اقتصاد کشاورزی
زهرا گلزاری؛ فرشید اشراقی؛ علی کرامتزاده
چکیده
بخش کشاورزی ایران، علیرغم وجود پتانسیلهای فراوان، نتوانسته است عملکرد مطلوبی داشته باشد. یکی از مهمترین دلایل آن، کم بودن میزان بهرهوری در این بخش است. هدف از این مطالعه، اندازهگیری بهرهوری کل عوامل تولید و نیز، بررسی عوامل مؤثر بر آن در مزارع سویای شهرستان گرگان بهعنوان یکی از مناطق اصلی تولید سویا در کشور است. بدین ...
بیشتر
بخش کشاورزی ایران، علیرغم وجود پتانسیلهای فراوان، نتوانسته است عملکرد مطلوبی داشته باشد. یکی از مهمترین دلایل آن، کم بودن میزان بهرهوری در این بخش است. هدف از این مطالعه، اندازهگیری بهرهوری کل عوامل تولید و نیز، بررسی عوامل مؤثر بر آن در مزارع سویای شهرستان گرگان بهعنوان یکی از مناطق اصلی تولید سویا در کشور است. بدین منظور، ابتدا بهرهوری کل عوامل از طریق شاخص ترنکویست محاسبه و سپس، رابطهی بین سن، تجربه، تحصیلات و متغیر مجازی عضویت در تعاونی با بهرهوری کل عوامل تولید و بهروش تحلیل رگرسیونی مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق از نوع پیمایشی است و داده‌های آن به وسیله پرسشنامه از میان 60 بهرهبردار محصول سویا گرد آوری شده است. نتایج نشان می‌دهد که شاخص TFP در میان مزارع از 37/0 تا 82/1 واحد متغیر بوده و 46 درصد از مزارع نمونه دارای بهرهوری پایینتر از بهرهوری متوسط مزارع شهرستان گرگان هستند. همچنین، طبق نتایج، تجربه، تحصیلات و متغیر مجازی عضویت در تعاونی تأثیر مثبت و معنی‌داری بر بهرهوری کل عوامل تولید داشتهاند.
اقتصاد کشاورزی
امیر سالاری؛ علی ماروسی
چکیده
هرچند فناوری اطلاعات توجه همگانی زیادی را به خود جلب کرده است، اما تحقیقات کمی برای سنجش میزان پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط کشاورزان صورت گرفته است. هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر بر پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط زعفران‌کاران روستاهای منطقه تربت‌حیدریه (قطب تولید زعفران جهان) بود. تعداد روستاهای شهرستان تربت حیدریه ...
بیشتر
هرچند فناوری اطلاعات توجه همگانی زیادی را به خود جلب کرده است، اما تحقیقات کمی برای سنجش میزان پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط کشاورزان صورت گرفته است. هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر بر پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط زعفران‌کاران روستاهای منطقه تربت‌حیدریه (قطب تولید زعفران جهان) بود. تعداد روستاهای شهرستان تربت حیدریه 134 روستا می باشد که در سال 1396 بصورت تصادفی 20 روستا زعفران کار انتخاب شد و در هر روستا 20 پرسشنامه بصورت تصادفی ارائه شد که 384 پرسشنامه بازگشت داده شد. جهت بررسی فرضیات و متغیرهای تحقیق از نرم‌افزار SPSS-PLSاستفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که بین متغیرهای سهولت استفاده و درک مفید بودن، سهولت استفاده و نگرش استفاده فناوری اطلاعات و ارتباطات، سودمندی ادراک‌شده و قصد استفاده، سهولت ادراک و نگرش، نگرش و قصد استفاده، شرایط تسهیل کننده و سودمندی ادراک‌شده، رابطه معنی‌داری وجود داشته اما بین شرایط تسهیل کننده و قصد استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه معنیدار وجود مشاهده نگردید. نتایج کلی نشان داد که سودمندی ادراک‌شده، نگرش و سهولت استفاده از طریق سودمندی ادراک‌شده، بهعنوان عواملی تأثیرگذار به‌صورت غیرمستقیم بر نگرش و قصد استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط زعفران‌کاران موثرند.
اقتصاد کشاورزی
محمدرضا ارسلان بد؛ آذر شهبازی
چکیده
با گذار از کشاورزی سنتی به مرحله نوین و با فاصله گرفتن مراکز مصرف از نواحی تولید که اکثر قریب به اتفاق آن در مناطق حاشیه‌ای و روستایی قرار گرفته است، موضوع بازاریابی محصولات کشاورزی اهمیت فزاینده‌ای یافته است. با توجه به اهمیت اقتصادی ماهی در اقتصاد کشور و با عنایت به رقابت‌های جهانی در زمینه محصولات کشاورزی و ظرفیت بالای تولید ...
بیشتر
با گذار از کشاورزی سنتی به مرحله نوین و با فاصله گرفتن مراکز مصرف از نواحی تولید که اکثر قریب به اتفاق آن در مناطق حاشیه‌ای و روستایی قرار گرفته است، موضوع بازاریابی محصولات کشاورزی اهمیت فزاینده‌ای یافته است. با توجه به اهمیت اقتصادی ماهی در اقتصاد کشور و با عنایت به رقابت‌های جهانی در زمینه محصولات کشاورزی و ظرفیت بالای تولید ماهی، در این تحقیق به بررسی حاشیه بازاریابی ماهی و تأثیر آن بر اشتغال و جذب روستانشینان به این حرفه، پرداخته شده است. دادهها و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از نمونهگیری تصادفی و از طریق تکمیل پرسشـنامه از 232 تولیدکننـده ماهی قزل‌آلا، 25 عمده‌فروش و 60 خرده‌فروش در سال 1395 در شهرستان اهواز جمـع‌آوری شـده اسـت. در این مطالعه دادهها به وسیله الگوی مارک- آپ برآورده شده که نتایج به دست آمده نشان داده است که حاشیه‌های کل بازاریابی، عمده‌فروشی و خرده‌فروشی برای هر کیلوگرم ماهی، به ترتیب 158585، 38268 و 120317 ریال است. همچنین با یک واحد افزایش در قیمت خرده‌فروشی و هزینه خدمات بازاریابی، به ترتیب حاشیه بازاریابی 89/0 و 31/0 واحد افزایش خواهد یافت. ضریب هزینه بازاریـابی 29 درصـدی ماهی قزل‌آلا نـشان می‌دهد که هزینه‌های بازاریابی بـرای ماهی قزل‌آلا در شهرستان اهواز، 29 درصد از متوسط قیمـت هـرکیلو ماهی قزل‌آلا را به خود اختصاص داده است. بر اساس برآورد این الگو، قیمت خرده‌فروشی و هزینه‌های بازاریابی رابطة مستقیم و معنیدار و درآمد تولیدکننده رابطه معکوس و معنیدار با حاشیه بازاریابی ماهی دارند.
اقتصاد کشاورزی
بهناز نجاتی؛ مفید شاطری؛ محمدرضا بخشی؛ علی اشرفی
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی کارایی تولید محصولات زراعی دو نظام بهره‌برداری خرده‌مالکی و تعاونی تولید روستایی در تولید محصولات زراعی میباشد. جامعه آماری تحقیق بهرهبرداران بخش کشاورزی شهرستان خوسف واقع در استان خراسان‌جنوبی میباشد. این تحقیق از نظر ماهیت از نوع تحقیقات کمی و با توجه به هدف تحقیق، از نوع تحقیقات کاربردی ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی کارایی تولید محصولات زراعی دو نظام بهره‌برداری خرده‌مالکی و تعاونی تولید روستایی در تولید محصولات زراعی میباشد. جامعه آماری تحقیق بهرهبرداران بخش کشاورزی شهرستان خوسف واقع در استان خراسان‌جنوبی میباشد. این تحقیق از نظر ماهیت از نوع تحقیقات کمی و با توجه به هدف تحقیق، از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ گردآوری دادهها، پژوهش پیمایشی میباشد. داده‌های مورد نیاز با استفاده از ابزار پرسشنامه و بهره‌گیری از روش نمونهگیری تصادفی خوشه‌ای و کاربرد انتساب متناسب از 207 بهرهبردار در نظام بهره‌برداری خرده‌مالکی و 38 بهرهبردار در نظام بهره‌برداری تعاونی تولید روستایی گردآوری و با استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها مورد تجریه و تحلیل قرار‌گرفت. نتایج بیانگر برتری نسبی نظام بهره‌برداری تعاونی تولید نسبت به نظام بهره‌برداری خرده‌مالکی بر اساس معیارهای کارایی فنی و کارایی مقیاس میباشد. میانگین کارایی فنی و مقیاس در نظام بهره‌برداری تعاونی تولید به ترتیب برابر با 89/0 ، 94/0 و در نظام خرده‌مالکی به ترتیب برابر با 65/0 و 81/0 میباشد. همچنین نتایج آزمون ناپارامتری من–وایتنی نشان داد عملکرد و درآمد خالص محصولات زراعی در نظام بهره‌برداری تعاونی تولید روستایی بهطور معناداری بیش از نظام بهره‌برداری خرده‌مالکی میباشد.
اقتصاد کشاورزی
شجاع موسی پور؛ محمود احمدپور؛ احمد علی کیخا؛ محمدرضا ساسولی؛ ولی‌الله سارانی
چکیده
پارک ملی خَبر مهمترین پارک ملی جنوب شرق کشور است که از تنوع زیستی جانوری و گیاهی و تنوع آب و هوایی روستایی بالایی جهت تفریح برخوردار میباشد. بنابراین، مطالعه ارزش‌گذاری پارک ملی خَبر میتواند ارزش واقعی پارک را برای افراد روستایی درون پارک و گردشگران بیان کند و همچنین، میتواند برای تصمیمگیری ...
بیشتر
پارک ملی خَبر مهمترین پارک ملی جنوب شرق کشور است که از تنوع زیستی جانوری و گیاهی و تنوع آب و هوایی روستایی بالایی جهت تفریح برخوردار میباشد. بنابراین، مطالعه ارزش‌گذاری پارک ملی خَبر میتواند ارزش واقعی پارک را برای افراد روستایی درون پارک و گردشگران بیان کند و همچنین، میتواند برای تصمیمگیری مدیران تأثیرگذار باشد. در پژوهش حاضر، ارزش حفاظتی مواهب طبیعی این پارک برآورد شده است. برای بررسی عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت افراد روستایی و گردشگران، الگوی لاجیت و روش گزینش دوگانه دو حدی مورد استفاده قرار گرفت. داده‌های مورد نیاز تحقیق از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری با 228 نفر از افراد روستایی و گردشگران در سال 1394، به مدت سه ماه با استفاده از فرمول عمومی کوکران و نمونهگیری تصادفی جمع‌آوری شد. نتایج نشان داد که متغیرهای جنسیت، تحصیلات، مشارکتهای قبلی در کلاسهای ترویجی، مشارکت در نهادهای دولتی، بومی بودن افراد و درآمد اثر مثبت و معنیدار؛ سن و مبلغ پیشنهادی اثر منفی و معنیدار بر تمایل به پرداخت افراد منطقه دارند. میانگین تمایل به پرداخت ماهیانه هر فرد حدود 18 هزار تومان و متوسط تمایل به پرداخت ماهیانه هر بعد خانوار، 80 هزار تومان به دست آمده است. نتایج نشان داد که افراد روستایی درون پارک و گردشگران برای مواهب طبیعی ارزش بالایی قائل هستند و در نتیجه توصیه میشود دولتمردان و سیاست‌گذاران هم توجه خاصی به این منابع داشته و جهت حفظ و بهبود کیفیت این منابع سرمایهگذاری کنند.
اقتصاد کشاورزی
مریم هادیزاده بزاز؛ خدیجه بوزرجمهری
چکیده
هدف اصلی این مقاله بررسی نقش تعاونی‌های تولید در افزایش توانمندی فنی و اقتصادی کشاورزان عضو و توسعه‌کشاورزی در شهرستان نیشابور است. پژوهش حاضر به روش توصیفی– تحلیلی انجام شده است. جامعه‌آماری تحقیق را 4685 نفر از کشاورزان عضو و غیرعضو تعاونی‌های تولید روستایی در 24 روستا در شهرستان نیشابور تشکیل می‌دهند. ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله بررسی نقش تعاونی‌های تولید در افزایش توانمندی فنی و اقتصادی کشاورزان عضو و توسعه‌کشاورزی در شهرستان نیشابور است. پژوهش حاضر به روش توصیفی– تحلیلی انجام شده است. جامعه‌آماری تحقیق را 4685 نفر از کشاورزان عضو و غیرعضو تعاونی‌های تولید روستایی در 24 روستا در شهرستان نیشابور تشکیل می‌دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 252 نفر محاسبه شد و گردآوری اطلاعات در سال 1392 به صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است. نتایج حاصل از بررسی تطبیقی و تحلیل میزان توانمندی کشاورزان عضو و غیرعضو در سطح 13 شاخص اقتصادی نشان داد که میانگین توانمندی اقتصادی کشاورزان عضو 64/2 است که از میانگین توانمندی اقتصادی غیر عضوها که 47/2 است اندکی بالاتر است. نتایج آزمون t با نمونه‌های مستقل به‌منظور مقایسه کشاورزان عضو و غیرعضو نشان‌داد اختلاف معنیدار بین دو گروه کشاورز عضو و غیرعضو از نظر توانمندی اقتصادی وجود دارد. نتایج تحقیق بر اساس انجام آزمون t با میانگین فرضی سه و چهار نشان داد که بین میانگین واقعی پایداری اقتصادی و میانگین‌های فرضی سه و چهار، اختلاف معناداری وجود دارد و میانگین پایداری در میان اغلب شاخص‌ها از نظر اعضا و غیراعضا کمتر از حد متوسط بوده است که نشان می‌دهد تعاونی‌های تولید در افزایش توانمندی اقتصادی کشاورزان نقش مهمی را ایفا ننموده‌اند و ضروری است که دولت با حمایت‌های مالی و تخصصی از تعاونی های تولید، زمینه توانمندی اقتصادی کشاورزان عضو را فراهم نماید.
اقتصاد کشاورزی
نرگس رجبی تهرانی؛ محمد محمدی؛ سحر دهیوری
چکیده
هدف این تحقیق، ارزیابی اقتصادی واحدهای گلخانه‌ای و عوامل مؤثر بر سودآوری آن‌ها در دشت ورامین بوده است. این تحقیق از نوع توصیفی‌ـ همبستگی بوده که با استفاده از روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش، شامل بهرهبرداران گلخانه‌های دایر و زیر کشت دشت ورامین بودند. با استفاده از جدول کرجی و مورگان و با توجه به حجم جامعه ...
بیشتر
هدف این تحقیق، ارزیابی اقتصادی واحدهای گلخانه‌ای و عوامل مؤثر بر سودآوری آن‌ها در دشت ورامین بوده است. این تحقیق از نوع توصیفی‌ـ همبستگی بوده که با استفاده از روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش، شامل بهرهبرداران گلخانه‌های دایر و زیر کشت دشت ورامین بودند. با استفاده از جدول کرجی و مورگان و با توجه به حجم جامعه آماری، تعداد نمونهها 108 نفر برآورد گردید که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقه‌ای، نمونهها انتخاب شدند. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامه‌ای بود که روایی آن با کسب نظرات اساتید و صاحب‌نظران در حوزه کشاورزی به‌دست آمد و پایایی آن از طریق محاسبه آلفای کرونباخ تأیید شد. یافته‌های تحقیق نشان‌داد که میانگین شاخص سودآوری درآمد به هزینه 286/2 بوده است و بین متغیرهای تجربه‌کاری کشاورز، سطح تحصیلات، درآمد سالانه کشاورزی، مساحت گلخانه، میزان استفاده از منابع اطلاعاتی و دانش فنی با شاخص سودآوری درآمد به هزینه رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نیز حاکی از آن بود که پنج متغیر دانش فنی، مساحت گلخانه، تجربه کشاورزی، درآمد کشاورزی و میزان استفاده از منابع اطلاعاتی مهمترین متغیرهای مستقل مؤثر بر تبیین شاخص سودآوری درآمد به هزینه بوده که در مجموع 5/51 درصد از تغییرات متغیر وابسته تحقیق را تبیین کردند. در انتها پیشنهاد میشود که با اقداماتی چون افزایش سطح دانش فنی و دسترسی و استفاده کشاورزان از منابع اطلاعاتی، شاخص سودآوری درآمد به هزینه بهبود بخشیده شود.
اقتصاد کشاورزی
اعظم نجاتیان پور؛ عبدالکریم اسماعیلی
چکیده
با توجه به نیاز به توسعه روستاها و نیاز روز افزون جامعه به غذا و رشد جمعیت و کاهش منابع غذایی، یکی از مهمترین مسائلی که توجه دولتمردان، اندیشمندان و محققان را به خود معطوف داشته است، لزوم گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی روستایی است. صنایع تبدیلی با به کارگیری محصولات کشاورزی به عنوان مواد اولیه میتواند عاملی برای توسعه روستاها و استفاده ...
بیشتر
با توجه به نیاز به توسعه روستاها و نیاز روز افزون جامعه به غذا و رشد جمعیت و کاهش منابع غذایی، یکی از مهمترین مسائلی که توجه دولتمردان، اندیشمندان و محققان را به خود معطوف داشته است، لزوم گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی روستایی است. صنایع تبدیلی با به کارگیری محصولات کشاورزی به عنوان مواد اولیه میتواند عاملی برای توسعه روستاها و استفاده بهتر از این محصولات تلقی گردد. لذا در این پژوهش با تحلیل عوامل مؤثر بر صادرات این محصولات پس از بررسی مطالعات پیشین و مصاحبه حضوری با شصت نفر از خبرگان این امر در استان خراسان رضوی، عوامل مؤثر بر صادرات محصولات صنایع غذایی در پنج گروه اصلی؛ عوامل کلان اقتصادی، عوامل تجاری و بازار، عوامل فنی و تخصصی، عوامل مالی و اعتباری و عوامل فرآیند مبادله دستهبندی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از تکنیک تحلیل مسیر برای بررسی چگونگی اثرگذاری این گروهها استفاده شد. نتایج نشان داد که عوامل کلان اقتصادی، عوامل تجاری و بازار و عوامل مالی و اعتباری به صورت مستقیم و عوامل فنی و تخصصی و عوامل فرایند مبادله بصورت غیرمستقیم، صادرات محصولات صنایع غذایی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
اقتصاد کشاورزی
حسین عبادی پور؛ محمود احمدپوربرازجانی
چکیده
میزان کالری دریافتی خانوارها از جمله مباحث مهم مطرح شده در عرصه‌ی اقتصاد عمومی و توسعه است که همواره مورد توجه دولت‌ها و سیاست‌گذاران در جوامع مختلف بوده است. در مطالعه حاضر، پیامدهای شوک درآمد خانوارها، قیمت و یارانه غذایی بر میزان کالری دریافتی خانوار روستایی ایرانی بررسی شده است. به این منظور از داده‌های سری زمانی سال‌های ...
بیشتر
میزان کالری دریافتی خانوارها از جمله مباحث مهم مطرح شده در عرصه‌ی اقتصاد عمومی و توسعه است که همواره مورد توجه دولت‌ها و سیاست‌گذاران در جوامع مختلف بوده است. در مطالعه حاضر، پیامدهای شوک درآمد خانوارها، قیمت و یارانه غذایی بر میزان کالری دریافتی خانوار روستایی ایرانی بررسی شده است. به این منظور از داده‌های سری زمانی سال‌های 90- 1340 الگوی خود رگرسیون برداری استفاده شد. نتایج نشان داد که دوره اثرگذاری شوک ایجاد شده بر میزان پرداخت یارانه غذایی نسبت به شوک قیمتی و درآمدی کوتاهتر بوده و شوک قیمتی و درآمدی به ترتیب در جایگاه بعدی قرار گرفت. همچنین بیشترین حساسیت تقاضای کالری مربوط به شوک درآمد میباشد. بر اساس یافته‌های این تحقیق میتوان نتیجه گرفت که برای ایجاد امنیت غذایی، باید ثبات را در بازار ایجاد نمود، همچنین اثرات نهایی تغییر در الگوی تغذیه به هنگام تعیین سیاستهای مربوط به تنظیم بازار، سیاستهای یارانهای و مالیاتبندی بدون توجه به رشد درآمد خانوار روستایی، آثار منفی شدیدی بر میزان کالری دریافتی خانوارها خواهد گذاشت.
اقتصاد کشاورزی
محمد قربانی؛ کمیل مهجوری کارمزدی
چکیده
تصمیم گیری در مدیریت بازار آینده زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که روابط متقابل اقتصادی همانند روابط بیولوژیکی در نظر گرفته شود. این پژوهش با ارائه یک سیستم تقاضای معکوس تعمیم‌یافته تفاضلی، به بررسی بازار مواد غذایی حاوی پروتئین حیوانی در ایران پرداخته و جزئیات ارتباط بازار بین گونه‌های مختلف موادغذایی در این بازار را مورد بررسی ...
بیشتر
تصمیم گیری در مدیریت بازار آینده زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که روابط متقابل اقتصادی همانند روابط بیولوژیکی در نظر گرفته شود. این پژوهش با ارائه یک سیستم تقاضای معکوس تعمیم‌یافته تفاضلی، به بررسی بازار مواد غذایی حاوی پروتئین حیوانی در ایران پرداخته و جزئیات ارتباط بازار بین گونه‌های مختلف موادغذایی در این بازار را مورد بررسی قرار داده است. آمار مور نیاز از شرکت پشتیبانی امور دام و سالنامه‌های آماری کشاورزی از سال 1353 تا 1390 مورد استفاده قرار گرفت. برآورد سیستم تقاضای معکوس تعمیم‌یافته تفاضلی (GIDS) و آزمون ضرایب ترکیبی نشان می‌دهد، بهترین مدل برای بررسی تقاضای مواد غذایی حاوی پروتئین در روستاهای کشور، مدل IAIDS میباشد. نتایج نشان داد که کشش‌های متقاطع جبرانی برآورد شده در سیستم تقاضای معکوس IAIDS بیانگر جانشینی شیر و تخم‌مرغ و همچنین گوشت قرمز و گوشت مرغ است. کشش‌های خود مقداری جبرانی مطابق مبانی تئوریک، منفی بوده است. این بدان معناست که با افزایش قیمت هر کدام از کالاها، مقدار مصرف آن‌ها کاهش می‌یابد. از آنجا که گوشت قرمز و شیر برای مصرف‌کنندگان روستایی به عنوان یک کالای ضروری محسوب میشود. نتایج مربوط به محاسبات کشش جانشینی آلن نیز نشان داد که گوشت مرغ به عنوان بهترین جانشین برای شیر و بالعکس است. بهترین جانشین برای گوشت قرمز، گوشت مرغ بوده و گوشت قرمز به عنوان بهترین جانشین برای تخم‌مرغ است.
اقتصاد کشاورزی
نسیبه زارعی؛ حسین مهرابی؛ حمیدرضا میرزائی خلیل آبادی
چکیده
در این پژوهش، تأثیر نظام بهره‌برداری بر بهرهوری محصول سیب‌زمینی در سال زراعی 90-1391 بررسی شده است. دادهها بر اساس روش نمونهگیری دو مرحله‌ای خوشه‌ی و 208 پرسشنامه از کشاورزان و صاحبان مزارع در استان‌های کردستان و همدان جمع‌آوری گردید. در این مطالعه برای محاسبه تأثیر نظام بهره‌برداری از متغیرهای موهومی در تابع تولید استفاده ...
بیشتر
در این پژوهش، تأثیر نظام بهره‌برداری بر بهرهوری محصول سیب‌زمینی در سال زراعی 90-1391 بررسی شده است. دادهها بر اساس روش نمونهگیری دو مرحله‌ای خوشه‌ی و 208 پرسشنامه از کشاورزان و صاحبان مزارع در استان‌های کردستان و همدان جمع‌آوری گردید. در این مطالعه برای محاسبه تأثیر نظام بهره‌برداری از متغیرهای موهومی در تابع تولید استفاده شد. جهت انتخاب تابع تولید مناسب تابعهای انعطافپذیر و غیر انعطافپذیر بررسی شد. نتایج نشان داد که تابع تولید کاب-داگلاس مناسبتر و بهتر از دیگر توابع آزمون میباشد. همچنین یافته‌های دیگر پژوهش بیانگر آن است که تأثیر نظام بهره‌برداری ملکی بر روی بهرهوری عوامل تولید در منطقهی مورد مطالعه مثبت و تأثیر دیگر نظام‌های بهره‌برداری بر بهرهوری منفی است. لذا پیشنهاد می‌گردد سازمان جهاد کشاورزی در منطقه طی یک برنامهی بلندمدت، کشاورزان و صاحبان مزارع را با اعطای وام و تسهیلات با بهره پایین تشویق به خرید زمینهای اجارهای، اشتراکی و چاه‌های مشاع نماید.
اقتصاد کشاورزی
فرشید اشراقی؛ معصومه عالمیان؛ رامتین جولایی
چکیده
بخش کشاورزی در ایران از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار است. برای برنامه‌ریزی دقیق در بخش کشاورزی، باید عوامل مؤثر بر رشد این بخش شناخته شوند. یکی از جنبه‌های رشد بخش کشاورزی، رشد تولیدات در این بخش میباشد. در این تحقیق تلاش شده تا با رویکردی مناسب، اجزای تشکیل‌دهنده این رشد برای محصولات منتخب استان گلستان که بهعنوان یکی از قطب‌های ...
بیشتر
بخش کشاورزی در ایران از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار است. برای برنامه‌ریزی دقیق در بخش کشاورزی، باید عوامل مؤثر بر رشد این بخش شناخته شوند. یکی از جنبه‌های رشد بخش کشاورزی، رشد تولیدات در این بخش میباشد. در این تحقیق تلاش شده تا با رویکردی مناسب، اجزای تشکیل‌دهنده این رشد برای محصولات منتخب استان گلستان که بهعنوان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی و دامپروری کشور محسوب می‌گردد، تجزیه و تحلیل شوند. بدین منظور، با استفاده از رویکردی ناپارامتری به‌نام روش تجزیه تکاثری و بر اساس داده‌های سری زمانی دهه‌های 70 و 80 محصولات کشاورزی استان گلستان، رشد ارزش این محصولات به رشد قیمت، رشد سطح زیرکشت، رشد عملکرد و تغییر در الگوی‌کشت تفکیک شده و تأثیر هر کدام از این عوامل تعیین گردید. نتایج نشان‌داد رشد ارزش محصولات کشاورزی در استان گلستان معادل 16 درصد رشد متوسط سالانه بوده‌است، در حالیکه ارزش محصولات مشابه در کشور رشد متوسط سالانه‌ی 18 درصدی را نشان داد. هر چند ارزش تولید محصولات کشاورزی طی دوره مورد مطالعه رشد مثبتی داشته است، اما عامل اصلی این رشد، افزایش قیمت میباشد. پس از این عامل، مهمترین عامل ایجاد رشد مذکور الگوی‌کشت بوده است. در مجموع، این نتایج بیانگر عدم بهبود مناسب در رشد بهرهوری زمین و نیز الگوی‌کشت منطقه بوده است.
اقتصاد کشاورزی
محمود احمدپور برازجانی؛ هادی نیکویی دستجردی
چکیده
به موازات افزایش روز افزون جمعیت جهانی، یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی جامعه بشری در دهه‌های اخیر مسئله امنیت غذایی و افزایش تولیدات کشاورزی بوده است. این امر سبب استفاده بیش از حد از سموم و کودهای شیمیایی و آثار زیان‌بار آن شده است. در سال‌های اخیر اقداماتی در جهت بازگشت به سمت کشاورزی ارگانیک آغاز شده است. مبنای پژوهش حاضر، برنامه‌ریزی ...
بیشتر
به موازات افزایش روز افزون جمعیت جهانی، یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی جامعه بشری در دهه‌های اخیر مسئله امنیت غذایی و افزایش تولیدات کشاورزی بوده است. این امر سبب استفاده بیش از حد از سموم و کودهای شیمیایی و آثار زیان‌بار آن شده است. در سال‌های اخیر اقداماتی در جهت بازگشت به سمت کشاورزی ارگانیک آغاز شده است. مبنای پژوهش حاضر، برنامه‌ریزی زراعی به نحوی است که در آن مدیر واحد زراعی علاوه بر آرمان‌های اقتصادی، جنبه زیست‌محیطی را بوسیله تولید محصولات ارگانیک مد نظر قرار دهد. برای دست‌یابی به این اهداف، از روش‌های برنامه‌ریزی آرمانی و ترکیب آن‌ها در قالب مدل برنامه‌ریزی آرمانی ترتیبی تعمیم‌یافته، بر اساس تصمیم‌گیری‌های چند معیاره در شهرستان‌های بردسیر و ارزوئیه استفاده شد. اطلاعات لازم با استفاده از 567 پرسشنامه و مصاحبه حضوری با بهرهبرداران زراعی و بکارگیری روش نمونهگیری تصادفی ساده در سال 1392 به دست آمد. در تحقیق حاضر، شش آرمان بیشینهسازی سود، بیشینهسازی اشتغال نیروی کار، کمینهسازی آب آبیاری، ساعات کار ماشین آلات، مصرف کود و سموم شیمیایی در اولویت‌های مختلف در مدل قرار گرفتند، نتایج نشان داد که با بهینهسازی الگوی کشت، میتوان بدون نقصان در تولید و سود واحد زراعی میزان استفاده از نهاده‌های زیانآور را کاهش داد. بنابراین آگاه کردن بهرهبرداران از مزایای کشاورزی ارگانیک و حمایت دولت میتواند گامی موثر در حرکت به سمت پایداری تولید باشد.
اقتصاد کشاورزی
ابوذر پرهیزکاری؛ مهدی خدادادی حسینی؛ حسین تقی زاده رنجبری؛ ابوالفضل محمودی
چکیده
دشت قزوین یکی از دشت‌های مستعد کشور برای تولید محصولات کشاورزی است که حفر چاه‌های بیش از حد و استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی طی دو دهه اخیر سبب افت سطح آبخوان‌ها و منفی شدن بیلان آب زیرزمینی در آن شده است. برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی این دشت نیاز است که راه‌کارها و برنامه‌های سیاستی مناسبی در این زمینه به‌کارگرفته شوند. ...
بیشتر
دشت قزوین یکی از دشت‌های مستعد کشور برای تولید محصولات کشاورزی است که حفر چاه‌های بیش از حد و استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی طی دو دهه اخیر سبب افت سطح آبخوان‌ها و منفی شدن بیلان آب زیرزمینی در آن شده است. برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی این دشت نیاز است که راه‌کارها و برنامه‌های سیاستی مناسبی در این زمینه به‌کارگرفته شوند. لازمه این امر شناخت بیشتر رفتار کشاورزان میباشد. به همین منظور، در مطالعه حاضر برای بررسی رفتار کشاورزان در استفاده از آب‌های زیرزمینی و تعیین راه‌کار مناسب برای حفاظت از منابع آب دشت قزوین، از مدل برنامه‌ریزی ریاضی اثباتی (PMP) و رهیافت تابع تولید با کشش جانشینی ثابت (CES) استفاده شد. راهکارهای مورد بررسی شامل افزایش قیمت آب آبیاری، کاهش منابع آب در دسترس و استراتژی کم‌آبیاری بودند که هر یک تحت سناریوهای مختلف بررسی و ارزیابی شدند. داده‌های مورد نیاز این مطالعه از نوع اسنادی و مربوط به سال 1391-1390 بودند که از طریق مراجعه به ادارات ذی‌ربط در استان قزوین جمع‌آوری شدند. حل مدل در نرم‌افزار GAMS 23/5 صورت گرفت. نتایج نشان داد که هر سه راه‌کار مورد بررسی منجر به صرفه‌جویی در مصرف آب آبیاری شده، اما میانگین تغییرات بازده برنامه‌ای با افزایش قیمت آب آبیاری، کاهش منابع آب در دسترس و اعمال کم‌آبیاری به ترتیب 13/3، 61/8 و 54/5 درصد کاهش می‌یابد. در پایان، سیاست قیمت‌گذاری آب آبیاری با توجه به کاهش کمتر بازده برنامه‌ای، برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی دشت قزوین پیشنهاد شد و تکنیک کم‌آبیاری پس از آن در اولویت قرار گرفت.
اقتصاد کشاورزی
محمدرضا ساسولی؛ سید ابوالقاسم برآبادی
چکیده
لزوم بهره‌گیری از منابع آبی غیرمتعارف مانند رواناب‌های سطحی و فاضلاب تولیدشده موضوعی است که امروزه بهعنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر به‌ویژه در کشور ایران نمایان میباشد. این موضوع برای شهرهای ایران مخصوصاً استان تهران به‌صورت خاص مطرح است. مطالعه حاضر به‌بررسی ارزش اقتصادی کاربرد رواناب‌های سطحی آلوده در بخش کشاورزی جنوب استان ...
بیشتر
لزوم بهره‌گیری از منابع آبی غیرمتعارف مانند رواناب‌های سطحی و فاضلاب تولیدشده موضوعی است که امروزه بهعنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر به‌ویژه در کشور ایران نمایان میباشد. این موضوع برای شهرهای ایران مخصوصاً استان تهران به‌صورت خاص مطرح است. مطالعه حاضر به‌بررسی ارزش اقتصادی کاربرد رواناب‌های سطحی آلوده در بخش کشاورزی جنوب استان تهران با استفاده از رهیافت تابع تولید در دو منطقه آلوده و منطقه پاک پرداخته‌است. نتایج نشان‌می‌دهد که میانگین عملکرد تولید گندم در میان کشاورزانی که از آب آلوده (فاضلاب) بهره می‌گیرند 376 کیلوگرم در هکتار بیشتر از کشاورزانی است که از آب پاک استفاده‌می‌کنند. ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب در نمونه کشاورزانی که از آب آلوده جهت آبیاری استفاده می‌کنند به میزان 110 ریال بیشتر از ارزش آن در نمونه کشاورزانی است که از آب کانال‌های تمیز بهره می‌گیرند. بر اساس نتایج این مطالعه ارزش کل پساب تولیدی استان تهران در سال 1405 ه.ش برابر با 335480 میلیون ریال خواهد بود. اولویت‌بندی منافع آبیاری با فاضلاب از دیدگاه کشاورزان نشان می‌دهد که در دسترس بودن و قابل اطمینان بودن فاضلاب نسبت به سایر منابع آبی و کم هزینه بودن استفاده از آن بهعنوان مهمترین منفعت محسوب می‌گردد. افزایش عملکرد محصول و بهبود حاصلخیزی خاک در اثر آبیاری با فاضلاب در اولویت‌های بعدی قرار گرفته‌است. این علل نشان می‌دهد که چرا کشاورزان با وجود منع قانونی کاربرد فاضلاب تصفیه نشده همچنان از این منبع آب آبیاری بهره می‌گیرند.
اقتصاد کشاورزی
حامد اسکندری دامنه؛ حسین نوروزی؛ حسن خسروی؛ حامد رفیعی؛ عمران طاهری ریکنده
چکیده
تالاب هامون جازموریان یکی از حساس‌ترین اکوسیستم‌های موجود در جنوب شرق کشور میباشد که به دلیل احداث سد در اراضی بالادست و عدم تأمین آب زیست‌محیطی در حال نابودی است. طبیعت این تالاب با توجه به موقعیت جغرافیایی و ایجاد سد انحرافی بمپور و سد مخزنی جیرفت بر روی رودخانه‌های اصلی منتهی به آن به سوی خشکی پیش می‌رود. یکی از راهکارهای پیشنهادی ...
بیشتر
تالاب هامون جازموریان یکی از حساس‌ترین اکوسیستم‌های موجود در جنوب شرق کشور میباشد که به دلیل احداث سد در اراضی بالادست و عدم تأمین آب زیست‌محیطی در حال نابودی است. طبیعت این تالاب با توجه به موقعیت جغرافیایی و ایجاد سد انحرافی بمپور و سد مخزنی جیرفت بر روی رودخانه‌های اصلی منتهی به آن به سوی خشکی پیش می‌رود. یکی از راهکارهای پیشنهادی عده‌ای از محققان، جهت احیای محیط‌های آبی، آیش‌گذاری بخشی از اراضی فاریاب استفاده کننده از آب پشت سدها و رهاسازی این منابع میباشد. از این‌رو، پژوهش حاضر با به‌کارگیری اطلاعات 212 پرسشنامه در سال 1393 به منظور امکان‌سنجی اجرای طرح کم‌کاشت در راستای احیای تالاب جازموریان انجام شده است. برای نیل به این هدف از روش دومرحله‌ای هکمن که متشکل از دو الگوی پروبیت و رگرسیون خطی میباشد، استفاده شد. نتایج الگوی پروبیت نشان می‌دهد که متغیرهای سطح زیرکشت، میزان تحصیلات، اشتغال، تعداد اعضای خانوار و درآمد کشاورزان دارای اثر معنی‌داری بر تمایل به مشارکت آن‌ها در احیای تالاب جازموریان میباشد. در حالی که مطابق با نتایج الگوی رگرسیون خطی، متغیرهای سطح زیرکشت، سن، میزان تحصیلات، وضعیت تأهل، تعداد اعضای خانوار و درآمد اثر معنی‌داری بر میزان تمایل به مشارکت کشاورزان در احیای تالاب جازموریان است. براساس نتایج مطالعه، 61 درصد از کشاورزان منطقه مورد مطالعه تمایلی برای مشارکت در طرح پیشنهادی ندارند. لذا پیشنهاد میشود در صورت تمایل دولت به اجرای طرح کم‌کاشت، با تدوین برنامه‌های جانبی مناسب و ارائه راهکارهای قابل پذیرش توسط کشاورزان، درصد مشارکت افراد در اجرای این طرح افزایش داده شود.
اقتصاد کشاورزی
رضا اسفنجاری کناری؛ مصطفی اسکندری؛ حسین مهرابی بشرآبادی
چکیده
در مطالعه حاضر با استفاده از تابع مرزی پوششی نسبت شکاف تکنولوژیکی روش‌های مختلف آبیاری محصول گندم در استان فارس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای انجام تحقیق از اطلاعات 100 گندم‌کار در سال 1392 که به‌صورت تصادفی مورد مصاحبه قرار گرفته‌اند، استفاده شده‌است. مزارع نمونه بر حسب روش‌های مختلفآبیاری به دو گروه دارای سیستم آبیاری بارانی ...
بیشتر
در مطالعه حاضر با استفاده از تابع مرزی پوششی نسبت شکاف تکنولوژیکی روش‌های مختلف آبیاری محصول گندم در استان فارس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای انجام تحقیق از اطلاعات 100 گندم‌کار در سال 1392 که به‌صورت تصادفی مورد مصاحبه قرار گرفته‌اند، استفاده شده‌است. مزارع نمونه بر حسب روش‌های مختلفآبیاری به دو گروه دارای سیستم آبیاری بارانی و فاقد سیستم آبیاری بارانی تقسیم شده‌اند. نتایج حاصل از تخمین تابع تولید مرزی منطقه‌ای نشان‌داد کارایی فنی برای گروه دارای سیستم آبیاری بارانی 87/0 و روش فاقد سیستم آبیاری 82/0 میباشد. یعنی این واحد‌ها با به کار‌بردن میزان مشخصی از نهاده‌های تولید بهطور متوسط به ترتیب حدود 87 درصد و 82 درصد مقدار محصولی را تولید می‌کنند که با استفاده از همین میزان نهاده و تکنولوژی موجود می‌توانست تولید شود. کارایی فنی نسبت به تابع تولید فرامرزی در سیستم آبیاری بارانی 84/0 و در گروه فاقد سیستم آبیاری بارانی 72/0 میباشد. نسبت شکاف تکنولوژیکی برای دو گروه فوق به ترتیب 96/0 و 88/0 میباشد یعنی سیستم آبیاری بارانی عملکرد تکنیکی بهتری دارد و دارای نسبت شکاف تکنولوژیکی بالاتری در مقایسه با روش فاقد سیستم آبیاری میباشد. این امر نقطه امید بخشی برای سیاست‌گذاران بخش کشاورزی است که با بهبود تکنیک‌های تولید و استفاده از موجودی منابع فعلی، سطح تولید را ارتقاء بخشید. نتایج حاصل از عوامل مؤثر بر پذیرش تکنولوژی سیستم آبیاری بارانی که با استفاده از مدل پروبیت مورد بررسی قرار گرفت نشان داد که متغیرهای تجربه کشاورز، شرکت در کلاسهای ترویجی، دارایی کشاورز، وام، تمایلات ریسکی و مالکیت چاه تأثیر مثبت و معنی‌داری بر پذیرش تکنولوژی سیستم آبیاری بارانی دارند.
اقتصاد کشاورزی
صابر خداوردیزاده؛ داود بهبودی؛ محمد خداوردیزاده؛ مریم صارمی
چکیده
افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی در سال‌های اخیر موجب افزایش تقاضا برای استفاده تفرجی از مکان‌های فرهنگی و تاریخی شده است. آرامگاه شمس تبریزی شهر خوی در استان آذربایجان غربی به دلیل دارا بودن ویژگی‌های فرهنگی و تاریخی، یکی از مناطق تاریخی و گردشگری مهم استان و کشور میباشد. لذا مطالعه ارزش تفرجی آرامگاه مذکور میتواند در رفع کمبودهای ...
بیشتر
افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی در سال‌های اخیر موجب افزایش تقاضا برای استفاده تفرجی از مکان‌های فرهنگی و تاریخی شده است. آرامگاه شمس تبریزی شهر خوی در استان آذربایجان غربی به دلیل دارا بودن ویژگی‌های فرهنگی و تاریخی، یکی از مناطق تاریخی و گردشگری مهم استان و کشور میباشد. لذا مطالعه ارزش تفرجی آرامگاه مذکور میتواند در رفع کمبودهای این مکان تاریخی و توسعه گردشگری فرهنگی در آن مؤثر باشد. هدف این پژوهش برآورد ارزش تفرجی آرامگاه شمس تبریزی با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط است. برای بررسی عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت افراد، الگوی لوجیت به روش حداکثر راست نمایی برآورد گردید. داده‌های موردنیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبۀ حضوری با 140 بازدیدکننده از آرامگاه مذکور با استفاده از روش نمونهگیری سیستماتیک جمع‌آوری گردید. نتایج نشان داد که 75 درصد بازدیدکنندگان، حاضر به پرداخت مبلغی جهت استفاده از آرامگاه مذکور می‌باشند. همچنین متغیرهای تحصیلات، رضایت بازدیدکنندگان، جنسیت، اندازه خانوار، درآمد و قیمت پیشنهادی اثر معنی‌داری روی احتمال تمایل به پرداخت افراد دارند ولی متغیر سن، ازلحاظ آماری معنیدار نبوده ولی علامت مورد انتظار را دارا بود. میانگین تمایل به پرداخت افراد برای هر بار بازدید 6250 ریال و ارزش تفرجی سالانه آرامگاه شمس تبریزی حدود 375 میلیون ریال برآورد گردید.
