نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا کیخا ¹
• جواد بذرافشان ²
• سیروس قنبری ³
• عالمه کیخا ⁴

¹ دانشجوی دکترای جغرافیا وبرنامه ریزی روستایی،دانشکده جغرافیا وبرنامه ریزی محیطی،دانشگاه سیستان وبلوچستان،زاهدان ،ایران.

² دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا وبرنامه ریزی روستایی،دانشگاه سیستان و بلوچستان،زاهدان ایران.

³ دانشیارگروه جغرافیای انسانی،دانشکده جغرافیا وبرنامه ریزی محیطی،دانشگاه سیستان وبلوچستان،زاهدان،ایران.

⁴ استادیار گروه مدیریت وکارآفرینی،دانشکده اقتصادومدیریت،دانشگاه سیستان وبلوجستان،زاهدان،ایران.

چکیده

وقوع حوادث طبیعی مانند سیلاب و زلزله در عرصه های جغرافیایی، به ویژه مناطق روستایی تاثیرات مخربی برجای می گذارد. به طوری که این گونه حوادث اغلب با تخریب منابع اقتصادی و امکانات رفاهی و زیستی، سلامت ساکنان را به خطر می اندازند و همیشه خطر جدی برای توسعه مناطق روستایی به شمار می‌روند. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی میزان برخورداری جامعه محلی از عوامل اقتصادی موثر بر تاب‌آوری در برابر مخاطرات محیطی در روستاهای منطقه سیستان می‌باشد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، جامعه آماری تحقیق حاضر شامل تمامی سرپرستان خانوراهای 373 روستای بالای 50 خانوار در منطقه سیستان بود که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 189 نفر از سرپرستان خانوارها به روش تصادفی طبقه‌ای به عنوان نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزارهای SPSS و WASPAS و Arc GIS استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون رگرسیون در خصوص تأثیر عوامل اقتصادی بر تاب‌آوری اجتماعات روستایی در منطقه سیستان حاکی از آن است که میزان همبستگی چندگانه بین عوامل اقتصادی و تاب‌آوری برابر با ضریب تعیین (R2=0.003) می‌باشد که نشان می‌دهد عوامل اقتصادی هیچ تأثیری برتاب‌آوری روستاییان در منطقه سیستان ندارد. همچنین نتایج حاصل از تکنیک رتبه‌بندی WASPAS موید آن است که، روستائیان واقع در شهرستان‌های نیمروز و هیرمند دارای بیشترین میزان تاب‌آوری اقتصادی در برابر مخاطره طبیعی و روستائیان واقع در شهرستان هامون دارای کمترین میزان تاب‌آوری اقتصادی در برابر مخاطرات طبیعی می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

• تاب آوری"
• مخاطرات محیطی"
• عوامل اقتصادی"
• روستائیان"
• "
• منطقه سیستان"

موضوعات

• جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

عنوان مقاله [English]

Spatial analysis of the extent to which the local community has economic indicators affecting resilience against environmental hazards (Case study: villages of Sistan region)

نویسندگان [English]

• zahra keikha ¹
• javad Bazrafshan ²
• sirous ghanbari ³
• Aleme Keikha ⁴

¹ PhD student in Geography and Rural Planning, Faculty of Geography and Environmental Planning, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran.

² Associate Professor, Department of Geography and Rural Planning, Faculty of Geography and Rural Planning, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran.

³ Associated Professor in Human Geography ,Faculty of Geography and Environmental Planning,University of Sistan and Bluchestan,Zahedan,Iran.

⁴ Assistant Professor, Department of Management and Entrepreneurship, Faculty of Economics and Management, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran.

چکیده [English]

Occurrence of natural disasters such as floods and earthquakes in geographical areas, especially in rural areas, has devastating effects. Such incidents often endanger the health of residents by destroying economic resources and welfare and biological facilities, and those are always a serious threat to the development of rural areas. In this regard, the purpose of this study is the spatial analysis of the extent to which the local community has economic factors affecting resilience against environmental hazards in the villages of Sistan region. This research has been done by descriptive-analytical method. The statistical population of the present study included all heads of households in 373 villages wich had more than 50 households in Sistan region. Using Cochran's formula, 189 household heads were randomly selected as a sample. In order to analyze the data, SPSS, WASPAS and Arc GIS software were used . The results of regression test on the effect of economic factors on the resilience of rural communities in Sistan region indicate that the degree of multiple correlation between Economic factors and resilience is equal to the coefficient of determination (R2 = 0.003) which shows that Economic factors have no effect on the productivity of villagers in the Sistan region. Also, the results of WASPAS ranking technique confirm that the villagers located in Nimroz and Helmand counties have the highest rate of economic resilience against natural hazards and the villagers located in Hamoon county have the lowest rate of economic resilience against risks which They are natural.

کلیدواژه‌ها [English]

• Resilience"
• Environmental hazards"
• Economic factors"
• Villagers"
• "
• Sistan region"