نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار ترویج کشاورزی و توسعه روستایی، دانشگاه یاسوج

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، گروه پژوهش‌های جغرافیایی، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه تبریز، تبریز

3 دانش آموخته دکتری توسعه کشاورزی، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات توسعه گردشگری در روستاهای بخش مرکزی شهرستان بویر احمد انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل 1180 خانوار روستایی از دو گروه روستاهای غیرگردشگرپذیر و گردشگرپذیر بوده است که با توجه به جدول نمونه­گیری کرجسی و مورگان 298 خانوار روستایی به عنوان نمونه تعیین شد. نمونه­ها با روش نمونه­گیری تصادفی طبقه‌ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط متخصصان و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ تأیید شد. نتایج مقایسه وضعیت پنج سال پیش (قبل از رونق گردشگری) دو گروه روستاها نشان داد در مؤلفه­های سرمایه اجتماعی، توجه به آداب و رسوم محلی، تمایل به زندگی در روستا، اشتغال و آگاهی زیست محیطی بین دو گروه روستاهای غیرگردشگرپذیر و گردشگرپذیر تفاوت معنی‌داری وجود دارد، به‌طوری‌که در روستاهای گردشگر پذیر این مؤلفه­ها از میانگین بالاتری برخوردار بوده است. هم‌چنین نتایج مقایسه وضعیت فعلی دو گروه روستاها نشان داد تنها در مؤلفه‌های تخلف‌های اجتماعی و آگاهی زیست محیطی بین دو گروه روستاهای غیرگردشگرپذیر و گردشگرپذیر تفاوت معنی‌داری وجود دارد، به‌طوری‌که رونق گردشگری، از لحاظ اجتماعی اثر منفی داشته و منجر به افزایش تخلف اجتماعی شده است و از لحاظ زیست محیطی تأثیر مثبت داشته و منجر به افزایش آگاهی زیست محیطی خانوارهای روستایی شده است. افزون بر آن، گردشگری از لحاظ اقتصادی و زیرساختی هیچ‌گونه اثر قابل ملاحظه‌ای در منطقه نداشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The effects of tourism development on rural areas of the central district of Boyer-Ahmad township

نویسندگان [English]

  • Mehdi Nooripoor 1
  • Elham Derakhshan 2
  • Zeinab Sharifi 3

1 Associate Professor of Agricultural Extension & Rural Development. Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj

2 Former M. A. Student of Geography and Tourism Planning, Research Department of Geography, Faculty of Geography and Rural Planning, Tabriz University, Tabriz

3 Former Ph. D. Student of Agricultural Development, Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj

چکیده [English]

This survey research was carried out to investigate the effects of tourism development on rural areas of central District of Boyer-Ahmad Township. The research population included 1,180 rural households from two groups of villages including with and without tourists. According to the Krejcie and Morgan Table, two hundred ninety eighty rural households were determined as the sample size. The samples were selected using stratified random sampling with proportional allocation. The data were collected by a researcher made questionnaire whose validity was confirmed by experts and its reliability was also confirmed by calculating the Cronbach's Alpha reliability coefficient. The results of comparing the situations of the two supposed groups five years ago (before the tourism boom) showed that there is a significant difference between the two groups (with and without tourism) in terms of the social and the capital attention to local customs, the tendency to live in a village, occupation and environmental awareness in which they have had higher mean score in villages with tourists. Moreover, comparing the current situation of these groups showed that there was a significant difference between the two groups, with and without tourists in terms of social offences and environmental awareness in such a way that tourism had a negative effect in terms of social factors and it led to increased social offences and it had a positive effect on environmental factors such as increasing environmental awareness of rural households. Furthermore, tourism had no considerable effect on rural areas in terms of economic and infrastructural factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • EcoEconomic effects
  • Environmental effects
  • Infrastructural effects
  • Rural tourism
  • Social effects
استعلاجی، ع.ر. و مهناز الهقلی نژاد، م. 1390. برنامه‌ریزی توسعه پایدار با تأکید بر گردشگری مطالعه موردی سرعین و روستاهای اطراف. جغرافیا، 9(30): 144-129.
اکبریان رونیزی، س. ر. 1392. بررسی رابطه توسعه گردشگری و سرمایه اجتماعی در نواحی روستایی مطالعه موردی: دهستان سولقان (شهرستان تهران). برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 2(6): 92-75.
باباخانزاده، ا. 1392. بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی توسعه گردشگری بر منطقه اورامانات. برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، 3(3): 164-145.
باباخانزاده، ا. و لطفی، ص. 1391. ارزیابی اثرات گردشگری بر روستای قوری قلعه. مطالعات مدیریت گردشگری، 7(20): 116-81.
تقوی، م. و قلی پور سلیمانی، ع. 1388. عوامل مؤثر بر رشد صنعت گردشگری ایران. پژوهشنامه اقتصادی، 9(3): 172-157.
جعفرصالحی، س.، اشتیاقی، م. و فاضلی، م. 1391. بررسی انسان‌شناسی تأثیرات اقتصادی گردشگری در مازندران. راهبرد اجتماعی و فرهنگی، 1(4): 85-63.
رضایی، ر. ا.، شریف زاده، ا. و اسدپاسکی، ا. 1391. واکاوی پیامدهای منفی توسعه گردشگری در مناطق روستایی استان قزوین (مطالعه موردی: روستای گازرخان). مسکن و محیط روستا، 31(137): 96-83.
رکن الدین افتخاری، ع.ر.، مهدوی، د. و اکبری سامانی، ن. 1392. ارائه الگوی برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری پایدار روستایی (مطالعه موردی: دهستان لواسان کوچک). پژوهش­های جغرافیای انسانی، 45(1): 146-123.
ریاحی، و. و مهرعلی تبار فیروز جانی، م. 1393. بررسی آثار محیطی گردشگری بر سکونت گاه­های روستایی(مورد: روستاهای کوهپایه‌ای شهرستان بابل). جغرافیا، 12(40): 160-147.
زرافشانی، ک.، شرفی، ل.، گراوندی، ش. و قبادی، پ. 1392. بررسی اثرات توسعه گردشگری در ارتقاء شاخص­های اقتصادی- اجتماعی نواحی روستایی مورد: منطقه گردشگری ریجاب در استان کرمانشاه. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 2(3): 134-119.
سجادی، ا. و احمدی، ف. 1392. ارزیابی اثرات گردشگری روستایی شهرستان فومن از دیدگاه جامعه روستایی. مطالعات مدیریت گردشگری، 8(23): 175-155.
شریف زاده، ا. و مرادی نژاد، ه. 1381. توسعه پایدار و گردشگری روستایی. جهاد، 251: 61-53.
شمس الدینی، ع. 1389. گردشگری روستایی: راهکاری سازنده برای توسعه روستایی (نمونه موردی: روستای فهلین)، مسکن و محیط روستا، 29 (131): 107-95.
عبدالله زاده، غ. ح.، شریف زاده، ا. و عربیون، ا. 1392. بررسی پیامدهای گسترش گردشگری در نواحی روستایی: مطالعه موردی روستای زیارت در استان گلستان. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 24(4): 32-15.
قدیری معصوم، م.، مطیعی لنگرودی، س. ح. و مهرپویا، ح. 1392. تبیین اثرات کالبدی گردشگری بر نواحی روستایی (مورد پژوهش: دهستان بیرون بشم- بخش کلاردشت). برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 2(5): 49-33.
مطیعی لنگرودی، س. ح. و رضائیه آزادی، م. 1392. ارزیابی اثرات اقتصادی گردشگری از دیدگاه جامعه میزبان در تفرجگاه بند ارومیه. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 2 (2): 91-75.
کلانتری، خ. 1385. پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی- اقتصادی، تهران: شریف، چاپ دوم. 392 صفحه.
مرکز آمار ایران. 1395. سالنامه­ی آماری استان کهگیلویه و بویراحمد. قابل دسترسی در: www.amar.org.ir، آخرین دستیابی: 3/7/1395.
محمدی، ج. 1392. تحلیل کیفی بسترها، دلایل وپیامدهای گردشگری به شیوه نظریه زمینه‌ای (مطالعه موردی: گردشگران شهر سنندج). برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 2(7): 203-182.
مهدوی حاجیلویی، م.، بحیرایی، ح. و حسن زاده فرجود، د. 1392. بررسی قابلیت­های محیطی ایران، در برنامه‌ریزی توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: روستاهای دره سولقان). نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، 5(3): 240-225.
هاشمی، س.م. و حسین‏پور، س.ع. 1389. بازبینی و بررسی اثرات گردشگرپذیری مناطق روستایی در «رویکرد فراتحلیل» با تأکید بر زمینه‏های گسترش صنعت گردشگری. مدیریت شهری، 8 (26): 224-207.
Bahrami, R. and Kamran Noori, K. 2013. Analysis of the role of tourism and its impact on rural development (Case study of the central part of Marivan). Technical Journal of Engineering and Applied Sciences, 3(12): 1074-1080.
Egbali, N., Bakhshandea Nosrat, A. and Sayyed Ali pour, S. KH. 2011. Effects of positive and negative rural tourism (Case study: Rural Semnan Province). Journal of Geography and Regional Planning, 4(2): 63-76.
Ionela, G. P., Constantin, B. M. and Dogaru, L. D. 2015. Advantages and limits for tourism development in rural area (Case Study Ampoi and Mureş Valleys). Procedia Economics and Finance, 32: 1050-1059.
Mili, N. 2012. Rural tourism development: an overview of tourism in the Tipam Phakey village of Naharkatia in Dibrugarh district, Assam (India). International Journal of Scientific and Research Publications, 2(12): 1-3.
Paresishvili, O., Kvaratskhelia, L. and Mirzaeva, V. 2017. Rural tourism as a promising trend of small business in Georgia: Topicality, capabilities, peculiarities. Annals of Agrarian Science, 15(3): 344-348.
Ray, N., Dash, D. K. and Sengupta, P. P. 2012. Rural tourism and its impact on socioeconomic condition: evidence from west Bengal, India. Global Journal of Business Research, 6(2): 11-22.
Su, M. M., Wall, G., Wang, Y. and Jin, M. 2019. Livelihood sustainability in a rural tourism destination-Hetu Town, Anhui Province, China. Tourism Management, 71: 272-281.