مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
خدیجه بوزرجمهری؛ خدیجه جوانی؛ حمید شایان؛ مریم قاسمی
چکیده
«واره» سمن خود جوش دیرینه‌ای است که به عنوان نمود مشارکت زنان روستایی، در توانمندسازی آنان از دیرباز نقش بسزایی داشته است. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت این سمن، نقاط قوت و ضعف و تاثیر آن بر توانمندسازی زنان روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشتخوار است. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبۀ نیمه‌ساختارمند با نمونه‌ای برگزیده از سرگروه‌ها ...
بیشتر
«واره» سمن خود جوش دیرینه‌ای است که به عنوان نمود مشارکت زنان روستایی، در توانمندسازی آنان از دیرباز نقش بسزایی داشته است. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت این سمن، نقاط قوت و ضعف و تاثیر آن بر توانمندسازی زنان روستاهای بخش مرکزی شهرستان رشتخوار است. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبۀ نیمه‌ساختارمند با نمونه‌ای برگزیده از سرگروه‌ها و اعضای ثابت سمن (20n=) و برمبنای نظریۀ بنیانی، جمع آوری و تدوین شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد ایجاد و تداوم واره در روستاهای با معیشت غالب دامداری کوچک و سنتی نمود بیشتری دارد و به کارکرد های اجتماعی چون، برقراری عدالت و نظم و آثار اقتصادی چون؛ صرفهجویی در وقت، سودآوربودن، حس اقتدار و استقلال مالی در بین هم وارگان منجر شده است. در عین حال با چالشهایی نیز مواجه شده است، از جمله خشکسالیهای پی در پی و مشکلات تهیه علوفه، همچنین فناوری های مدرن نظیر نگهداری شیر در یخچال و توسعه ماشین الات حمل شیر به کارخانه که در کمرنگ شدن اهمیت وکارکرد این سمن موثر بوده است. ماندگاری «واره » و مشارکت واقعی زنان در آن بهصورت نظاممند می تواند به عنوان یک الگوی موفق در سمنهای نوبنیاد و رسمی به کار گرفته شود و نهادینه گردد
مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
سعید سجادی؛ حسین کریم زاده
چکیده
روابط متقابل با ماهیت اثرگذار و اثرپذیرشان، روندهای سکونتی شهر و روستا را هـدایت کـرده و در نهایت موجبات توسعه هریک را فراهم می‌کنند. بر‌این اساس هدف از تحقیق حاضر به بررسی نقش شهرهای کوچک در تحولات فضایی روستاها پیرامونی که در این پژوهش بخش اورامان به عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ...
بیشتر
روابط متقابل با ماهیت اثرگذار و اثرپذیرشان، روندهای سکونتی شهر و روستا را هـدایت کـرده و در نهایت موجبات توسعه هریک را فراهم می‌کنند. بر‌این اساس هدف از تحقیق حاضر به بررسی نقش شهرهای کوچک در تحولات فضایی روستاها پیرامونی که در این پژوهش بخش اورامان به عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت گردآوری اطلاعات توصیفی- تحلیلی می‌باشد و جمع آوری داده‌ها مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و پرسشنامه می‌باشد. جامعه آماری پژوهش شامل سرپرست خانوار روستایی منطقه مورد مطالعه است. تعداد سرپرست خانوار 1512 نفر بوده است که طبق محاسبه فرمول کوکران حجم نمونه 307 بوده است و سپس با اعمال فرمول تصحیح کوکران تعداد 254 سرپرست خانوار جهت نمونه انتخاب شدند و مورد پرسشگری قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از این پژوهش بیانگر این مسئله می‌باشد که در بخش از فرضیه اول نشان داد که میزان تغییرات توسعه در روستاهای بافاصله کمتر از 10 کیلومتر، 20- 10 کیلومتر و بیش از 20 کیلومتر از شهر تفاوت معنی‌داری دارد. به عبارت دیگر، فاصله روستا از شهر بر میزان تغییرات توسعه روستاها تأثیر دارد. همچنین میزان بعد اقتصادی، بعد اجتماعی و بعد سیاسی و کالبدی در روستاهای بافاصله کمتر از 10 کیلومتر، 20- 10 کیلومتر و بیش از 20 کیلومتر از شهر تفاوت معنی‌داری دارند. به عبارت دیگر، فاصله روستا از شهر بر میزان تغییرات بعد اقتصادی، بعد اجتماعی و بعد سیاسی و کالبدی روستاها تأثیر دارد. در بررسی مؤلفه‌ها هم مشاهده می‌شود که میزان اشتغال، کشاورزی، صنعت، خدمات، فرهنگی و ورزشی، بهداشتی و درمانی، جامعه شناسی و روانشناسی و کالبدی و زیست محیطی در روستاهای بافاصله کمتر از 10 کیلومتر، 20- 10 کیلومتر و بیش از 20 کیلومتر از شهر تفاوت معنی‌داری دارند و در بخش فرضیه دوم نشان داد که بین میزان ارتباطات مجازی و میزان مراجعه مستقیم به شهر رابطه معنی‌داری وجود ندارد. پژوهشی به منظور مقایسه همخوانی و ناهمخوانی نتیجه به دست آمده توسط محقق یافت نشد.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
نیلوفر صوفی؛ امیرحسین علی بیگی؛ علی اصغر میرک زاده
چکیده
نا امنی غذایی مانع اصلی رفاه و توسعه‌یافتگی جوامع روستایی است و اگر به صورت جدی چاره‌اندیشی نشود آینده‌ی بشر به مخاطره می‌افتد. در این ببن زنان سرپرست خانوار آسیب پذیرتر از سایر گروه‌ها می‌باشند. لذا هدف اصلی تحقیق تحلیل علل ناامنی غذایی زنان سرپرست خانوار روستایی شهرستان کرمانشاه و ارائه راهبردهای مقابله با آن بود. پژوهش به ...
بیشتر
نا امنی غذایی مانع اصلی رفاه و توسعه‌یافتگی جوامع روستایی است و اگر به صورت جدی چاره‌اندیشی نشود آینده‌ی بشر به مخاطره می‌افتد. در این ببن زنان سرپرست خانوار آسیب پذیرتر از سایر گروه‌ها می‌باشند. لذا هدف اصلی تحقیق تحلیل علل ناامنی غذایی زنان سرپرست خانوار روستایی شهرستان کرمانشاه و ارائه راهبردهای مقابله با آن بود. پژوهش به روش توصیفی-پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را زنان روستایی سرپرست خانوار شهرستان کرمانشاه تشکیل می‌دهد (2215N=) که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 235 نفر به عنوان نمونه با استفاده از روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن به تأیید پانل متخصصان رسید و برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که قابل قبول بود (84/0-79/0=0). نتایج نشان داد که حدود 85 درصد از زنان سرپرست خانوار از میزانی از ناامنی غذایی رنج می‌برند. همچنین نتایج نشان داد افزایش تعداد افراد تحت تکفل، تعداد اعضای خانوار، هزینه پوشاک و ایاب و ذهاب ناامنی غذایی را افزایش می‌دهد و با افزایش سطح سواد، ناامنی غذایی گروه مورد مطالعه کاهش یافته است. بر اساس نتایج مهمترین راهبرد محلی مواجه با ناامنی غذایی انجام کار اضافی به منظور کسب پول بیشتر جهت تأمین مواد غذایی و فراهم کردن زمینه اشتغال و درآمد پایدار مهمترین راهبرد ضروری برای مقابله با ناامنی غذایی است. لذا می‌توان با فراهم نمودن زمینه‌های اشتغال و درآمد پایدار از طریق آموزش و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار شدت ناامنی غذایی در این قشر از جامعه را کاهش داد.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
وکیل حیدری ساربان
چکیده
هدف این مقاله تحلیل عوامل موثر بر کاهش بیگانگی اجتماعی جوانان روستایی شهرستان اردبیل می‌باشد. این تحقیق، از لحاظ هدف توسعه‌ای، و از لحاظ ماهیت توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. در این تحقیق روش گردآوری داده‌ها برای پاسخ‌گویی به سئوالات تحقیق، به دو صورت اسنادی (داده‌های ثانویه) و پیمایشی (داده‌های اولیه) و ابزار مورد استفاده ...
بیشتر
هدف این مقاله تحلیل عوامل موثر بر کاهش بیگانگی اجتماعی جوانان روستایی شهرستان اردبیل می‌باشد. این تحقیق، از لحاظ هدف توسعه‌ای، و از لحاظ ماهیت توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. در این تحقیق روش گردآوری داده‌ها برای پاسخ‌گویی به سئوالات تحقیق، به دو صورت اسنادی (داده‌های ثانویه) و پیمایشی (داده‌های اولیه) و ابزار مورد استفاده در روش پیمایشی پرسشنامه و مصاحبه بوده است. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسش نامه صورت گرفت و با داده‌های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS، پایایی بخشهای مختلف پرسشنامه تحقیق 79 /0 الی 85/0 بدست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل تحلیل عاملی استفاده شد. نتایج تکنیک تحلیل عاملی نشان داد مهمترین عوامل موثر بر کاهش بیگانگی اجتماعی جوانان روستایی در منطقه مورد مطالعه شامل چهار مولفه ( تقویت سرمایه اجتماعی، تقویت سرمایه روانشناختی، تقویت ظرفیتهای شناختی و باورهای دینی و ارتقای میزان برخورداری و حاکمیت فضای نشاط و امیدواری) است که مقدار واریانس و واریانس تجمعی تبیین شده توسط این چهار عامل 62/61 می‌باشد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
محمدرضا بخشی؛ سیدهمایون فرهنگ فر؛ پویان مالکی نژاد
چکیده
تجزیه و تحلیل کارایی فنی واحدهای مرغداری گوشتی جهت بهره گیری مطلوب و اقتصادی از منابع موجود ضروری به نظر می‌رسد. پژوهش حاضر با هدف سنجش و مقایسه کارایی فنّی واحدهای پرورش مرغ گوشتی شهرستان های بیرجند و درمیان در سال 1398 انجام شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین و داده‌های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه از 201 واحد مرغداری ...
بیشتر
تجزیه و تحلیل کارایی فنی واحدهای مرغداری گوشتی جهت بهره گیری مطلوب و اقتصادی از منابع موجود ضروری به نظر می‌رسد. پژوهش حاضر با هدف سنجش و مقایسه کارایی فنّی واحدهای پرورش مرغ گوشتی شهرستان های بیرجند و درمیان در سال 1398 انجام شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین و داده‌های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه از 201 واحد مرغداری گوشتی فعال در شهرستانهای بیرجند و درمیان با روش نمونه گیری تصادفی جمع‌آوری گردید. روش تحلیل فراگیر داده‌ها(DEA) جهت تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد میانگین کارایی فنّی مرغداران شهرستان های بیرجند و درمیان با فرض بازده ثابت نسبت به مقیاس به ترتیب 93 و 88 درصد و با فرض بازده متغیّر نسبت به مقیاس به ترتیب برابر با 95 و 93 درصد بود که از لحاظ آماری تفاوت معنادار می‌باشد(p<0/05). ظرفیت ارتقای تولید و کارایی در مرغداری های شهرستان درمیان بیشتر از شهرستان بیرجند بوده و به ترتیب برابر7/11 و 7 درصد برآورد می‌شود. همچنین میانگین کارایی مقیاس و کارایی فنی واحدهای مرغداری شهرستان بیرجند بیشتر از شهرستان درمیان می‌باشد که این اختلاف معنادار از یک سو نشانگر مدیریت بهتر استفاده از منابع در واحدهای مرغداری شهرستان بیرجند و از سوی دیگر نشان دهنده پتانسیل افزایش تولید و کارایی واحدهای مرغداری شهرستان درمیان می‌باشد و لذا می‌توان بدون تغییر تکنولوژی تولید و از طریق ترویج عوامل تکنیکی و مدیریّتی از کارآترین واحدهای مرغداری به واحدهای با کارایی پایین، شکاف بین واحدهای مرغداری گوشتی شهرستان درمیان با واحدهای مرغداری شهرستان بیرجند را کاهش داد.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
نجمه جمالی؛ محمدرضا قریب؛ فاطمه سمسار کرمانی؛ سجاد نیک خواه چمن آباد
چکیده
فرآیند تمرکززدایی رویکردی جهت اشتغال‌زایی و ایجاد زمینه های شغلی بیشتر در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته می‌باشد که در برنامه های اول تا چهارم توسعه بر تمرکززدایی تاکید شده است. لذا باید عملکردی مناسب و مؤثری در جهت توسعه سکونتگاه‌های پیرامون خود داشته باشند. تمرکززدایی از شهرها به مناطق روستایی و محلی زمینه های تخصیص اختیارات ...
بیشتر
فرآیند تمرکززدایی رویکردی جهت اشتغال‌زایی و ایجاد زمینه های شغلی بیشتر در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته می‌باشد که در برنامه های اول تا چهارم توسعه بر تمرکززدایی تاکید شده است. لذا باید عملکردی مناسب و مؤثری در جهت توسعه سکونتگاه‌های پیرامون خود داشته باشند. تمرکززدایی از شهرها به مناطق روستایی و محلی زمینه های تخصیص اختیارات را فراهم می کند که این امر مصداق بارزی از اثبات توسعه اقتصادی در عمل است. جستجوی راهکارهایی برای افزایش کارایی و بکارگیری حداکثر توانایی کارکنان در راستای رسیدن به اهداف سازمانی یکی از موضوعاتی است که سازمانها همواره با آن مواجه بودند. هدف از این مقاله تأثیر توانمندسازی کارکنان شرکت نفت بر ساختار اقتصادی از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل سازی AHP و معیارهای توانمندسازی می‌باشد. تحقیق به دید هدف از نوع کاربردی و از دید جمع‌آوری داده‌های تحقیقی از نوع توصیفی- پیمایشی می‌باشد. جامعه‌ی آماری تحقیق کلیه‌ی کارکنان شرکت نفت شهرستان تربت حیدریه می‌باشد. جهت جمع‌آوری داده‌های تحقیق، از پرسشنامه استاندارد توانمندسازی استفاده شده است. برای تایید پرسشنامه از آزمون k-s و آلفای کرونباخ و برای تایید پایانی از روش ضریب همبستگی رگرسیون استفاده شده است. تحقیقات نشان می‌دهد که در معیار توانمندسازی شاخص محیط کار، در معیار بحرانی بودن شاخص روحیات و تعلق سازمان، در معیار امکان پذیری شاخص روحیات و تعلق سازمان و در نهایت در معیار علاقه مندی و تمایل به کار شاخص اطلاعات، دانش و مهارت شغل بیشترین تأثیر را در توانمندسازی نیروی انسانی دارد.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
فهیمه بزی؛ سید مهدی حسینی؛ محمدعلی ترکی هرچگانی
چکیده
طوفان‌های گرد و غبار معروف به بادهای 120 روزه در سیستان موجب ایجاد بزرگ‌ترین کانون گرد و غبار در شهرستان نیمروز شده است و روستاییان را با مشکلات عدیده‌ای در زمینه‌ی اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، بهداشتی و معیشت روبرو ساخته است. از این‌رو هدف تحقیق حاضر بررسی اثرات گرد و غبار بر معیشت روستاییان شهرستان نیمروز می‌باشد. جامعه‌ی آماری ...
بیشتر
طوفان‌های گرد و غبار معروف به بادهای 120 روزه در سیستان موجب ایجاد بزرگ‌ترین کانون گرد و غبار در شهرستان نیمروز شده است و روستاییان را با مشکلات عدیده‌ای در زمینه‌ی اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی، بهداشتی و معیشت روبرو ساخته است. از این‌رو هدف تحقیق حاضر بررسی اثرات گرد و غبار بر معیشت روستاییان شهرستان نیمروز می‌باشد. جامعه‌ی آماری پژوهش مورد نظر 895 خانوار بوده که بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد نمونه آماری به اندازه 318 نفر به صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شد و سپس با استفاده از معادلات ساختاری و نرم افزار SMART PLS داده‌ها تجزیه و تحلیل شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات پرسشنامه نشان داد که به ترتیب متغیرهای اقتصادی، بهداشتی و زیست محیطی گرد و غبار بیشترین تأثیر را بر معیشت روستاییان نیمروز داشته است. متغیر اقتصادی با ضریب 5/0 بیشترین میزان تأثیر را بر معیشت روستاییان داشته و گویه‌های این متغیر به ترتیب اولویت شامل هزینه‌های تولید در بخش کشاورزی، کاهش درآمد روستاییان، کاهش قیمت اراضی، مقدار تولید محصولات زراعی و باغی و در نهایت سرمایه‌گذاری کشاورزی می-باشند. با توجه به بیشترین تأثیر گرد و غبار بر بخش کشاورزی پیشنهاد می‌گردد دولت جهت کاهش گرد و غبار اقدامات پیشگیرانه‌ای طبیعی و غیر طبیعی را در دستور کار قرار دهد و با توجه به ارتفاع باد در منطقه به نظر بهترین راهکار این باشد که با کشت درختان با ارتفاع زیاد مثل نخل و یا گز مقاوم به عنوان بادشکن، می‌توان تا حدودی گرد و غبار را در منطقه کنترل کرد.
مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
فاطمه اسدی پایین لموکی؛ بهمن صحنه؛ علی اکبر نجفی کانی؛ علیرضا خواجه شاهکوهی
چکیده
یکی از مهمترین معیارها برای سنجش درجه توسعه‌یافتگی یک کشور، میزان فعالیت زنان در کشور می‌باشد. با توجه به نقش بسیار عمده این گروه در فعالیت‌های کشاورزی، تمرکز و توجه ویژه به این قشر عظیم می‌تواند به رفع موانع و مشکلات آنان کمک کرده و در نهایت منجر به افزایش و بهبود بهره‌وری در امر کشاورزی و در نتیجه افزایش رفاه و آسایش جامعه روستایی ...
بیشتر
یکی از مهمترین معیارها برای سنجش درجه توسعه‌یافتگی یک کشور، میزان فعالیت زنان در کشور می‌باشد. با توجه به نقش بسیار عمده این گروه در فعالیت‌های کشاورزی، تمرکز و توجه ویژه به این قشر عظیم می‌تواند به رفع موانع و مشکلات آنان کمک کرده و در نهایت منجر به افزایش و بهبود بهره‌وری در امر کشاورزی و در نتیجه افزایش رفاه و آسایش جامعه روستایی گردد. این تحقیق به بررسی تطبیقی فعالیت زنان روستایی در نواحی جلگه‌ای و کوهپایه‌ای در دهستان‌های هتکه سوادکوه و بیشه‌سر قائمشهر می‌پردازد. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و از نوع کاربردی بوده و بر اساس فرمول کوکران تعداد 331 پرسشنامه محقق ساخته از خانوارهای روستایی تکمیل و با استفاده از آزمون‌های آماری T مستقل و مان وایتنی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج بیانگر آن است که در زمینه شغل‌های آرایشگری، کارمندی، کارگری و ماندگاری در روستا، لطمات ناگهانی فصلی، جلسات مربوط به مدرسه و شرکت در انتخابات روستا تفاوت‌ها کاملا معنادار شده است. تفاوت در درآمد و سطح زیرکشت و میزان تولید برنج کاملا معنادار اما در درآمد و سطح زیرکشت و میزان تولید مرکبات و سبزیجات فاقد معناداری است. در زمینه فعالیت‌های دامی نیز بین درآمد از فروش شیر و دام تفاوت معنادار گردیده است. لذا ارتقا سطح آموزش و آگاهی، ایجاد و تقویت تشکل زنان روستایی به ویژه در قالب تعاونی‌ها و انجمن‌های زنان برای بهره‌برداری بهتر و ارتقا منزلت زنان توصیه می‌گردد.
