نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی ، ساری، ایران

2 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی ، ساری، ایران

چکیده

نقش ترویج کشاورزی و مروجان در بالا بردن قابلیت باغداران بویژه نحوه مدیریت آب و استفاده از روشهای نوین آبیاری، بیشتر از پیش احساس می شود. در همین راستا، تحقیق حاضر با هدف بررسی نقش فعالیت‌های ترویج بر پذیرش آبیاری قطره‌ای توسط باغداران شهرستان قائم‌شهراستان مازندران انجام گرفته است. 20299 نفر از باغداران به عنوان جامعۀ آماری تحقیق بوده که 248 نفر از آن‌ها بر اساس فرمول کوکران و با شیوه نمونه‌گیری تصادفی ساده به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. جمعآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامۀ محقق ساخته‌ای بود که از دو بخش ترویج (نگرش باغداران نسبت به فعالیت‌های آموزشی ـ ترویجی، وضعیت ارایه آموزش، میزان ارایه نوآوری‌ها و فنا‌وری‌ها، میزان استفاده از کانال‌های ارتباطی) و میزان پذیرش آبیاری قطره‌ای تشکیل شده بود. روایی محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. همچنین بر پایه مقدار میانگین واریانس استخراج شده (718/0< AVE > 515/0) و پایایی ترکیبی (985/0< CR > 913/0)، پرسشنامه دارای روایی همگرا و پایایی مناسبی بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار SPSS16 و Smart PLS2 بهره گرفته شد. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان داد که ترویج تاثیر معنی‌داری بر میزان پذیرش آبیاری قطره‌ای توسط باغداران با ضریب مسیر 616/0 داشته است. با توجه به نتایج به دست آمده از تحقیق، توصیه می‌گردد با برنامه‌ریزی دقیق می توان از پتانسیل ترویج کشاورزی برای پذیرش آبیاری قطره‌ای و بهره‌گیری مؤثر از آب کشاورزی استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of extension activities on drip irrigation acceptance by gardeners in Qaemshahr County

نویسندگان [English]

  • Rostam Rokni 1
  • Mehdi Charmchian Langerodi 2

1 Master of Science, Department of Agricultural Extension and Education, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran.

2 Associate Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran.

چکیده [English]

The role of agricultural extension and extension agents in increasing the gardener's ability, especially the way water management and the use of new irrigation methods, are felt more than ever. In this regard, this study aimed at investigating the role of extension activities on drip irrigation acceptance by gardeners in Qaemshahr County, Mazandaran Province. 20299 members of gardeners were selected as the statistical population of the study, and 248 of whom were selected as the study sample based on Cochran's formula and with random sampling method. Data collection was done using a researcher-made questionnaire composed of two parts of extension (Gardener's attitudes towards extension training activities, the status of providing education, the amount of innovations and technologies, the amount of communication channels used) and rate of drip irrigation acceptance. The content validity of the questionnaire was confirmed by experts' opinions. Also, based on the average variance extracted (0.515 >AVE< 0.718) and composite reliability (0.913 >CR < 0.985), the questionnaire had a convergent validity and appropriate reliability. SPSS16 and Smart PLS2 software were used to analyze the data. The achieved results of the research showed that extension had a significant impact on the rate of drip irrigation acceptance by gardeners (With path coefficient= 0.616). According to the achieved results of the research, It is recommended that by carefully planning, the potential of agricultural extension for accepting drip irrigation and the effective use of agricultural water be used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural Extension
  • Adoption
  • Drip Irrigation
احمدی، س. ا. 1397. بررسی نقش ترویج در حفظ، احیا، و توسعه مراتع، هفتمین کنفرانس ملی مرتع و مرتعداری ایران، انجمن مرتعداری ایران.
اعظمی، ا.، زرافشانی، ک.، دهقانی سانیج، ح. و گرجی، ع. 1390. واکاوی نیازهای آموزشی بهره‌­برداران سیستم ­های آبیاری تحت­فشار در استان کرمانشاه (مطالعه موردی: شهرستان سنقر)، آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 25 (5): 1127-1119.
اکبری، مدهقانی سانیج، ح. و میرلطیفی، س. 1388. تاثیر برنامه ریزی آبیاری بر بهره وری آب در کشاورزی (مطالعه موردی در شبکه آبشار اصفهان)، مجله آبیاری و زهکشی ایران، 3(1): 79 ـ 69.
انصاری سامانی، ف. و برومند نسب، س. 1394. بررسی تأثیر کودآبیاری در گرفتگی چند نوع قطره چکان در سیستم آبیاری قطره­ای، علوم و مهندسی آبیاری (مجله­ی علمی کشاورزی)، 38(1): 9ـ1.
بهبهانی مطلق، م.، شریف زاده، م.، عبداله زاده، غ. ح. و محبوبی، م. ر. 1397. واکاوی رفتار کشاورزان در پذیرش فناوری آبیاری تحت فشار در شهرستان دشتستان، علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 13(1):103-89.
پورکریمی، ب.، نیک نامی، م. و جورابلو، م. 1393. نیازمندی­های ترویجی سامانه­های آبیاری قطره­ای در استان تهران، پژوهش آب در کشاورزی، 2: 328ـ315.
جانباز، ع. ر. 1393. تحلیل رضامندی باغداران استفاده کننده از اعتبارات بانکی آبیاری تحت فشار در شهرستان قائم­شهر، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری.
حاجی‌زاده، م. 1389. ضرورت مدرن­سازی فنآوری و روش­های کشت کشاورزی؛ کشاورزی سنتی، پرت بالای آب با حداقل محصول. قابل دسترسی در: www.siasatrooz.ir/vdcd590o.yt09f6a22y.html، آخرین دستیابی: 5/10/1389.
زارع کهنه شهری، ع.، مولائی، م. و جوان بخت، ع. 1394. بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش و بکارگیری سیستم­های آبیاری تحت فشار از سوی کشاورزان مطالعه موردی شهرکهنه شهر، اولین کنگره علمی پژوهشی توسعه و ترویج علوم کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست ایران.
سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران. 1397. وضعیت آبیاری قطره ای استان مازندران، وزارت جهاد کشاورزی.
سرمد، ز.، بازرگان، ع. و حجازی، ا. 1383. روش­های تحقیق در علوم رفتاری. چ هشتم. انتشارات آگاه.
شعبانعلی فمی، ح. 1386. اصول ترویج و آموزش کشاورزی، چاپ دوم: انتشارات دانشگاه پیام نور.
شهرستانی، ح. 1393. سازماندهی و مدیریت مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی، فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، 12(45): 41ـ37.
شیبانی، ب. و کاظمی، ر. ا. 1392. عوامل مؤثر در مشارکت مردمی در استفاده از روش­های نوین آبیاری جهت کاهش مصرف آب در راستای توسعه پایدار محیط زیست، اولین همایش ملی چالش­های منابع آب و کشاورزی، انجمن آبیاری و زهکشی ایران ـ دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، اصفهان.
قربانی نصرآباد، ق. 1394. معرفی آبیاری قطره­ای نواری (تیپ)، مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی، سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان.
قلی­خانی فراهانی، ن.، حسینی، س. م. و امیدی نجف آبادی، م. 1392. بررسی عوامل مؤثر در پذیرش نوآوری­های مربوط به سیستم‌های آبیاری پیشرفته توسط کشاورزان کرج. پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی، 6(2): 48-37.
محبوبی، م. ر.، اسماعیلی اول، م. و یعقوبی، ج. 1390. بررسی عوامل بازدارنده و پیشبرنده کاربرد روش­های جدید آبیاری توسط کشاورزان: مورد غرب شهرستان بشرویه در خراسان جنوبی، مجله مدیریت آب و آبیاری، 1(1): 98ـ78.
محمدی، ع. ا. و علیپور، ح. 1396. عوامل مؤثر بر توسعه سامانه های نوین آبیاری از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی استان­های تهران و البرز، نشریه پژوهش آب در کشاورزی، 31(3): 468-455.
مدیریت ترویج و امور هماهنگی سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران. 1396. فعالیت­های ترویج کشاورزی در شهرستان قائم­شهر. وزارت جهاد کشاورزی.
مرشدی، ش. و مختاری، ا. 1386. آشنایی با اصول ترویج و آموزش کشاورزی، مدیریت ترویج و مشارکت مردمی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر.
موحدی، ر.، ایزدی، ن. و وحدت ادب، ر. 1396. بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری آبیاری تحت فشار بین کشاورزان شهرستان اسدآباد، نشریه پژوهش آب در کشاورزی، 31(1): 300ـ 287.
یادآور، ح. و عبدی چیچکلو، س. 1396. نقش ترویج در توسعه کشاورزی. چهارمین کنگره علمی پژوهشی توسعه و ترویج علوم کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست ایران، تهران: انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
Abubakar, H. N., Garba, Y., Gana, A. K. and Jocob, I.A. 2019. Factors influencing adoption of rice improved production practices by farmers in adopted villages, Niger state, Nigeria. Advances in Plants & Agriculture Research, 9(1): 183-189.
Daud Ishola, B. and Arumugam, N. 2019. Factors preventing the adoption of agricultural technology among banana and plantain growers: A mapping review of recent literature. Journal of Management and Operation Research, 1(11): 1-11.
Henseler, J., Ringle, C.M. and Sinkovics, R. 2009. The Use of Partial Least Squares Path Modeling in International Marketing. Advances in International Marketing, 20: 277-319.
Lee, S.M. 2010. The Impact of Flow on Online Consumer Behaviour, Journal of Computer Information Systems, 1-10.
Lee, U.K. 2017. International Tourism Advertisements on Social Media: Impact of Argument Quality and Source. Sustainability, 9: 1-18.
Mangisoni, J. M. 2006. Impact of Treadle Pump Irrigation Technology on Smallholder Poverty and Food Security in Malawi: A Case Study of Blantyre and Mchinji Districts, Pretoria. International Water Management Institute (IWMI), Southern Africa Sub-regional Office.
Nunnally, J.C. 1967. Psychometric theory, New York, NY: McGraw-Hill.
Nunnally, J.C. and Bernstein, I.H. 1994. Psychometric theory (3rd ed), New York: McGraw-Hill.
Palis, FG., Hossain, M., Bouman, BAM., Cenas, PAA., Lampayan, RM., Lactaoen, AT., Norte, TM., Vicmudo, V.R. and Castillo, G.T. 2004. A farmer participatory approach in the adaptation and adoption of controlled irrigation for saving water: A case study in Canarem, Tarlac, Philippines. Pp. 397-401. In: World Rice Research Conference. Tsukuba, Japan, 5-7 November 2004.
Oladele, E.O. 2008. Comparative analysis of use of videos versus traditional extension agent and techniques in dissemination of rice cultivation practices in Ogun state, Nigeria. Journal of International Agricultural and Extension Education, 15(1): 55-65.
Rivera, M.W. and Sulaiman, R.V. 2009. Extension: Object of reform, engine for innovation. Outlook on Agriculture, 38(3): 267–273.
Speranza, I. C., Kiteme, B. and Opondo, M. 2009. Adapting public agricultural extension services to climate: Insights from Kenya. Paper presented in the Amsterdam conference on the human dimensions of global environmental charge, 2-4 December 2009. Friday December 4. 2009. Panel 9: vulnerability and adaptation in agricultural and food systems.    
Tuttle, S., Lindener, J. R. and Dooley, K. E. 2006. Historical and current extension system in Dr, Arroyo, Northeastern Mexico. Proceedings of the 22nd association for international agriculture and extension education annual conference. Clearwater Beach: Florida. pp: 18-25.
Wubeneh, N.G. and Sanders, J.H. 2006. Farm-level adoption of sorghum technologies in Tigray, Ethiopia. Agricultural Systems. www.cibtech.org/sp.ed/jls/2015/02/jls.htm 2015, 5 (S2): 534-540.