مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
نسیم ایزدی؛ احمد یعقوبی فرانی
چکیده
در چند دهه اخیر ضعف کارآمدی فعالیتهای بخش دولتی و حضور کارگزاران جدید در عرصه ترویج کشاورزی و توسعه روستایی منجر شد به اینکه نظامهای ترویج کشاورزی به تنوع کارکردی و تکثرگرایی ساختاری جهت تسهیل مشارکت بخشهای مختلف، اعم از دولتی، خصوصی و غیردولتی (مردمنهاد) روی کنند. هدف این مطالعه، تعیین کارکرد سازمانها در نظام ترویج ...
بیشتر
در چند دهه اخیر ضعف کارآمدی فعالیتهای بخش دولتی و حضور کارگزاران جدید در عرصه ترویج کشاورزی و توسعه روستایی منجر شد به اینکه نظامهای ترویج کشاورزی به تنوع کارکردی و تکثرگرایی ساختاری جهت تسهیل مشارکت بخشهای مختلف، اعم از دولتی، خصوصی و غیردولتی (مردمنهاد) روی کنند. هدف این مطالعه، تعیین کارکرد سازمانها در نظام ترویج تکثرگرا در ایران است. این تحقیق به روش دلفی انجام شد. جامعه آماری این تحقیق را 50 نفر از متخصصان و کارشناسان موضوعی تشکیل دادند. در روش دلفی از نمونهگیری استفاده نمیشود بلکه پانل کارشناسان براساس تخصص موضوعی و تجربه حرفهای به صورت هدفمند انتخاب میشود. این تحقیق در سه مرحله انجام شد که چهارده سازمان و پنج دسته کارکرد توسط کارشناسان معرفی شدند. پس از حذف گویههایی که کمتر از 80 درصد نسبت به آنها توافق جامع وجود داشت، کارکردهای هر سازمان بهدست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که در یک نظام ترویج تکثرگرا بصورت همزمان مراکز تحقیقات، شرکتهای خصوصی، مراکز ترویج جهاد کشاورزی و شرکتهای تعاونی، برنامههای آموزشی و ترویجی برگزار میکنند که مخاطب براساس نیاز، سطح آگاهی کیفیت خدمات به یکی از این سازمانها مراجعه میکند. در این سیستم فضای رقابتی باعث بهبود کیفیت خدمات میگردد.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی روستایی
حسین آگهی؛ اکرم بینائیان؛ صابر فتاحی
چکیده
امروزه زنان در بسیاری کشورهای جهان، به ویژه در برخی موارد، از دخالت در سیاست و نقش‌های اجتماعی محروم شده‌اند به طوری که هنوز زنان از جایگاه لازم در مشارکت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برخوردار نیستند. هدف مطالعه حاضر، بررسی موانع فردی و خانوادگی مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان در دهستان شیرز شهرستان هرسین بوده است. به لحاظ روش‌شناسی، ...
بیشتر
امروزه زنان در بسیاری کشورهای جهان، به ویژه در برخی موارد، از دخالت در سیاست و نقش‌های اجتماعی محروم شده‌اند به طوری که هنوز زنان از جایگاه لازم در مشارکت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برخوردار نیستند. هدف مطالعه حاضر، بررسی موانع فردی و خانوادگی مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان در دهستان شیرز شهرستان هرسین بوده است. به لحاظ روش‌شناسی، این تحقیق پیمایشی و از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری، زنان بالای شش سال دهستان شیرز بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 333 نفر تعیین و با روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن و تحلیل رگرسیون چندگانه انجام شد. نتایج نشان داد که مشارکت سیاسی زنان مورد مطالعه در سطح متوسط و مشارکت اجتماعی آنها در سطح بالا قرار دارد. همچنین نتایج نشان داد که به ترتیب اهمیت، باور زنان به ناتوانی خود در انجام امور سیاسی، عدم توانایی در برقراری ارتباط با دیگران، مشکلات و ضعف جسمانی، حجم زیاد فعالیت زنان در داخل منزل، حجم زیاد فعالیت در بخش کشاورزی و دامداری، پذیرش مقام تحت سلطه، نداشتن تجربه در امور سیاسی و اداری و عدم تمایل زنان نسبت به مردان به مدیریت، موانع اصلی مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان بودند.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
حمداله سجاسی قیداری؛ زهرا بهروز
چکیده
انتخاب هر الگوی کشت، به دلیل چند بعدی بودن کشاورزی میتواند پیامدهای مهمی در زندگی کشاورز و جامعه روستایی داشته باشد. اما در برخی از شرایط، کشاورزان به جهت تغییر در شرایط محیطی، تغییر در تقاضا و مصرف وغیره. گرایش به تغییر الگوی کشت پیدا میکنند. یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار در چند سال اخیر در تغییر الگوی کشت بین کشاورزان ایرانی، ...
بیشتر
انتخاب هر الگوی کشت، به دلیل چند بعدی بودن کشاورزی میتواند پیامدهای مهمی در زندگی کشاورز و جامعه روستایی داشته باشد. اما در برخی از شرایط، کشاورزان به جهت تغییر در شرایط محیطی، تغییر در تقاضا و مصرف وغیره. گرایش به تغییر الگوی کشت پیدا میکنند. یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار در چند سال اخیر در تغییر الگوی کشت بین کشاورزان ایرانی، مسئله خشکسالی میباشد. بر این اساس از رایجترین تغییرات الگوی کشت در منطقه خراسان، گرایش به کشت زعفران است که میتواند اثرات متنوعی از جنبههای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را به دنبال داشته باشد. لذا این مطالعه به بررسی تغییرات حاصل از تغییر الگوی کشت محصول زعفران، ناشی از خشکسالی در بعد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بین روستاییان دهستان زبرخان در استان خراسان رضوی پرداخته است. برای این منظور از روش شناسی توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. جمعآوری دادهها از روش شناسی کتابخانهای و میدانی در قالب پرسشنامه محقق ساخته، انجام شده است که روایی آن بر اساس روش کرونباخ برابر با 78/0 میباشد. بهاین منظور از طریق فرمول کوکران که با سطح خطای 05/0 در نظر گرفته شده، تعداد 142 نفر از کشاورزانی که به علت کمبود آب و خشکسالی تغییر الگویکشت به محصول زعفران داشتهاند به صورت نمونهگیری در دسترس انتخاب و نظر آنان در ارتباط با آثار اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی این تغییر الگویکشت، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بهدست آمده نشان داد که در کلیه شاخص های تحقیق بهجز شاخص افزایش سطح زیر کشت، تغییرات معناداری شکل گرفته است. همچنین با استفاده از روش وزن دهی آنتروپی شانون، مهمترین تغییرات صورت گرفته ناشی از تغییر الگوی کشت به زعفران مشخص شده و در ادامه تفاوتهای اثرات تغییر الگوی کشت به زعفران در بین روستاها از طریق مدل چند شاخصه TOPSIS مورد ارزیابی قرار گرفت که در نهایت مشخص شد روستای حریم آباد با ضریب 1 در هر سه بعد بیشترین تأثیر را از تغییر الگوی کشت پذیرفته است و روستای کلاته سلطانی با ضریب 183/0 کمترین تأثیرپذیری را داشته است.
مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
محسن شاطریان؛ صدیقه کیانی سلمی؛ محمود گنجی پور
چکیده
استقرار صنایع روستایی به عنوان یک بخش مولد اقتصادی یکی از موضوعات مهم و گامی اساسی در تعدیل اختلاف درآمد بین مناطق شهری و روستایی است و از این واقعیت نشأت میگیرد که صنایع روستایی قادرند فرصتهای شغلی و درآمدی بیشتری ایجاد نمایند و از این رو بستر مناسبی برای توسعه روستایی فراهم سازند. هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین پیامدهای فضایی استقرار ...
بیشتر
استقرار صنایع روستایی به عنوان یک بخش مولد اقتصادی یکی از موضوعات مهم و گامی اساسی در تعدیل اختلاف درآمد بین مناطق شهری و روستایی است و از این واقعیت نشأت میگیرد که صنایع روستایی قادرند فرصتهای شغلی و درآمدی بیشتری ایجاد نمایند و از این رو بستر مناسبی برای توسعه روستایی فراهم سازند. هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین پیامدهای فضایی استقرار مجتمع صنعتی باریج اسانس کاشان بر توسعه روستاهای پیرامونی میباشد. این مجتمع صنعتی متشکل از سه کارخانه اسانسگیری، تجهیزاتسازی گلکاران و تقطیران و شرکت باریج است. حجم نمونه این مجتمع با استفاده از فرمول کوکران 120 نفر تعیین و پرسشنامه بر مبنای نسبت کارکنان هر یک از کارخانجات سه گانه مجتمع صنعتی باریج اسانس از حجم نمونه محاسبه و به صورت تصادفی در بین کارگران روستایی (ساکن در روستاهای محدوده مورد مطالعه) مجتمع صنعتی باریج اسانس توزیع گردید. نتایج تحقیق صورت گرفته بیانگر آن است که از لحاظ اقتصادی ایجاد صنایع روستایی موجب افزایش مصرف مواد غذایی، افزایش استفاده از کالاهای مصرفی بادوام و افزایش رضایتمندی روستاییان و از لحاظ اجتماعی موجب افزایش مشارکت، بهبود نحوه و میزان اوقات فراغت و کاهش مهاجرت روستاییان و از نظر کالبدی موجب بهبود کیفی و کمی مساکن روستایی شده است.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
حسام الدین غلامی؛ رسول لوایی آدریانی؛ مهدی تفویضی
چکیده
اهمیت کودهای زیستی به دلیل پیامدهای منفی کودهای شیمیایی بیش از پیش افزایش یافته است. بنابراین تحقیق حاضر با هدف کلی بررسی عوامل مؤثر بر سازگاری ادراکشده کودهای زیستی توسط کشاورزان در شهرستان زنجان به انجام رسید. در این راستا، بهمنظور بررسی اثر دو دسته عوامل فردی (دانش و نگرش کشاورزان در خصوص کودهای زیستی) و عوامل محیطی (دسترسی ...
بیشتر
اهمیت کودهای زیستی به دلیل پیامدهای منفی کودهای شیمیایی بیش از پیش افزایش یافته است. بنابراین تحقیق حاضر با هدف کلی بررسی عوامل مؤثر بر سازگاری ادراکشده کودهای زیستی توسط کشاورزان در شهرستان زنجان به انجام رسید. در این راستا، بهمنظور بررسی اثر دو دسته عوامل فردی (دانش و نگرش کشاورزان در خصوص کودهای زیستی) و عوامل محیطی (دسترسی اقتصادی، دسترسی فیزیکی به کودهای زیستی و ساختارهای سیاستی-حمایتی)، از میان 313 کشاورز فعال در شهرستان زنجان، تعداد 135 نفر به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. بهمنظور تحلیل همسانی نتایج تحقیق از دو تکنیک تحلیل تشخیصی و تحلیل رگرسیون لجستیک دو وجهی استفاده شد. نتایج حاصل از این دو تکنیک نشان داد که بهبود ساختارهای سیاستی-حمایتی سازگاری ادراکشده کشاورزان را افزایش و فراهمسازی تسهیلات اقتصادی آن را کاهش میدهد. همچنین نتایج نشان داد که دانش و نگرش کشاورزان نسبت به کودهای زیستی اثر معنیداری بر سازگاری ادراکشده ندارد.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
مهناز محمدزاده؛ حسین شعبانعلی فمی؛ ناصر مطیعی؛ محمدرضا سنجابی
چکیده
طی سال‌های اخیر تولیدات دامی ارگانیک با افزایش توجه و استقبال تولیدکنندگان، سیاست‌گذاران و مصرف‌کنندگان سراسر دنیا همراه بوده است. تحقیق حاضر باهدف شناسایی و تحلیل موانع تولید شیر ارگانیک در استان اردبیل و به روش توصیفی-همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش کارشناسان امور دام سازمان جهاد کشاورزی و شرکتهای خدمات مشاوره‌ای ...
بیشتر
طی سال‌های اخیر تولیدات دامی ارگانیک با افزایش توجه و استقبال تولیدکنندگان، سیاست‌گذاران و مصرف‌کنندگان سراسر دنیا همراه بوده است. تحقیق حاضر باهدف شناسایی و تحلیل موانع تولید شیر ارگانیک در استان اردبیل و به روش توصیفی-همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش کارشناسان امور دام سازمان جهاد کشاورزی و شرکتهای خدمات مشاوره‌ای دامپروری استان اردبیل بود (200=N) که با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه 130 نفر تعیین شد. روش نمونهگیری و انتخاب افراد در جامعه روش طبقه‌ای با انتساب متناسب بوده است و در داخل طبقه‌ها تعداد نمونه مورد نیاز به‌طور کاملاً تصادفی انتخاب شدند. ابزار اصلی جمعآوری دادهها، پرسشنامه بود که روایی محتوایی آن توسط کارشناسان و صاحب‌نظران تولیدات ارگانیک تأیید شد. پایایی ابزار سنجش با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید که مقدار آن 95/0 بهدست آمد. نتایج تحلیل دادهها حاکی از شناسایی نه مشکل اصلی شامل ناکارآمدی زیرساخت‌های نهادی، زیرساخت‌های تحقیقاتی، زیرساخت‌های بازار، تدوین و اجرای دستورالعمل‌ها، زیرساخت‌های فرهنگی و روان‌شناختی، وجود ریسک تولید، خدمات ارائه‌شده به تولیدکنندگان، ناکافی بودن سطح دانش و اطلاعات دامداران و ناکارآمدی مدیریت واحدهای دامی داشت. این عوامل درمجموع 75/69 درصد از کل واریانس مربوط به متغیرهای موانع و مشکلات تولید شیر ارگانیک را تبیین کردند. بنابراین کاربست دامپروری ارگانیک و توسعه آن مستلزم شناسایی، رفع و تدوین خط‌مشی‌های مناسب است.
مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
موسی اعظمی؛ پریسا سفاهن
چکیده
محور توسعه روستاها در آغاز هزاره سوم میلادی بر مبنای جامعه اطلاعاتی است و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستاها از جمله اهدافی بوده که در اجلاس سران کشورها مورد توجه قرار گرفته است. دفاتر خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) زمینهساز توسعه دولت الکترونیک بوده و شناخت لازم از وضعیت این دفاتر یک ضرورت مسلم برای توسعه ...
بیشتر
محور توسعه روستاها در آغاز هزاره سوم میلادی بر مبنای جامعه اطلاعاتی است و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستاها از جمله اهدافی بوده که در اجلاس سران کشورها مورد توجه قرار گرفته است. دفاتر خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) زمینهساز توسعه دولت الکترونیک بوده و شناخت لازم از وضعیت این دفاتر یک ضرورت مسلم برای توسعه آنها است. هدف پژوهش حاضر، بررسی مقایسهای وضعیت موجود و مطلوب ارائه خدمات دولت الکترونیک در مناطق روستایی استان همدان(شهرستانهای همدان، بهار و فامنین) از دیدگاه کارگزاران دفاتر فاوای روستایی بود. جامعه آماری پژوهش شامل 91 نفر از کارگزاران این دفاتر بوده که با روش تمامشماری انتخاب شدند. نتایج بهدست آمده شامل دو قسمت میباشد که در ابتدا به رتبهبندی گویههای میزان رضایت از فعالیت در دفاتر فاوا روستایی، وضعیت موجود و مطلوب ارائه خدمات الکترونیکی با استفاده از ضریب تغییرات پرداخته شد و سپس وجود شکاف بین این دو وضعیت مورد واکاوی قرار گرفت که نتایج نشان میدهد بین وضعیت موجود و مطلوب ارائه خدمات دولت الکترونیک در مناطق روستایی مورد مطالعه با استفاده از آزمون tهمبسته در سطح 05/0 و با مقدار 33/6 تفاوت معناداری وجود دارد که بیانگر وجود شکاف و فاصله بین این دو وضعیت میباشد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
شجاع موسی پور؛ محمود احمدپور؛ احمد علی کیخا؛ محمدرضا ساسولی؛ ولی‌الله سارانی
چکیده
پارک ملی خَبر مهمترین پارک ملی جنوب شرق کشور است که از تنوع زیستی جانوری و گیاهی و تنوع آب و هوایی روستایی بالایی جهت تفریح برخوردار میباشد. بنابراین، مطالعه ارزشگذاری پارک ملی خَبر میتواند ارزش واقعی پارک را برای افراد روستایی درون پارک و گردشگران بیان کند و همچنین، میتواند برای تصمیمگیری ...
بیشتر
پارک ملی خَبر مهمترین پارک ملی جنوب شرق کشور است که از تنوع زیستی جانوری و گیاهی و تنوع آب و هوایی روستایی بالایی جهت تفریح برخوردار میباشد. بنابراین، مطالعه ارزشگذاری پارک ملی خَبر میتواند ارزش واقعی پارک را برای افراد روستایی درون پارک و گردشگران بیان کند و همچنین، میتواند برای تصمیمگیری مدیران تأثیرگذار باشد. در پژوهش حاضر، ارزش حفاظتی مواهب طبیعی این پارک برآورد شده است. برای بررسی عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت افراد روستایی و گردشگران، الگوی لاجیت و روش گزینش دوگانه دو حدی مورد استفاده قرار گرفت. دادههای مورد نیاز تحقیق از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری با 228 نفر از افراد روستایی و گردشگران در سال 1394، به مدت سه ماه با استفاده از فرمول عمومی کوکران و نمونهگیری تصادفی جمعآوری شد. نتایج نشان داد که متغیرهای جنسیت، تحصیلات، مشارکتهای قبلی در کلاسهای ترویجی، مشارکت در نهادهای دولتی، بومی بودن افراد و درآمد اثر مثبت و معنیدار؛ سن و مبلغ پیشنهادی اثر منفی و معنیدار بر تمایل به پرداخت افراد منطقه دارند. میانگین تمایل به پرداخت ماهیانه هر فرد حدود 18 هزار تومان و متوسط تمایل به پرداخت ماهیانه هر بعد خانوار، 80 هزار تومان به دست آمده است. نتایج نشان داد که افراد روستایی درون پارک و گردشگران برای مواهب طبیعی ارزش بالایی قائل هستند و در نتیجه توصیه میشود دولتمردان و سیاست‌گذاران هم توجه خاصی به این منابع داشته و جهت حفظ و بهبود کیفیت این منابع سرمایهگذاری کنند.
