نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 استادیار گروه اقتصادکشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

بخش کشاورزی ایران، علیرغم وجود پتانسیل­های فراوان، نتوانسته است عملکرد مطلوبی داشته باشد. یکی از مهمترین دلایل آن، کم بودن میزان بهره­وری در این بخش است. هدف از این مطالعه، اندازه­گیری بهره­وری کل عوامل تولید و نیز، بررسی عوامل مؤثر بر آن در مزارع سویای شهرستان گرگان به­عنوان یکی از مناطق اصلی تولید سویا در کشور است. بدین منظور، ابتدا بهره­وری کل عوامل از طریق شاخص ترنکویست محاسبه و سپس، رابطه­ی بین سن، تجربه، تحصیلات و متغیر مجازی عضویت در تعاونی با بهره­وری کل عوامل تولید و به­روش تحلیل رگرسیونی مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق از نوع پیمایشی است و داده­های آن به وسیله پرسشنامه از میان 60 بهره­بردار محصول سویا گرد آوری شده است. نتایج نشان می­دهد که شاخص TFP در میان مزارع از 37/0 تا 82/1 واحد متغیر بوده و 46 درصد از مزارع نمونه دارای بهره­وری پایین­تر از بهره­وری متوسط مزارع شهرستان گرگان هستند. همچنین، طبق نتایج، تجربه، تحصیلات و متغیر مجازی عضویت در تعاونی تأثیر مثبت و معنی­داری بر بهره­وری کل عوامل تولید داشته­اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Measuring productivity of soybean (Glycine max) production in the Gorgan County

نویسندگان [English]

  • Zahra Golzari 1
  • Farshid Eshraghi 2
  • Ali Keramatzadeh 2

1 Former MSc student of Agricultural Economics department, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources

2 Assistant professor of Agricultural Economics dept. of Agricultural Sciences & Natural Resources University of Gorgan

چکیده [English]

Today, one of the most important goals for all countries is to get productivity improvement and then achieve economic growth via improving productivity. The aim of this study is to measure total productivity factor and its determinants for soybean farms in the Gorgan County as one of the main soybean production regions in Iran. To this end, first, total factor productivity (TFP) index is calculated by using the Tornqvist index and then, the relationship between TFP and age, experience, education and membership in cooperatives is estimated by the regression approach. This study was done as a survey and data were gathered by using questionnaires from 60 soybean farmers. The results showed that the TFP index varies from 0.37 to 1.82. About 46% of the farms had productivity less than the mean average. Also, experience, education and membership in cooperation factors had a positive and significant effect on TFP. Thus, improving them can help increase soybean production.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil seeds
  • Tornqvist index
  • TFP
الوانچی، م.، صبوحی، م. 1386. رشد بهره­وری در تولید گندم ایران ، ششمین کنفرانس دوسالانه اقتصاد کشاورزی ایران، مشهد.
تهامی­پور، م.، صالح، ا. و نعمتی، م. 1393. اندازه­گیری و تجزیه رشد بهره­وری کل عوامل تولید ارقام مختلف برنج در ایران. نشریه پژوهش­های کاربردی زراعی، 27(103): 96-104.
خیاطی، م.، مشعوفی، م. 1386. اندازه­گیری و تحلیل بهره­وری کل عوامل تولید در مزارع پرورش ماهی مطالعه موردی مزارع گرمابی و سردابی استان گیلان، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 15(59): 74-15.
دانشورعامری، ژ.، سلامی، ح. 1384. بهره­وری در مزارع پرورش میگو مطالعه موردی استان بوشهر، نشریه علوم کشاورزی، 2: 13-3.
خاکسارآستانه، ح.، فیروزه زارع، ع. و خاکسارآستانه، س. 1387. بررسی عوامل مؤثر بر بهره‌وری کل عوامل تولید گوجه فرنگی در شهرستان مشهد، اولین کنگره ملی فناوری تولید و فرآوری گوجه فرنگی، مشهد.
دربان‌آستانه، ع.، ایروانی، ه. و بخشی، م.ر. 1386. عوامل مؤثر بر بهره‌وری گندمکاران استان تهران، پژوهش‌های اقتصادی، 7(2): 87-107.
رفیعی، ح.، زنگنه، م. و پیکانی، غ. ر. 1388. رشد بهره وری کل عوامل تولید در زراعت ذرت ایران، تحقیقات اقتصاد کشاوزری، 1(4): 45-60.
رفیعی، ح.، حیدری خورمیزی، ر. وگنج خانلو، م. 1390. بررسی بهره­ری کل عوامل تولید و محاسبه کارایی و بازدهی مقیاس در گاوداری­های صنعتی تولید کننده شیر مطالعه موردی: استان گیلان، مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 3(4): 132 – 117.
سلامی، ح. 1376. مفاهیم و اندازه­گیری بهره­وری در کشاورزی، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 18: 32-7.
سلامی، ح. 1379. تعیین اندازه مطلوب واحدهای مرتعداری با استفاده از شاخص بهره­وری کل عوامل تولید، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 8(32): 68-51.
فتاحی، ا. 1385. اندازه­گیری بهره­وری مهم­ترین عوامل مؤثر بر تولید روناس در استان یزد، نشریه پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، 72: 43-38.
کاظمی، ح.، طهماسبی، ز.، کامکار، ب.، شتایی، ش.، صادقی، س. 1392. پهنه­ بندی زراعی-بوم شناختی اراضی استان گلستان جهت کشت سویا با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 23(4): 40-21.
گمرک جمهوری اسلامی ایران، 1397. قابل دسترسی در: www.irica.gov.ir. آخرین دستیابی: 15/11/1397.
مرکز آمار و اطلاعات سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان، 1396. سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان گستان، قابل دسترسی در :http://amar.golestanmporg.ir. آخرین دستیابی: 5/10/1396.
نبی‌ئیان، صدیقه. 1384. بررسی بهره­وری و تخصیص بهینه عوامل تولید گوشت مرغ در دو بخش تعاونی و خصوصی در استان کرمان، پنجمین کنفرانس دوسالانه اقتصاد کشارزی ایران، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
Bialy, K., 2002. Opportunities for success on small farms revisited. Paper presented at the 35th conference of American association of bovine practitioners, September 26-28.
Chebil, A., Frija, A. and Aliyani, R. 2015. Measurement of total factors productivity and its determinants: case of wheat sector in Tunisia. Working paper, available at: https://www.researchgate.net/publication/301478317_Measurement_of_total_factors_productivity_and_its_determinants_case_of_wheat_sector_in_Tunisia/citation/download. P.15
Diewert, W. E., 1992, The measurement of Productivity, Bulletin of Economic Research.166p.
Dinesh, T.M. , Suhasini, K., Dayakar, B., Rao, I.S. and Srinivasa Chary, D. 2019. Estimation of Determinants of Total Factor Productivity of Millets in Karnataka: An Application of Parametric Approach, International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 8(7): 1990-1997.
Goshua, Y., Kitawb, D. and Matebu, A. 2017. Development of Productivity Measurement and Analysis Framework for Manufacturing Companies, Journal of Optimization in Industrial Engineering, 22: 1-13.
Roy, A. K. Sahoo, K.N. Saradhi, K.P. and Saha, G.S. 2002, Farm size and aquaculture productivity, Asian Fisheries Science, 15(2): 129-134.