جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
شاپور ظریفیان؛ سمیه لطیفی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین سطح توسعه یافتگی دهستانهای استان همدان با استفاده از تکنیکهای تصمیمگیری چند شاخصه انجام شده است. به منظور سنجش سطح توسعه دهستانها 53 شاخص در هشت گروه شاخصهای جمعیتی، زیربنایی، آموزشی، بهداشتی و درمانی، ارتباطی، خدماتی، اداری و سیاسی و اقتصادی و تولیدی تعریف و تنظیم گردید و وزن هر یک آنها با بهرهگیری ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تعیین سطح توسعه یافتگی دهستانهای استان همدان با استفاده از تکنیکهای تصمیمگیری چند شاخصه انجام شده است. به منظور سنجش سطح توسعه دهستانها 53 شاخص در هشت گروه شاخصهای جمعیتی، زیربنایی، آموزشی، بهداشتی و درمانی، ارتباطی، خدماتی، اداری و سیاسی و اقتصادی و تولیدی تعریف و تنظیم گردید و وزن هر یک آنها با بهرهگیری از روشهای آنتروپی و AHP و تلفیق نتایج آنها تعیین شد. سپس سطح توسعه دهستانهای استان با استفاده از تکنیکهای TOPSIS، SAW و تاکسونومی عددی مشخص شد. برای رتبهبندی نهایی دهستانها نتایج حاصل از هر سه تکنیک با استفاده از روشهای میانگین رتبهها، بردا و کاپلند ادغام گردید و دهستانها براساس نتیجه نهایی رتبهبندی شدند. رتبهبندی نهایی دهستانهای استان همدان به لحاظ سطح توسعه یافتگی نشان داد، دهستانهای مهاجران شهرستان بهار، الوندکوه غربی شهرستان همدان و گرین شهرستان نهاوند در هر سه روش توسعه یافتهترین و دهستانهای گیان شهرستان نهاوند، کمازان سفلی شهرستان ملایر و گل تپه شهرستان کبودراهنگ توسعه نیافتهترین دهستانهای استان همدان میباشند. به لحاظ توسعه یافتگی بین دهستانهای استان نابرابری زیادی وجود دارد و توزیع خدمات و امکانات در سطح دهستانها براساس عدالت فضایی صورت نگرفته است. با توجه به نتایج بدست آمده توصیه میشود برنامهریزان و سیاستگذاران تلاش خود را معطوف به یافتن چرایی فاصلهها و شکافهای توسعهای دهستانهای استان نمایند و با ایجاد و تقویت مراکز خدماترسانی در سطح دهستانها و روستاهای مرکزی زمینه دستیابی به تعادل منطقهای در دهستانهای استان را فراهم آورند.
ترویج و آموزش کشاورزی
صالح حقی؛ سیداحمد خاتونآبادی؛ محمدصادق ابراهیمی
چکیده
مخاطرات زیستمحیطی از جمله عواملی هستند که میتوانند ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و اقتصادی مردم را تحت تأثیر قرار دهند. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی نگرش روستائیان پیرامون اثرات روند خشکشدن دریاچه ارومیه بر وضعیت اقتصادی مناطق روستایی دهستان بکشلوچایِ شهرستان ارومیه بود. این مطالعه از نوع کاربردی و روش پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی ...
بیشتر
مخاطرات زیستمحیطی از جمله عواملی هستند که میتوانند ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و اقتصادی مردم را تحت تأثیر قرار دهند. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی نگرش روستائیان پیرامون اثرات روند خشکشدن دریاچه ارومیه بر وضعیت اقتصادی مناطق روستایی دهستان بکشلوچایِ شهرستان ارومیه بود. این مطالعه از نوع کاربردی و روش پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بوده که جامعه آماری آن را سرپرستان خانوارهای روستایی دهستان بکشلوچای (7466 نفر) تشکیل میدهند که حجم نمونه از طریق فرمول کوکران به تعداد 191 نفر برآورد گردیده و از طریق روش انتساب متناسب بین روستاهای دهستان تقسیم گردیده و در انتها با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده پاسخ دهندگان انتخاب گردیدند. ابزار تحقیق، پرسشنامهای بود که روایی آن بر اساس نظرات اساتید تأیید و برای تعیین میزان پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید که برای هر یک از شاخصهای اقتصادی بصورت مجزا محاسبه شد. تجزیه و تحلیل دادهها از طریق نرمافزار SPSS صورت گرفت. یافتهها نشان داد روستائیان بر این دیدگاه هستند که خشکشدن دریاچه منجر به کاهش مشاغل وابسته به حیات دریاچه و درآمد این مشاغل، کاهش تولیدات کشاورزی، کاهش میزان ورود گردشگر به منطقه و کاهش ارزش اقتصادی اراضی کشاورزیِ اطراف دریاچه در اثر انتقال گرد و غبار نمکی ِناشی از طوفانهای شدید شده است. همچنین از دیدگاه این افراد، با خشکشدن دریاچه در سالیان اخیر از آبدهی چاهها و قنوات کاسته شده، جمعیت آرتمیا (معروف به میگوی آب شور که تنها جاندار آبزی دریاچه ارومیه میباشد) کاهش یافته و تنوع کشت در منطقه نیز جای خود را به محدودیت کشت داده است
ترویج و آموزش کشاورزی
جمیله علیلو؛ محمد چیذری؛ شهلا چوبچیان
چکیده
هدف این پژوهش بررسی سازههای مؤثر بر مشارکت کشاورزان در مدیریت آبیاری در شهرستان خوی بود. تحقیق حاضر از نوع علی- ارتباطی بود و به روش پیمایش انجام شد. جامعه آماری تحقیق تمامی کشاورزان شهرستان خوی در سال زراعی 95-1394 بودند (19088N=) که تعداد 379 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب به عنوان نمونههای ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی سازههای مؤثر بر مشارکت کشاورزان در مدیریت آبیاری در شهرستان خوی بود. تحقیق حاضر از نوع علی- ارتباطی بود و به روش پیمایش انجام شد. جامعه آماری تحقیق تمامی کشاورزان شهرستان خوی در سال زراعی 95-1394 بودند (19088N=) که تعداد 379 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب به عنوان نمونههای تحقیق انتخاب شدند. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامهای بود که روایی محتوایی آن توسط اساتید و متخصصین مربوطه تأیید شده و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بین 72/0 تا 85/0 تعیین شد. دادههای بدست آمده با استفاده از نرمافزار SPSS19 تحلیل شدند. با توجه به نتایج، مشارکت کشاورزان در مدیریت آبیاری در سطح خوب ارزیابی شد. نتایج نشان داد بین متغیرهای مستقل نگرش کشاورزان نسبت به مشارکت در مدیریت آبیاری، آگاهی از پیامدهای مشارکت در مدیریت آبیاری، مناسب بودن عوامل فنی در شبکه آبیاری، میزان استفاده آنان از منابع اطلاعاتی، هنجارهای اجتماعی در زمینه مشارکت در مدیریت آب، دیدگاه کشاورزان نسبت به پرسنل ترویج کشاورزی، میزان اجتماعی بودن کشاورزان و دیدگاه کشاورزان نسبت به کارشناسان سازمان آب با متغیر وابسته مشارکت کشاورزان در مدیریت آبیاری رابطه مثبت و معنیداری در سطح یک درصد وجود داشت. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون خطی به شیوه گام به گام نشان داد که متغیرهای مذکور 75 درصد از تغییرات متغیر وابسته مشارکت کشاورزان در مدیریت آبیاری را تبیین نمودند.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
وکیل حیدری ساربان؛ شراره صائب
چکیده
تغییر در همه ابعاد آن اعم از اقتصادی، اجتماعی، محیطی، سیاسی و تکنولوژیکی، مذهبی و هنری و غیره توأم با اضطراب و استرس بوده که احساس امنیت اجتماعی را تحت الشعاع قرار میدهد که در این راستا پدیده گردشگری همانند سایر رخدادهای اخیرا ظهور و بروز یافته همانند روباتها، هوش مصنوعی، کامپیوتر همهچیزدان، مهندسی ژنتیکی و خلق ابرانسان عاری ...
بیشتر
تغییر در همه ابعاد آن اعم از اقتصادی، اجتماعی، محیطی، سیاسی و تکنولوژیکی، مذهبی و هنری و غیره توأم با اضطراب و استرس بوده که احساس امنیت اجتماعی را تحت الشعاع قرار میدهد که در این راستا پدیده گردشگری همانند سایر رخدادهای اخیرا ظهور و بروز یافته همانند روباتها، هوش مصنوعی، کامپیوتر همهچیزدان، مهندسی ژنتیکی و خلق ابرانسان عاری از این قاعده نیست. لذا هدف این مقاله مطالعه تطبیقی احساس امنیت اجتماعی جوامع روستایی دارای گردشگر و فاقد گردشگر شهرستان اردبیل میباشد. این تحقیق از لحاظ هدف، توسعهای و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع علی- مقایسهای و تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه ساکنان روستایی دهستان «سردابه» میباشد. با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، تعداد نمونه مناسب برای این تحقیق 385 نفر بدست آمد؛ از سویی، برای برابری در آزمون و نتیجه، 385 از ساکنان روستایی دهستان فاقد گردشگری «بالغلو» به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. این تحقیق به روش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه انجام گردیده است. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسشنامه صورت گرفت و با دادههای کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS، پایایی بخشهای مختلف پرسشنامه تحقیق 80/0 الی 83/0 بدست آمد. نتایج آزمون t در ارتباط با متغیر احساس امنیت اجتماعی دو گروه نشان میدهد جز امنیت نوامیس، امنیت فرهنگی و امنیت احساسی در تمام موارد ذکر شده احساس امنیت اجتماعی (از نظر شاخصهای امنیت جانی، امنیت اخلاقی، امنیت حقوقی، امنیت عاطفی، امنیت فکری و امنیت قضایی) دهستان فاقد گردشگر بیشتر از دهستان دارای گردشگر بوده است. در نهایت، با توجه به نتیجه پژوهش پیشنهادات کاربردی ارائه شده است.
ترویج و آموزش کشاورزی
یحیی صافی سیس؛ میلاد جودی دمیرچی؛ مژده ملکی
چکیده
در حال حاضر، اگرچه بهرهوری و پایداری بسیاری از فناوریهای حفاظت از محیطزیست به طور گستردهای در مراکز تحقیقات کشاورزی به اثبات رسیده است، ولی هنوز شمار زیادی از کشاورزان اطلاع و دانش کافی را از این فناوریها ندارند و دلیل این امر، آن است که این گونه فناوریها مستلزم جایگزینی مهارتهای مدیریتی، دانش و نیروی انسانی محلی ...
بیشتر
در حال حاضر، اگرچه بهرهوری و پایداری بسیاری از فناوریهای حفاظت از محیطزیست به طور گستردهای در مراکز تحقیقات کشاورزی به اثبات رسیده است، ولی هنوز شمار زیادی از کشاورزان اطلاع و دانش کافی را از این فناوریها ندارند و دلیل این امر، آن است که این گونه فناوریها مستلزم جایگزینی مهارتهای مدیریتی، دانش و نیروی انسانی محلی با نهادههای خارجی است. این پژوهش با هدف تحلیل تاثیر نظام ترویج و آموزش کشاورزی در قالب روشهای آموزشی- ترویجی بر رفتارهای زیستمحیطی کشاورزان انجام گرفت. پژوهش حاضر، از نوع پژوهشهای توصیفی و علّی- رابطهای است که با روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش، کشاورزان منطقه سیس واقع در شهرستان شبستر استان آذربایجان شرقی بودند (4487=N). برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شد. حجم نمونه 350 کشاورز تعیین شد، که برای کاهش خطا و پوشش پرسشنامههای بیپاسخ، این تعداد به 360 نفر افزایش یافت و با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری دادههای پژوهش، پرسشنامه بود که روایی آن با استفاده از نظر استادان ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تهران و پایایی متغیرها با استفاده از پیش آزمون و ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. برای تحلیل دادهها از تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شد. بر اساس دادههای میدانی، شواهد کافی برای تایید اثر معنیدار «روشهای گروهی» و «نگرش زیستمحیطی» بر «رفتار زیستمحیطی» وجود داشت. همچنین اثر معنیدار متغیرهای «ترویج انفرادی» و «دانش زیستمحیطی» بر «نگرش زیستمحیطی» تایید شد. بر اساس نتایج حاصله، تلفیق روشهای فردی، گروهی و انبوهی در برنامههای ترویجی، برای افزایش تاثیر روشهای آموزشی- ترویجی، میتواند صورت گیرد، تا امکان همافزایی منابع آموزشی و روشهای آموزشی در یک بستر هماهنگ و منسجم فراهم شود.
توسعه روستایی
توحید علیزاده؛ محمد مظلوم خراسانی؛ علی اکبر مجدی
چکیده
صنعتی شدن نقش عمدهای در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع روستایی دارد. در فرایند توسعه صنعتی، استقرار پدیده شهرک صنعتی به عنوان یکی از راهبردهای توسعه روستایی شناخته میشود. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و بررسی میزان اثر ابعاد اجتماعی و اقتصادی استقرار شهرک صنعتی فاز یک و دو، در نواحی روستایی شهرستان ارومیه صورت گرفته است. روش پژوهش، ...
بیشتر
صنعتی شدن نقش عمدهای در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع روستایی دارد. در فرایند توسعه صنعتی، استقرار پدیده شهرک صنعتی به عنوان یکی از راهبردهای توسعه روستایی شناخته میشود. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و بررسی میزان اثر ابعاد اجتماعی و اقتصادی استقرار شهرک صنعتی فاز یک و دو، در نواحی روستایی شهرستان ارومیه صورت گرفته است. روش پژوهش، شبه آزمایشی است که با استفاده از طرح پسآزمون مورد سنجش قرارگرفتهاند. جامعه آماری شامل روستائیان نواحی همجوار و غیرهمجوار شهرکهای صنعتی است. حجم نمونه، تعداد 400 نفر از ساکنان روستاهای اطراف شهرک صنعتی به عنوان نمونه گروه آزمایش (از روستاهای الیاسآباد، قهرمانلوی سفلی و جارچیلو) و بعلاوه 400 نفر از افراد روستائی خارج از ناحیه شهرکهای صنعتی ( از روستاهای کشتیبان، تازهکند و میاوق) نمونه گروه شاهد انتخاب شدند.نتایج تحقیق نشان داد که دو منطقۀ مورد بررسی یعنی روستاهای مجاور شهرک صنعتی و روستاهای دور از شهرک صنعتی به لحاظ پیامدهای اقتصادی و اجتماعی با یکدیگر متفاوت هستند. در ابعاد پیامدهای اقتصادی، میانگین روستاهای مجاور (بهبود اقتصادی (30/6)، اشتغال زایی (13/5)، رضایت شغلی (7) بیشتر از روستاهای دور از شهرک (بهبود اقتصادی (25/8)، اشتغال زایی (10/8)، رضایت شغلی (5/9) بود. این تفاوت، با استفاده از مقادیر مربوط به آزمون تی دو نمونهای مستقل معنادار شده است. به طورکلی میانگین این متغیر در روستاهای مجاور شهرک (51/1) و در روستاهای دور از شهرک (42/6) ارزیابی گردید. نتایج، همچنین نشان میدهد که، همزمان با کاهش مهاجرت و افزایش کیفیت زندگی در روستاهای مجاور شهرک، افزایش آسیبهای اجتماعی در این روستاها مشاهده میشود.
جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری
بهرام ایمانی؛ امید حمید ننه کران
چکیده
یکی از مهمترین بحثها در خصوص توسعه گردشگری، برنامهریزی برای آینده و در واقع آینده پژوهی است. بنابراین، این پژوهش قصد دارد مهمترین پیشرانهای مؤثر در گردشگری روستاهای نیر را شناسایی نموده و سپس با ارائه راهکارها و استراتژیها توسعه گردشگری این شهر را برای آینده تدوین نماید. این پژوهش در سال 1400 انجام شده و بر اساس هدف کاربردی و ...
بیشتر
یکی از مهمترین بحثها در خصوص توسعه گردشگری، برنامهریزی برای آینده و در واقع آینده پژوهی است. بنابراین، این پژوهش قصد دارد مهمترین پیشرانهای مؤثر در گردشگری روستاهای نیر را شناسایی نموده و سپس با ارائه راهکارها و استراتژیها توسعه گردشگری این شهر را برای آینده تدوین نماید. این پژوهش در سال 1400 انجام شده و بر اساس هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی و اکتشافی است. روش گردآوری اطلاعات، با توجه به ماهیت مطالعه تحقیق به دو صورت کتابخانهای و میدانی بوده است. دادههای کیفی با پرسشنامه باز و بررسی اسناد صورت گرفت. دادههای کمی به صورت عددی و از طریق وزندهی پرسشنامه دلفی تهیه شد. به شکلی که ابتدا شاخصها در ابعاد مختلف گردآوری و سپس در اختیار متخصصین و کارشناسان قرار داده شد. برای شناسایی متغیرهای پیشران و کلیدی از مدل تأثیرات متقابل در قالب نرمافزار میک مک استفاده شده است. در مرحله بعد پس از شناسایی عوامل کلیدی از 30 نفر از متخصصین درخواست گردید، در چارچوب ماتریس تأثیرات متقابل، بر اساس میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری به شاخصها امتیاز صفر تا سه اختصاص دهند. نتایج نشان داد شش متغیر در جایگاه مستقل، دو متغیر به عنوان ورودی، دو متغیر وابسته و دو متغیر نیز در جایگاه دوجهی قرار داشتند. همچنین عامل گردشگری برنامهریزی شده در روستاها که میزان اثرگذاری مستقیم آن 24 بدست آمد، به عنوان عامل ورودی با بالاترین قدرت تعیین کنندگی در جایگاه نخست، پیشرانهای کلیدی برای توسعه گردشگری روستاهای شهرستان نیر از دیدگاه هیات خبرگان است. همچنین حفظ محیط زیست، امکانات اقامتی و امکانات بهداشتی روستا با میزان اثرگذاری 17 در جایگاه دوم قرار داشتند. در این راستا پیشنهاد میگردد، با توجه به توانها و پتانسیلهای منطقه مورد نظر، برنامهای مدون جهت توسعه گردشگری روستایی تدوین گردد. به گونهای که توسعه صنعت گردشگری در نواحی روستایی مورد مطالعه به عنوان یک استراتژی جدید توسط جوامع محلی، عوامل سیاسی و برنامهریزان است که به عنوان عوامل مهم اصلاح مناطق روستایی به شمار میآیند و میتواند نقش عمدهای در توسعه این نواحی داشته باشد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
حسن افراخته؛ حمید جلالیان؛ آرزو انوری؛ ایوب منوچهری
چکیده
سکونتگاههای روستایی همواره در گذر زمان دچار تغییر و تحولات از ابعاد گوناگون هستند، این تحولات میتواند قابلیتهای زیستپذیری و کیفیت زندگی این سکونتگاهها را ارتقاء بخشد. در دهههای اخیر یکی از تحولاتی که روستاهای پیراشهری با آن روبرو بودهاند این است که با گسترش فیزیکی شهرها در شهر ادغام شدهاند. این ادغام باعث ...
بیشتر
سکونتگاههای روستایی همواره در گذر زمان دچار تغییر و تحولات از ابعاد گوناگون هستند، این تحولات میتواند قابلیتهای زیستپذیری و کیفیت زندگی این سکونتگاهها را ارتقاء بخشد. در دهههای اخیر یکی از تحولاتی که روستاهای پیراشهری با آن روبرو بودهاند این است که با گسترش فیزیکی شهرها در شهر ادغام شدهاند. این ادغام باعث تحولات چشمگیری در ابعاد مختلف روستاها شده است و میتواند در ارتقاء یا تنزل زیستپذیری روستاها مؤثر واقع گردد. هدف اصلی این تحقیق تحلیل نقش سرمایه اجتماعی بر زیستپذیری روستاهای ادغام شده در شهر میاندوآب میباشد. گردآوری دادهها با مطالعات اسنادی و میدانی (پرسشنامه) انجام شده است. جامعه آماری پژوهش 6 روستای ادغام شده به شهر میاندوآّب میباشد، برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است، تعداد نمونه 377 مورد بوده است، نمونهگیری برای گردآوری اطلاعات به صورت تصادفی ساده بوده است. برای تحلیل دادهها از رگرسیون چند متغیره و رگرسیون وزنی جغرافیایی استفاده شد. نتایج نشان داد در شهر میاندوآب روستاهایی که فاصله نزدیکتری به شهر داشتهاند و نسبت به سایر مسیرهای ارتباطی شهر از موقعیت مناسبتری در ارتباط با سایر شهرهای منطقه برخوردارند، مهاجرپذیرتر بوده و ضریب سرمایه اجتماعی در آنها منفی بوده است. پایین بودن سرمایه اجتماعی در این روستاها باعث شده تا سطح زیستپذیری آنها نیز کاهش یابد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
شمسی صالح پور؛ حمید جلالیان
چکیده
ارتقاء کیفیت زندگی یکی از مفاهیم محوری توسعه پایدار است که در تمام زمینههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیطی، کالبدی و نهادی ظاهر میشود. هدف اصلی این مقاله سنجش پایداری کیفیت زندگی در سکونتگاههای روستایی دهستان حسنلو از توابع شهرستان نقده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق را دو گروه خانوارهای ...
بیشتر
ارتقاء کیفیت زندگی یکی از مفاهیم محوری توسعه پایدار است که در تمام زمینههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیطی، کالبدی و نهادی ظاهر میشود. هدف اصلی این مقاله سنجش پایداری کیفیت زندگی در سکونتگاههای روستایی دهستان حسنلو از توابع شهرستان نقده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق را دو گروه خانوارهای روستایی و مسئولان محلی تشکیل میدهد. برای تعیین حجم نمونه از مدل کوکران و برای نمونه گیری از نمونه گیری در دسترس و هدفمند استفاده شده است. گردآوری اطلاعات به صورت میدانی با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است. دادههای جمعآوری شده با بهرهگیری از نرمافزار SPSS و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، تی تک نمونهای، تحلیل واریانس یکطرفه، آزمون توکی و مدل تصمیمگیری چند شاخصه WASPAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج کلی حاصل از مقایسه دیدگاههای مردم و مسئولین نشان داد که بهبود تمام شاخصهای مورد بررسی برای پایداری کیفیت زندگی در سکونتگاههای روستایی ضروری به نظر میرسد. ازاینرو، بین نظرات هر دو گروه مردم و مسئولین همسانی وجود دارد. نتایج کلی پژوهش نشان داد سطح کیفیت زندگی در محدوده موردمطالعه پایینتر از حد متوسط (با امتیاز 91/2) است. همچنین نتایج تحلیل WASPAS نشان داد که روستاهای حسنلو، بارانی کرد و شیخ احمد به لحاظ کیفیت زندگی با رتبه یک، دو و سه در قیاس با سایر سکونتگاهها، در سطح پایداری متوسط قرار دارند.
جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری
مهدی نوری پور؛ الهام درخشان؛ زینب شریفی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات توسعه گردشگری در روستاهای بخش مرکزی شهرستان بویر احمد انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل 1180 خانوار روستایی از دو گروه روستاهای غیرگردشگرپذیر و گردشگرپذیر بوده است که با توجه به جدول نمونهگیری کرجسی و مورگان 298 خانوار روستایی به عنوان نمونه تعیین شد. نمونهها با روش نمونهگیری تصادفی طبقهای ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات توسعه گردشگری در روستاهای بخش مرکزی شهرستان بویر احمد انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل 1180 خانوار روستایی از دو گروه روستاهای غیرگردشگرپذیر و گردشگرپذیر بوده است که با توجه به جدول نمونهگیری کرجسی و مورگان 298 خانوار روستایی به عنوان نمونه تعیین شد. نمونهها با روش نمونهگیری تصادفی طبقهای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط متخصصان و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ تأیید شد. نتایج مقایسه وضعیت پنج سال پیش (قبل از رونق گردشگری) دو گروه روستاها نشان داد در مؤلفههای سرمایه اجتماعی، توجه به آداب و رسوم محلی، تمایل به زندگی در روستا، اشتغال و آگاهی زیست محیطی بین دو گروه روستاهای غیرگردشگرپذیر و گردشگرپذیر تفاوت معنیداری وجود دارد، بهطوریکه در روستاهای گردشگر پذیر این مؤلفهها از میانگین بالاتری برخوردار بوده است. همچنین نتایج مقایسه وضعیت فعلی دو گروه روستاها نشان داد تنها در مؤلفههای تخلفهای اجتماعی و آگاهی زیست محیطی بین دو گروه روستاهای غیرگردشگرپذیر و گردشگرپذیر تفاوت معنیداری وجود دارد، بهطوریکه رونق گردشگری، از لحاظ اجتماعی اثر منفی داشته و منجر به افزایش تخلف اجتماعی شده است و از لحاظ زیست محیطی تأثیر مثبت داشته و منجر به افزایش آگاهی زیست محیطی خانوارهای روستایی شده است. افزون بر آن، گردشگری از لحاظ اقتصادی و زیرساختی هیچگونه اثر قابل ملاحظهای در منطقه نداشته است.
توسعه روستایی
غلامرضا تاج بخش
چکیده
پژوهش حاضر در راستای توسعه گردشگری روستایی و با هدف واکاوی رضایتمندی گردشگران انجام گرفت. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و از نوع همبستگی محسوب می گردد. جامعه آماری این پژوهش، گردشگران روستای در سال 1400 در روستای ونائی بروجرد می باشند. برای انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. روش جمع ...
بیشتر
پژوهش حاضر در راستای توسعه گردشگری روستایی و با هدف واکاوی رضایتمندی گردشگران انجام گرفت. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و از نوع همبستگی محسوب می گردد. جامعه آماری این پژوهش، گردشگران روستای در سال 1400 در روستای ونائی بروجرد می باشند. برای انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد. روش جمع آوری اطلاعات و داده ها، میدانی و ابزار آن پرسشنامه محقق ساخته است. اعتبار پرسشنامه از طریق اعتبار صوری و اعتبار سازه ها و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تائید شد. آزمون همبستگی نشان می دهد که بین زیرساختهای فضایی، نیازهای ایمنی، نیازهای محبت و تعلق پذیری، نیازهای خودشکوفایی، تأمین نیازهای فیزیکی و رضایتمندی رابطه معناداری وجود دارد. با توجه به ضرایب رگرسیونی، زیرساختها، نیازهای فیزیکی و نیازهای خودشکوفایی با متغیر وابسته یعنی رضایتمندی رابطه مستقیم و مثبت دارند. نتایج پژوهش حاضر بطور کلی بیانگر آن است که رضایت گردشگران به واسطه ماهیت سفر و همچنین انگیزه های گردشگران در حد قابل قبولی می باشد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
حمید شایان؛ مریم قاسمی؛ حوریه هوایی
چکیده
امروزه آب یکی از بزرگترین چالشهای قرن حاضر است و منشأ بسیاری از تحولات جهان محسوب می شود. از آنجاییکه پراکنش منابع آب و نزولات عموما متناسب نمیباشد، ذخیرهسازی و انتقال در مقیاس خرد و نیز بین حوضهای آب در قالب طرحهای آبی برای جمعآوری، انتقال برای توسعه موزون فعالیتهای انسانی لازم است. لذا استفاده بهینه و درست از منابع ...
بیشتر
امروزه آب یکی از بزرگترین چالشهای قرن حاضر است و منشأ بسیاری از تحولات جهان محسوب می شود. از آنجاییکه پراکنش منابع آب و نزولات عموما متناسب نمیباشد، ذخیرهسازی و انتقال در مقیاس خرد و نیز بین حوضهای آب در قالب طرحهای آبی برای جمعآوری، انتقال برای توسعه موزون فعالیتهای انسانی لازم است. لذا استفاده بهینه و درست از منابع آبی و جلوگیری از هدررفت آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی مهمترین تأثیرات طرحهای کوچکمقیاس محلی مهار و انتقال آب بر توسعه اقتصاد روستایی در قلمرو شهرستان نیشابور و شناسایی مشکلات پیش روی آنها میباشد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. تعداد نمونه ها 165 سهم بر آب استخر یا بند میباشد که با استقاده از فرمول N0 با توجه به تعداد سهامداران آب تعیین شد. با توجه به نتایج بهدستآمده، ایجاد طرحهای کوچکمقیاس و محلی مهار و انتقال آب باعث افزایش سطح توان اقتصاد روستایی خصوصا در بخش کشاورزی شده است. چرا که راندمان و مساحت اراضی زراعی و باغی بعد از ایجاد طرحهای کوچکمقیاس و محلی مهار و انتقال آب به طور معناداری افزایش یافته اند. همچنین مشکلاتی نظیر اختلاف بر سر تقسیم آب، تخریب بهوسیله افراد غریبه و کمبود سرمایه، ضعف همکاری مالکین و تأمین بودجه، عدم ایمنسازی، ساماندهی آبهای سطحی و مشکلات مالی نیز در این زمینه وجود دارد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
محبوبه ناصری؛ فاطمه رستگاری پور
چکیده
پسته یکی از محصولات مهم اقتصادی ایران و جهان است. سرعت تغییرات اقلیمی طی یک دهه اخیر بهطور ملموسی افزایش یافته بهطوری که حجم زیادی از باغهای پسته ایران از این تغییرات جوی خسارت دیدهاند. اقلیم بهعنوان محدودیت اصلی در گسترش گیاهان محسوب میشود. در همین ارتباط کلایمکس یکی از پیشرفتهترین مدلها برای پیشبینی دامنه پراکنش گونههای ...
بیشتر
پسته یکی از محصولات مهم اقتصادی ایران و جهان است. سرعت تغییرات اقلیمی طی یک دهه اخیر بهطور ملموسی افزایش یافته بهطوری که حجم زیادی از باغهای پسته ایران از این تغییرات جوی خسارت دیدهاند. اقلیم بهعنوان محدودیت اصلی در گسترش گیاهان محسوب میشود. در همین ارتباط کلایمکس یکی از پیشرفتهترین مدلها برای پیشبینی دامنه پراکنش گونههای گیاهی است. در این پژوهش از اطلاعات منابع علمی، فاکتورهای رشدی (دمای پایه، حداقل و حداکثر بهینه و درجه روز رشد)، نیاز سرمایی و شاخصهای تنش (سرما، خشکی و رطوبت) استخراج شده و سپس، با ورود اطلاعات به نرمافزار کلایمکس، نقشه پراکنش پسته ایران و جهان در روستاهای ایران و جهان در شرایط کنونی و تغییر اقلیم تا سال 2080 به-دست آمد. بر اساس نتایج حاصل، پسته پتانسیل کشت در روستاهای بخشهایی مانند ایران، بخشی از شرق چین، آسیای مرکزی، جمهوری آذربایجان، گرجستان، ارمنستان، قسمتهایی از جنوب غربی روسیه، اوکراین، ترکیه وایالات متحده آمریکا را دارد. بر اساس نقشههای حاصل از کلایمکس پیشبینی شد با تغییر اقلیم بخشهایی از چین، ترکیه، آمریکا و قسمتهای اروپای شرقی، مستعد کشت پسته خواهند شد. بر طبق نتایج نقشههای حاصل از کلایمکس، تغییر اقلیم باعث محدودیت گسترش پسته در قسمتهای جنوبی استان خراسان جنوبی و کرمان خواهد شد و از سویی دیگر روستاهای جنوبی، روستاهای غربی و شمال غرب ایران مستعد گسترش این محصول خواهند شد. با توجه به ارزش اقتصادی پسته، کشت این گیاه در مناطق روستایی ایران رو به افزایش است، تحقیق حاضر تناسب اقلیمی مناطق مختلف روستایی کشور را با نیازهای زیستی پسته بررسی کرده و نقاط مستعد کشت آن در شرایط کنونی و تغییر اقلیم برای کشاورزان، کارشناسان و مدیران بخش کشاورزی مشخص می کند.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
زهرا کمالی؛ مریم قاسمی
چکیده
در ایران، مخاطره سیل سالانه خسارات فراوانی به روستائیان مناطق درگیر به ویژه در بخش مسکن وارد میکند. بههمین دلیل توجه به تابآوری کالبدی مساکن روستایی بهدلیل آسیبپذیری بالای آنها در مواجهه با سیل ضروری است. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی راهبردهای مطلوب تابآوری کالبدی مساکن روستایی در مواجهه با سیلاب پرداخته است. روش تحقیق ...
بیشتر
در ایران، مخاطره سیل سالانه خسارات فراوانی به روستائیان مناطق درگیر به ویژه در بخش مسکن وارد میکند. بههمین دلیل توجه به تابآوری کالبدی مساکن روستایی بهدلیل آسیبپذیری بالای آنها در مواجهه با سیل ضروری است. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی راهبردهای مطلوب تابآوری کالبدی مساکن روستایی در مواجهه با سیلاب پرداخته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی است. پس از مطالعات اکتشافی اولیه، تعداد 9 روستا در شهرستان درگز که بیشترین آسیب پذیری در برابر سیل را داشتند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از دو ابزار برنامهریزی استراتژیک SWOT-QSPM انجام شد. با توجه به خبره محور بودن این دو ابزار پرسشنامه پژوهش به کمک 25 نفر از خبرگان روستایی (دهیار و اعضای شورای اسلامی روستا) تکمیل گردید. بر اساس مطالعات اکتشافی اولیه 14 نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت و 18 نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیت پیش روی تابآوری کالبدی مسکن روستایی در مواجهه با سیل شناسایی شد. باتوجه به امتیاز نهایی در IFE=2.46 و درEFE=2.41 «راهبردهای تدافعی» یا حداقل- حداقل بهعنوان راهبردهای کانونی جهت افزایش تابآوری کالبدی مساکن روستایی انتخاب شد. هدف کلی راهبردهای تدافعی، یا «راهبرد بقا» کاهش ضعفهای سیستم برای کاستن و خنثی سازی تهدیدها است. براساس تجزیه و تحلیلهای صورت گرفته در ماتریس QSPM در بین استراتژیهای تدافعی «ارتقای دانش و آگاهی ساکنان از اصول استاندارد ساخت و ساز در نواحی در معرض سیل»، بالاترین امتیاز یعنی 2.637 را کسب نموده و بهعنوان اولین راهبرد انتخاب شده است.
ترویج و آموزش کشاورزی
فاطمه کاظمیه؛ حسن صدیقی؛ محمد چیذری
چکیده
مقوله اقتصاد روستایی غیر زراعی اکنون بهشدت مورد توجه کشورهای توسعه یافته برای استفاده از تمامی ظرفیتهای اقتصادی نواحی روستایی قرارگرفته است. در این راستا گردشگری روستایی که جزئی از صنعت گردشگری بهحساب میآید میتواند با شناسایی پتانسیلها و برنامهریزی اصولی و مناسب، نقش مؤثری در توسعه مناطق روستایی و در نتیجه توسعه ملی ...
بیشتر
مقوله اقتصاد روستایی غیر زراعی اکنون بهشدت مورد توجه کشورهای توسعه یافته برای استفاده از تمامی ظرفیتهای اقتصادی نواحی روستایی قرارگرفته است. در این راستا گردشگری روستایی که جزئی از صنعت گردشگری بهحساب میآید میتواند با شناسایی پتانسیلها و برنامهریزی اصولی و مناسب، نقش مؤثری در توسعه مناطق روستایی و در نتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی برعهده داشته باشد. در این مطالعه ضمن شناسایی پتانسیلهای گردشگری روستایی، ارزیابی و سطحبندی روستاهای دارای جاذبه گردشگری مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به متفاوت بودن جاذبهها در مناطق روستایی کشور و همچنین بهمنظور اجتناب از کلینگری و بهمنظور دستیابی به نتایج دقیق و کاربردی، روستاهای دارای جاذبه گردشگری استان آذربایجانشرقی بهعنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید. در این مطالعه از تحلیل سلسله مراتبی چند معیاره برای اولویتبندی نواحی روستایی از بعد گردشگری روستایی استفاده شدهاست. این تکنیک بر اساس مقایسه زوجی بنا نهاده شده و امکان بررسی گزینههای مختلف را به مدیران و برنامهریزان میدهد. جامعه آماری تحقیق، متخصصانی بودند که در زمینه گردشگری روستایی دانش و تجربه کافی داشتند. نتایج نشان داد که روستاهای مورد مطالعه از لحاظ اولویت توسعه در سه سطح قرار دارند که این سطوح میتوانند مبنایی برای برنامهریزی و تصمیمگیری مدیران بخش گردشگری استان آذربایجانشرقی باشند.
سید مجتبی مجاوریان؛ نوشین رئیسی
چکیده
فقر مانعی مهم در عدم توسعه اقتصادی جهان سوم محسوب می شود. هدف از این مطالعه اندازه گیری فقر در روستاهای استان مازندران در شش مقطع زمانی است که یک مقطع آن پس از اجرای برنامه هدفمندی یارانه ها است. پس از محاسبه خط فقر در منطقه مورد مطالعه، برای اندازهگیری فقر، شاخص های درصد فقر، شدت فقر و شاخص سن محاسبه گردید. داده های تحقیق از اطلاعات ...
بیشتر
فقر مانعی مهم در عدم توسعه اقتصادی جهان سوم محسوب می شود. هدف از این مطالعه اندازه گیری فقر در روستاهای استان مازندران در شش مقطع زمانی است که یک مقطع آن پس از اجرای برنامه هدفمندی یارانه ها است. پس از محاسبه خط فقر در منطقه مورد مطالعه، برای اندازهگیری فقر، شاخص های درصد فقر، شدت فقر و شاخص سن محاسبه گردید. داده های تحقیق از اطلاعات آماری هزینه درآمد خانوار روستایی این استان طی سالهای 1390-1380 استخراج شده است. نتایج نشان میدهد در سال 88، حدود 10 درصد جامعه زیر خط فقر قرار داشتند. در سال 90 (بعد از هدفمندی یارانهها) انرژی مورد نیاز دهک اول درآمدی تامین نشده است. در جامعهی روستایی بواسطه تامین غذایی مورد نیاز از طریق تولید خانوار، دریافت یارانهی نقدی نسبت به یارانهی کالایی منفعت بیشتری داشته است. در این راستا با توجه به نتایج بدست آمده و مشاهدهی کاهش اندازهی شاخصهای فقر بعد از هدفمندی یارانهها، پیشبینی میگردد اجرای فاز دوم هدفمندی یارانهها نتایج مفیدی را حداقل در بخش روستایی داشته باشد.
فرحناز شهریاران؛ صدیقه نبیئیان؛ حسین مهرابی بشر آبادی
چکیده
بخش کشاورزی از مهمترین بخشهای اقتصاد کشور است که به دلیل عوامل تولید بسیار، ازجمله نیروی کار همواره مورد توجه اقتصاددانان بوده است. ازاینرو توجه به توان اشتغالزایی این بخش در بین سیاستگذاران از اهمیت ویژهای برخوردار است. لذا در این مطالعه با استفاده از رهیافت دادههای تابلویی، تأثیر متغیر صادرات بر تقاضای نیروی کار در ...
بیشتر
بخش کشاورزی از مهمترین بخشهای اقتصاد کشور است که به دلیل عوامل تولید بسیار، ازجمله نیروی کار همواره مورد توجه اقتصاددانان بوده است. ازاینرو توجه به توان اشتغالزایی این بخش در بین سیاستگذاران از اهمیت ویژهای برخوردار است. لذا در این مطالعه با استفاده از رهیافت دادههای تابلویی، تأثیر متغیر صادرات بر تقاضای نیروی کار در زیربخشهای کشاورزی ایران شامل زراعت و باغبانی، دامپروری، شیلات و جنگلداری، در دوره 1389-1371 مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج حاصله نشان میدهد رشد صادرات بر افزایش اشتغال زیربخشها، بهجز دامپروری، تأثیرات مثبت و معنیداری داشته است و ضریب آن در زیربخشهای زراعت و باغبانی، دامپروری، شیلات و جنگلداری به ترتیب برابر با 04/0، 001/0، 03/0 و 04/0 است. همچنین میزان اثرات ثابت که حاکی از توان اشتغالزایی زیربخشهاست برای زیربخش زراعت و باغبانی برابر با 72/2، دامپروری 4/2، شیلات 39/2- و برای زیربخش جنگلداری برابر 73/2- است. با توجه به این نتایج، انتظار میرود که حمایت و نظارت دولت و سرمایهگذاریهای دولتی و خصوصی در جهت افزایش توان صادراتی این بخش امری مهم و تأثیرگذار در اشتغالزایی بخش کشاورزی و زیربخشهای آن باشد.
ترویج و آموزش کشاورزی
یادگار مؤمن پور؛ حسن صدیقی؛ شهلا چوبچیان
چکیده
امروزه با ورود نهادههای شیمیایی در بخش کشاورزی و استفاده بیش از حد از این نهادهها از سوی کشاورزان، صدمات جبرانناپذیری به محیطزیست وارد شده است. پایداری زیستمحیطی اقدامات همسو با محیطزیست در یک بازه زمانی بلندمدت را شامل میشود که بهرهگیری از آنها در بلندمدت از سوی اکثر کشاورزان سبب پایداری زیستمحیطی ...
بیشتر
امروزه با ورود نهادههای شیمیایی در بخش کشاورزی و استفاده بیش از حد از این نهادهها از سوی کشاورزان، صدمات جبرانناپذیری به محیطزیست وارد شده است. پایداری زیستمحیطی اقدامات همسو با محیطزیست در یک بازه زمانی بلندمدت را شامل میشود که بهرهگیری از آنها در بلندمدت از سوی اکثر کشاورزان سبب پایداری زیستمحیطی میشود. این پژوهش بهمنظور بررسی عوامل مؤثر بر رفتار زیستمحیطی با استفاده از فن پیمایش انجام شد. جامعه آماری پژوهش 5473 نفر از گندمکاران شهرستان بوکان بودند که با استفاده از جدول نمونهگیری کرجسی و مورگان، 357 نفر از آنان بهعنوان نمونه به روش نمونهگیری تصادفی طبقهای با انتساب متناسب در دسترس قرار گرفتند. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامهای بود که بهمنظور بررسی روایی، پایایی و برازش متغیرهای پنهان و آزمون فرضیههای پژوهش از تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری با بهرهگیری از نرمافزار LISREL استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی، روایی، پایایی و برازش متغیرهای پنهان پژوهش را تأیید کرد. مدلسازی معادلات ساختاری، نشان داد که تمامی فرضیههای تحقیق مورد تأیید قرار گرفتند و سازه عامل نهادی بیشترین تأثیر را بر رفتار زیستمحیطی گندمکاران داشت و 35 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمود. از سوی دیگر، سازههای اقتصادی، زیستمحیطی و اجتماعی به ترتیب بیشترین تأثیر را بر رفتار زیستمحیطی گندمکاران داشتند و در رتبههای بعدی قرار گرفتند.
هاجر اثنی عشری؛ مهدیه مسنن مظفری
چکیده
یکی از نهادههای مهم در بخش کشاورزی روستاهای شهرستان زابل که به منظور برداشت آب از چاهها استفاده میشود و در چند سال اخیر توسعه زیادی پیدا کرده است، نهاده برق میباشد. در این مطالعه با استفاده از مدل خودتوضیح با وقفههای گسترده به برآورد تابع تقاضای برق در بخش روستایی شهرستان زابل طی سالهای 1364-1390 پرداخته و عوامل موثر بر آن شناسایی ...
بیشتر
یکی از نهادههای مهم در بخش کشاورزی روستاهای شهرستان زابل که به منظور برداشت آب از چاهها استفاده میشود و در چند سال اخیر توسعه زیادی پیدا کرده است، نهاده برق میباشد. در این مطالعه با استفاده از مدل خودتوضیح با وقفههای گسترده به برآورد تابع تقاضای برق در بخش روستایی شهرستان زابل طی سالهای 1364-1390 پرداخته و عوامل موثر بر آن شناسایی شد. نتایج مطالعه نشان داد که در بلند مدت کشش قیمتی تقاضا منفی و بزرگتر از یک بوده، کشش درآمدی مثبت و بزرگتر از یک و درصد تغییرات تعداد مشترکین بر درصد تقاضا اثر معنیدار داشته است ولی دمای هوا اثری بر مصرف برق نداشته است. لذا با حذف یارانه حاملهای انرژی و افزایش قیمت آن، درآمد کشاورزان و مصرف آنها کاهش مییابد. در کوتاه مدت نیز درصد تغییرات موارد فوق بر مقدار تقاضا اثر داشته و هر گونه شوکی پس از چهار دوره به تعادل میرسد.
مهدی حاتمی؛ علی ناظمی؛ اعظم دولتآبادی؛ مصطفی مصطفی پور
چکیده
طبق آمار منتشره از سوی شرکت توانیر، علیرغم اتمام عملیات برقرسانی به روستاهای بیش از 20 خانوار ایران، هنوز بیش از 17000 خانوار روستایی که در روستاهایی با جمعیت کمتر از 20 خانوار ساکناند، از نعمت دسترسی به برق محروم هستند. تلفات تولید، انتقال و توزیع برق و پراکندگی جمعیت کشور باعث شده که به استفاده از انرژی خورشید در مکانهای دورافتاده ...
بیشتر
طبق آمار منتشره از سوی شرکت توانیر، علیرغم اتمام عملیات برقرسانی به روستاهای بیش از 20 خانوار ایران، هنوز بیش از 17000 خانوار روستایی که در روستاهایی با جمعیت کمتر از 20 خانوار ساکناند، از نعمت دسترسی به برق محروم هستند. تلفات تولید، انتقال و توزیع برق و پراکندگی جمعیت کشور باعث شده که به استفاده از انرژی خورشید در مکانهای دورافتاده توجه شود. در این میان، استفاده از سیستم فتوولتائیک، بهدلیل تبدیل مستقیم انرژی خورشید به برق و نداشتن نیاز به تجهیزات پیچیده اهمیت ویژهای دارد. در این مقاله، به ارزیابی اقتصادی استفاده از سیستم فتوولتائیک مستقل از شبکه، بهجای توسعة شبکة برق سراسری در روستاهای تهران پرداختهشده و با توجه به عدم قطعیتهای موجود برای مدلسازی، از شبیهسازی مونتکارلو با 2000 تکرار استفادهشده است. ارزیابی اقتصادی با توجه به هزینة چرخة عمر سیستم فتوولتائیک برای یک دوره بین 25 تا 30 سال و هزینههای توسعة شبکة برق سراسری برای روستاهای دورافتاده صورت گرفته است. نتایج این مقاله حداقل فاصلة روستا از شبکة توزیع برق سراسری را نشان میدهد که در آن استفاده از سیستم فتوولتائیک نسبت به توسعة شبکة برق سراسری اقتصادیتر است. این فاصله با افزایش نرخ تنزیل نسبت عکس و با تعداد روز ابری متوالی و تعداد خانوار روستا نسبت مستقیم دارد.
نسیبه زارعی؛ حسین مهرابی بشرآبادی؛ مهدی خسروی
چکیده
این مطالعه به برآورد ارزش اقتصادی آب در سالهای زراعی 91-1390 با استفاده از روش پارامتری برآورد تابع تولید میپردازد. اطلاعات لازم به کمک تکمیل پرسشنامه از 208 نفر از کشاورزان و صاحبان مزرعه در استانهای کردستان و همدان که بر اساس روش نمونهگیری دو مرحلهای خوشهای و تعیین حجم نمونه کوکران مشخصشده بود، جمعآوری شده است. برای انتخاب ...
بیشتر
این مطالعه به برآورد ارزش اقتصادی آب در سالهای زراعی 91-1390 با استفاده از روش پارامتری برآورد تابع تولید میپردازد. اطلاعات لازم به کمک تکمیل پرسشنامه از 208 نفر از کشاورزان و صاحبان مزرعه در استانهای کردستان و همدان که بر اساس روش نمونهگیری دو مرحلهای خوشهای و تعیین حجم نمونه کوکران مشخصشده بود، جمعآوری شده است. برای انتخاب تابع تولید مناسب، تابعهای انعطافپذیر و غیرانعطافپذیر بررسی شد که نتیجهها نشان داد تابع تولید کاب- داگلاس مناسبتر و بهتر از دیگر تابعهای آزمون است؛ همچنین یافتههای بهدست آمدۀ کشش خودقیمتی تقاضای مشتق شدة آب برای محصول سیبزمینی را 59/1- برآورد کرد که نشان میدهد، سیاستهای قیمتی میتواند عامل مهمی در کنترل مصرف این نهادة باارزش باشد. ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب برای تولید سیبزمینی 7/2348ریال بهدست آمد که اختلاف زیادی با مبلغ پرداختی کشاورزان بهعنوان آببها Y؛ یعنی4/1203 ریال داشته است، بنابراین پیشنهاد میشود با حذف تدریجی اختلاف قیمتها، ارزش آب را به جایگاه واقعی خود نزدیک کرده و در مصرف این نهاده در تولید محصول سیبزمینی در منطقة مطالعه شده صرفهجویی شود.
اقتصاد کشاورزی
یحیی صافی سیس؛ میلاد جودی دمیرچی؛ مژده ملکی
چکیده
هزینه های پیشبینی اثرات اقتصادی محصولات فناوری زیستی نوین، بسیار بالا میباشد و پژوهش های اقتصادی در خصوص اثرات کشت این محصولات در مناطق روستایی، میتواند نقشی مهم در طراحی مکانیسمهای نظارتی کارآمد و سیستم های نوآوری کشاورزی ایفا کند. در همین راستا، پژوهش حاضر بر مبنای پارادایم کیفی و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی ...
بیشتر
هزینه های پیشبینی اثرات اقتصادی محصولات فناوری زیستی نوین، بسیار بالا میباشد و پژوهش های اقتصادی در خصوص اثرات کشت این محصولات در مناطق روستایی، میتواند نقشی مهم در طراحی مکانیسمهای نظارتی کارآمد و سیستم های نوآوری کشاورزی ایفا کند. در همین راستا، پژوهش حاضر بر مبنای پارادایم کیفی و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی به منظور تحلیل دیدگاه پژوهشگران مراکز تحقیقات کشاورزی در خصوص فرصتها و تهدیدهای ابعاد اقتصادی کشت محصولات فناوری زیستی نوین در مناطق روستایی در سال 1398 انجام شد. به منظور جمع آوری دادهها از شیوه مصاحبه نیمه ساختار یافته با 23 نفر از پژوهشگران، با روش نمونهگیری گلولهبرفی استفاده شد. یافتههای این پژوهش نشان داد، در خصوص فرصتها، «ناگزیر بودن حرکت به سمت نظام کشاورزی مبتنی بر مهندسی ژنتیک در جهت خودکفایی و صادرات» و در خصوص تهدیدها، «تحمیل نظام کشاورزی مبتنی بر مهندسی ژنتیک و مسایل سیاسی و بازاریابی» بر کشت محصولات فناوری زیستی نوین در مناطق روستایی تاثیرگذار بودند. در راستای نتایج حاصله، پیشنهاد میشود کمیته ای متخصص تشکیل شود و در سه حیطه تکمیل پژوهشهای فناوری زیستی نوین در زمینه توانایی تولید بذر و سایر نهاده های محصولات فناوری زیستی نوین در داخل کشور، ارزیابی ایمنی اثرات زیست محیطی و سلامتی محصولات فناوری زیستی نوین و ایجاد توافق نسبی بین موافقان و مخالفان فعالیت کند، تا با تامین پیشنیازهای لازم، کشت این محصولات در مناطق روستایی در دستور کار قرار گیرد.
توسعه روستایی
رضا موحدی؛ مهرداد پویا
چکیده
گردشگری روستایی یکی از انواع گردشگری است که تقاضا برای آن در سالهای اخیر بهشدت افزایش یافته و به عقیده محققان بهعنوان سومین فعالیت اقتصادی سودآور در جهان مطرح است؛ چراکه محیط روستا، میراث تاریخی و فرهنگی آن گردشگران زیادی را جذب زندگی روستایی کرده است. از همینرو، پژوهش حاضر به سطحبندی روستاهای هدف گردشگری در استان همدان ...
بیشتر
گردشگری روستایی یکی از انواع گردشگری است که تقاضا برای آن در سالهای اخیر بهشدت افزایش یافته و به عقیده محققان بهعنوان سومین فعالیت اقتصادی سودآور در جهان مطرح است؛ چراکه محیط روستا، میراث تاریخی و فرهنگی آن گردشگران زیادی را جذب زندگی روستایی کرده است. از همینرو، پژوهش حاضر به سطحبندی روستاهای هدف گردشگری در استان همدان پرداخته است. استان همدان در مجموع دارای 21 روستای هدف گردشگری است که برای سطحبندی آنها از روش تمامشماری استفاده شد. بر این اساس تعداد 21 روستای هدف گردشگری استان همدان بر مبنای 10 معیار وضعیت سکونت و طبیعت، سیاسی و اداری، آب، برق و گاز، آموزش، بهداشتی و درمانی، بازرگانی و خدماتی، فرهنگی و ورزشی، مخابرات و ارتباطات، مذهب و در نهایت گردشگری مورد بررسی قرار گرفتند. برای سطحبندی روستاها از تکنیک تاپسیس استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین روستاهای مورد مطالعه، روستاهای «علیصدر و اکنلو» از شهرستان کبودرآهنگ، «فارسبان» از شهرستان نهاوند، «جوراب» از شهرستان ملایر، «اشتران و کهنوش» از شهرستان تویسرکان ازنظر نزدیکی به شرایط ایدئال و دارا بودن شاخصهای مطلوب گردشگری در اولویتهای اول تا ششم قرار گرفتند. با توجه به تعداد و رتبه روستاهای گردشگری هر شهرستان به ترتیب شهرستان تویسرکان، همدان و ملایر درمجموع در خوشه گردشگری اول تا سوم شناسایی شدند. با توجه به اینکه دو شهرستان تویسرکان و همدان در اولویتهای اصلی هدف گردشگری قرار گرفتند پیشنهاد میشود محور گردشگری همدان- تویسرکان از طریق جاده گنجنامه بهعنوان محور یا خوشه توسعه گردشگری در استان همدان شناسایی و معرفی گردد.
ترویج و آموزش کشاورزی
روح اله رضائی؛ سید محمود حسینی؛ مریم محمدی پابندی
چکیده
تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف شناسایی و تحلیل موانع توسعه کارآفرینی سازمانی در تعاونیهای توسعه روستایی استان زنجان صورتپذیرفت. جامعه آماری پژوهش 335 نفر از اعضای اصلی هیأت مدیره تعاونیهای توسعه روستایی در استان زنجان بودند که باتوجه به جدول بارتلت و همکاران (2001)، تعداد 120 نفر از آنان از طریق روش نمونهگیری طبقهای با انتساب ...
بیشتر
تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف شناسایی و تحلیل موانع توسعه کارآفرینی سازمانی در تعاونیهای توسعه روستایی استان زنجان صورتپذیرفت. جامعه آماری پژوهش 335 نفر از اعضای اصلی هیأت مدیره تعاونیهای توسعه روستایی در استان زنجان بودند که باتوجه به جدول بارتلت و همکاران (2001)، تعداد 120 نفر از آنان از طریق روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب برای انجام تحقیق انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه استفادهگردید. روایی محتوایی پرسشنامه با نظر پانلی از کارشناسان و متخصصان مورد تأیید قرارگرفت. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق پیشآزمون انجامگرفت که مقدار آلفای کرونباخ محاسبهشده برای مقیاس اصلی پرسشنامه در حد مناسب (بالاتر از 75/0) بود. نتایج آمار توصیفی نشانداد که از نظر پاسخگویان چهار مانع، قوانین سختگیرانه بانکهای دولتی و خصوصی در پرداخت تسهیلات به تعاونیها، نبود سرمایه کافی در تعاونیها و عدم دسترسی آنها به منابع مالی و اعتبارات لازم، ضعف قوانین مرتبط با نیروی کار و نبود بسترهای لازم در تعاونیها برای فعالیتهای گروهی و تیمی، دارای بیشترین اولویت در مقایسه با سایر موانع بودند. همچنین، یافتههای تحلیل عاملی حاکی از آن بود که 38/61 درصد از واریانس کل موانع توسعه کارآفرینی سازمانی در تعاونیهای توسعه روستایی استان زنجان را شش عامل ساختاری، محیطی، شناختی- دانشی، نبود فرهنگ سازمانی اثربخش، ضعف حمایتی و فردی تبیین مینمایند.
جامعه شناسی روستایی
حسین آگهی؛ اکرم بینائیان؛ صابر فتاحی
چکیده
امروزه زنان در بسیاری کشورهای جهان، به ویژه در برخی موارد، از دخالت در سیاست و نقشهای اجتماعی محروم شدهاند به طوری که هنوز زنان از جایگاه لازم در مشارکت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برخوردار نیستند. هدف مطالعه حاضر، بررسی موانع فردی و خانوادگی مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان در دهستان شیرز شهرستان هرسین بوده است. به لحاظ روششناسی، ...
بیشتر
امروزه زنان در بسیاری کشورهای جهان، به ویژه در برخی موارد، از دخالت در سیاست و نقشهای اجتماعی محروم شدهاند به طوری که هنوز زنان از جایگاه لازم در مشارکت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برخوردار نیستند. هدف مطالعه حاضر، بررسی موانع فردی و خانوادگی مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان در دهستان شیرز شهرستان هرسین بوده است. به لحاظ روششناسی، این تحقیق پیمایشی و از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری، زنان بالای شش سال دهستان شیرز بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 333 نفر تعیین و با روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن و تحلیل رگرسیون چندگانه انجام شد. نتایج نشان داد که مشارکت سیاسی زنان مورد مطالعه در سطح متوسط و مشارکت اجتماعی آنها در سطح بالا قرار دارد. همچنین نتایج نشان داد که به ترتیب اهمیت، باور زنان به ناتوانی خود در انجام امور سیاسی، عدم توانایی در برقراری ارتباط با دیگران، مشکلات و ضعف جسمانی، حجم زیاد فعالیت زنان در داخل منزل، حجم زیاد فعالیت در بخش کشاورزی و دامداری، پذیرش مقام تحت سلطه، نداشتن تجربه در امور سیاسی و اداری و عدم تمایل زنان نسبت به مردان به مدیریت، موانع اصلی مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان بودند.