نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی تهران

2 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی تهران

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی تهران

4 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران

چکیده

سکونت‌گاه‎های روستایی همواره در گذر زمان دچار تغییر و تحولات از ابعاد گوناگون هستند، این تحولات می‎تواند قابلیت‎های زیست‎پذیری و کیفیت زندگی این سکونت‌گاه‎ها را ارتقاء بخشد. در دهه‏های اخیر یکی از تحولاتی که روستاهای پیراشهری با آن روبرو بوده‎اند این است که با گسترش فیزیکی شهرها در شهر ادغام شده‌اند. این ادغام باعث تحولات چشم‏گیری در ابعاد مختلف روستاها شده است و می‎تواند در ارتقاء یا تنزل زیست‎پذیری روستاها مؤثر واقع گردد. هدف اصلی این تحقیق تحلیل نقش سرمایه اجتماعی بر زیست‎پذیری روستاهای ادغام شده در شهر میاندوآب می‌باشد. گردآوری داده‌ها با مطالعات اسنادی و میدانی (پرسشنامه) انجام شده است. جامعه آماری پژوهش 6 روستای ادغام شده به شهر میاندوآّب می‌باشد، برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است، تعداد نمونه 377 مورد بوده است، نمونه‌گیری برای گردآوری اطلاعات به صورت تصادفی ساده بوده است.  برای تحلیل داده‌ها از رگرسیون چند متغیره و رگرسیون وزنی جغرافیایی استفاده شد. نتایج نشان داد در شهر میاندوآب روستاهایی که فاصله نزدیک‌تری به شهر داشته‌اند و نسبت به سایر مسیرهای ارتباطی شهر از موقعیت مناسب‎تری در ارتباط با سایر شهرهای منطقه برخوردارند، مهاجرپذیرتر بوده و ضریب سرمایه اجتماعی در آن‌ها منفی بوده است. پایین بودن سرمایه اجتماعی در این روستاها باعث شده تا سطح زیست‎پذیری آن‌ها نیز کاهش یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Role Analysis of Social Capital on the Livability of Integrated Villages in Case Study: Miandoab

نویسندگان [English]

  • Hassan Afrakhteh 1
  • Hamid Jalalian 2
  • arezoo anvari 3
  • Ayub Manouchehri 4

1 Full Professor of Rural Geography, University of Kharazmi.

2 Associate Pro., Dep. Of Geoghraphy & Rural Planning, University of Khareazmi, Iran

3 Ph.D Student, Department of Geographical and Rural planning, University of Kharazmi

4 Ph.D Student, Department of Geographical and planning, University of Tehran

چکیده [English]

Rural settlements have changed over time in different aspects. These changes can improve livability and quality of life in the settlements. In recent decades, one of the changes that the pre-urban villages have faced is that they were integrated into cities by the physical development of cities. This integration results in significant changes in various aspects of life and it can be useful in improving or reduction of viability of villages. The purpose of this research is the role analysis of social capital on the livability of integrated villages in the city of Miandoab. The research method used in this study was descriptive – analytical. Data collection tools were library research and field survey (observation, interviews and questionnaires). Multiple regression and geographically weighted regression were used for data analysis. The results show that in the Miandoab city, the villages that were closer to the city and had a better position relative to other cities in the region in terms of communications and potential for accepting immigrants and had a negative social capital coefficient. The low level of social capital in these villages has caused a reduction of their viability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Preurban Villages of Miandoab
  • Social Capital
  • livability
  • Quality of Life
ازکیا، م. و غفاری، غ. 1388. توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران. چاپ سوم انتشارات نشر نی، تهران، 328 ص.
افراخته، ح. و حجی‎پور، م. 1392. خزش شهری و پیامدهای آن در توسعه پایدار روستایی (مورد: روستاهای پیرامونی شهر بیرجند). مجله بین‎المللی انجمن جغرافیای ایران، 11 (39): 185-158.
افراخته، ح.، عزیزی، ا.، مهرعلی تبار فیروزجایی، م. 1393. نقش سرمایه اجتماعی بر توسعه روستایی دهستان چهاردانگه، مجله تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 14 (34): 27-45.
امیری، م. و رحمانی، ت. 1385. بررسی آثار سرمایه­اجتماعی درون و برون گروهی بر رشد اقتصادی استان­های ایران. مجله جستارهای اقتصادی، 3 (6): 152-111.
بندرآباد، ع. و احمدی نژاد، ف. 1393. ارزیابی شاخص‏های کیفیت زندگی با تأکید بر اصول شهر زیست‏پذیر در منطقه 22 تهران، مجله پژوهش و برنامه‎ریزی شهری، 5 (16): 74-55.
پورمحمدی، م.، حسین زاده دلیر، ک. و پیری، ع. 1390. تحلیلی بر دگرگونی کیفی سرمایه اجتماعی در نظام شهری نمونه موردی: نظام شهری استان آذربایجان شرقی. مجله مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 1 (3): 19-1.
توکلی، م. و تاجبخش، ج. 1387. بررسی و تحلیل میزان سرمایه اجتماعی در مناطق شهری و روستایی مرزی سیستان. مجله روستا و توسعه، 11 (2): 162-143.
حاتمی نژاد، ح.، منوچهری میاندوآب، ا.، فرجی، ا. و فرهادی، ص. 1390. تحلیل کیفیت زندگی روستاهای ادغام شده در شهر (مطالعه موردی: شهر میاندوآب). مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‎ای، 16: 243-219.
خراسانی، م. 1392. تأملی در مفهوم زیست‎پذیری، شناخت، سنجش و رویکردها. مجموعه مقالات همایش ملی معماری پایدار و توسعه­شهری، 26 اردیبهشت، بوکان.
خراسانی، م. و رضوانی، م. 1392. تحلیل ارتباط زیست‎پذیری روستاهای پیرامون شهری با برخورداری خدماتی (مطالعه موردی: شهرستان ورامین). مجله برنامه‎ریزی فضایی، 3 (3): 16-1.   
خراسانی، م.، رضوانی، م.، مطیعی لنگرودی، ح. و رفیعیان، م. 1391. سنجش و ارزیابی زیست‎پذیری روستاهای پیرامون شهری، مطالعه موردی: شهرستان ورامین. مجله پژوهش‎های روستایی، 3 (4): 104-79.
دادورخانی، ف.، ملکان، ا.، عزمی، آ. و احمدی، ر. 1392. مطالعه تطبیقی تأثیر  سرمایه اجتماعی بر ارتقای توسعه روستایی (نمونه موردی: دهستان گودین، شهرستان کنگاور)، مجله برنامه‎ریزی فضایی، 3 (3): 125-144.
رهنما، م. ر.، اسدی، ا. و رضوی، م. م. 1392. تحلیل فضایی قیمت مسکن مشهد با استفاده از رگرسیون وزنی جغرافیایی، مجله پژوهش‎های بوم‎شناسی شهری، 4 (7): 84-73.
سپهردوست، ح.، زمانی شبخانه، ص. 1392. نقش سرمایه اجتماعی در توزیع درآمد در مناطق روستایی کشور، مجله روستا و توسعه، 16(1): 129-148.  
سرور، ر. 1383. استفاده از روش ای. اچ. پی در مکان‎یابی جغرافیایی مطالعه موردی: مکان‏یابی جهت توسعه آتی شهر میاندوآب. مجله پژوهش‏های جغرافیایی، 36 (49): 38-19. 
سلطانی، ع.، احمدیان، ع. و اسماعیلی ایوکی، ی. 1389. کاربرد مدل رگرسیون وزن‎دار فضایی (WGR) در بررسی روابط بین متغیرهای فضایی در یک پهنه شهری، نمونه موردی: منطقه 7 شهرداری تهران، مجله آرمانشهر، 4: 110-99.   
صرافی، م. 1379. مبانی برنامه‏ریزی توسعه منطقه‏ای، چاپ دوم انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، تهران.
صلاحی اصفهانی، گ. 1390. نقش سرمایه اجتماعی در توسعه روستایی نمونه موردی روستای عشایری قره‌بلاغ، مجله پژوهش‎های بوم‌شناسی شهری، 2 (3): 52-60.
ضیاء توانا، م. 1369. نگاهی کوتاه به روستا و مکانیزم تحول آن در ایران. مجله رشد آموزش جغرافیا، 6 (24):11-4.              
طغرایی، م. و رضوانی، م 1390. نگاشت مفهومی سرمایه اجتماعی در فعالیت‎های بازاریابی کارآفرینانه شرکت‎های کوچک. مجله تحققات بازاریابی نوین، 2 (3): 106-87.
عبدالهی، ع.، ولایی، م. و انوری، آ. 1392. ارزیابی اثرات سرمایه اجتماعی در کاهش فقر روستایی. مورد: روستای قپچاق، شهرستان میاندوآب. مجله اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 2 (4): 152-133.
عیسی‎لو، ع.، بیات، م. و بهرامی، ع. 1393. انگاره زیست‎پذیری رهیافتی نوین جهت ارتقای کیفیت زندگی در جوامع روستایی، مطالعه موردی: شهرستان قم، بخش کهک، مجله مسکن و محیط روستا، 33 (146): 120-107.
عینالی، ج.، رومیانی، ا. 1392. ارزیابی توزیع سرمایه اجتماعی در محلات شهری، مطالعه موردی: شهر زنجان، مجله مطالعات برنامه­ریزی شهری، 1(4): 136-119.    
فراهانی، ح.، عینالی، ج. و عبدلی، س. 1392. ارزیابی نقش سرمایه­اجتماعی در توسعه نواحی روستایی، مطالعه موردی؛ دهستان مشهد میقان شهرستان اراک، مجله تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 13 (29): 50-27.       
فیروزنیا، ق.، موسی کاظمی، م. و صادقی طاهری، ا. 1390. مطالعه تأثیر  ادغام روستا در شهر نمونه: روستاهای ادغامی در شهر کاشان. مجله پژوهش‎های روستایی، 9 (25): 151-123.
کیانی، ا. و میرزاپور، س. 1388. بررسی افتراق فضایی- مکانی شهر و روستا در ابعاد سرمایه اجتماعی. مجله فضای جغرافیایی، 9 (28): 147-125.     
منظور، د. و یادی پور، م. 1387. سرمایه اجتماعی عامل توسعه اجتماعی و اقتصادی.  مجله راهبرد یاس، 15: 164-140.
موسوی، م.، حسنی، م. و منوچهری، ا. 1392. تحلیل سرمایه اجتماعی شهروندان و تأثیر آن بر کیفیت زندگی، مورد مطالعه: محلات شهر میاندوآب. مجله پژوهش‎های جغرافیای انسانی، 45 (4): 220- 197.  
 میری، غ.، جوان، ج.، افراخته، ح.، ولایتی، س.، شایان، ح. 1389. نقش سرمایه اجتماعی در توسعه روستایی (مطالعه موردی: منطقه پشت آب سیستان)، جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، 14: 29-49.    
نصراللهی، ز. و اسلامی، ر. 1392. بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار در ایران (کاربردی از مدل روبرت فوآ). مجله پژوهش‎های رشد و توسعه اقتصادی، 4 (13): 78-61.    
مرکز آمار ایران. 1390. سرشماری عمومی نفوس و مسکن. قابل‌دسترسی در: www.amar.org.ir، آخرین دسترسی: 16/5/1393.
Bankston, C. L. and Zhou, M. 2002. Social capital as a process: the meanings and problems of a theoretical metaphor. Sociological Inquiry, 72(2): 285-317.
Bhagavatula, S., Elfringd, T., Tilburgc, A.v., Gerhard, G. and van, d. B. 2010. How Social and Human Capital Influence Opportunity Recognition and Resource Mobilization in India's Hand loom Industry. Journal of Business Venturing, 25 (3): 245-260.
Blassingame, L. 1998.  Sustainable Cities: Oxymoron, Utopia, or Inevitability? The Social Science Journal, 35 (1): 1-13.
Coleman, J. S. 1988. Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociology. 94, 95–120.
Fidrmuc, J. and Gerxhani, K. 2008. Mind the gap, social capital, east and west, comparative economic. The William Davidson Institute, 36 (2): 264–286.
Findlay, T. 2014. Social Capital and Local Governance Regimes: Early Childhood Development Roundtables in British Columbia, The Innovation Journal: The Public Sector Innovation Journal, 19(1).
Forrest, R. and Kearns, A. 2001. Social cohesion, social capital and the neighbourhood .Urban Studies, 38(12): 2125–2143.
Fukuyama, F. 2001. Social capital, civil society and development. Third World Quarterly Journal, 22(1):7-20.
Goyal, A. and Ahkilesh, K.B. 2007. Interplay among innovativeness, cognitive intelligence, emotional intelligence and social capital of work teams. Team Performance Management, 13(7/8):206- 226.
House, J. S., Landis, K. R., Umberson, D. 1988. Social relationships and health. Science, 241, 540–545.
Ijaiya, M. A., Sakariyau, O. B., Dauda, C. K., Paiko, I. I. and Zubairu, U.M. 2012. Social Capital and Poverty Reduction in Nigeria: A Case Study of Minna Metropolis. Journal of Business and Social Science, 3 (12): 229- 236. 
Looman, W. S. and Shewikar, F. 2009. Psychometric properties and cross-cultural equivalence of the Arabic Social Capital Scale: instrument development study.  International Journal of Nursing Studies, 46 (1): 44–53.
Norris, T. and Pittman, M. 2000, The Health Community’s Movement and the Coalition for Healthier Cities and Communities. Public Health Reports, 115(2-3): 24-118.
Ozmete, E. 2011. Understanding of Social Capital with Ecosystem Approach. Journal of Academic Research, 3(3): 333-339
Storper, M. and Venables, A.J. 2004. Buzz: face-to-face contact and the urban economy. Journal of Economic Geography, 4 (4): 351–37
Suzuki, E., Takao, S., Subramanian, S. V., Komatsu, H., Doi, H. and Kawachi, I. 2010. Does low work place social capital have detrimental effect on worker’s health? Social science and Medicine, 70 (9): 1367- 1372.
Torfi, A., Kalantari, Kh. And Mohammadi, Y. 2011.  Effective components on social capital in rural production cooperatives in Koohdasht County of Lorestan Province. African Journal of Agricultural Research, 6(24): 5512-5519.
Woolcock, M. 1998.  Social Capital and Economic Development. Toward a Theoretical Synthesis and Policy Framework. Theory and Society, 27 (2): 151-208.
Westlund, H., Forsberg, A. and Höckertin, C. 2002. Social Capital and Local Development in Swedish  Rural Districts, Paper prepared for the 42 nd Congress of the European Regional Science Association Dortmund, Germany 27-31August.
Putnam,R. D., Leonardi, R. and Nanetti, R. Y. 1993. Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy, NJ: Princeton University Press, Princeton.
Narayan, D. and Pritchett, L. 1999. Cents and Sociability: Household Income and Social Capital in Rural Tanzania, Economic Development and Cultural Change, 47(4): 871-897.