نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ،خوارزمی،تهران،ایران

2 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

یکی از وظایف اصلی و مهم برنامه ریزان در نواحی روستایی، تخصیص زمین به کاربری های گوناگون باتوجه به نقش و کارکرد و میزان تاثیرگذاری هرکدام از کاربری ها بر یکدیگر است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تحولات کاربری اراضی روستایی است.روش تحقیق توصیفی و تحلیلی میباشد که با استفاده از نقشه و پرسشنامه به بررسی موضوع پرداخته است. در این تحقیق تغییرات کاربری اراضی 4 روستای دهستان کوهسنگی طی 20 سال اخیر مورد بررسی قرار گرفته است . که تغییرات کاربری پیرامون روستایی با تهیه نقشه با استفاده از نرم افزار ENVI و Arc map مورد بررسی قرار گرفته است همچنین برای بررسی تغییرات درون بافت روستایی و ارزیابی میزان سازگاری این تغییرات از پرسشنامه که توسط 60 نفر از خبرگان محلی پر شده است که با استفاده از نرم افزارspss تحلیل شده است.نتایج بدست آمده نشان میدهد که در فاصله10 ساله اول تحقیق بیشترین رشد تغییر کاربری در کاربری مسکونی صورت گرفته و کمترین تغییر کاربری در کاربری غیرگیاهی و در بازده زمانی 10 ساله دوم تحقیق دو کاربری مسکونی و مرتع و علفزار با کمترین تغییر کاربری نسبت به دیگر کاربری نسبت به ده ساله اول داشته اند. همچنین با ارزیابی تناسب تغییرات کاربری با شاخص سازگاری با استفاده از3 مولفه امنیت عمومی ، منظر و چشم انداز و محیط زیست نتایج بدست امده بدین صورت است که در مولفه امنیت عمومی و منظر و چشم انداز کاربری های مذهبی، مسکونی سازگاری بیشتری نسبت به دیگر کاربری ها داشته و در مولفه محیط زیست کاربری فضای سبز سازگاری بیشتری نسبت به دیگر کاربری ها دارد

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating land use developments in rural areas of Taybad city Case study: Koohsangi village

نویسندگان [English]

  • fateme nemati jowzeghani 1
  • Vahid Riahi 2

1 Master student of Geography and Rural Planning, Kharazmi, Tehran, Iran

2 Associate Professor of Geography and Rural Planning Kharazmi University, Tehran, Iran

چکیده [English]

One of the main tasks of planners in rural region is to allocate land to different uses according to the function and the impact of each function on each other. The aim of this study is to investigate usage progression of rural fields. The research method is descriptive and analytical, which has been studied using a map and a questionnaire. In this land study, conversion function have been studied in four villages: Jozghan, Hosseini, Soran and Kohjeh of Kuhsangi village, during the last 20 years. Which has examined land usage changes around the villages by preparing a map in ENVI and ARC MAP software. In addition, to investigate the conversions within the rural ground and evaluate the compatibility of these changes through a questionnaire that was fulfilled by 60 endemic persons using purposive random sampling and analyzed using SPSS software. The results show that in the first 10 years of the research, the highest growth of land usage conversion occurred in residential use and the least change was in non-vegetation land and in residential usage, rangeland was with the least change in usage in the second 10 years of research unlike to others in the first 10 years. Also, by evaluating the conversion indicator of compatibility indicator with using the three components of public security, village vision and environment, the results are as follows: according to the public security and village vision, residential-religious usage are more compatible than other usages and due to environment, Greenbelt is more compatible than other usages

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural Planning
  • Land Usage conversion
  • Land Allocation
  • Taybad town
ابراهیم زاده، ع، بذرافشان، ج و حبی زاده لمسو، ک. 1389. تحلیل و ارزیابی کاربری اراضی روستاشهرهای­کوچک در ایران با استفاده از  GIS مطالعه موردی خوشرود پی بابل، مجله مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای ­2(5): 111-138.
ابراهیمی، م و زنده دل ثابت، ش. 1396. ارزیابی کمی و کیفی کاربری اراضی شهری مطالعه موردی: محله شیخ علیخان منطقه سه شهر اصفهان، سومین کنگره بین المللی علوم زمین و توسعه شهری و اولین کنفرانس هنر، معماری و مدیریت شهری، تهران، دبیرخانه دایمی کنفرانس، ایران.
احمدپور، ا.، علوی، ا .1393. شناسایی و تحلیل مؤلفه­های مؤثر در تغییر کاربری اراضی کشاورزی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان ساری)، مجله پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، ­3(5):109-120.
اکبری، س.، و بمانیان، م. 1387. اکوتوریسم روستایی و نقش آن در توسعه پایدار روستای کندوان، روستا و توسعه، 11(1):131-150 .
براتی، ع.، اسدی، ع.، کلانتری، خ.، آزادی، ح. 1395. طراحی مدل معادلات ساختاری و تلفیقی علل و اثرات تغییر کاربری اراضی کشاورزی در ایران، نشریه علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 12(1): 21-37.
بریمانی، ف.، تبریزی، ن.، و کریمی رستگار، م. 1395. اثرات زیست محیطی تغییر کاربری اراضی ناشی از فعالیت­های گردشگری (مطالعه موردی: نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان تنکابن). جغرافیا، 14­(49): 5-20.
خاکپور، ب.، ولایتی، س.، و کیانژاد، ق. 1386. الگوی تغییر کاربری اراضی شهر بابل. مجله جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، 5(9): 45-64.
دنیایی داریان، م.، و ریاحی، و. 1400. بررسی و تحلیل فضایی مکانی تغییرات کاربری اراضی (نمونه موردی:شهرستان آذرشهر). جغرافیا و روابط انسانی، 2­(12):183-200.
زیاری، ک .1381. برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات. دانشگاه یزد. 248.
سعیدی، ع. 1377. مبانی جغرافیای روستایی، تهران: انتشارات سمت. 192.
شکویی،ح.1380. دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری، چاپ دوم، انتشارات سمت، تهران. 480.
صادقلو ، ط. سجاسی قیداری، ح . حسینی کهنوج، س. یزدانی مروی لنگری، خ. 1397. پیشران­های کلیدی تغییر کاربری اراضی کشاورزی و اثرات آن بر نواحی روستایی مورد: دهستان میانجام در شهرستان تربت­جام، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 8(2): 45-72.
عبدللهی، ج.  رحیمیان، م. دشتکیان،ک و  شادان، م. 1385،بررسی اثرات زیست محیطی تغییر کاربری اراضی روی پوشش گیاهی در مناطق شهری با بکارگیری تکنیک سنجش از دور، فصلنامه علوم و تکنولوژی سنجش از دور، فصلنامه­ی علوم و تکنولوژی محیط زیست، 8­(2):1-6.
غفاریی، ر. 1393. طرح­های هادی روستایی و تغییر کاربری اراضی مطالعه موردی: روستاهای دهستان چمرود (شهرستان لنجان، استان اصفهان)، جغرافیا (فصلنامه علمی ـ پژوهشی و بین المللی انجمن جغرافیای ایران )، 13­(45): 1393.
فرامرزی، م. یعقوبی، ث و کریمی، ک.1393. اثر تغییرات کاربری اراضی روی افت تراز آب زیرزمینی مطالعه­ی موردی دشت دهلران استان ایلام، 2(10): 55-64.
فعال جلالی، الف و قاسمی، م.1399. ارزیابی سازگاری کاربری زمین در سکونتگاه­های روستایی مقصد گردشگری(مطالعه موردی: شهرستان بینالود)، نشریه علمی – پژوهشی برنامه­ریزی توسعه کالبدی، 5(1): 79-99.
کلالی مقدم. 1394. بررسی عوامل مؤثر بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی نمونه موردی: مناطق روستایی شهرستان رشت، نشریه پژوهش و برنامه­ریزی مشیری و قماش پسند، 1391 تحلیلی پیرامون اثرات و پیامدهای تغییر کاربری اراضی کشاورزی در روستاهای بخش مرکزی شهرستان لاهیجان در دهه اخیر، مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه های انسانی (چشم انداز های جغرافیایی) روستایی، 4(1): 33-49.
مطیعی لنگرودی، ح. رضوانی، م.، و کاتب ازگمی، ز. 1391. بررسی اثرات اقتصادی تغییر کاربری در نواحی روستایی، مطالعه­ی موردی: دهستان لیچارکی حسن رود بندر انزلی، نشریه پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، 1(1): 1-23.
مقدسی، ی و ریاحی، و. 1400، بررسی تحولات کاربری اراضی در نواحی روستایی شهرستان اشتهارد، جغرافیا و روابط انسانی، 4(1): 240-262.
مقیمی، م و بایاری، ع. 1389. بسترهای زمینخواری و روش­های مقابله با آن، فصلنامه علمی کارآگاه، 3(11): 109-128.
مهدیزاده، ج. 1379. برنامه­ریزی کاربری زمین از دیدگاه توسعه­ی پایدار، مهندسین مشاور فرنهاد، نشریه­ی جستارهای برنامه­ریزی و طراحی شهری، تهران، 9(22): 5-18.
میمندی پاریزی، ص و کاظمی نیا، ع 1394. ارزیابی سازگاری کاربری اراضی بر اساس مدل  GIS-AHP و بررسی الگوی توزیع کاربری­ها و تأثیرات آن­ها بر کیفیت زندگی شهری، جغرافیا و آمایش شهری-منطقه ای، 5 (17)،209-226.
Briassoulis, H. 2001. Analysis of Land Use Change: Theoretical and Modeling Approaches, The Web Book of Regional Science, Regional Research Institute, West Virginia University.
Geist, H.J. and Lambin, E.F. 2002. Proximate Causes and Underlyng Driving Forces of Tropical Deforestation. BIOSCIENCE 52 (2).
Hall, Peter. 1992. urban and regional Planning Routledge,London.
Longley, P. A. & Mesev, V. (2000)."On the measurement and generalization of urban form Environment and Planning ," Tourism Management. No. 32, pp. 473-488.
Lingjun, L. 2008. Study on land use suitability assessment of urban-rural planning based on remote sensing——a case study of liangping in chongqing. (ISPRS 2008), 8397-8403.
Mao, X., Meng, J., & Wang, Qi. 2014. Modeling the effects of tourism and land regulation on land-use change in tourist regions: A case study of the Lijiang River Basin in Guilin. China, Land Use Policy, 41, 368–377
Raffaele, P., and Leone, A. and Boccia, L. 2009. Land Cover and Land Use Change in the Italian Central Apennines: A Comparison of Assessment Methods, Applied Geography, 29(1): 35–48