جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
جمشید عینالی؛ احمد رومیانی؛ آسیه اسماعیلی
چکیده
امروزه فعالیت گردشگری بهعنوان یکی از پر درآمدترین فعالیتهای جهانی دارای ارزشهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که میتواند نقش مهمی در جهت توانمندسازی توسعه منطقه محروم به دنبال داشته باشد. هدف از این مطالعه اولویت‌بندی مناطق گردشگری در سطح استان کردستان به منظور معرفی در جهت سرمایهگذاری است تا بتواند زمینه مناسبی ...
بیشتر
امروزه فعالیت گردشگری بهعنوان یکی از پر درآمدترین فعالیتهای جهانی دارای ارزشهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که میتواند نقش مهمی در جهت توانمندسازی توسعه منطقه محروم به دنبال داشته باشد. هدف از این مطالعه اولویت‌بندی مناطق گردشگری در سطح استان کردستان به منظور معرفی در جهت سرمایهگذاری است تا بتواند زمینه مناسبی برای تحرک بخشی به اقتصاد منطقه و برنامه‌ریزی بهتر برای توسعه مبتنی بر گردشگری در سطح استان باشد بنابراین به دنبال پاسخگویی به این سوال که کدام منطقه از لحاظ جاذبه گردشگری دارای بهترین شرایط سرمایهگذاری در توسعه منطقه مورد مطالعه میباشد. نوع تحقیق کاربردی، روش مورد استفاده تحقیق توصیفی- تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از روشهای کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه) استفاده شده است. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از مدل وایکور و تاپسیس استفاده شده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که مناطق نمونه گردشگری مجموعه پارک تفریحی آبیدر، دریاچه زریوار، روستای اورمانتخت هر کدام با ضریب 007/0، 071/0 و 103/0 و رتبه 1، 2 و 3 و از سوی دیگر، مناطق نمونه گردشگری دریاچه زریوار، مجموعه پارک تفریحی آبیدر و روستای اورمانتخت هر کدام با ضریب 872/0، 851/0و 77/0 و با رتبه 1، 2 و 3 با استفاده از مدل تاپسیس به ترتیب دارای بالاترین سطوح برخورداری از معیارهای مورد نظر بوده‌اند.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
محسن شاطریان؛ صدیقه کیانی سلمی؛ محمود گنجی پور
چکیده
استقرار صنایع روستایی به عنوان یک بخش مولد اقتصادی یکی از موضوعات مهم و گامی اساسی در تعدیل اختلاف درآمد بین مناطق شهری و روستایی است و از این واقعیت نشأت میگیرد که صنایع روستایی قادرند فرصتهای شغلی و درآمدی بیشتری ایجاد نمایند و از این رو بستر مناسبی برای توسعه روستایی فراهم سازند. هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین پیامدهای فضایی استقرار ...
بیشتر
استقرار صنایع روستایی به عنوان یک بخش مولد اقتصادی یکی از موضوعات مهم و گامی اساسی در تعدیل اختلاف درآمد بین مناطق شهری و روستایی است و از این واقعیت نشأت میگیرد که صنایع روستایی قادرند فرصتهای شغلی و درآمدی بیشتری ایجاد نمایند و از این رو بستر مناسبی برای توسعه روستایی فراهم سازند. هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین پیامدهای فضایی استقرار مجتمع صنعتی باریج اسانس کاشان بر توسعه روستاهای پیرامونی میباشد. این مجتمع صنعتی متشکل از سه کارخانه اسانسگیری، تجهیزاتسازی گلکاران و تقطیران و شرکت باریج است. حجم نمونه این مجتمع با استفاده از فرمول کوکران 120 نفر تعیین و پرسشنامه بر مبنای نسبت کارکنان هر یک از کارخانجات سه گانه مجتمع صنعتی باریج اسانس از حجم نمونه محاسبه و به صورت تصادفی در بین کارگران روستایی (ساکن در روستاهای محدوده مورد مطالعه) مجتمع صنعتی باریج اسانس توزیع گردید. نتایج تحقیق صورت گرفته بیانگر آن است که از لحاظ اقتصادی ایجاد صنایع روستایی موجب افزایش مصرف مواد غذایی، افزایش استفاده از کالاهای مصرفی بادوام و افزایش رضایتمندی روستاییان و از لحاظ اجتماعی موجب افزایش مشارکت، بهبود نحوه و میزان اوقات فراغت و کاهش مهاجرت روستاییان و از نظر کالبدی موجب بهبود کیفی و کمی مساکن روستایی شده است.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
موسی اعظمی؛ پریسا سفاهن
چکیده
محور توسعه روستاها در آغاز هزاره سوم میلادی بر مبنای جامعه اطلاعاتی است و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستاها از جمله اهدافی بوده که در اجلاس سران کشورها مورد توجه قرار گرفته است. دفاتر خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) زمینهساز توسعه دولت الکترونیک بوده و شناخت لازم از وضعیت این دفاتر یک ضرورت مسلم برای توسعه ...
بیشتر
محور توسعه روستاها در آغاز هزاره سوم میلادی بر مبنای جامعه اطلاعاتی است و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستاها از جمله اهدافی بوده که در اجلاس سران کشورها مورد توجه قرار گرفته است. دفاتر خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) زمینهساز توسعه دولت الکترونیک بوده و شناخت لازم از وضعیت این دفاتر یک ضرورت مسلم برای توسعه آنها است. هدف پژوهش حاضر، بررسی مقایسهای وضعیت موجود و مطلوب ارائه خدمات دولت الکترونیک در مناطق روستایی استان همدان(شهرستانهای همدان، بهار و فامنین) از دیدگاه کارگزاران دفاتر فاوای روستایی بود. جامعه آماری پژوهش شامل 91 نفر از کارگزاران این دفاتر بوده که با روش تمامشماری انتخاب شدند. نتایج بهدست آمده شامل دو قسمت میباشد که در ابتدا به رتبهبندی گویههای میزان رضایت از فعالیت در دفاتر فاوا روستایی، وضعیت موجود و مطلوب ارائه خدمات الکترونیکی با استفاده از ضریب تغییرات پرداخته شد و سپس وجود شکاف بین این دو وضعیت مورد واکاوی قرار گرفت که نتایج نشان میدهد بین وضعیت موجود و مطلوب ارائه خدمات دولت الکترونیک در مناطق روستایی مورد مطالعه با استفاده از آزمون tهمبسته در سطح 05/0 و با مقدار 33/6 تفاوت معناداری وجود دارد که بیانگر وجود شکاف و فاصله بین این دو وضعیت میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
حسن افراخته؛ حمید جلالیان؛ آرزو انوری؛ ایوب منوچهری
چکیده
سکونتگاههای روستایی همواره در گذر زمان دچار تغییر و تحولات از ابعاد گوناگون هستند، این تحولات میتواند قابلیتهای زیستپذیری و کیفیت زندگی این سکونتگاهها را ارتقاء بخشد. در دهههای اخیر یکی از تحولاتی که روستاهای پیراشهری با آن روبرو بوده‌اند این است که با گسترش فیزیکی شهرها در شهر ادغام شده‌اند. این ادغام باعث ...
بیشتر
سکونتگاههای روستایی همواره در گذر زمان دچار تغییر و تحولات از ابعاد گوناگون هستند، این تحولات میتواند قابلیتهای زیستپذیری و کیفیت زندگی این سکونتگاهها را ارتقاء بخشد. در دهههای اخیر یکی از تحولاتی که روستاهای پیراشهری با آن روبرو بوده‌اند این است که با گسترش فیزیکی شهرها در شهر ادغام شده‌اند. این ادغام باعث تحولات چشمگیری در ابعاد مختلف روستاها شده است و میتواند در ارتقاء یا تنزل زیستپذیری روستاها مؤثر واقع گردد. هدف اصلی این تحقیق تحلیل نقش سرمایه اجتماعی بر زیستپذیری روستاهای ادغام شده در شهر میاندوآب میباشد. گردآوری دادهها با مطالعات اسنادی و میدانی (پرسشنامه) انجام شده است. جامعه آماری پژوهش 6 روستای ادغام شده به شهر میاندوآّب میباشد، برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است، تعداد نمونه 377 مورد بوده است، نمونه‌گیری برای گردآوری اطلاعات به صورت تصادفی ساده بوده است. برای تحلیل دادهها از رگرسیون چند متغیره و رگرسیون وزنی جغرافیایی استفاده شد. نتایج نشان داد در شهر میاندوآب روستاهایی که فاصله نزدیک‌تری به شهر داشته‌اند و نسبت به سایر مسیرهای ارتباطی شهر از موقعیت مناسبتری در ارتباط با سایر شهرهای منطقه برخوردارند، مهاجرپذیرتر بوده و ضریب سرمایه اجتماعی در آنها منفی بوده است. پایین بودن سرمایه اجتماعی در این روستاها باعث شده تا سطح زیستپذیری آنها نیز کاهش یابد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
سعیدرضا اکبریان رونیزی؛ رعنا شیخ بیگلو
چکیده
امروزه پایداری بهعنوان رویکردی غالب برای توسعه گردشگری روستایی، مورد توجه برنامه‌ریزان و محققان این حوزه است. بر همین اساس در پژوهش حاضر سعی گردیده تا با تعیین ظرفیت تحمل بر مبنای نحوه نگرش جامعه میزبان به گردشگری بستر مناسبی برای نیل به توسعه پایدار گردشگری در روستای قلات (شهرستان شیراز) فراهم گردد. به‌منظور گردآوری دادهها ...
بیشتر
امروزه پایداری بهعنوان رویکردی غالب برای توسعه گردشگری روستایی، مورد توجه برنامه‌ریزان و محققان این حوزه است. بر همین اساس در پژوهش حاضر سعی گردیده تا با تعیین ظرفیت تحمل بر مبنای نحوه نگرش جامعه میزبان به گردشگری بستر مناسبی برای نیل به توسعه پایدار گردشگری در روستای قلات (شهرستان شیراز) فراهم گردد. به‌منظور گردآوری دادهها و اطلاعات مورد نیاز از دو روش اسنادی و میدانی و به‌منظور تجزیه و تحلیل آنها از روشهای آماری (توصیفی استنباطی) و روش SWOT استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل خانوارهای ساکن و گردشگران روستای مورد مطالعه است که بر اساس روش کوکران تعداد 263 خانوار و نیز 263 گردشگر بهعنوان حجم نمونه تعیین و به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب گردیدند. با توجه به اثرات و پیامدهای درک شده از سوی ساکنین محلی نتایج بهدست آمده نشان از نامطلوب بودن ماهیت توسعه گردشگری و نزدیک شدن به آستانه اشباع ظرفیت تحمل گردشگری در روستای مورد مطالعه داشت که البته در این ارتباط تفاوت معناداری بین دیدگاه جامعه میزبان بر اساس وضعیت شغلی آنها وجود داشت. همچنین نتایج بررسی‌ها نشان داد راهبرد تدافعی بهعنوان راهبردی برای سیاستگذاری و برنامه‌ریزی گردشگری در روستای مورد مطالعه می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
سید سعید رضا احمدی زاده؛ جواد داودیان
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی و اولویت‌بندی مهمترین خدمات پروژه‌ی بین‌المللی ترسیب کربن بر توانمندسازی جوامع محلی محدوده انجام پروژه صورت گرفت که در این بین سه نوع خدمات یا کارکرد پروژه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. خدمات یا کارکرد واگذاری وام‌های تولیدی برای اشتغال و سایر موارد، کارکرد بیابان‌زدایی و احیای مراتع منطقه و در نهایت ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی و اولویت‌بندی مهمترین خدمات پروژه‌ی بین‌المللی ترسیب کربن بر توانمندسازی جوامع محلی محدوده انجام پروژه صورت گرفت که در این بین سه نوع خدمات یا کارکرد پروژه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. خدمات یا کارکرد واگذاری وام‌های تولیدی برای اشتغال و سایر موارد، کارکرد بیابان‌زدایی و احیای مراتع منطقه و در نهایت کارکرد تسهیلاتی که در اختیار مردم محلی از جمله حمام خورشیدی و آب شیرینکن قرارگرفته به عنوان گزینه های مورد بررسی انتخاب گردید. نتایج نشان میدهد که بیشترین فاصله از حل ایده آل فازی مربوط به تسهیلات با مقدار 63/1 میباشد و گزینه یا کارکرد وام تولیدی با مقدار 18/1دارای کمترین حل ایده آل فازی میباشد. از طرفی نتایج نشان میدهد حل ضد ایده آل فازی برای وام تولیدی با مقدار 52/1 دارای بیشترین فاصله و معیار تسهیلات با 95/0 کمترین فاصله را دارا میباشد چراکه مقدار شاخص شباهت برای معیار وام تولیدی به یک نزدیکتر است، این معیار به عنوان مهمترین و اولین عملکرد پروژه‌ی بین‌المللی ترسیب کربن انتخاب می‌شود و بیابان‌زدایی و احیای مراتع بعنوان عملکرد دوم و تسهیلات بعنوان عملکرد سوم طرح انتخاب می‌شود.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
وحید ریاحی؛ فرهاد عزیزپور؛ آذر نوری
چکیده
پایداری محیطی سکونتگاههای روستایی بر مبنای نگرشی سیستمی، میتواند با تحقق بخشی به توسعه‌ای پایدار، در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی در نواحی روستایی معنا شود. دستیابی به چنین هدفی، نیازمند توجه به عناصر و عوامل اثرگذار در قالب مجموعه‌ی شاخص‌های پایداری است. پژوهش حاضر با هدف سنجش و تحلیل عوامل پایداری سکونتگاههای ...
بیشتر
پایداری محیطی سکونتگاههای روستایی بر مبنای نگرشی سیستمی، میتواند با تحقق بخشی به توسعه‌ای پایدار، در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی در نواحی روستایی معنا شود. دستیابی به چنین هدفی، نیازمند توجه به عناصر و عوامل اثرگذار در قالب مجموعه‌ی شاخص‌های پایداری است. پژوهش حاضر با هدف سنجش و تحلیل عوامل پایداری سکونتگاههای روستایی در سه بعد محیطی، اجتماعی و اقتصادی در چارچوب فرآیند تحلیل شبکه تصمیم‌گیری چند معیاره و تبیین پیوندهای بین عناصر و عوامل فعال و مؤثر در این زمینه است که در ناحیه روستایی شهرستان خرمدره از استان زنجان انجام شده‌است. از مجموع 1143 خانوار، 287 خانوار از چهار روستای رحمت‌آباد، الوند، باغ دره و سوکهریز (از 15 روستا) شهرستان خرمدره به‌صورت نمونه‌گیری در دسترس، مورد بررسی قرارگرفته و در فرآیند انجام آن، پس از محاسبه وزن‌ها، تفاوت در میزان پایداری ابعاد محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی نواحی روستایی این شهرستان مشخص شده است. در این پژوهش، جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه و میدانی از طریق تهیه پرسشنامه و برای تحلیل از تکنیک‌های T تک نمونه‌ای، ویکور و تحلیل مسیر استفاده شده‌است. پژوهش انجام‌شده نشان‌داد که پایداری محیطی در ناحیه مورد مطالعه در سطح نیمه مطلوب قرار دارد. در بین ابعاد مختلف مؤثر بر پایداری محیطی، به ترتیب بعد کالبدی بیشترین تأثیر و سپس به ترتیب ابعاد اقتصادی، اجتماعی و محیطی بیشترتن تأثیر را داشته‌اند. ضعف توجه نظام سیاستگذاری به ابعاد اجتماعی – فرهنگی و زیست‌محیطی به‌ویژه در عمل و بهره‌برداری بدون برنامه و شتابان از منابع تولید مهمترین عوامل مؤثر بر این وضعیت در دو بعد مذکور است. کارگزاران نظام برنامه‌ریزی در اسناد برنامه‌ای بر پایداری اجتماعی – فرهنگی به‌ویژه زیست‌محیطی تأکید دارند. البته، در این میان نبایستی به نقش روستاییان در بهره‌برداری شتابان از منابع (بدون آموزش لازم) بی‌توجه بود.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
جیران چام چام؛ علی اصغر میرک زاده؛ عباس مهروان
چکیده
نوسازی مساکن روستایی بر‌مبنای اصول پایداری از مهمترین پیش‌نیازهای توسعه‌ی پایدار روستایی است. دستیابی به این مهم جزء با شناخت دقیق جایگاه مساکن روستایی در طیف پایداری و برنامه‌ریزی طرح‌های روستایی بر‌مبنای آن امکان‌پذیر نمی‌باشد. از طرفی بررسی میزان پایداری ابعاد مختلف مسکن روستایی نقش تعیین کننده‌ای در تصمیم‌گیری‌های ...
بیشتر
نوسازی مساکن روستایی بر‌مبنای اصول پایداری از مهمترین پیش‌نیازهای توسعه‌ی پایدار روستایی است. دستیابی به این مهم جزء با شناخت دقیق جایگاه مساکن روستایی در طیف پایداری و برنامه‌ریزی طرح‌های روستایی بر‌مبنای آن امکان‌پذیر نمی‌باشد. از طرفی بررسی میزان پایداری ابعاد مختلف مسکن روستایی نقش تعیین کننده‌ای در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با چگونگی پیشبرد این طرح در راستای توسعه پایدار روستایی خواهد داشت. لذا در تحقیق حاضر به بررسی و مقایسهی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی- فنی و کالبدی مساکن نوساز روستایی با رویکرد پایداری، پارادایم کمی و روش مطالعهی موردی پرداخته شد. جامعهی آماری تحقیق تمام افراد ساکن روستای پل باباحسین از روستاهای شهرستان خرمآباد بوده که خانههای خود را نوسازی کرده و به صورت تمامشماری مورد مطالعه قرار گرفتند (125N=). نتایج تحقیق نشان داد در 4 بعد اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی-فنی و کالبدی، مساکن نوساز روستای روستای پل‌بابا حسین هرچند به میزان کم به سمت پایداری متمایل بوده، با این حال شاخص ترکیبی اقتصادی نوسازی مساکن روستایی نسبت به سایر شاخص‌ها پایدارتر به دست آمد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
حسن افراخته؛ سید امیر توفیقیان اصل
چکیده
شناسایی ساختار سطوح توسعه‌یافتگی نواحی و توان‌های محیطی آنها به منظور توزیع فضایی عادلانه منابع و خدمات در پهنه ملی و ناحیه‌ای در راستای توسعه یکپارچه از اهمیت خاصی برخوردار میباشد. از این رو هدف اصلی این پژوهش تعیین سطوح توسعه‌یافتگی دهستان‌های شهرستان بویراحمد میباشد. به این منظور، با استفاده از 55 متغیر در قالب هفت شاخص ...
بیشتر
شناسایی ساختار سطوح توسعه‌یافتگی نواحی و توان‌های محیطی آنها به منظور توزیع فضایی عادلانه منابع و خدمات در پهنه ملی و ناحیه‌ای در راستای توسعه یکپارچه از اهمیت خاصی برخوردار میباشد. از این رو هدف اصلی این پژوهش تعیین سطوح توسعه‌یافتگی دهستان‌های شهرستان بویراحمد میباشد. به این منظور، با استفاده از 55 متغیر در قالب هفت شاخص اقتصادی، بهداشتی- درمانی، آموزشی، اداری- سیاسی، ارتباطات، کالبدی- فضایی و فرهنگی- تفریحی که لازمه شناخت توسعه روستایی است، با روش توصیفی- تحلیلی و سنجش کمی دادهها و با بهره‌گیری از مدل موریس به تعیین میزان پراکندگی فضایی خدمات در دهستان‌های ناحیه اقدام شده است. نتایج نشان داد که تفاوت‌های فضایی نسبتاً زیادی در سطوح توسعه‌یافتگی نواحی روستایی شهرستان وجود دارد؛ به گونه‌ای که میانگین ضریب توسعه‌یافتگی دهستان‌ها در شاخص‌های اقتصادی و بهداشتی- درمانی (26/25 و 02/28) بسیار کمتر از میانگین ضریب توسعه‌یافتگی آموزشی (7/53) آن است و از مجموع 11 دهستان شهرستان، تنها دهستان سررود جنوبی از سطح توسعه‌یافتگی بالایی برخوردار بود و دهستان‌های کاکان، چین و چنار در سطح توسه‌یافتگی پایین قرار دارشتند. همچنین محروم‌ترین و توسعه‌یافته‌ترین دهستان در بخش مرکزی قرار داشتند که دلیل آن را می‌توان در تمرکز جمعیت، تشدید مهاجرت‌ها، دوری و نزدیکی به مرکز شهرستان جستجو کرد. در مجموع، بخش مارگون (شامل دهستان‌های زیلایی و مارگون) نسبت به سایر بخش‌های شهرستان در تمامی شاخص‌های مورد مطالعه توسعه‌یافته تر بودند. در حقیقت، نواحی که دچار رکود در سیر پیشرفت خود شده‌اند، خواهان توجه به فضا و تخصیص منابع و برنامه‌ریزی بخشی می‌باشند.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
عادل سلیمانی؛ حسن افراخته؛ رفعت سلیمانی
چکیده
تبیین و شناسایی مناطق دارای پتانسیل‌های اقتصادی، به‌ویژه در عرصه تولید و فرآوری محصولات کشاورزی و سرمایهگذاری هدفمند در مناطق روستایی، یکی از مباحث مهم برنامه‌ریزی روستایی و منطقه‌ای محسوب می‌شود که نقش ارزنده‌ای در افزایش اشتغال، درآمد، بهره‌وری و بهبود معیشت روستائیان کشور ایفا می‌کند. در این راستا، هدف کلی پژوهش حاضر ...
بیشتر
تبیین و شناسایی مناطق دارای پتانسیل‌های اقتصادی، به‌ویژه در عرصه تولید و فرآوری محصولات کشاورزی و سرمایهگذاری هدفمند در مناطق روستایی، یکی از مباحث مهم برنامه‌ریزی روستایی و منطقه‌ای محسوب می‌شود که نقش ارزنده‌ای در افزایش اشتغال، درآمد، بهره‌وری و بهبود معیشت روستائیان کشور ایفا می‌کند. در این راستا، هدف کلی پژوهش حاضر اولویت‌بندی مکان استقرار تعاونی‌های فرآوری محصولات کشاورزی در مناطق روستایی پنج استان غرب کشور (کرمانشاه، کردستان، ایلام، لرستان و همدان) با استفاده از تکنیک TOPSIS است. به این منظور یکی از مهمترین شاخص‌های مؤثر بر استقرار تعاونی‌ها در مناطق روستایی غرب کشور، یعنی دسترسی به مواد اولیه انتخاب گردید و برای تعیین وزن شاخص‌ها ضمن بررسی ادبیات تحقیق، با استفاده از تکنیک گلوله برفی و روش نمونه‌گیری هدفمند، 11 نفر از اساتید، خبرگان و کارشناسان صنایع فرآوری محصولات کشاورزی انتخاب و از نظرات آنان بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان داد که بر اساس شاخص دسترسی به مواد اولیه این صنایع، مناطق روستایی استان‌های کرمانشاه و همدان، از بالاترین رتبه استقرار تعاونی‌ها بر اساس روش تاپسیس برخوردار بودند و مناطق روستایی استان‌های لرستان، کردستان و ایلام به ترتیب در اولویت‌های سوم تا پنجم قرار گرفتند.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
علی شمس؛ جواد احدزاده؛ علیرضا عباسی؛ زهرا هوشمندان مقدم فرد
چکیده
دستیابی به توسعه کشاورزی نیازمند طراحی و اجرای برنامه‌ها و استراتژی‌های صحیحی است که گام اول تدوین برنامه‌ها نیز شناسایی وضعیت موجود از بعد توانمندی‌ها و مشکلات میباشد. پراکندگی و قطعه‌قطعه بودن اراضی کشاورزی یکی از مهمترین این مشکلات میباشد. تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر باهدف بررسی نگرش گندم کاران شهرستان هشترود در خصوص یکپارچه‌سازی ...
بیشتر
دستیابی به توسعه کشاورزی نیازمند طراحی و اجرای برنامه‌ها و استراتژی‌های صحیحی است که گام اول تدوین برنامه‌ها نیز شناسایی وضعیت موجود از بعد توانمندی‌ها و مشکلات میباشد. پراکندگی و قطعه‌قطعه بودن اراضی کشاورزی یکی از مهمترین این مشکلات میباشد. تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر باهدف بررسی نگرش گندم کاران شهرستان هشترود در خصوص یکپارچه‌سازی و راهکارهای متناسب برای یکپارچه‌سازی از دیدگاه آنها در سال 1392 صورت گرفت. اعتبار و روایی ابزار تحقیق (پرسشنامه) با استفاده از نظرات اساتید و کارشناسان مرتبط تأیید و پایایی آن نیز از طریق مطالعه مقدماتی و محاسبه آلفای کرونباخ برابر با 85/0 و 80/0 برای بخش نگرش و راهکارها به‌دقت آمد. جامعه آماری را کلیه گندم کاران نواحی روستایی شهرستان هشترود در استان آذربایجان شرقی تشکیل می‌دادند که 186 گندم‌کار بهعنوان نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای تصادفی از 15 روستای این شهرستان انتخاب و موردمطالعه واقع شدند. نتایج نشان‌داد که اکثریت گندم کاران (7/67 درصد) نسبت به یکپارچه‌سازی نگرش نامساعدی دارند. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که بین سابقه کشاورزی با نگرش گندمکاران رابطه مثبت و معنی‌دار ولی بین تعداد قطعات کل با نگرش رابطه منفی و معنی‌داری وجود دارد. نتایج تحلیل عاملی نیز نشان‌داد که چهار عامل اقدامات بازدارنده، اقدامات مشاعی-تعاونی، اقدامات حمایتی- تسهیلاتی و اقدامات انگیزشی- ترویجی 9/59 درصد از واریانس کل مربوط به راهکارهای یکپارچه‌سازی را تبیین کردند.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
سعیدرضا اکبریان رونیزی؛ عباس رجایی؛ مهدی رمضان زاده لسبویی
چکیده
توسعه روستایی از مهمترین فرآیندهایی است که در کشورهای مختلف جهان همواره مورد توجه است. دستیابی به توسعه نواحی روستایی در هر جامعه‌ای نیاز به شناخت مؤلفه‌های مختلف و تأثیرگذار بر آن است. ازجمله این مؤلفه‌ها رفاه اجتماعی میباشد که در سایه آن می‌توان بسیاری از مسائل و مشکلات خصوصاً عدم تمایل به ماندگاری در روستاها را کاهش‌داد. ...
بیشتر
توسعه روستایی از مهمترین فرآیندهایی است که در کشورهای مختلف جهان همواره مورد توجه است. دستیابی به توسعه نواحی روستایی در هر جامعه‌ای نیاز به شناخت مؤلفه‌های مختلف و تأثیرگذار بر آن است. ازجمله این مؤلفه‌ها رفاه اجتماعی میباشد که در سایه آن می‌توان بسیاری از مسائل و مشکلات خصوصاً عدم تمایل به ماندگاری در روستاها را کاهش‌داد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با هدف ارزیابی و تعیین سطح رفاه اجتماعی در سکونتگاههای روستایی دهستان خیر (شهرستان استهبان) تدوین‌یافته است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر روش اسنادی و میدانی (ابزار پرسشنامه) است. جامعه آماری پژوهش ساکنان هر 12 روستای مستقر در دهستان موردمطالعه است که با بهره‌مندی از روش کوکران تعداد 313 نفر بهعنوان حجم نمونه تحقیق انتخاب شدند. به‌منظور تجزیه و تحلیل دادهها از روشهای آماری (توصیفی ـ استنباطی)، روش موریس و تاپسیس استفاده شده‌است. نتایج به‌دست‌آمده حکایت از وجود شکاف عمیق بین وضعیت رفاه اجتماعی در روستاهای دهستان دارد. به‌طوری‌که این میزان بین 11/0 تا 95/0 در نوسان است. درمجموع رفاه اجتماعی در روستاهای دهستان از حد متوسط بالاتر (برابر 596/0) میباشد. همچنین نتایج نشان میدهد که بین رفاه اجتماعی روستاها با دو معیار تعداد جمعیت و خدمات رابطه معنادار مستقیم آماری وجوددارد و نیز بین فاصله از مرکز شهرستان و رفاه اجتماعی روستاها رابطه معنادار غیرمستقیم آماری وجود دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
کریم نادری مهدیی؛ حمید محمودیان؛ حشمت اله سعدی
چکیده
تحقیقات مختلف تأثیر مثبت استقرار صنایع در روستاها را بر بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی نشان داده و آن را موجب توسعه مناطق روستایی و توسعه ملی عنوان می‌کنند. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر صنایع تبدیلی کشاورزی بر وضعیت زندگی روستاهای شهرستان بهار بود. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری، خانوارهای ساکن در روستاهای ...
بیشتر
تحقیقات مختلف تأثیر مثبت استقرار صنایع در روستاها را بر بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی نشان داده و آن را موجب توسعه مناطق روستایی و توسعه ملی عنوان می‌کنند. هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر صنایع تبدیلی کشاورزی بر وضعیت زندگی روستاهای شهرستان بهار بود. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری، خانوارهای ساکن در روستاهای شهرستان بهار از استان همدان بود. جهت بررسی اثرات استقرار صنایع تبدیلی کشاورزی تعداد 10 روستا (پنج روستا دارای صنایع تبدیلی و پنج روستا فاقد صنایع تبدیلی) به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. روش نمونه‌گیری طبقه ای چند مرحله ای با در نظر گرفتن نسبت خانوار در هر روستا بود و تعداد نمونه‌ها توسط فرمول کوکران بدست آمد (3249N= و 353n=). روایی و پایایی پرسشنامه نیز به ترتیب توسط اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی و با محاسبه آلفای کرونباخ (آلفا = 899/0) تایید شد. نتایج بدست آمده حاکیست استقرار صنایع تبدیلی کشاورزی در روستاها تاثیر مثبت بر وضعیت امکانات رفاهی داشته است؛ همچنین یافتههای تحقیق نشان داد که صنایع تبدیلی کشاورزی منجر به تفاوت معنی‌دار کیفیت زندگی در بین دو گروه روستاها شده است، به طوری که سطح کیفیت زندگی در روستاهای دارای صنایع تبدیلی بالاتر بود. نتایج تحقیق نشان داد استقرار صنایع تبدیلی در روستا منجر به رونق بخش کشاورزی و تولید محصولات مشابه صنایع تبدیلی توسط اهالی روستا شده و همین امر، باعث بهبود وضعیت درآمد آنها شده است.
