نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.

2 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه فردوسی مشهد.

چکیده

         هدف اصلی این مقاله بررسی نقش تعاونی‌های تولید در افزایش توانمندی فنی و اقتصادی کشاورزان عضو و توسعه‌کشاورزی در شهرستان نیشابور است. پژوهش حاضر به روش توصیفی– تحلیلی انجام شده است. جامعه‌آماری تحقیق را 4685 نفر از کشاورزان عضو و غیرعضو تعاونی‌های تولید روستایی در 24 روستا در شهرستان نیشابور تشکیل می‌دهند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 252 نفر محاسبه شد و گردآوری اطلاعات در سال 1392 به صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است. نتایج حاصل از بررسی تطبیقی و تحلیل میزان توانمندی کشاورزان عضو و غیرعضو در سطح 13 شاخص اقتصادی نشان داد که میانگین توانمندی اقتصادی کشاورزان عضو 64/2 است که از میانگین توانمندی اقتصادی غیر عضوها که 47/2 است اندکی بالاتر است. نتایج آزمون t با نمونه‌های مستقل به‌منظور مقایسه کشاورزان عضو و غیرعضو نشان‌داد اختلاف معنی‌دار بین دو گروه کشاورز عضو و غیرعضو از نظر توانمندی اقتصادی وجود دارد. نتایج تحقیق بر اساس انجام آزمون t با میانگین فرضی سه و چهار نشان داد که بین میانگین واقعی پایداری اقتصادی و میانگین‌های فرضی سه و چهار، اختلاف معناداری وجود دارد و میانگین پایداری در میان اغلب شاخص‌ها از نظر اعضا و غیراعضا کمتر از حد متوسط بوده است که نشان می‌دهد تعاونی‌های تولید در افزایش توانمندی اقتصادی کشاورزان نقش مهمی را ایفا ننموده‌اند و ضروری است که دولت با حمایت‌های مالی و تخصصی از تعاونی های تولید، زمینه توانمندی اقتصادی کشاورزان عضو را فراهم نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An evaluation of technical and economic capacity of farmers of Rural Production Cooperatives. Case Study: Neishabour

نویسندگان [English]

  • Maryam Hadizadeh Bazaz 1
  • Khadijeh Bouzarjomehry 2

1 Assistant Professor of Geographical and Rural planning, Department of Geography, Ferdowsi University of Mashhad (FUM).

2 Associate Professor Geographical and Rural planning, Department of Geography, Faculty of Letters and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad (FUM).

چکیده [English]

The main objective of this article is to investigate the impact of cooperatives on the technical and economical empowering of farmers and agricultural development in the villages of Neishabour. The method of this research is analytical – descriptive and it has been carried out in 2013.  The statistical society is composed of 4685 members and non-members of cooperatives in twenty villages of Neishabour. The sample size via the Cochran formula and stratified sampling technique has been calculated to be 252.  Data collection has been performed through documentation and field study. For data analysis, the SPSS software package and the T-Student Test have been employed. The results of statistical analysis based on 13 economic indicators revealed that the average economic stability of the members is 2.64 which is slightly higher than 2.47; that is the average economic stability of non-members. Independent samples T-Test results between members and non-members revealed that the probability value is 0.004 which indicates that there exists a significant difference between average economic stability of members and non-members. The T-Test results with hypothetical mean of 3 and 4 showed that the majority of indicators are less than the average. Therefore, the impact of cooperatives in economic development is evaluated to be below the average limit and cooperatives could not play an important role in increasing the economic empowerment of farmers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cooperative Production
  • Infrastructure Services
  • Agricultural Development
  • Neishabour
احمدپور، ا.، مختاری، و. و پورسعید، ع. 1393. شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی‌های تولید کشاورزی در استان ایلام. فصلنامه روستا و توسعه، ۱۷(۳): 105-122
اسلامی، ع. 1385. شرح وظایف ارکان شرکت تعاونی تولی روستایی. معاونت ترویج و نظام بهره‌برداری.
آقاجانی، م. 1380. بررسی و ارزیابی فعالیت‌های شرکت‌های تعاونی­روستایی استان اصفهان (1351- 1379)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی اصفهان. 
باباجانی، آ. 1387. سیستم‌های تولید تلفیقی و توسعه پایدار کشاورزی. فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، ۵(۲۰): 41-38.
بدری، س.، رکن‌الدین افتخاری، ع.، سلمانی، م. و بهمند، د. 1390.  نقش نظام‌های بهره‌برداری زراعی خانوادگی در توسعه­پایدار روستایی مطالعۀ موردی: شهرستان قیر و کارزین استان فارس، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، ۷: 48-33.
پالوچ، م. و تیموری، م. 1393.  مؤلفه‌های اقتصادی شرکت‌های تعاونی تولیدکشاورزی از دیدگاه دست­اندرکاران: چالش‌ها و راه­کارها، فصلنامه روستا و توسعه، ۱۷(۴): 135-154
حافظ‌نیا، م. 1387. مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، انتشارات سمت،  336 ص.
رضوانی، م. 1390.  برنامه‌ریزی توسعه روستایی در ایران، انتشارات قومس، 306 ص.
رکن‌الدین افتخاری، ع. و بدری، ع. 1392. نظام الگوی توسعه‌ای در مناطق روستایی – آموزه‌هایی از تجربیات روستای نمونه در جهان و ایران، انتشارات استانداری گیلان.
رکن‌الدین افتخاری، ع.، سجاسی قیداری، ح. و صادقلو، ط. 1392. تحلیل محتوایی توسعه پایدار روستایی در برنامه‌های پس از انقلاب اسلامی، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، ۴۵(۳): 38-19.
شاطری، م.، حجی‌پور، م.، نجاتی، ب. و دزگی، ع. 1392. اثرات اقتصادی تعاونی‌های تولید کشاورزی بر خانوارهای روستایی (مورد: تعاونی‌های تولید کشاورزی شهرستان بیرجند)، مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، 26: 109-128.
قنبری، ی. و برقی، ح. 1387.  چالش‌های اساسی در توسعه پایدار کشاورزی ایران، راهبرد، ۱۶: 234-218.
کوچکی، ع.، حسینی، م. و دزفولی، ا. 1387. کشاورزی پایدار،  انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 164 ص.
کریمی، ف.، نوری‌پور، م.، هدایتی‌نیا، س. و محمدی تمری، ذ. 1393. واکاوی سازه‌های مؤثر در موفقیت تعانی‌های تولید روستایی مطالعه موردی: شهرستان بویراحمد، پژوهش‌های روستایی، ۵(۲): 333-354
وزارت جهاد کشاورزی. ۱۳۹۰. سالنامه آماری استان خراسان رضوی، خردادماه 1390. قابل دستیابی در: http://saqqez-corc.mihanblog.com. آخرین دسترسی: 1/12/1391.
وزارت جهاد کشاورزی. ۱۳۹۲. سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، شهریور 1392. قابل دستیابی در: http://saqqez-corc.mihanblog.com/. آخرین دسترسی: 1/12/1391.
Birchall J. 2003. Re discovering the Cooperatives Advantage: Poverty Reduction through Self help Labor Organization, http://www.uwcc.wise.adu.
Ghiasy, F. G., Hosseini J. F. and MalakMohammadi I. 2009. Factors influencing the entrepreneurship in Iran’s agricultural cooperatives, Australian Journal of Basic and Applied Science, 3(2): 1170-1176.
Kassie, M., Jaleta, M., Shiferaw, B., Mmbando, F.and Mekuria, M. 2013. Adoption of interrelated sustainable agricultural practices in smallholder systems: Evidence from rural Tanzania, Technological Forecasting and Social Change, 80(3): 525-540.
Sadighi, H. and Darvishinia, A. 2005.  Farmers’ Professional Satisfaction with the Rural Production Cooperative Approach, J. Agric. Sci. Technol, 7:1-8.