نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش جغرافیا ـ دانشکده ادبیات و علوم انسانی ـ دانشگاه شیراز

2 استادیار دانشکده جغرافیا ـ دانشگاه تهران

3 استادیار گروه مدیریت جهانگردی ـ دانشکده علوم انسانی و اجتماعی ـ دانشگاه مازندران

چکیده

توسعه روستایی از مهم‌ترین فرآیندهایی است که در کشورهای مختلف جهان همواره مورد توجه است. دستیابی به توسعه نواحی روستایی در هر جامعه‌ای نیاز به شناخت مؤلفه‌های مختلف و تأثیرگذار بر آن است. ازجمله این مؤلفه‌ها رفاه اجتماعی می‌باشد که در سایه آن می‌توان بسیاری از مسائل و مشکلات خصوصاً عدم تمایل به ماندگاری در روستاها را کاهش‌داد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با هدف ارزیابی و تعیین سطح رفاه اجتماعی در سکونت‌گاه‌های روستایی دهستان خیر (شهرستان استهبان) تدوین‌یافته است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر روش اسنادی و میدانی (ابزار پرسشنامه) است. جامعه آماری پژوهش ساکنان هر 12 روستای مستقر در دهستان موردمطالعه است که با بهره‌مندی از روش کوکران تعداد 313 نفر به‌عنوان حجم نمونه تحقیق انتخاب شدند. به‌منظور تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها از روش‌های آماری (توصیفی ـ استنباطی)، روش موریس و تاپسیس استفاده ‌شده‌است. نتایج به‌دست‌آمده حکایت از وجود شکاف عمیق بین وضعیت رفاه اجتماعی در روستاهای دهستان دارد. به‌طوری‌که این میزان بین 11/0 تا 95/0 در نوسان است. درمجموع رفاه اجتماعی در روستاهای دهستان از حد متوسط بالاتر (برابر 596/0) می‌باشد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که بین رفاه اجتماعی روستاها با دو معیار تعداد جمعیت و خدمات رابطه معنادار مستقیم آماری وجوددارد و نیز بین فاصله از مرکز شهرستان و رفاه اجتماعی روستاها رابطه معنادار غیرمستقیم آماری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Social Welfare Assessment in Rural Areas with Emphasis on the Views of Local Residents (Case Study: Kheir Area in the Estahban Township)

نویسندگان [English]

  • Saeid Reza Akbarian Ronizi 1
  • Seyyed Abbas Rajaie 2
  • Mehdi Ramezanzadeh Lasboyee 3

1 Assist. Prof., Geography Department, Faculty of Humanity, Shiraz University

2 Assist. Prof., Faculty of Geography, University of Tehran

3 Assist. Prof., Tourism Management Department, Faculty of Humanity & Social Science, University of Mazandaran

چکیده [English]

Rural development is one of the most important processes that is considered in different countries. Rural development needs to recognize the different important components. Social welfare is one of the important components using which enables us to reduce the problems of villages. By this issue we can reduce many problems in rural areas. This study tries to assess and determine the level of social welfare in rural areas of the Kheir area in the Estahban province. The research method that is used is based on descriptive - analysis and field methods (questionnaires and documents). The sample size is 313 persons that reside in twelve villages. The sample size was selected by the Cochran’s model. In order to analyze  data, we also used both statistical methods (descriptive and inferential statistics) and TOPSIS and Morris methods. The results show that social welfare varies between villages in case study. This value is between 0.11 – 0.95. Social welfare in the rural areas is higher than the average (0.596). The results also show that there is a significant relationship between social welfare and two criteria: population and services. Also there is a statistically significant indirect relationship between distance from the center of township and social welfare.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural Development
  • TOPSIS Method
  • Morris method
  • Index
احمدوند، م،. هدایتی نیا، س. و عبداللهی، خ. 1391. بررسی تأثیر رفاه و سرمایه اجتماعی بر کیفیت زندگی در مناطق روستایی شهرستان بویر احمد. مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 2: 112-89.
 افتخاری، ع. و توکلی، م. 1382. رفاه اجتماعی روستایی؛ رویکردی شناختی در تبیین معرف­ها. فصلنامه مدرس، 2: 83-61.
 باری، ن. 1389. رفاه اجتماعی. ترجمه میر حسینی س. و نوربخش م. سمت، ایران.
 تقوایی، ع. ا. و محمودی نژاد، ه. 1385. توسعه پایدار شهری و رفاه اجتماعی شهروند. نشریه جستارهای شهرسازی، 15و16: 47-36.
جاجرمی، ک. و کلته، ا. 1385. سنجش وضعیت شاخص‌های کیفیت زندگی در شهر ازنظر شهروندان مطالعه موردی: گنبد قابوس. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 8 :18-5.
چلبی، م. و مبارکی، م. 1384. تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و جرم در سطوح خرد وکلان. مجله جامعه شناسی ایران، 2: 44-3.
 حق­جو، ن. 1381. رفاه اجتماعی و توسعه (مروری بر کارکرد برخی نهادهای حمایتی ایران). فصلنامه رفاه اجتماعی، 6: 96-75.
ربانی ر.، کلانتری، ص.، قاسمی و.، عریضی، ف. و اسماعیلی، ر. 1387. بررسی رابطه رفاه اجتماعی با سرمایه اجتماعی در فرآیند توسعه (مطالعه موردی شهرستان‌های استان اصفهان). مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان(علوم انسانی) ، 1: 46-23.
 زاهدی اصل، م. 1388. مبانی رفاه اجتماعی. انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی. ایران.
زاهدی، م. ج.، شیانی، م. و علی پور، پ. 1388. رابطه سرمایه اجتماعی با رفاه اجتماعی. فصلنامه رفاه اجتماعی، 32: 129-109.
شایگان، ف. 1389. نگرش نسبت به رفاه اجتماعی ـ اقتصادی و رابطه آن با اعتماد سیاسی در شهر تهران. فصلنامه برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 3: 177-145.
عربی، م. و خداپرست مشهدی، م. 1393. مقایسه معیارهای رفاه اجتماعی، توزیع درآمد و فقر خانوارهای روستایی استان خراسان شمالی و کشور طی سالهای 90-1384. نشریه راهبردی توسعه روستایی، 2: 50-35.
 عینالی، ج. و طاهرخانی، م. 1384. ارزیابی عملکرد مجتمع­های خدمات بهزیستی در رفاه و توسعه روستایی روستاهای سجاس کرسف و گرماب (شهرستان خدابنده). فصلنامه مدرس علوم انسانی، 4 :73-55.
فرهمند، ش.، طیبی، س. ک. و کریمی، م. 1392. اثر تولید و رشد بخشی بر فقر و رفاه اجتماعی در استان‌های ایران، جامعه‌شناسی کاربردی، 50: 142-127.
 فیض­زاده، ع. و مدنی، س. 1379. تأمین اجتماعی و رفاه اجتماعی: شاخص شناسی برای تبیین و سنجش. فصلنامه تأمین اجتماعی، 7: 232-209.
 لطیفی، غ. و سجاسی قیداری، م. 1390. رتبه­بندی سطح رفاه اجتماعی شهرستان‌های استان زنجان با استفاده از تکنیک TOPSIS. فصلنامه برنامه­ریزی  رفاه و توسعه اجتماعی، 7: 189-165.
 مسعود اصل، ا. 1388. نظام رفاه اجتماعی در جهان. دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس.
 موسوی، م. و محمدی، م. 1388. مفاهیم و نظریه اجتماعی. نشر دانژه. چاپ اول.
مهربانی، و. 1391. سلامت خانوارهای روستایی و رفاه اجتماعی رالزی در ایران. فصلنامه رفاه اجتماعی، 47: 81-63.
 هزارجریبی، ج. و صفری­شالی، ر. 1390. رفاه اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن مطالعه موردی شهر تهران. مجله پژوهش و برنامه­ریزی شهری، 5 :22-1.
 یزدانی، ف. 1382. مفاهیم بنیادی در مباحث رفاه اجتماعی (سیاست اجتماعی، حمایت اجتماعی، رفاه و تأمین اجتماعی). فصلنامه رفاه اجتماعی، 10: 54-31.
 Midgely, J. 2000. Context of welfare theory: a develop mentalist in perpetration .Center for social development. Washington university.
 Schianetz, K., Kavangh, L., Lockington, D. 2007. Concepts and tools for comprehensive sustainability assessments for tourism destinations: A comparative review. Journal of sustainability tourism, 4: 369-389.
 Shaban, A .Bhole, L.M. 2000. Regional Disparities in Rural Development in India. Journal of Rural Development, 19: 103-117.
 Tsaur, S. Chiang­ Lin ,Y. Hui Lin, L. 2006. Evaluating ecotourism sustainability from the integrated perspective of resource. community and tourism. Journal of Tourism Management, 4: 640-653.
 Zikmund, V. 2003. Health, well-being and the quality of life: Some psychosomatic reflections. Neuroendocrinol let, 6: 401–403.