مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
وکیل حیدری ساربان
چکیده
احساس ناامنی از مهم‌ترین دغدغه‌های جوامع معاصر، در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته است علاوه بر این، به عقیده برخی از صاحب نظران، به لحاظ هستی‌شناختی مقوله احساس امنیت اجتماعی نسبت به مقوله امنیت اجتماعی در جایگاه رفیع‌تری قرار دارد که امروزه رویکرد غالب در تقویت احساس امنیت اجتماعی رویکرد حکمروایی خوب می‌باشد. از این رو، هدف ...
بیشتر
احساس ناامنی از مهم‌ترین دغدغه‌های جوامع معاصر، در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته است علاوه بر این، به عقیده برخی از صاحب نظران، به لحاظ هستی‌شناختی مقوله احساس امنیت اجتماعی نسبت به مقوله امنیت اجتماعی در جایگاه رفیع‌تری قرار دارد که امروزه رویکرد غالب در تقویت احساس امنیت اجتماعی رویکرد حکمروایی خوب می‌باشد. از این رو، هدف این مقاله مطالعه و تحلیل اثرات حکمروایی خوب بر بهبود احساس امنیت اجتماعی روستاییان شهرستان اردبیل می‌باشد.این تحقیق از نوع کاربردی و به روش تحلیلی-تبیینی است که با استفاده از روش پیمایش انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش، شامل کل روستاییان بالای 15 سال ساکن در مناطق روستایی شهرستان شهرستان اردبیل می‌باشد (85053N=)، که از این میان تعداد 383 نفر با استفاده از فرمول کوکران به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسشنامه صورت گرفت و با داده‌های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS ، پایایی بخش‌های مختلف پرسشنامه تحقیق 74/0 الی 88/0 بدست آمد.نتایج حاصل از یافته‌های توصیفی تحقیق نشان داد که از بین میانگین مولفه‌های حکمروایی خوب، میانگین مولفه شفافیت (25/11) در رده اول و میانگین حاکمیت قانون (26/4) در رده آخر قرار دارد و نیز از بین میانگین مولفه‌های احساس امنیت اجتماعی، میانگین امنیت جانی (8/10) در رده اول و میانگین امنیت قضایی (99/2) در رده آخر قرار دارد. و همچنین، نتیجه حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد به جز مولفه‌های حاکمیت قانون و کارآیی و اثربخشی بین تمامی مولفه‌های تحقیق با بهبود احساس امنیت اجتماعی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد و نیز، نتایج آزمون رگرسیون چندگانه خطی، نشان داد که 6 متغیر پیش بین شامل متغیر انعطاف‌پذیری، پاسخ‌گویی، شفافیت، مشارکت اجتماعی، عدالت و برابری و مسئولیت‌پذیری اجتماعی 34 درصد ( 34/0= ) میزان واریانس متغیر وابسته (احساس امنیت اجتماعی) راپیش بینی کردند.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
سید علی دریجانی؛ هنگامه هندی زاده؛ علیرضا کرباسی
چکیده
مقیاس معادل شاخصی برای مقایسه رفاه میان خانوارها با تعداد اعضای متفاوت است. مقیاس معادل بیان می‌کند که با افزایش بعد یک خانوار چه میزان مخارج اضافی نیاز است تا آن خانوار به رفاهی برابر یک خانوار مرجع _خانوار با دو بچه_ دست یابد. از آنجا که خط فقر در سال 1397 در خراسان رضوی رو به رشد بوده است و همچنین خط فقر در نقاط مختلف ایران دارای تفاوت ...
بیشتر
مقیاس معادل شاخصی برای مقایسه رفاه میان خانوارها با تعداد اعضای متفاوت است. مقیاس معادل بیان می‌کند که با افزایش بعد یک خانوار چه میزان مخارج اضافی نیاز است تا آن خانوار به رفاهی برابر یک خانوار مرجع _خانوار با دو بچه_ دست یابد. از آنجا که خط فقر در سال 1397 در خراسان رضوی رو به رشد بوده است و همچنین خط فقر در نقاط مختلف ایران دارای تفاوت زیادی با یکدیگر است و ازاین‌رو سیاست‌های حمایتی از فقرا نیز باید متناسب با شرایط هر منطقه در نظر گرفته شود بنابراین یک مطالعه که به بررسی فقر در این استان بپردازد ضروری می-باشد. داده‌های مورد استفاده از درآمد-مخارج خانوار شهری و روستایی خراسان رضوی در سال 1397 می‌باشد. نتایج نشان داد ابتدا با انتخاب خانوار مرجع، تعداد کودکان و سالمندان در مقایسه با روش مخارج سرانه بر میزان فقر اثر بیشتری دارد. سپس از یک شبیه‌سازی برای بررسی تغییر میانگین هزینه خانوار با تغییر اندازه خانوار و انتقال کودکان و بزرگسالان به رده‌های بالاتر استفاده شد. نتایج نشان داد با تغییر اندازه خانوار یعنی کاهش اندازه خانوار میانگین هزینه‌ها افزایش می‌یابد. همچنین با انتقال کودکان به رده بزرگسالان میانگین هزینه‌ها کاهش می‌یابد درحالی که با انتقال بزرگسالان به گروه سالمندان میانگین هزینه افزایش می‌یابد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
زهرا بهره مند پاسکه؛ محمد کاوسی کلاشمی
چکیده
یکی از معضلات اساسی در کشاورزی استان گیلان، تغییر کاربری اراضی است. تغییر کاربری اراضی کشاورزی در این استان سالیانه بخشی از اراضی حاصلخیز را از چرخه تولید خارج می کند. هدف اصلی این پژوهش شناسایی پیشران های مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در روستای بلگور می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی است و ماهیت توصیفی- تحلیلی دارد. برای ...
بیشتر
یکی از معضلات اساسی در کشاورزی استان گیلان، تغییر کاربری اراضی است. تغییر کاربری اراضی کشاورزی در این استان سالیانه بخشی از اراضی حاصلخیز را از چرخه تولید خارج می کند. هدف اصلی این پژوهش شناسایی پیشران های مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در روستای بلگور می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی است و ماهیت توصیفی- تحلیلی دارد. برای جمع آوری اطلاعات از پیمایش میدانی استفاده شد. نمونه آماری تحقیق شامل خبرگان محلی روستا است (٥٠=n). ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است که روایی صوری آن به تایید کارشناسان رسید و پایایی آن با استفاده از پیش‌آزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (0.86) تایید شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک تحلیل عاملی و نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که چهار عامل به عنوان پیشران های مؤثر در تغییر کاربری اراضی کشاورزی این روستا وجود دارند که شامل عامل حاکمیتی، عامل مشکلات زندگی در روستا، عامل اقتصادی و عامل محیطی می باشند. عوامل شناسایی شده در مجموع 66.57 درصد از واریانس متغیر تغییر کاربری اراضی کشاورزی را تبیین می کنند. با توجه به نتایج، مهم ترین پیشران تاثیرگذار بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در روستای بلگور عامل حاکمیتی است که با تمرکز بر این مسئله، اصلاح و وضع قوانین جدید می توان از روند صعودی تغییر کاربری اراضی کشاورزی در این روستا جلوگیری نماید.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی روستایی
میلاد جودی دمیرچی؛ مژده ملکی؛ یوسف حجازی
چکیده
مشارکت زنان در فعالیت‌های کشاورزی اهمیت بسیاری دارد. تحقیق حاضر با هدف تحلیل کانونی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت زنان روستایی در عملیات پس از برداشت محصولات کشاورزی در دشت مغان، به انجام رسید. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه باغداران دشت مغان (1303N=) بود که با استفاده از فرمول کوکران 210 نفر از آنان به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای ...
بیشتر
مشارکت زنان در فعالیت‌های کشاورزی اهمیت بسیاری دارد. تحقیق حاضر با هدف تحلیل کانونی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت زنان روستایی در عملیات پس از برداشت محصولات کشاورزی در دشت مغان، به انجام رسید. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه باغداران دشت مغان (1303N=) بود که با استفاده از فرمول کوکران 210 نفر از آنان به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. به‌منظور تعیین روایی پرسشنامه از دیدگاه متخصصان استفاده شد و همچنین پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ (89/0) مورد تأیید قرار گرفت. متغیرهای وابسته تحقیق شامل حمل‌ونقل، انبار کردن، فرآوری، بسته‌بندی و بازاریابی بودند. عضویت در تعاونی تولید، شورای روستا، صندوق اعتبارات خرد و انجمن اولیا و مربیان نیز به‌عنوان متغیرهای مستقل مدنظر قرار گرفتند. نتایج نشان داد، باغدارانی که در تعاونی‌های تولید فعالیت می‌کردند، دارای مهارت‌های بازاریابی کمتری بودند، درحالی‌که باغداران عضو شورای روستا از مهارت‌های بالاتر برخوردار بودند. با توجه به یافته‌های تحقیق حاضر آموزش بیرونی (آموزشی همهجانبه اعضا و مدیران تعاونی توسط اداره تعاون، جهاد کشاورزی و سازمانهای ترویجی و ... در زمینه فروش و بازاریابی محصولات خود) و آموزش درونی (یادگیری متقابل اعضای تعاونیها و شوراهای روستایی از یکدیگر در زمینه بازاریابی و ...)، ایجاد ارتباطات شبکهای در سطح فردی (سرمایه اجتماعی) و در سطح نهادی (سرمایه سیاسی)، اتخاذ سیاست‌های حمایتی از بخش تعاون و شورای روستا (بیمه محصولات، بازاریابی، اعتبارات) و ایجاد زیرساختها با دخالت صندوقهای خرد روستایی با حمایتهای دولتی پیشنهاد میگردد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
فاطمه رستگاری پور؛ تینا مرتضوی نیا
چکیده
در این پژوهش میزان مصرف انرژی و کارایی آن برای تولید انار در مناطقی از شهرستان مه‌ولات استان خراسان‌رضوی با رویکرد تحلیل پوششی داده‌ها بررسی گردید. اطلاعات موردنیاز مطالعه از طریق تکمیل 80 پرسشنامه بین کشاورزان باغات انار در سال 2017 تکمیل گردید. با توجه به داده-های گردآوری شده از مطالعه میدانی در خصوص نحوه انجام عملیات زراعی در ...
بیشتر
در این پژوهش میزان مصرف انرژی و کارایی آن برای تولید انار در مناطقی از شهرستان مه‌ولات استان خراسان‌رضوی با رویکرد تحلیل پوششی داده‌ها بررسی گردید. اطلاعات موردنیاز مطالعه از طریق تکمیل 80 پرسشنامه بین کشاورزان باغات انار در سال 2017 تکمیل گردید. با توجه به داده-های گردآوری شده از مطالعه میدانی در خصوص نحوه انجام عملیات زراعی در مورد این محصول، مقادیر انرژیهای نهاده و ستاده محاسبه و کارایی آن‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که انرژی دو نهادهی سوخت و کود ازته به ترتیب با 15/44 و 64/29 درصد، پرمصرفترین نهادههای انرژی در تولید بودند. متوسط تولید محصول انار در روستای دوغ‌آباد 75/7043 کیلوگرم بر هکتار و کل انرژی مصرفی در باغهای انار آن 13383 مگاژول بر هکتار محاسبه شد. نتایج نشان داد که با کاهش مصرف کود شیمیایی و افزایش استفاده از ماشین آلات در باغات انار میزان میانگین کارایی افزایش می‌یابد. لذا پیشنهاد میشود که از کودهای شیمیایی در باغات انار کمتر استفاده شود. همچنین افزایش کاربرد ماشینهای کشاورزی جهت صرفهجویی در وقت و افزایش کارایی پیشنهاد میگردد.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
مجتبی اوکاتی؛ محمود احمدپور برازجانی؛ ولی الله سارانی
چکیده
استقرار امنیت غذایی خانوارها از جمله اهداف برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کشوری است. بنابراین، برآورد سطح امنیت غذایی خانوارها اهمیت ویژهای دارد. در تحقیق حاضر، وضعیت امنیت غذایی روستاهای شهرستان زهک با استفاده از شاخص استراتژی مقابله در سال 1395 بررسی شده است. نتایج نشان داد که حدود 80 درصد از خانوارهای مورد ...
بیشتر
استقرار امنیت غذایی خانوارها از جمله اهداف برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کشوری است. بنابراین، برآورد سطح امنیت غذایی خانوارها اهمیت ویژهای دارد. در تحقیق حاضر، وضعیت امنیت غذایی روستاهای شهرستان زهک با استفاده از شاخص استراتژی مقابله در سال 1395 بررسی شده است. نتایج نشان داد که حدود 80 درصد از خانوارهای مورد مطالعه در شرایط نامناسب غذایی قرار دارند و از استراتژی های مقابله در برخورد با ناامنی غذایی استفاده کردهاند. بهعلاوه، متغیرهای درآمد سالانه، وضعیت شغلی سرپرست خانوار، نوع شغل سرپرست خانور، فاصله روستا تا شهر، تعداد افراد خانوار، دسترسی به تلفن همراه و وضعیت اعتیاد سرپرست خانوار، از جمله عوامل موثر بر سطح امنیت غذایی تشخیص داده شد. بر این اساس، می توان با تلاش در راستای توانمندسازی روستائیان، بهبود وضعیت شغلی و درآمدی سرپرست خانوار و ارتقاء سطح آگاهی افراد بوسیله مروجین کشاورزی، گامهای مؤثری در راستای رسیدن به سطح امنیت غذایی مطلوب برداشت.
مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
فرحناز اکبراقلی؛ مجسن قاسمی
چکیده
شکل غالب و گام اول در هوشمندسازی مناطق روستائی، ایجاد دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) است. نواحی روستایی به علت بعد مسافت و پراکندگی، از بسیاری امکانات محروم مانده اند و استفاده از فناوری های هوشمند می تواند به شکلی موثر در ارائه خدمات (آموزشی, اداری, بانکی و...) نقش داشته باشد. از ان جا که عملکرد دفاتر در تسریع روند هوشمند سازی روستاها ...
بیشتر
شکل غالب و گام اول در هوشمندسازی مناطق روستائی، ایجاد دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) است. نواحی روستایی به علت بعد مسافت و پراکندگی، از بسیاری امکانات محروم مانده اند و استفاده از فناوری های هوشمند می تواند به شکلی موثر در ارائه خدمات (آموزشی, اداری, بانکی و...) نقش داشته باشد. از ان جا که عملکرد دفاتر در تسریع روند هوشمند سازی روستاها موثر می باشد، لذا هدف این تحقیق نیز بررسی عوامل موثر در عملکرد دفاترICT روستایی در حوزه‌ی هوشمندسازی برای گسترش ICT در نواحی روستایی است. پژوهش حاضر جزو تحقیقات کاربردی است و روش تحقیق توصیفی – تحلیلی مقایسه ای است که از طریق مطالعات اسنادی و میدانی محقق شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 24 روستای دارای دفاتر ICT در شهرستان طبس می باشد. اطلاعات، از طریق روش های میدانی مصاحبه و تکمیل پرسشنامه گردآوری و سپس داده ها با نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. شاخص های مورد بررسی ویژگی‌های فردی کارکنان، ویژگی‌های روستا و تجهیزات موجود در دفاتر ICT می باشد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که عملکرد 24 دفتر ICT روستایی مورد مطالعه از نظر جذب مشتری و آشنایی آنان با فرآیند هوشمند سازی با یکدیگر تفاوت معناداری ندارند. نتایج دیگر پژوهش حاکی است که در سطح اطمینان 95 درصد و سطح معناداری بیش از 05/0 هیچ یک عوامل ویژگی‌های کارکنان دفاتر، ویژگی‌های روستاها، امکانات و تجهیزات بر میزان عملکرد دفاتر در جذب مشتری و ارتقا هوشمند سازی روستاها، تأثیر معناداری نداشته است. به محققین پیشنهاد می شود برای کشف بهتر عوامل تاثیر گذار بر عملکرد دفاتر از روش های کیفی تحقیق مانند روش های مشارکتی و مصاحبه عمیق با کارکنان و مشتریان، بهره گرفته شود.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
محمد عبدالهی عزت آبادی
چکیده
در برنامه‌ریزی توسعه پایدار، رویکرد مبتنی بر نظام محلی ضروری بوده و نقش مشارکتی جامعه محلی برای تسهیل روند تصمیم‌گیری غیر متمرکز، اساسی است. در این پژوهش، نقش پنج تشکل محلی شامل شورای اسلامی روستا، بسیج، تعاونی تولید کشاورزی، هیات امنای مسجد و تشکل مدیریت چاه کشاورزی، در ترویج و انتقال یافته‌های تحقیقاتی در مناطق پسته‌کاری استان ...
بیشتر
در برنامه‌ریزی توسعه پایدار، رویکرد مبتنی بر نظام محلی ضروری بوده و نقش مشارکتی جامعه محلی برای تسهیل روند تصمیم‌گیری غیر متمرکز، اساسی است. در این پژوهش، نقش پنج تشکل محلی شامل شورای اسلامی روستا، بسیج، تعاونی تولید کشاورزی، هیات امنای مسجد و تشکل مدیریت چاه کشاورزی، در ترویج و انتقال یافته‌های تحقیقاتی در مناطق پسته‌کاری استان کرمان مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 24 روستای منطقه دارای هر پنج تشکل بوده و لذا کل جمعیت مدیران آن‌ها (120 نفر) و همچنین کل جمعیت کشاورزان شرکت کننده در جلسات این تشکل‌ها (1099 نفر) مورد بررسی قرار گرفت. به عبارت دیگر، نمونه‌گیری در این مطالعه انجام نشد. داده‌های مورد استفاده، از طریق دو نوع پرسشنامه تشکل و کشاورز تهیه گردید. برای مقایسه انواع شاخص‌ها بین تشکل‌های مختلف، از روش‌های رگرسیون و مقایسه میانگین استفاده شد. نتایج نشان داد، 74 درصد از کشاورزان، علاوه بر سایر منابع، از تجربه کشاورزان دیگر نیز استفاده می‌کنند. شرکت در کلاس‌های آموزشی، مطالعه نشریات ترویجی و فنی و مراجعه مستقیم به کارشناسان، توانسته‌اند تاثیر مثبت معنی‌دار بر عملکرد محصول پسته داشته باشند. نتایج همچنین نشان داد که بیش از 90 درصد از کشاورزان مورد مطالعه، استفاده از تشکل‌های مردم نهاد را جهت ترویج و انتقال یافته‌های تحقیقات کشاورزی مفید ارزیابی نموده‌اند. از نظر معیار استقبال کشاورزان از جلسات تشکل‌ها و تعداد افراد حاضر شده در این جلسات، شورای اسلامی روستا و تشکل مدیریت چاه کشاورزی از برتری بالاتری برخوردار می‌باشند. با این وجود، هیچ کدام از پنج تشکل مورد بررسی، قادر نیستند به تنهایی واسط بین دولت و کشاورزان جهت ترویج و انتقال یافته‌های تحقیقات کشاورزی باشند لذا نیاز است تا ترکیبی رسمی یا غیر رسمی از این پنج تشکل تشکیل شود.
