بُعد کلیِ زیرساخت ها، جاذبه ها، بازاریابی و آموزش، 15 زیر بخش و 59 مولفه تعیین و مورد بحث قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی(میانگین و فراوانی) و برای تحلیل استنباطی از دو تکنیک اهمیت-کیفیت(سروکوال ) و اهمیت- عملکرد استفاده شده که بر این مبنا، نتایج نشان می دهد محصولات و تولیدات عرضه شده، فرصت های گردشگری کشاورزی، امنیت روستا، فرصت های گردشگری طبیعی، خدمات و اقامتگاه، اولویت اصلی گردشگران بوده و علیرغم توان ها و قابلیت های توسعه گردشگری روستاهای هدف، به دلیل سطح انتظارات بالای گردشگران از توان های گردشگری روستایی، تفاوت میانگین اهمیت و کیفیت درک شده در چهار بُعد یاد شده منفی بوده به طوری که بعد آموزش با میانگین شکاف 12/1- بیشترین و بازاریابی با میانگین شکاف 24/0- کمترین اختلاف را داشته اند. بر اساس ماتریس IPA، سه بعد زیرساخت ها، جاذبه ها و بازاریابی در موقعیتِ استراتژیکِ مطلوبیت و بعد آموزشی دارای وضعیتِ فاقد مطلوبیت می باشد.
اقتصاد کشاورزی
محمد ابراهیم محمدی مسعودی؛ حسن افراخته؛ حمید جلالیان
چکیده
صنعت ابریشم، نقش مهمی در ترغیب سرمایهگذاری در زیرساختها، ایجاد درآمد برای دولت و اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم در سراسر کشور داشته است. یکی از راهبردهای توسعه پایدار روستایی توسعه و گسترش صنایع در نواحی روستایی است. صنعت نوغانداری در کشور ایران به دو شکل صنعتی و سنتی وجود دارد که سهم بخش سنتی در این حرفه بیش از 70 درصد است که در ...
بیشتر
صنعت ابریشم، نقش مهمی در ترغیب سرمایهگذاری در زیرساختها، ایجاد درآمد برای دولت و اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم در سراسر کشور داشته است. یکی از راهبردهای توسعه پایدار روستایی توسعه و گسترش صنایع در نواحی روستایی است. صنعت نوغانداری در کشور ایران به دو شکل صنعتی و سنتی وجود دارد که سهم بخش سنتی در این حرفه بیش از 70 درصد است که در حال حاضر در روستاهای شهرستان نطنز واقع در استان اصفهان به عنوان یک شغل اصلی در میان ساکنان این منطقه رایج است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش پیمایشی است. جامعهی آماری تحقیق، 1050 نوغاندارشهرستان نطنز در ده روستای بهره بردار نوغان ،که شامل 372 خانوار بهره بردار هستند و تعداد حجم نمونه به روش کوکران189 بدست آمد. در این پژوهش، برای تحلیل دادهها از مدل تحلیل عاملی و آزمون پیرسون استفاده شده است. نتایج یافتههای نشان میدهد که، مهمترین تأثیر پرورش کرم ابریشم، ایجاد اشتغال و انگیزه اقتصادی است. از نظر صرفه اقتصادی و وجود زیرساخت های اولیه مورد نیاز (36/18 درصد واریانس)، ارتقاء اجتماعی و بهبود کیفیت محصول (64/8 درصد واریانس) و در ادامه رعایت اصول کشاورزی پایدار که تأثیری است محیطی با (68/0 درصد واریانس) در مرتبه های بعدی اثرگذاری نوغانداری بر محیط روستایی و ساکنان و فعالین این حوزه دارد.
ترویج و آموزش کشاورزی
نسیم ایزدی؛ احمد یعقوبی فرانی
چکیده
در چند دهه اخیر ضعف کارآمدی فعالیتهای بخش دولتی و حضور کارگزاران جدید در عرصه ترویج کشاورزی و توسعه روستایی منجر شد به اینکه نظامهای ترویج کشاورزی به تنوع کارکردی و تکثرگرایی ساختاری جهت تسهیل مشارکت بخشهای مختلف، اعم از دولتی، خصوصی و غیردولتی (مردمنهاد) روی کنند. هدف این مطالعه، تعیین کارکرد سازمانها در نظام ترویج ...
بیشتر
در چند دهه اخیر ضعف کارآمدی فعالیتهای بخش دولتی و حضور کارگزاران جدید در عرصه ترویج کشاورزی و توسعه روستایی منجر شد به اینکه نظامهای ترویج کشاورزی به تنوع کارکردی و تکثرگرایی ساختاری جهت تسهیل مشارکت بخشهای مختلف، اعم از دولتی، خصوصی و غیردولتی (مردمنهاد) روی کنند. هدف این مطالعه، تعیین کارکرد سازمانها در نظام ترویج تکثرگرا در ایران است. این تحقیق به روش دلفی انجام شد. جامعه آماری این تحقیق را 50 نفر از متخصصان و کارشناسان موضوعی تشکیل دادند. در روش دلفی از نمونهگیری استفاده نمیشود بلکه پانل کارشناسان براساس تخصص موضوعی و تجربه حرفهای به صورت هدفمند انتخاب میشود. این تحقیق در سه مرحله انجام شد که چهارده سازمان و پنج دسته کارکرد توسط کارشناسان معرفی شدند. پس از حذف گویههایی که کمتر از 80 درصد نسبت به آنها توافق جامع وجود داشت، کارکردهای هر سازمان بهدست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که در یک نظام ترویج تکثرگرا بصورت همزمان مراکز تحقیقات، شرکتهای خصوصی، مراکز ترویج جهاد کشاورزی و شرکتهای تعاونی، برنامههای آموزشی و ترویجی برگزار میکنند که مخاطب براساس نیاز، سطح آگاهی کیفیت خدمات به یکی از این سازمانها مراجعه میکند. در این سیستم فضای رقابتی باعث بهبود کیفیت خدمات میگردد.
ترویج و آموزش کشاورزی
احسان معصومی؛ داریوش حیاتی
چکیده
اقتصاد غیرزراعی از مفاهیم جدید ادبیات توسعه روستایی است. مطالعات متعددی به مرور شواهد و نظریهها در جهت ارتقاء مفهوم اقتصاد غیرزراعی روستایی پرداختهاند. این در حالی است که مطالعات تجربی کافی در این زمینه به‌ویژه در کشورهای درحالتوسعه وجود ندارد. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر، بررسی سازههای مؤثر بر تعدد فعالیتهای ...
بیشتر
اقتصاد غیرزراعی از مفاهیم جدید ادبیات توسعه روستایی است. مطالعات متعددی به مرور شواهد و نظریهها در جهت ارتقاء مفهوم اقتصاد غیرزراعی روستایی پرداختهاند. این در حالی است که مطالعات تجربی کافی در این زمینه به‌ویژه در کشورهای درحالتوسعه وجود ندارد. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر، بررسی سازههای مؤثر بر تعدد فعالیتهای غیرزراعی روستایی در شهرستان کوار در استان فارس بوده است. در این پژوهش که به روش مطالعه اسنادی به اجرا درآمد، تعداد 225 خانوار روستایی فعال در زمینههای مختلف فعالیتهای غیرزراعی، با استفاده از نمونهگیری تصادفی ساده بهعنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفتند. یافتههای پژوهش نشان داد که متغیرهای جنسیت، درآمد زراعی سالانه خانوار و تعداد افراد مهاجر خانوار به‌طور مثبت و معنیداری متغیر وابسته را تحت تأثیر قرار می‌دهند و اثر برخورداری از تسهیلات دولتی بر تعدد فعالیتهای غیرزراعی منفی و معنی‌دار بود. نقش برجسته زنان در فعالیتهای غیرزراعی بیانگر اهمیت ابعاد اجتماعی و فرهنگی این فعالیتها است. نتایج نشانداد که تحصیلات اثر معنیداری بر تعدد فعالیتهای غیرزراعی ندارد. از اینرو، تأکید بر این متغیر برای توسعه فعالیتهای غیرزراعی ضرورتی ندارد. در پایان بر اساس نتایج پژوهش، پیشنهادات کاربردی ارائه شده است.
افسانه احمدی؛ حسن لنگرودی؛ وحید ریاحی؛ حمید جلالیان
چکیده
رویکرد معیشت پایدار یکی از رویکردهای تحلیلی جدید در زمینۀ توسعه روستایی است که در سال‌های اخیر به منظور توسعه روستایی و کاهش فقر مورد توجّه قرار گرفته است. هدف این پژوهش تحلیل وضعیت پایداری معیشت روستاییان در شهرستان سقز میباشد. برای مشخص نمودن روستاهای مورد مطالعه ابتدا روستاها به 5 گروه جمعیّتی تقسیم شدند و سپس بر اساس فراوانی ...
بیشتر
رویکرد معیشت پایدار یکی از رویکردهای تحلیلی جدید در زمینۀ توسعه روستایی است که در سال‌های اخیر به منظور توسعه روستایی و کاهش فقر مورد توجّه قرار گرفته است. هدف این پژوهش تحلیل وضعیت پایداری معیشت روستاییان در شهرستان سقز میباشد. برای مشخص نمودن روستاهای مورد مطالعه ابتدا روستاها به 5 گروه جمعیّتی تقسیم شدند و سپس بر اساس فراوانی روستاها در هر طبقه جمعیتی تعداد روستاهای هر طبقه مشخص گردید که در مجموع تعداد 28 روستا به عنوان نمونه انتخاب شد. با استفاده فرمول کوکران 308 خانوار به عنوان حجم نمونه تحقیق انتخاب گردید و بوسیله آنها پرسشنامه تکمیل گردید. نتایج حاصل از یافتههای توصیفی و آزمون T تک نمونه‌ای نشان میدهد که وضعیت پایداری معیشت در همه ابعاد معیشت پایدار در سطح منطقه مورد مطالعه پایین می-باشد. همچنین نتایج حاصل از آزمون همبستگی و رگرسیون نشان میدهد که رابطه مستقیم و معناداری میان مؤلفه‌های معیشت پایدار وجود دارد و از میان این مؤلفه‌ها دارایی‌های اقتصادی و فیزیکی تأثیر بیشتری بر معیشت پایدار ساکنان دارد. همچنین نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس و آزمون توکی نشان میدهد که تفاوت معناداری میان بخشهای شهرستان سقز به لحاظ پایداری معیشت وجود دارد و بخش مرکزی به لحاظ پایداری معیشت وضعیت مناسب‌تری نسبت به سایر بخش‌ها دارد.
توسعه روستایی
وکیل حیدری ساربان؛ ارسطو یای حصار
چکیده
هدف این پژوهش بررسی رابطه گردشگری با سلامت اجتماعی ساکنان روستایی دهستان سردابه از توابع روستایی شهرستان اردبیل میباشد. این تحقیق از لحاظ هدف، توسعهای، و از لحاظ ماهیت، نیز از نوع علی-مقایسه‌ای است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه روستاییان بالای 15 سال ساکن در دهستان «سردابه» میباشد. با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی رابطه گردشگری با سلامت اجتماعی ساکنان روستایی دهستان سردابه از توابع روستایی شهرستان اردبیل میباشد. این تحقیق از لحاظ هدف، توسعهای، و از لحاظ ماهیت، نیز از نوع علی-مقایسه‌ای است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه روستاییان بالای 15 سال ساکن در دهستان «سردابه» میباشد. با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، تعداد نمونه مناسب برای این تحقیق 385 نفر بدست آمد؛ از سویی، برای برابری در آزمون و نتیجه، 385 نفر از روستاییان ساکن در دهستان فاقد گردشگری «بالغلو» به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد 30 پرسشنامه صورت گرفت. در نهایت، نتایج آمون tدر ارتباط با متغیر سلامت اجتماعی دو گروه نشان داد که به جز یک متغیر انطباق اجتماعی بین تمامی متغیرهای تحقیق (انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی، مشارکت اجتماعی و شکوفایی اجتماعی) با متغیر مستقل رابطه معنیداری وجود دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
نسیبه حسینی؛ وحید ریاحی
چکیده
روابط و تعاملات گوناگون و پیوسته‌ای میان شهر و روستا وجود دارد. از اینرو نمی‌توان مناطق روستایی و شهری را در مطالعات و برنامه‌ریزی‌ها به صورت جداگانه و منفک مورد بررسی قرار داد. بر این اساس، هدف اصلی تحقیق شناسایی جریانات فضایی درونی و بیرونی سکونتگاه‌های روستایی و شناسایی نقش و اثرگذاری جریانات فضایی بر شکل‌گیری و تحول سازمان ...
بیشتر
روابط و تعاملات گوناگون و پیوسته‌ای میان شهر و روستا وجود دارد. از اینرو نمی‌توان مناطق روستایی و شهری را در مطالعات و برنامه‌ریزی‌ها به صورت جداگانه و منفک مورد بررسی قرار داد. بر این اساس، هدف اصلی تحقیق شناسایی جریانات فضایی درونی و بیرونی سکونتگاه‌های روستایی و شناسایی نقش و اثرگذاری جریانات فضایی بر شکل‌گیری و تحول سازمان فضایی است. در این تحقیق جریان‌های فضایی که عاملی تعیین‌کننده در شکل‌پذیری سازمان فضایی ناحیه مورد مطالعه هستند با رویکرد شبکه‌ای تحلیل شده است. پژوهش حاضر بر اساس ماهیت، اکتشافی و بر مبنای روش، توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل 122 نفر از کارشناسان و مدیران شهری و روستایی سکونتگاه‌های دهستان زبرخان است که از میان آنها به صورت تصادفی تعداد 74 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. دادهها و اطلاعات اولیه مورد نیاز با استفاده از روش میدانی، فن پرسشگری و با ابزار پرسشنامه جمعآوری شده است. دادههای ثانویه نیز با مراجعه به سازمانها و نهادهای متولی به دست آمده است. سپس دادهها و اطلاعات در چارچوب پارادایم شبکه‌ای و با فن تحلیل شبکه و از طریق نرم افزارNodeXL تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان داد که عدم توزیع مناسب خدمات و امکانات و نبود تعادل فضایی سبب‌ساز افزایش جا به جایی و حرکت بین سکونتگاه‌های انسانی در سطح دهستان شده است. از اینرو سه سکونتگاه قدمگاه، باغشن و درود با رتبه‌های اول تا سوم به مکان‌های اصلی تردد درون ناحیه‌ای تبدیل شدهاند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل جریان‌ها بیانگر آن است که الگوی جریان‌ها به صورت روابط یکسویه است و پیوندهای مکمل، دوسویه و هم‌افزا شکل نگرفته است. این الگو مطابق با نظریه قطب رشد است و هنوز با الگوی شبکه منطقه‌ای فاصله زیادی دارد.
توسعه روستایی
وکیل حیدری ساربان
چکیده
احساس ناامنی از مهمترین دغدغه‌های جوامع معاصر، در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته است علاوه بر این، به عقیده برخی از صاحب نظران، به لحاظ هستی‌شناختی مقوله احساس امنیت اجتماعی نسبت به مقوله امنیت اجتماعی در جایگاه رفیع‌تری قرار دارد که امروزه رویکرد غالب در تقویت احساس امنیت اجتماعی رویکرد حکمروایی خوب میباشد. از این رو، هدف ...
بیشتر
احساس ناامنی از مهمترین دغدغه‌های جوامع معاصر، در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته است علاوه بر این، به عقیده برخی از صاحب نظران، به لحاظ هستی‌شناختی مقوله احساس امنیت اجتماعی نسبت به مقوله امنیت اجتماعی در جایگاه رفیع‌تری قرار دارد که امروزه رویکرد غالب در تقویت احساس امنیت اجتماعی رویکرد حکمروایی خوب میباشد. از این رو، هدف این مقاله مطالعه و تحلیل اثرات حکمروایی خوب بر بهبود احساس امنیت اجتماعی روستاییان شهرستان اردبیل میباشد.این تحقیق از نوع کاربردی و به روش تحلیلی-تبیینی است که با استفاده از روش پیمایش انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش، شامل کل روستاییان بالای 15 سال ساکن در مناطق روستایی شهرستان شهرستان اردبیل میباشد (85053N=)، که از این میان تعداد 383 نفر با استفاده از فرمول کوکران به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسشنامه صورت گرفت و با دادههای کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS ، پایایی بخشهای مختلف پرسشنامه تحقیق 74/0 الی 88/0 بدست آمد.نتایج حاصل از یافتههای توصیفی تحقیق نشان داد که از بین میانگین مولفه‌های حکمروایی خوب، میانگین مولفه شفافیت (25/11) در رده اول و میانگین حاکمیت قانون (26/4) در رده آخر قرار دارد و نیز از بین میانگین مولفه‌های احساس امنیت اجتماعی، میانگین امنیت جانی (8/10) در رده اول و میانگین امنیت قضایی (99/2) در رده آخر قرار دارد. و همچنین، نتیجه حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد به جز مولفه‌های حاکمیت قانون و کارآیی و اثربخشی بین تمامی مولفه‌های تحقیق با بهبود احساس امنیت اجتماعی رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد و نیز، نتایج آزمون رگرسیون چندگانه خطی، نشان داد که 6 متغیر پیش بین شامل متغیر انعطاف‌پذیری، پاسخ‌گویی، شفافیت، مشارکت اجتماعی، عدالت و برابری و مسئولیت‌پذیری اجتماعی 34 درصد ( 34/0= ) میزان واریانس متغیر وابسته (احساس امنیت اجتماعی) راپیش بینی کردند.
ترویج و آموزش کشاورزی
آیدا شهریاری؛ همایون فرهادیان؛ مریم محمودی
چکیده
هدف اصلی مطالعه حاضر شناسایی مهمترین چالش‌های کشت کلزا و همچنین ارائه راهکارهایی به منظور توسعه کشت این محصول در نواحی روستایی استان البرز با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی میباشد. این مطالعه از نوع مطالعات توصیفی-همبستگی بوده و طی دو مرحله در سال 1397 اجرا شد. در مرحله اول مهمترین چالش‌ها و راهکارهای توسعه کشت کلزا در استان از طریق ...
بیشتر
هدف اصلی مطالعه حاضر شناسایی مهمترین چالش‌های کشت کلزا و همچنین ارائه راهکارهایی به منظور توسعه کشت این محصول در نواحی روستایی استان البرز با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی میباشد. این مطالعه از نوع مطالعات توصیفی-همبستگی بوده و طی دو مرحله در سال 1397 اجرا شد. در مرحله اول مهمترین چالش‌ها و راهکارهای توسعه کشت کلزا در استان از طریق مصاحبه گردآوری شد. جامعه آماری این بخش از تحقیق، کارشناسان، کشاورزان خبره و باتجربه و محققان در حوزه موضوع تحقیق بودند که با استفاده از روش نمونهگیری غیراحتمالی گلوله برفی انتخاب شدند. در نتیجه اجرای این مرحله و پس از آزمون روایی، در نهایت تعداد 46 متغیر به عنوان مهمترین چالش‌ها و 28 گویه به عنوان مهمترین راهکارهای توسعه کشت کلزا در استان البرز استخراج شدند. در مرحله دوم به منظور تعیین میزان اهمیت هریک از چالش‌ها و راهکارهای شناسایی شده از دیدگاه کلزاکاران، متغیرها در قالب پرسشنامهای با مقیاس لیکرت طراحی و پس از اجرای پیش‌آزمون و تایید روایی و پایایی آن، در اختیار پاسخگویان قرار گرفت. جامعه آماری این بخش از مطالعه شامل کلیه بهرهبرداران فعال در عرصه زراعت کلزا طی سه سال اخیر در منطقه مورد مطالعه بود که حجم نمونه در این بخش با استفاده از جدول نمونهگیری کرجسی و مورگان، تعیین و نمونه‌ها بر اساس روش نمونهگیری طبقه‌ای تصادفی با انتساب متناسب انتخاب شدند. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل عاملی انجام شده، چالش‌های شناسایی شده در قالب پنج مولفه با عناوین؛ "ضعف عوامل حمایتی و پشتیبانی"، "کمبود منابع، نهاده‌ها و زیرساختها"، "ضعف عملکرد آموزشی-ترویجی"، "مدیریت نامناسب مزرعه"، و "ویژگیهای فیزیولوژیکی گیاه" و راهکارهای شناسایی شده در قالب سه مولفه شامل " تامین نهاده‌ها و زیرساختها"، "توسعه حمایت‌های مالی" و "ارائه خدمات تحقیقاتی، آموزشی و ترویجی" شناسایی و طبقه‌بندی شدند. اصلاح عملکرد و ارتقاء کارآمدی صندوق بیمه محصولات کشاورزی، آموزش صحیح مدیریت مزرعه کلزا توسط کارشناسان خبره، و تامین و تزریق ماشین‌آلات مخصوص ریزدانه‌ها به بخش کشاورزی از جمله پیشنهاداتی است که نتایج این مطالعه به منظور توسعه سطح زیر کشت کلزا در استان البرز پیشنهاد میدهد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
وکیل حیدری ساربان؛ حمدالله سجاسی قیداری؛ علی مجنونی توتاخانه
چکیده
سرمایه روان‌شناختی بهعنوان نیرویی در جهت بهبود عملکرد فرد و سازمان، افزایش قدرت نفوذ، نهاد و سکونتگاه‌های انسانی، افزایش درآمد و ایجاد مزیت رقابتی نگریسته میشود. هدف اصلی اینمطالعه بررسی نقش سرمایه روان‌شناختی در بهبود رضایتمندی شغلی کشاورزان میباشد. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی میباشد ...
بیشتر
سرمایه روان‌شناختی بهعنوان نیرویی در جهت بهبود عملکرد فرد و سازمان، افزایش قدرت نفوذ، نهاد و سکونتگاه‌های انسانی، افزایش درآمد و ایجاد مزیت رقابتی نگریسته میشود. هدف اصلی اینمطالعه بررسی نقش سرمایه روان‌شناختی در بهبود رضایتمندی شغلی کشاورزان میباشد. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی میباشد که با استفاده از روش پیمایش انجام شده است. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. دادهها با استفاده از پرسشنامه جمعآوری شد که تعداد30 پرسشنامه صورت گرفت و با دادههای کسب شده و استفاده از فرمول ویژه آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS، پایایی بخشهای مختلف پرسشنامه تحقیق 72/0 الی 79/0 بهدست آمد. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش، شامل کل بهرهبرداران کشاورزی شهرستان اردبیل میباشد (29000N=)، که از این میان تعداد 380 نفر با استفاده از فرمول کوکران و با استفاده از نمونهگیری تصادفی ساده بهعنوان نمونه آماری انتخاب شدند. نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین تمامی متغیرهای تحقیق با افزایش رضایتمندی شغلی رابطه مستقیم و معنیداری وجود دارد. همچنین، در آزمون رگرسیون چندگانه خطی متغیرهای خودکارآمدی، تاب‌آوری و خوش‌بینی توانایی تبیین 41/0 درصد از تغییرات متغیر رضایتمندی شغلی را دارا میباشند.
اقتصاد کشاورزی
محمدرضا ارسلان بد؛ آذر شهبازی
چکیده
با گذار از کشاورزی سنتی به مرحله نوین و با فاصله گرفتن مراکز مصرف از نواحی تولید که اکثر قریب به اتفاق آن در مناطق حاشیه‌ای و روستایی قرار گرفته است، موضوع بازاریابی محصولات کشاورزی اهمیت فزاینده‌ای یافته است. با توجه به اهمیت اقتصادی ماهی در اقتصاد کشور و با عنایت به رقابت‌های جهانی در زمینه محصولات کشاورزی و ظرفیت بالای تولید ...
بیشتر
با گذار از کشاورزی سنتی به مرحله نوین و با فاصله گرفتن مراکز مصرف از نواحی تولید که اکثر قریب به اتفاق آن در مناطق حاشیه‌ای و روستایی قرار گرفته است، موضوع بازاریابی محصولات کشاورزی اهمیت فزاینده‌ای یافته است. با توجه به اهمیت اقتصادی ماهی در اقتصاد کشور و با عنایت به رقابت‌های جهانی در زمینه محصولات کشاورزی و ظرفیت بالای تولید ماهی، در این تحقیق به بررسی حاشیه بازاریابی ماهی و تأثیر آن بر اشتغال و جذب روستانشینان به این حرفه، پرداخته شده است. دادهها و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از نمونهگیری تصادفی و از طریق تکمیل پرسشـنامه از 232 تولیدکننـده ماهی قزل‌آلا، 25 عمده‌فروش و 60 خرده‌فروش در سال 1395 در شهرستان اهواز جمـع‌آوری شـده اسـت. در این مطالعه دادهها به وسیله الگوی مارک- آپ برآورده شده که نتایج به دست آمده نشان داده است که حاشیه‌های کل بازاریابی، عمده‌فروشی و خرده‌فروشی برای هر کیلوگرم ماهی، به ترتیب 158585، 38268 و 120317 ریال است. همچنین با یک واحد افزایش در قیمت خرده‌فروشی و هزینه خدمات بازاریابی، به ترتیب حاشیه بازاریابی 89/0 و 31/0 واحد افزایش خواهد یافت. ضریب هزینه بازاریـابی 29 درصـدی ماهی قزل‌آلا نـشان میدهد که هزینههای بازاریابی بـرای ماهی قزل‌آلا در شهرستان اهواز، 29 درصد از متوسط قیمـت هـرکیلو ماهی قزل‌آلا را به خود اختصاص داده است. بر اساس برآورد این الگو، قیمت خرده‌فروشی و هزینههای بازاریابی رابطة مستقیم و معنی‌دار و درآمد تولیدکننده رابطه معکوس و معنی‌دار با حاشیه بازاریابی ماهی دارند.
اقتصاد کشاورزی
محمد قربانی؛ کمیل مهجوری کارمزدی
چکیده
تصمیم گیری در مدیریت بازار آینده زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که روابط متقابل اقتصادی همانند روابط بیولوژیکی در نظر گرفته شود. این پژوهش با ارائه یک سیستم تقاضای معکوس تعمیم‌یافته تفاضلی، به بررسی بازار مواد غذایی حاوی پروتئین حیوانی در ایران پرداخته و جزئیات ارتباط بازار بین گونه‌های مختلف موادغذایی در این بازار را مورد بررسی ...
بیشتر
تصمیم گیری در مدیریت بازار آینده زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که روابط متقابل اقتصادی همانند روابط بیولوژیکی در نظر گرفته شود. این پژوهش با ارائه یک سیستم تقاضای معکوس تعمیم‌یافته تفاضلی، به بررسی بازار مواد غذایی حاوی پروتئین حیوانی در ایران پرداخته و جزئیات ارتباط بازار بین گونه‌های مختلف موادغذایی در این بازار را مورد بررسی قرار داده است. آمار مور نیاز از شرکت پشتیبانی امور دام و سالنامه‌های آماری کشاورزی از سال 1353 تا 1390 مورد استفاده قرار گرفت. برآورد سیستم تقاضای معکوس تعمیم‌یافته تفاضلی (GIDS) و آزمون ضرایب ترکیبی نشان میدهد، بهترین مدل برای بررسی تقاضای مواد غذایی حاوی پروتئین در روستاهای کشور، مدل IAIDS میباشد. نتایج نشان داد که کشش‌های متقاطع جبرانی برآورد شده در سیستم تقاضای معکوس IAIDS بیانگر جانشینی شیر و تخم‌مرغ و همچنین گوشت قرمز و گوشت مرغ است. کشش‌های خود مقداری جبرانی مطابق مبانی تئوریک، منفی بوده است. این بدان معناست که با افزایش قیمت هر کدام از کالاها، مقدار مصرف آنها کاهش می‌یابد. از آنجا که گوشت قرمز و شیر برای مصرف‌کنندگان روستایی به عنوان یک کالای ضروری محسوب میشود. نتایج مربوط به محاسبات کشش جانشینی آلن نیز نشان داد که گوشت مرغ به عنوان بهترین جانشین برای شیر و بالعکس است. بهترین جانشین برای گوشت قرمز، گوشت مرغ بوده و گوشت قرمز به عنوان بهترین جانشین برای تخم‌مرغ است.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
حسن گیاهی؛ خدیجه بوزرجمهری؛ علی اکبر عنابستانی؛ مهدی کرمانی
چکیده
در بازه‌ی زمانی کنونی، صنایع‌دستی روستایی به دلیل ماهیت اقتصادی با مفاهیم توسعه اقتصادی مرتبط میباشد که می‌تواند با پیام‌های اجتماعی، فرهنگی و قومی، هویت روستاییان را بیشتر و بهتر به مشتریان منتقل کند. بنابراین هدف پژوهش شناسایی اثرات صنایع‌دستی در سکونتگاه‌های روستایی شهرستآن‌های تربت جام – تایباد است. با توجه به موضوع ...
بیشتر
در بازه‌ی زمانی کنونی، صنایع‌دستی روستایی به دلیل ماهیت اقتصادی با مفاهیم توسعه اقتصادی مرتبط میباشد که می‌تواند با پیام‌های اجتماعی، فرهنگی و قومی، هویت روستاییان را بیشتر و بهتر به مشتریان منتقل کند. بنابراین هدف پژوهش شناسایی اثرات صنایع‌دستی در سکونتگاه‌های روستایی شهرستآن‌های تربت جام – تایباد است. با توجه به موضوع پژوهش، نوع تحقیق توصیفی – تحلیلی است. جامعۀ آماری شامل دو گروه کارشناسان و 239 تولیدکننده‌ی صنایع‌دستی در 15 روستای شهرستآن‌های تربت‌جام – تایباد میباشد که به شیوه تصادفی ساده مورد پرسشگری قرار گرفتند. شیوه گردآوری دادهها شامل روش‌های کتابخآن‌های و میدانی با ابزار پرسشنامه است. روش تحلیل دادهها با استفاده از آزمون T تک نمونه‌ای در نرم‌افزار SPSS و مدل AHP انجام شد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که در تمامی متغیرهای تحقیق (اقتصادی، 40/3، اجتماعی، 37/3، گردشگری، 26/3، زیست‌محیطی، 07/3) میانگین شناسایی شده بالاتر از میانه‌ی نظری (3) است، از این رو رونق صنایع‌دستی نقش مؤثر و مفیدی در توسعه روستایی منطقه (نسبت به موقعیت و وضعیت اقتصادی و غیره کلی آن) ایفا میکند. همچنین نتایج حاصل از روش (AHP) در بین متغیرهای مورد بررسی نشان میدهد، مؤلفه‌های اقتصادی و اجتماعی به ترتیب با وزن‌های 574/0، 167/0 درصد، مهمترین عوامل مؤثر بر توسعه روستایی میباشند و مؤلفه‌های گردشگری و زیست‌محیطی به ترتیب با وزن‌های 159/0 و 098/0 از اهمیت کمتری نسبت به سایر عوامل دارند. بنابراین توجه ویژه به رونق صنایع‌دستی به عنوان رویکردی خلاق و نوین در توسعه روستایی برای سایر سکونتگاه‌های روستایی پیشنهاد میگردد.
توسعه روستایی
فرشاد رحمانی؛ علی اکبر تقیلو
چکیده
اتخاذ استراتژی‌های کارآمد پایدارسازی برای جنبه‌های مختلف تولید، توزیع و مصرف رسالت اصلی متولیان امور توسعه روستایی است. هدف این تحقیق مطالعه میزان تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری روستاهای دهستان چشمه‌سرا ازنظر تولید، توزیع و مصرف در بخشهای مختلف اقتصادی و تبیین نقش سازمان فضایی عناصر در تاب‌آوری آن است. روش تحقیق حاضر اکتشافی و از ...
بیشتر
اتخاذ استراتژی‌های کارآمد پایدارسازی برای جنبه‌های مختلف تولید، توزیع و مصرف رسالت اصلی متولیان امور توسعه روستایی است. هدف این تحقیق مطالعه میزان تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری روستاهای دهستان چشمه‌سرا ازنظر تولید، توزیع و مصرف در بخشهای مختلف اقتصادی و تبیین نقش سازمان فضایی عناصر در تاب‌آوری آن است. روش تحقیق حاضر اکتشافی و از نوع توصیفی-تحلیلی است. روش جمعآوری اطلاعات به‌صورت اسنادی و میدانی بوده است. روش نمونهگیری نیز به‌صورت ساده تصادفی و حجم نمونه(320 نفر) با استفاده از روش آماری کوکران انجام‌شده است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از روش‌های آماری در محیط SPSS و GIS انجام شد. نتایج رگرسیون فضایی حاکی از ارتباط بین تاب‌آوری و عناصر سازمان فضایی دارد. ارتباط تاب‌آوری با لکه‌ها و شبکه‌ها بالاست. روستاهایی که اراضی مناسب‌تری داشتند، تاب‌آوری بالاتری را نیز تجربه کردند و تنها تعداد معدودی از روستاها چنین حالتی نداشتند و کمترین ارتباط نیز مربوط به سازمان فضایی جمعیت با تاب‌آوری است. در مورد شبکه‌ها وضعیت نوسان زیادی داشته است. به‌طوری‌که روستاهای علی‌کندی و ایل‌بلاغی که بالاترین وزن را در شبکه‌های ارتباطی داشتند دارای تاب‌آوری پایینی میباشند. به همین دلیل ضریب محلی آن از 3/0 تا7/0 در نوسان بوده است. به‌طورکلی نتایج نشان از ارتباط معنی‌دار بین عناصر سازمان فضایی و با تاب‌آوری است. ضرایب محلی تخمین زده‌شده برای آنها 85/0است که نشان از ارتباط بالای تمام روستاهاست. تقویت کیفیت شبکه های ارتباطی، ایجاد مشاغل کوچک روستایی و خانگی شامل، تولید عرقیات، خشکبار، خشک کردن میوه سبزی، تولید لبنیات که باعث نگهداشت جمعیت روستایی شود، می توان تاب آوری روستاها را افزایش دهد.
توسعه روستایی
ملیحه شیبانی؛ علیرضا کرباسی
چکیده
با توجه به تنوع الگوی مصرف خانوارها و اهمیت چگونگی اختصاص درآمد محدود خانوار به کالاها و خدمات مختلف، بررسی رفتار مصرفی خانوارها با استفاده از برآورد کشش مخارج، جایگاه ویژه‌ای در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی دارد. لذا در این مطالعه از دادههای خام مرکز آمار ایران در دو سال متوالی 1396 و 1397 جهت تجزیه و تحلیل رفتار مصرف موادغذایی خانوارهای ...
بیشتر
با توجه به تنوع الگوی مصرف خانوارها و اهمیت چگونگی اختصاص درآمد محدود خانوار به کالاها و خدمات مختلف، بررسی رفتار مصرفی خانوارها با استفاده از برآورد کشش مخارج، جایگاه ویژه‌ای در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی دارد. لذا در این مطالعه از دادههای خام مرکز آمار ایران در دو سال متوالی 1396 و 1397 جهت تجزیه و تحلیل رفتار مصرف موادغذایی خانوارهای روستایی خراسانرضوی به تفکیک در قالب نه گروه غذایی پرداخته شده است. این مطالعه نشان داد که در الگوی مصرف موادغذایی طی این دو سال تغییرات قابل توجهی مشاهده شده است. سهم بودجه غذا در سال 1397 نسبت به 1396 از 41 درصد به 53 درصد افزایش یافته است و همچنین کشش هزینه گروههای غذایی در سال1397 نسبت به 1396 افزایش یافته و بعضی از گروههای غذایی از حالت ضروری به لوکس تبدیل شدهاند که این نتیجه، نشان‌دهنده کاهش رفاه خانوارها میباشد. نتایج همچنین نشان میدهد که خانوادههای کمدرآمد نسبت به خانوادههای با درآمد بالاتر، از کشش هزینه غذایی بالاتر برخوردار هستند. تعادل مقیاس در هزینههای موادغذایی یافت میشود به این معنی که یک عضو اضافی خانواده باعث کاهش هزینههای اضافی میگردد. کاهش مصرف غلاتها و افزایش مصرف میوه و گوشت به معنای تجدید نظر در عرضه موادغذایی است. اگرچه غلات و نان جزء موادغذایی اصلی خانوارهای روستایی خراسانرضوی محسوب میشوند، اما با درنظر گرفتن الگوی مصرفی خانوارهای روستایی استان خراسانرضوی باید تولید سایر موادغذایی جهت رفع مشکلات امنیت غذایی افزایش یابد.
اقتصاد کشاورزی
محمدرضا ساسولی؛ سید ابوالقاسم برآبادی
چکیده
لزوم بهره‌گیری از منابع آبی غیرمتعارف مانند رواناب‌های سطحی و فاضلاب تولیدشده موضوعی است که امروزه بهعنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر به‌ویژه در کشور ایران نمایان میباشد. این موضوع برای شهرهای ایران مخصوصاً استان تهران به‌صورت خاص مطرح است. مطالعه حاضر به‌بررسی ارزش اقتصادی کاربرد رواناب‌های سطحی آلوده در بخش کشاورزی جنوب استان ...
بیشتر
لزوم بهره‌گیری از منابع آبی غیرمتعارف مانند رواناب‌های سطحی و فاضلاب تولیدشده موضوعی است که امروزه بهعنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر به‌ویژه در کشور ایران نمایان میباشد. این موضوع برای شهرهای ایران مخصوصاً استان تهران به‌صورت خاص مطرح است. مطالعه حاضر به‌بررسی ارزش اقتصادی کاربرد رواناب‌های سطحی آلوده در بخش کشاورزی جنوب استان تهران با استفاده از رهیافت تابع تولید در دو منطقه آلوده و منطقه پاک پرداخته‌است. نتایج نشان‌می‌دهد که میانگین عملکرد تولید گندم در میان کشاورزانی که از آب آلوده (فاضلاب) بهره می‌گیرند 376 کیلوگرم در هکتار بیشتر از کشاورزانی است که از آب پاک استفاده‌می‌کنند. ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب در نمونه کشاورزانی که از آب آلوده جهت آبیاری استفاده میکنند به میزان 110 ریال بیشتر از ارزش آن در نمونه کشاورزانی است که از آب کانال‌های تمیز بهره می‌گیرند. بر اساس نتایج این مطالعه ارزش کل پساب تولیدی استان تهران در سال 1405 ه.ش برابر با 335480 میلیون ریال خواهد بود. اولویت‌بندی منافع آبیاری با فاضلاب از دیدگاه کشاورزان نشان میدهد که در دسترس بودن و قابل اطمینان بودن فاضلاب نسبت به سایر منابع آبی و کم هزینه بودن استفاده از آن بهعنوان مهمترین منفعت محسوب میگردد. افزایش عملکرد محصول و بهبود حاصلخیزی خاک در اثر آبیاری با فاضلاب در اولویت‌های بعدی قرار گرفته‌است. این علل نشان میدهد که چرا کشاورزان با وجود منع قانونی کاربرد فاضلاب تصفیه نشده همچنان از این منبع آب آبیاری بهره می‌گیرند.
توسعه روستایی
خدیجه بوزرجمهری؛ خدیجه جوانی؛ حمید شایان؛ مریم قاسمی
چکیده
«واره» سمن خود جوش دیرینه‌ای است که به عنوان نمود مشارکت زنان روستایی، در توانمندسازی آنان از دیرباز نقش بسزایی داشته است. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت این سمن، نقاط قوت و ضعف و تاثیر آن بر توانمندسازی زنان روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشتخوار است. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبۀ نیمه‌ساختارمند با نمونه‌ای برگزیده از سرگروه‌ها ...
بیشتر
«واره» سمن خود جوش دیرینه‌ای است که به عنوان نمود مشارکت زنان روستایی، در توانمندسازی آنان از دیرباز نقش بسزایی داشته است. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت این سمن، نقاط قوت و ضعف و تاثیر آن بر توانمندسازی زنان روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشتخوار است. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبۀ نیمه‌ساختارمند با نمونه‌ای برگزیده از سرگروه‌ها و اعضای ثابت سمن (20n=) و برمبنای نظریۀ بنیانی، جمع آوری و تدوین شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد ایجاد و تداوم واره در روستاهای با معیشت غالب دامداری کوچک و سنتی نمود بیشتری دارد و به کارکرد های اجتماعی چون، برقراری عدالت و نظم و آثار اقتصادی چون؛ صرفهجویی در وقت، سودآوربودن، حس اقتدار و استقلال مالی در بین هم وارگان منجر شده است. در عین حال با چالشهایی نیز مواجه شده است، از جمله خشکسالیهای پی در پی و مشکلات تهیه علوفه، همچنین فناوری های مدرن نظیر نگهداری شیر در یخچال و توسعه ماشین الات حمل شیر به کارخانه که در کمرنگ شدن اهمیت وکارکرد این سمن موثر بوده است. ماندگاری «واره » و مشارکت واقعی زنان در آن به‌صورت نظاممند می تواند به عنوان یک الگوی موفق در سمنهای نوبنیاد و رسمی به کار گرفته شود و نهادینه گردد
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
شاپور ظریفیان؛ سمیه لطیفی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین سطح توسعه یافتگی دهستان‌های استان همدان با استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه انجام شده است. به منظور سنجش سطح توسعه دهستان‌ها 53 شاخص در هشت گروه شاخص‌های جمعیتی، زیربنایی، آموزشی، بهداشتی و درمانی، ارتباطی، خدماتی، اداری و سیاسی و اقتصادی و تولیدی تعریف و تنظیم گردید و وزن هر یک آنها با بهره‌گیری ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تعیین سطح توسعه یافتگی دهستان‌های استان همدان با استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه انجام شده است. به منظور سنجش سطح توسعه دهستان‌ها 53 شاخص در هشت گروه شاخص‌های جمعیتی، زیربنایی، آموزشی، بهداشتی و درمانی، ارتباطی، خدماتی، اداری و سیاسی و اقتصادی و تولیدی تعریف و تنظیم گردید و وزن هر یک آنها با بهره‌گیری از روش‌های آنتروپی و AHP و تلفیق نتایج آنها تعیین شد. سپس سطح توسعه دهستان‌های استان با استفاده از تکنیک‌های TOPSIS، SAW و تاکسونومی عددی مشخص شد. برای رتبه‌بندی نهایی دهستان‌ها نتایج حاصل از هر سه تکنیک با استفاده از روش‌های میانگین رتبه‌ها، بردا و کاپلند ادغام گردید و دهستان‌ها براساس نتیجه نهایی رتبه‌بندی شدند. رتبه‌بندی نهایی دهستان‌های استان همدان به لحاظ سطح توسعه یافتگی نشان داد، دهستان‌های مهاجران شهرستان بهار، الوندکوه غربی شهرستان همدان و گرین شهرستان نهاوند در هر سه روش توسعه یافته‌ترین و دهستان‌های گیان شهرستان نهاوند، کمازان سفلی شهرستان ملایر و گل تپه شهرستان کبودراهنگ توسعه نیافته‌ترین دهستان‌های استان همدان میباشند. به لحاظ توسعه یافتگی بین دهستان‌های استان نابرابری زیادی وجود دارد و توزیع خدمات و امکانات در سطح دهستان‌ها براساس عدالت فضایی صورت نگرفته است. با توجه به نتایج بدست آمده توصیه میشود برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران تلاش خود را معطوف به یافتن چرایی فاصله‌ها و شکاف‌های توسعهای دهستان‌های استان نمایند و با ایجاد و تقویت مراکز خدمات‌رسانی در سطح دهستان‌ها و روستاهای مرکزی زمینه دستیابی به تعادل منطقه‌ای در دهستان‌های استان را فراهم آورند.
