نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس گروه گردشگری و جغرافیا دانشگاه کردستان

2 عضو هیئت علمی گروه جغرافیا دانشگاه تبریز

چکیده

روابط متقابل با ماهیت اثرگذار و اثرپذیرشان، روندهای سکونتی شهر و روستا را هـدایت کـرده و در نهایت موجبات توسعه هریک را فراهم می‌کنند. بر‌این اساس هدف از تحقیق حاضر به بررسی نقش شهرهای کوچک در تحولات فضایی روستاها پیرامونی که در این پژوهش بخش اورامان به عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب شده است. روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت گردآوری اطلاعات توصیفی- تحلیلی می‌باشد و جمع آوری داده‌ها مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و پرسشنامه می‌باشد. جامعه آماری پژوهش شامل سرپرست خانوار روستایی منطقه مورد مطالعه است. تعداد سرپرست خانوار 1512 نفر بوده است که طبق محاسبه فرمول کوکران حجم نمونه 307 بوده است و سپس با اعمال فرمول تصحیح کوکران تعداد 254 سرپرست خانوار جهت نمونه انتخاب شدند و مورد پرسشگری قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از این پژوهش بیان‌گر این مسئله می‌باشد که در بخش از فرضیه اول نشان داد که میزان تغییرات توسعه در روستاهای بافاصله کمتر از 10 کیلومتر، 20- 10 کیلومتر و بیش از 20 کیلومتر از شهر تفاوت معنی‌داری دارد. به عبارت دیگر، فاصله روستا از شهر بر میزان تغییرات توسعه روستاها تأثیر دارد. همچنین میزان بعد اقتصادی، بعد اجتماعی و بعد سیاسی و کالبدی در روستاهای بافاصله کمتر از 10 کیلومتر، 20- 10 کیلومتر و بیش از 20 کیلومتر از شهر تفاوت معنی‌داری دارند. به عبارت دیگر، فاصله روستا از شهر بر میزان تغییرات بعد اقتصادی، بعد اجتماعی و بعد سیاسی و کالبدی روستاها تأثیر دارد. در بررسی مؤلفه‌ها هم مشاهده می‌شود که میزان اشتغال، کشاورزی، صنعت، خدمات، فرهنگی و ورزشی، بهداشتی و درمانی، جامعه شناسی و روانشناسی و کالبدی و زیست محیطی در روستاهای بافاصله کمتر از 10 کیلومتر، 20- 10 کیلومتر و بیش از 20 کیلومتر از شهر تفاوت معنی‌داری دارند و در بخش فرضیه دوم نشان داد که بین میزان ارتباطات مجازی و میزان مراجعه مستقیم به شهر رابطه معنی‌داری وجود ندارد. پژوهشی به منظور مقایسه همخوانی و ناهمخوانی نتیجه به دست آمده توسط محقق یافت نشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The role of small towns in the spatial evolution of villages (Case study: villages of Oraman district)

نویسندگان [English]

  • saeed sajadi 1
  • hosaen karimzada 2

1 fg

2 Faculty member of the Department of Geography, University of Tabriz

چکیده [English]

The city and the village are not two separate and unnecessary phenomena from each other, any studies about them should pay attention to the mutual relations and connections between them. They provide the ultimate in the development of each. Small towns are considered as service centers in the development and spatial evolution of the surrounding areas. Developing and strengthening small towns is considered as an important strategy in urban and rural development issues, which is often considered in order to improve the quality and standards of life in rural areas, reduce migration to large cities, and attract immigrants in small towns. Is. Small towns are very important in improving the atmosphere of the surrounding rural areas because the rural space on the one hand is affected by factors, activities and developments that occur within rural areas and on the other hand is influenced by external factors that the village and the lives of residents. They affect it. Based on this, the present study investigates the role of small towns in the spatial evolution of villages in Oraman district. The research method is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of nature of data collection and data collection is based on library studies and questionnaires. The statistical population of the study includes the head of the rural household in the study area. The number of heads of households was 1512 people, which according to the calculation of the Cochran's formula was 307, and then by applying the Cochran's correction formula, 254 heads of households were selected for the sample and questioned. In this research, SPSS software has been used. The results of one-way analysis of variance showed that the rate of development changes in rural areas has a significant relationship with the distance and their access to the city. The results of Kendall correlation test showed that there is no significant relationship and correlation between the use of cyberspace and direct visits to the city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • distance
  • small towns
  • Spatial developments
  • Villages and districts of Oraman
امکچی، ح.1383. شهر میانی و نقش آن در چارچوب توسعه ملّی.چاپ اول، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران.
پاپلی یزدی، م. رجبی سناجردی، ح. 1382. نظریه‌های شهر و پیرامون، چتپ چهارم، انتشارات سمت، تهران.
پورطاهری، م. رکن الدین افتخاری، ع. آزاد هدایت، ح. رضوانی، م. 1393. شناسایی و تحلیل نقش تعاملات روستایی – شهری در توسعه روستایی، مطالعه موردی: استان کرکوک عراق، پژوهش‌های روستایی،6 (3): 654-635 .
حنیفی، ر. 1398. تأثیر روابط متقابل شهر و روستا در توسعه یافتگی روستای ریحان آباد، شهرستان ارومیه، چهارمین کنگره بین المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری ایران، تبریز،https://civilica.com/doc/972712
خراط زبردست، ا. 1383. اندازه شهر، چاپ اول، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران.
خانی، ا .1397. بررسی روابط مالی و اقتصادی در افزایش مهاجرت از روستا به شهر، کنفرانس ملی مطالعات نوین اقتصاد، مدیریت و حسابداری در ایران.
رخسارزاده، ا. پورفیکوئی، ع. قرشی، م. 1395. تحلیل عوانل تاثیرگذار در پیوند روستایی – شهری در شهر آستارا، مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، 35 (11): 16-1.
خدابنده لو، ه.، و علیزاده طولی، م .1396. نقش گردشگری روستایی در روابط شهر و روستا مطالعه موردی: جزیره قشم، اولین همایش اندیشه­ها و فناوری­های نوین در علوم جغرافیایی
رضوانی، م.ر. گلی، ع. 1386. نقش و عملکرد شهرهای کوچک در توسعه روستایی با استفاده از روش تحلیل شبکه مورد دهستان رونیز شهرستان استهبان، پژوهش­های جغرافیایی، 61 :58-45.
رومیانی، ا.، عینالی، ج.، و اصغری زمانی، ا .1397. کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در تقویت روابط شهر و روستا (مطالعه مودری شهر زنجان و پیرامون)، فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهر، 17(5).
رحیمی، ع.، و در زاده مهر، ع. 1396. بررسی روباط متقابل شهر و روستا و نقش آن در توسعه روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان زابل)، یازدهمین کنگره ملی پیشگامان پیشرفت.
رکن الدین افتخاری، ع. ایزدی خرامه، ح. 1385. تحلیلی بر رویکرد مکان یابی و توزیع خدمات در مناطق روستایی: بررسی تطبیقی رویکرد کارکردهای شهری در توسعه روستایی و UFRD و مدل تخصیص مکانی (LA)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 2(4): 66-31.
زنگنه، ی. 1385. روابط شهر سبزوار با حوزه نفوذ آن، مجله دانشگاه سبزوار، 1(1): 75 - 59 .
دوستدارفشتکه، ریحانه و دادرس، حسن و ناظمی شادباش، تقی. 1395. بررسی روابط متقابل شهر و روستا و تعادل بین آنها،دومین کنفرانس بین المللی یافته های نوین علوم و تکنولوژی،قم.
سعیدی، ع. 1379. مبانی جغرافیای روستایی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها انتشارات سمت،تهران.
شکویی، ح. 1380. دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری، چاپ چهارم، انتشارات سمت، تهران.
صرامی، ح. 1382. علیّت­های محیطی در روابط شهر و روستا، مورد بخش مرکزی شهرستان اصفهان، پایان­نامه دکتری، دانشگاه اصفهان.
طاهرخانی، م. رکن­الدین افتخاری، ع. 1383. تحلیل روابط متقابل شهر و روستا در تحّول نواحی روستایی استان قزوین، فصلنامه مدرس علوم انسانی، 8 (4): 112-79.
فرید، ی. 1384. جغرافیا و شهر شناسی، چاپ چهارم، انتشارات دانشگاه تبریز، تبریز.
فنی، ز. 1382. شهرهای کوچک رویکردی دیگر در توسعه منطقه­ای، چاپ دوم، انتشارات سازمان شهرداری­های کشور، تهران.
کمانرودی، م. زنگانه، ا. قلی نیا، ص. 1398. پراکنده‌رویی شهر بابل و تغییر نقش اقتصادی روستاهای پیرامون، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 8 (4):  118-99.
میکانیکی، ج. سرزهی، ز. اسکندری ثانی، م. 1395. کارکردفضایی شهرهای کوچک در ارتباط با روستاهای پیرامون (مورد: شهر سربیشه)، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 5 (1): 60-43.
نظریان، ا. 1376. سیر تحول روابط شهر و روستا در ایران، مجموعه مقالات جغرافیا، مشهد مقدس به کوشش محمدحسین پاپلی یزدی، بنیاد پژوهش­های اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد.
ناظمی شادباش، ن. اصغری، ح. پور شیخیان، ع. آمار، ت. 1399. نقش روابط متقابل شهر و روستا در توسعه سکونتگاه های پیرامون کلانشهر رشت مورد: ناحیه پیراشهر خمام. https://civilica.com/doc/1190186
نوروزی، ا. 1398. شناخت نظریات مطرح در روابط متقابل شهر و روستا در جهان و ایران جهت دستیابی به توسعه پایدار، فصلنامه معماری سبز، 1، دوره 5.
یاسوری، م. سجودی، م. 1399. بررسی نقش بازارهای روز عرضه ی محصولات روستایی در تقویت روابط شهر و روستا (نمونه: شهر رشت)
 https://civilica.com/doc/1145972
Clayton, B.D - Dent, D – Dubois.2005. Rural Planning in  Developing   Countries, Earthscan Publication Ltd London.
Constantin. 2012. Rural-Urban Relations in the context of Sustainable Development. Case Study: Cuejdiu Valley Basin. Neamt County, Lucrări Ştiinţifice  vol, 55: 321-331
Egziabher, T. 2004. small Businesses, in small towns of the Eastrn Amhara Region , nature and Economic performance, university, of, Wsconsion.
Gaile, G. 1992. Improving Rural, Urban Linkages Through small Towns.
Ghiurcăl, A. Lămăşanu, A. Mihai, F. 2012. Rural-Urban Relations in the context of Sustainable Development. Case Study: Cuejdiu Valley Basin, Neamt County, Lucrări Ştiinţifice – vol. 55: 321-331
handrek.k.g - titus, M. 2002. small towns and Reginal development.
Owusu G. 2002. The Role of District capitals in Reginal Development:Linking Small Towns Rural- Urban Linkages and Decentralisation in Ghana.
Peou, C. 2016. Negotiating rural-urban transformation and life course fluidity: Rural young people and urban sojourn in contemporary Cambodia; Journal of Rural Studies 44: 111-196.
Su, C. Liu, T, Chang, H. 2015. Is urbanization narrowing the urban-rural income gap? A crossregional study of China; Habitat International 49: 18-96.
Tacoli, C. 2003. The The links between urban and rural development, Environment and Urbanization, 5:3.
Tuerah, N. 1997Rural urban, linkages , and ـ  development, aAcase study of Northwest, Indonesia , The university of British Columbia , Cana.