مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
شمسی صالح پور؛ حمید جلالیان
چکیده
ارتقاء کیفیت زندگی یکی از مفاهیم محوری توسعه پایدار است که در تمام زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیطی، کالبدی و نهادی ظاهر می‌شود. هدف اصلی این مقاله سنجش پایداری کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های روستایی دهستان حسنلو از توابع شهرستان نقده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق را دو گروه خانوارهای ...
بیشتر
ارتقاء کیفیت زندگی یکی از مفاهیم محوری توسعه پایدار است که در تمام زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیطی، کالبدی و نهادی ظاهر می‌شود. هدف اصلی این مقاله سنجش پایداری کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های روستایی دهستان حسنلو از توابع شهرستان نقده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق را دو گروه خانوارهای روستایی و مسئولان محلی تشکیل میدهد. برای تعیین حجم نمونه از مدل کوکران و برای نمونه گیری از نمونه گیری در دسترس و هدفمند استفاده شده است. گردآوری اطلاعات به صورت میدانی با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است. دادههای جمع‌آوری شده با بهره‌گیری از نرم‌افزار SPSS و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، تی تک نمونهای، تحلیل واریانس یک‌طرفه، آزمون توکی و مدل تصمیمگیری چند شاخصه WASPAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج کلی حاصل از مقایسه دیدگاه‌های مردم و مسئولین نشان داد که بهبود تمام شاخصهای مورد بررسی برای پایداری کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های روستایی ضروری به نظر می‌رسد. ازاین‌رو، بین نظرات هر دو گروه مردم و مسئولین همسانی وجود دارد. نتایج کلی پژوهش نشان داد سطح کیفیت زندگی در محدوده موردمطالعه پایین‌تر از حد متوسط (با امتیاز 91/2) است. همچنین نتایج تحلیل WASPAS نشان داد که روستاهای حسنلو، بارانی کرد و شیخ احمد به لحاظ کیفیت زندگی با رتبه یک، دو و سه در قیاس با سایر سکونتگاهها، در سطح پایداری متوسط قرار دارند.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
کامبیز فلاح محمد حسینی؛ محمد محمدی؛ آزیتا زند
چکیده
هدف از تحقیق حاضر بررسی نقش شوراهای اسلامی و دهیاری‌ها بر توسعه روستایی در بخش مرکزی شهرستان اسلامشهر میباشد. جامعه آماری این تحقیق سرپرستان خانوار در روستاهای بخش مرکزی شهرستان اسلامشهر هستند که حدود 6133 نفر می باشد. از این تعداد 362 نفر از طریق فرمول کوکران بهعنوان حجم نمونه انتخاب شدند، روش نمونهگیری تصادفی طبقهای بود. ...
بیشتر
هدف از تحقیق حاضر بررسی نقش شوراهای اسلامی و دهیاری‌ها بر توسعه روستایی در بخش مرکزی شهرستان اسلامشهر میباشد. جامعه آماری این تحقیق سرپرستان خانوار در روستاهای بخش مرکزی شهرستان اسلامشهر هستند که حدود 6133 نفر می باشد. از این تعداد 362 نفر از طریق فرمول کوکران بهعنوان حجم نمونه انتخاب شدند، روش نمونهگیری تصادفی طبقهای بود. این تحقیق از نوع توصیفی‌ـ همبستگی میباشد. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامه‌ای است که روایی آن با کسب نظرات اساتید و صاحب‌نظران در حوزه توسعه روستایی به دست آمد. پایایی پرسشنامه از طریق آزمون الفای کرونباخ برای هر بخش پرسشنامه انجامگرفت و براساس نتایج، با مقدار 82/0مورد تأیید میباشد. ﺑﺮای ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ از ﻣﺪلﯾﺎﺑﯽ ﻣﻌﺎدﻻت ﺳﺎﺧﺘﺎری ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﻧﺮم‌اﻓﺰار Spss و Lisrel اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. نتایج تحلیل عاملی تأییدی، مؤید برازش مناسب مدل و مطابقت عوامل استخراجشده با سؤالات طراحیشده در مدل تحقیق بودند. براساس نتایج، سازه‌های توسعه اجتماعی‌ـ فرهنگی، توسعه زیست‌محیطی، توسعه کالبدی و توسعه اقتصادی بهترتیب با داشتن 71/0، 63/0، 61/0 و 35/0 بار عاملی بهترتیب 71 درصد، 63 درصد، 61 درصد و 35 درصد از واریانسشان توسط شوراهای اسلامی و دهیاری‌ها تبیین می‌شود. کلمات کلیدی: شوراهای اسلامی، دهیاری‌ها، توسعه روستایی، شهرستان اسلامشهر.
مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
سعیده علوی؛ حسین نظمفر؛ علی عشقی چهاربرج
چکیده
شناخت امکانات و در پی آن تعیین سطوح برخورداری جامعه روستایی، نخستین گام در فرآیند برنامهریزی و توسعه برای این جامعه بهشمار میرود. از آنجا که توسعه مفهومی چندبعدی است بررسی سطوح و ابعاد مختلف توسعه و آگاهی از میزان برخورداری نواحی مختلف میتواند گامی مؤثر در برنامهریزی باشد. این امر نهتنها از بعد روستایی ، بلکه از ...
بیشتر
شناخت امکانات و در پی آن تعیین سطوح برخورداری جامعه روستایی، نخستین گام در فرآیند برنامهریزی و توسعه برای این جامعه بهشمار میرود. از آنجا که توسعه مفهومی چندبعدی است بررسی سطوح و ابعاد مختلف توسعه و آگاهی از میزان برخورداری نواحی مختلف میتواند گامی مؤثر در برنامهریزی باشد. این امر نهتنها از بعد روستایی ، بلکه از جنبه منطقه‌ای دارای اهمیت است. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی میباشد. در این پژوهش 58 متغیر با استفاده از مدل پرومته و گایا براساس دادههای سال 1390 تحلیل شدهاست. نتایج حاصلاز پژوهش نشان میدهد دهستانهای قشلاق شمالی و ساوالان در رتبههای اول و دوم و دهستانهای اجارودشمالی، محمودآباد، اجارودمرکزی و انگوت شرقی در رتبههای آخر قرار دارند. از مجموع 19 دهستان موردمطالعه بهترتیب 3 دهستان برخوردار (35%)، 5 دهستان تقریباً برخوردار (30%)، 7 دهستان تقریباً نابرخوردار (26%) و 4 دهستان نابرخوردار (9%) میباشند. میان برخورداری و اندازه جمعیت دهستانها رابطه مستقیم وجود دارد درنتیجه دهستانهای برخوردار 35 درصد از جمعیت منطقه را در خود جای دادهاند این درحالیاست که 3 دهستان در گروه برخوردار قرار دارد. درحالیکه 4 دهستان گروه نابرخوردار 9 درصد از جمعیت منطقه را دارا میباشند. ادامه این روند، تخصیص اعتبارات و امکانات بیشتر به دهستانهای بزرگ، موجب خالی شدن روستاهای دهستانهای کوچک مقیاس خواهد شد و مشکلات زیادی بهبار خواهد آورد.
مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
مهرشاد طولابی نژاد؛ سیروس قنبری؛ فاطمه دوستی مقدم؛ مهدی براهوئی اول
چکیده
استفاده از شیوههای مدیریت زمین میتواند باعث کاهش فرسایش خاک، افزایش بهرهوری زمینهای کشاورزی و بهتبع آن افزایش تولیدات کشاورزی گردد. با اینحال عوامل مختلفی مانند فیزیکی، فنی، اقتصادی و اجتماعی تصمیم کشاورزان برای استفاده از شیوههای مدیریت پایدار زمین را تحت تأثیر قرار میدهند. در تحقیق حاضر، با توجه به ظرفیت ...
بیشتر
استفاده از شیوههای مدیریت زمین میتواند باعث کاهش فرسایش خاک، افزایش بهرهوری زمینهای کشاورزی و بهتبع آن افزایش تولیدات کشاورزی گردد. با اینحال عوامل مختلفی مانند فیزیکی، فنی، اقتصادی و اجتماعی تصمیم کشاورزان برای استفاده از شیوههای مدیریت پایدار زمین را تحت تأثیر قرار میدهند. در تحقیق حاضر، با توجه به ظرفیت مالی و منابع انسانی به بررسی عوامل مهم اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر استفاده از شیوههای مدیریت زمینهای کشاورزی توسط کشاورزان در مناطق کوهستانی پرداخته شد. جامعه آماری شامل خانوارهای کشاورز است (514N=). با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونهگیری تصادفی ساده 200 خانوار بهعنوان نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه بود. برای تحلیل دادهها و بهمنظور استخراج عوامل ناشی از دوران ماتریس، از تحلیل عاملی اکتشافی(EFA) استفاده شد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که از میان هشت عامل مشخصشده بهوسیله تحلیل عاملی، چهار عامل بهطور قابل توجهی انجام شیوههای مدیریت پایدار زمین را تحت تأثیر قرار دادهاست: 1) دسترسی بهرهبرداران به خدمات پشتیبانی؛ 2) جایگاه و موقعیت خانوادگی؛ 3) تجربه و مدیریت مشارکتی؛ و 4) درآمد خانوار از فروش محصولات. لذا بهمنظور افزایش سرمایهگذاری باید خدمات حمایتی بیشتری در اختیار کشاورزان (بهخصوص اعتبارات خرد) قرارگیرد، همچنین اقدامات لازم جهت مشارکت بیشتر در زمینه مدیریت پایدار زمین (بهعنوان مثال، آموزش کشاورزان) انجامگیرد.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
سمیه امیری کچمی؛ شهلا چوبچیان؛ حسن صدیقی
چکیده
ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﻭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻱ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺁﻥ، ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﺧﺎﺻﻲ ﺍﺳـﺖ، ﻛـﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑـﻪ ﺷـﺪﺕ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﺧﻄﺮﺍﺕ ﻭ آسیب‌های ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻭ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﺴﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺑـﻲﺷـﻤﺎﺭﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﺪ. مدیریت ریسک در این میان از اهمیت بسزایی برخوردار است، یکی از ابزارهای مدیریت ریسک ...
بیشتر
ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﻭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻱ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺁﻥ، ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﺧﺎﺻﻲ ﺍﺳـﺖ، ﻛـﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑـﻪ ﺷـﺪﺕ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﺧﻄﺮﺍﺕ ﻭ آسیب‌های ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻭ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﺴﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺑـﻲﺷـﻤﺎﺭﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﺪ. مدیریت ریسک در این میان از اهمیت بسزایی برخوردار است، یکی از ابزارهای مدیریت ریسک در بخش کشاورزی، بیمه محصولات کشاورزی است. ﺑﺮﺍﻱ ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻼﺕ بیﺷﻤﺎﺭ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﺍﻥ، ﺑﻴﻤﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺳﺎﺯﻭﻛﺎﺭ ﺍﺳﺖ. هدف از پژوهش حاضر"واکاوی عوامل موثر بر توسعه بیمه محصولات باغی(خرما و پرتقال) جنوب استان کرمان" میباشد. ابزار جمع‌آوری دادهها پرسشنامه و جامعه آماری نیز شامل باغدارن (نخل و پرتقال) جنوب استان کرمان (شهرستان جیرفت و کهنوج) به تعداد 2022 نفر بود، حجم نمونه 324 نفر محاسبه شد و برای انتخاب نمونه‌های تحقیق از روش نمونهگیری در دسترس استفاده شد. همچنین پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ به دست آمد. نتایج رگرسیون خطی نشان داد که از بین متغیرهای مورد مطالعه چهار متغیر عوامل اقتصادی، دانش کشاورز در رابطه با بیمه محصولات باغی ، نگرش کشاورز نسبت به بیمه محصولات باغی و میزان خطرپذیری کشاورز به ترتیب بیشترین تاثیر را در توسعه بیمه محصولات باغی داشته‌اند، که در مجموع 54 درصد از تغییرات متغیر وابسته تحقیق تبیین شد. با توجه به اینکه عامل اقتصادی مهمترین عامل در توسعه بیمه محصولات باغی شناخته شد، پیشنهاد می‌شود که در مقدار غرامت پرداختی جهت محصولات باغی تجدید نظر گردد و غرامت مشخص شده در قرارداد را به موقع به کشاورزان پرداخت نمایند، همچنین با توجه به مشاهدات میدانی شایان ذکر است که اکثر کشاورزان از وام‌های کشاورزی اطلاع نداشتند، لذا در جهت آگاهی هرچه بیشتر کشاورزان در این زمینه باید اقدام عاجل صورت گیرد و دولت نیز در این زمینه میتواند نقش پر رنگی ایفا نماید.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
زهرا همدانی؛ غلامرضا مجردی
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، ﺳﻨﺠﺶ دانش انگورکاران شهرستان تاکستان نسبت ﺑـﻪ تهیه و بستهبندی کشمش، تحلیل آن و ارﺗﺒﺎط دانش آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان استفاده از منابع اطلاعاتی و مجاری ارتباطی است. جامعه آماری این تحقیق را 2462 نفر از انگورکاران بخش مرکزی شهرستان تاکستان تشکیل دادند در بین 15 روستا، براساس فرمول کوکران و به روش نمونهگیری تصادفی ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش، ﺳﻨﺠﺶ دانش انگورکاران شهرستان تاکستان نسبت ﺑـﻪ تهیه و بستهبندی کشمش، تحلیل آن و ارﺗﺒﺎط دانش آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان استفاده از منابع اطلاعاتی و مجاری ارتباطی است. جامعه آماری این تحقیق را 2462 نفر از انگورکاران بخش مرکزی شهرستان تاکستان تشکیل دادند در بین 15 روستا، براساس فرمول کوکران و به روش نمونهگیری تصادفی طبقهبندی شده چند مرحلهای 240 نفر بهعنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده برای گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود که از لحاظ روایی و پایایی در سطح مطلوب بودهاست. نتایج تحقیق نشان داد که دانش 7/86 درصد انگورکاران در مورد تهیه و بستهبندی کشمش در حد متوسط است. انگورکاران نسبت به فعالیتهای قبل از کاشت انگور دانش بیشتر و نسبت به فعالیتهای بستهبندی و نگهداری کشمش دانش کمتری داشتند. پاسخگویان در بین 13 منبع اطلاعاتی بیشترین دسترسی را به انگورکاران خبره داشتند و بر تجربه شخصی، دانش نزدیکان و افراد خبره بهعنوان مهمترین منابع کسب دانش تأکید کردند. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که دانش انگورکاران رابطه مثبت و معنیداری با میزان استفاده از کانالهای ارتباطی دارد، لذا پیشنهاد گردید که از ابزارهای نوین اطلاعرسانی در روزآمد کردن دانش انگورکاران استفاده شود.
مقاله پژوهشی
راضیه جماعتی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش متغیرهای شغلی (کیفیت زندگی کاری، امنیت شغلی و رضایت شغلی) در رضایت از زندگی در کشاورزان استان یزد میباشد که با استفاده از تحلیل همبستگی انجام گرفته است. نمونهای به حجم 390 نفر از کشاورزان روستایی استان یزد به روش نمونهگیری خوشهای دو مرحلهای انتخاب شدند و از طریق پرسشنامههای کیفیت زندگی کاری، ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش متغیرهای شغلی (کیفیت زندگی کاری، امنیت شغلی و رضایت شغلی) در رضایت از زندگی در کشاورزان استان یزد میباشد که با استفاده از تحلیل همبستگی انجام گرفته است. نمونهای به حجم 390 نفر از کشاورزان روستایی استان یزد به روش نمونهگیری خوشهای دو مرحلهای انتخاب شدند و از طریق پرسشنامههای کیفیت زندگی کاری، امنیت شغلی، رضایت شغلی و رضایت از زندگی مورد آزمون قرارگرفتند. دادهها از طریق روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گامبهگام تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشانداد که کیفیت زندگی کاری، امنیت شغلی و رضایت شغلی ارتباط مثبت معنیداری با رضایت از زندگی داشتند (01/0>p). همچنین رضایت از زندگی توسط این متغیرها (کیفیت زندگی کاری، امنیت شغلی و رضایت شغلی) پیشبینی شد (001/0>p). در کل نتیجه گرفتهشد که هر سه متغیر کیفیت زندگی کاری، امنیت و رضایت شغلی نقش مهمی در ارتباط با رضایت از زندگی در کشاورزان روستایی دارند.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
وکیل حیدری ساربان؛ سهیلا باختر
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تعاونیهای تولید روستایی در ارتقای توانمندسازی روانشناختی کشاورزان عضو تعاونی تولید شهرستان اسلام آباد غرب انجام گردیده است که از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی - تحلیلی میباشد. جامعه آماری تحقیق 1137 گندمکار عضو تعاونیهای تولید روستایی در 11 روستای شهرستان اسلام آباد غرب است. حجم نمونه ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تعاونیهای تولید روستایی در ارتقای توانمندسازی روانشناختی کشاورزان عضو تعاونی تولید شهرستان اسلام آباد غرب انجام گردیده است که از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی - تحلیلی میباشد. جامعه آماری تحقیق 1137 گندمکار عضو تعاونیهای تولید روستایی در 11 روستای شهرستان اسلام آباد غرب است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 170 نفر برآورد شد که برای مقایسه نتایج 170 گندمکار غیرعضو نیز در همان روستاها انتخاب گردید. روش گردآوری دادهها، به صورت پیمایشی و ابزار مورد استفاده پرسشنامه بوده است. جهت تنظیم پرسشنامه از پنج شاخص توانمندسازی روانشناختی(خودتعینی، شایستگی، ارزشمندی، تأثیرگذاری و اعتماد) در قالب 35 گویه استفاده گردید. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسشنامه صورت گرفت و با دادههای کسب شده و استفاده از فرمول ویژه آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS، پایایی کل پرسشنامه تحقیق 84/0بدست آمد. با توجه به تجزیه و تحلیل دادههای حاصل از پرسشنامه از بین شاخصهای پنجگانه توانمندسازی روانشناختی و با توجه به تفاوت میانگین بین دو گروه عضو و غیر عضو میتوان گفت بین عضویت در تعاونی تولید و توانمندسازی روانشناختی گندمکاران رابطه مثبت و معنیدار وجود دارد به گونهای که میانگین اعضا35/4 و میانگین گندمکاران غیر عضو 61/3 است. نتایج آزمون t مستقل نشان دهنده اختلاف معنیدار بین دو گروه است و میتوان دریافت که تعاونیهای تولید روستایی ابزاری کارآمد در توانمندسازی روانشناختی کشاورزان گندمکار و توسعه روستایی محسوب میگردد و زمینه لازم را برای ابتکار و اختیار عمل، شایستگی و رشد فکری و شخصیتی اعضا فراهم مینماید.
