راهبردهای توسعه روستایی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

فرم های نشریه

راهنمای نویسندگان

مطالعه پیامدهای اجتماعی و اقتصادی شهرک‌های صنعتی بر نواحی روستایی مورد مطالعه: شهرک‌های صنعتی شهرستان ارومیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد دانشکده ادبیات و علوم انسانی گروه جامعه شناسی

2 استاد و عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد،

3 دانشیار و عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

صنعتی شدن نقش عمده‌ای در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع روستایی دارد. در فرایند توسعه صنعتی، استقرار پدیده شهرک صنعتی به عنوان یکی از راهبردهای توسعه روستایی شناخته می‌شود. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و بررسی میزان اثر ابعاد اجتماعی و اقتصادی استقرار شهرک صنعتی فاز یک و دو، در نواحی روستایی شهرستان ارومیه صورت گرفته است. روش پژوهش، شبه آزمایشی است که با استفاده از طرح پس‌آزمون مورد سنجش قرارگرفته‌اند. جامعه آماری شامل روستائیان نواحی همجوار و غیرهمجوار شهرک‌های صنعتی است. حجم نمونه، تعداد 400 نفر از ساکنان روستاهای اطراف شهرک صنعتی به عنوان نمونه گروه آزمایش (از روستاهای الیاس‌آباد، قهرمانلوی سفلی و جارچیلو) و بعلاوه 400 نفر از افراد روستائی خارج از ناحیه شهرک‌های صنعتی ( از روستاهای کشتیبان، تازه‌کند و میاوق) نمونه گروه شاهد انتخاب شدند.نتایج تحقیق نشان داد که دو منطقۀ مورد بررسی یعنی روستاهای مجاور شهرک صنعتی و روستاهای دور از شهرک صنعتی به لحاظ پیامدهای اقتصادی و اجتماعی با یکدیگر متفاوت هستند. در ابعاد پیامدهای اقتصادی، میانگین روستاهای مجاور (بهبود اقتصادی (30/6)، اشتغال زایی (13/5)، رضایت شغلی (7) بیشتر از روستاهای دور از شهرک (بهبود اقتصادی (25/8)، اشتغال زایی (10/8)، رضایت شغلی (5/9) بود. این تفاوت، با استفاده از مقادیر مربوط به آزمون تی دو نمونه‌ای مستقل معنادار شده است. به طورکلی میانگین این متغیر در روستاهای مجاور شهرک (51/1) و در روستاهای دور از شهرک (42/6) ارزیابی گردید. نتایج، همچنین نشان می‌دهد که، همزمان با کاهش مهاجرت و افزایش کیفیت زندگی در روستاهای مجاور شهرک، افزایش آسیب‌های اجتماعی در این روستاها مشاهده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study of social and economic impacts of industrial estates on rural areas Case study: Industrial estates of Urmia city

نویسندگان [English]

  • TOHID Alizadeh 1
  • Mohammad Mazlom khorasani 2
  • Aliakbar Majdi 3

1 Ferdowsi University Mashhad

2 Professor and Faculty Member, Department of Sociology, Faculty of Literature and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad

3 Associate Professor and Faculty Member, Department of Sociology, Faculty of Literature and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Industrialization plays a major role in the economic and social development of rural communities. In the process of industrial development, industrial estates is recognized as one of the strategies for development of rural communities. The aim of this study was to identify and evaluate the effects of social and economic dimension of phase one and two industrial estates on rural areas in Urmia city. The research method is quasi-experimental which has been evaluated using a post-test design of two experimental and control groups. The statistical population includes village's adjacent to the industrial estates (Ghahramanlou Sofla, Ilyas Abad and Jarchilo) and non-adjacent areas of the industrial estate (Keshtiban, Miyavogh and Tazekend). The results showed that the two areas study, namely the villages adjacent to the industrial estates and the villages far from the industrial estates are different in terms of economic and social consequences. In terms of economic impacts, the average of adjacent villages (economic improvement (30/6), employment (13/5), job satisfaction (7)) was more than villages far from the estates (economic improvement (25.8), employment (10/8), job satisfaction (5/9). This difference was made significant by using the values of the t-test of two independent samples. In general, the average of this variable was evaluated in the villages adjacent to the town (51/1) and in the villages far from the town (42/6). The results also show the impact of the industrial estates on the dimensions of social consequences in the sense that, along with the decrease in migration and increase in the quality of life in the villages adjacent to the estate, enhancement of social harms is also observed in these villages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural development
  • small scale industries
  • social and economic impacts
  • Urmia industrial estates
مراجع
افتخاری، ع. و طاهرخانی، م. 1381، استقرار صنعت در روستا و نقش آن در رفاه مناطق روستایی، فصلنامه مدرس علوم انسانی، 6 (2): 22-1.
ازکیا، م و غفاری.غ. 1383، توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران، تهران: نشر نی.
فاضل، ر. (ترجمه)، 1386، روش تحقیق درعلوم اجتماعی، ارل، ببی، تهران: سمت
بذرافشان، ج. رضایی، س و منصوری دانشور. م.ر. 1392، ارزیابی اثرات استقرار واحدهای صنعتی بر اقتصاد روستایی (مطالعة موردی: بخش مرکزی شهرستان فیروزآباد، استان فارس)، پژوهش و برنامه ریزی روستایی، 2(4): 258-233.
تقیلو، ا. 1393، تحلیل علی توسعه یافتگی و توسه نیافتگی سکونتگاههای روستایی، مطالعه موردی: بخش مرکزی ارومیه، فصلنامه برنامه ریزی منطقه­ ای، 4(15): 102-85
تولایی، س. 1388، درآمدی بر مبانی جغرافیای اقتصادی، تهران : انتشارات جهاد دانشگاهی
جمشیدی، ع. تقدیسی، ا. غلامی، ع و جمشیدی، م. 1390 "ارزیابی اثرات شهرک صنعتی بر توسعه روستاهای پیرامون مطالعه موردی: شهرک صنعتی شباب،  فصلنامه برنامه ریزی منطقه­ای، 1(4): 27-15.
حمزه ئی، م. شایان، ح و بوذرجمهری، خ. 1393، ارزیابی اثرات اجتماعی شهرکهای صنعتی بر نواحی روستایی مورد: شهرک صنعتی خیام نیشابور، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 3 (9): 163-149.
حیدری، ا. 1381، توسعه و موانع توسعه در ایران، تهران:  گفتمان
دانایی، ع. ولی شریعت پناهی،م و مهدوی، م. 1397. سنجش کیفیت زندگی در نواحی روستایی (دهستان بهمئی کهگولیه و بویراحمد)، پژوهشهای جغرافیای انسانی، 50(3) :747-727.
سرور امینی، ش. کلانتری،خ و اسدی، ع.1389. بررسی اثرات شهرک صنعتی اشتهارد بر توسعه روستاهای همجوار، نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 24(2) : 238-2
رامین، ع. (ترجمه). 1372. کوچک زیباست، ارنست، شوماخر،  تهران: انشارات سروش.
صحراییان،م. 1380، اقتصاد ایران، ساماندهی صنایع کوچک،طرحی در بازسازی ساختار اقتصاد ایران، انتشارات معارف
طاهرخانی، م. 1380. نقش نواحی صنعتی در توسعه نواحی روستایی، مطالعه موردی: نواحی صنعتی در استان مرکزی، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی، 33(40): 46-33.
قلی‌زاده، و. قاسمی، ی و مهدی زاده، ح.1396. چگونگی ارزیابی کیفیت زندگی در بین روستائیان حومه ارومیه، فصلنامه توسعه اجتماعی، 11(4) : 154-131.
قدیری معصوم، م. رضوانی، م.ر و حاجیلو، م. 1394. ارزیابی تأثیر شهرک های صنعتی بر کیفیت زندگی نواحی روستایی پیرامونی، مورد مطالعه شهرک صنعتی شریف، شهرستان ابهر، پژوهش­های جغرافیای انسانی، 47(2) : 313-297.
راغفر، ح. و هاشمی، م ح، (ترجمه).1397. راهبردهای توسعه اقتصادی، گریفین، کیت، چاپ ششم، تهران: نشر نی
صبوری، م. 1382. جامعه شناسی، آنتونی گیدنز، تهران : نشر نی
مخیری، ن.، تاج، ش.، استعلاجی. ع. و مطیعی لنگرودی، ح. 1398. ارزیابی اثرات اجتماعی ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی در شهرک های صنعتی بر نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرک های صنعتی شهرستان گرگان)، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا، 10(1): 728-715.
مشیری، ر و آذرباد، ن. 1386. پیامدهای استقرار نواحی صنعتی در مناطق روستایی: مطالعه موردی روستای کمرد در دهستان سیاهرود تهران، فصلنامه روستا و توسعه، 10(3): 194-182.
مطیعی‌لنگرودی، ح و نجفی کانی، ع. 1385. بررسی  و ارزیابی اثرات شهرک ها و نواحی صنعتی  در توسعه اقتصادی و اجتماعی ماطق روستائی، نمونه موردی: شهرستان بابل، فصلنامه پژوهش­های جغرافیایی، 38(58): 165-147.
مطیعی‌لنگرودی، ح و نجفی کانی، ع. 1390. توسعه و صنعتی سازی روستا (نظریه­ها، روش­ها و راهبردهای توسعه صنعتی) انتشارات دانشگاه تهران ، چاپ اول
مطیعی‌لنگرودی، ح. 1380. اثرات اقتصادی، اجتماعی شهرکهای صنعتی در نواحی روستایی مطالعه موردی: شهرک صنعتی مشهد، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 16 (2) : 38-21.
مهدوی، ا.، و عزیزمحمدلو، ح. 1395، سرمایه اجتماعی و توسعه صنعتی در ایران، تهران: نی
نیکویی‌فرد، م. 1398. ارزیابی پیامدهای نواحی صنعتی بر توسعه روستایی، نمونه موردی: روستای خیرآباد استان مرکزی، فصلنامه پژوهش‌های برنامه و توسعه، 1 (2) : 96-61.
یاری‌حصار، ا. بوچانی، م ح و محمدی، ز. 1396. ارزیابی نقش شهرک صنعتی البرز در شاخص های توسعه پایدار روستایی، مجله پژوهش و برنامه ریزی روستایی، 6 (19): 78-59.
Alexius, A.P., 2001, The Singapore Entrepreneurial State In China A Sociological Study of The Suzhou Industrial Park (1992-1999), Ph.D. Thesis In London School Of Economics And Political Science, Published by ProQuest LLC.
Andreas M. H., Marija J., Romain .F. Bernard Y. 2015, A Conceptual Framework For Eco-Industrial Parks, International Conference, Published Online: https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-01270893
Andrade, A.D., 2009. Interpretive research aiming at theory building: Adopting and adapting the case study design. The qualitative report, 14(1), p.42.
Andris.O. Valdis.A, 2021, Reginal Center Development Management Factors: Case Study of LIEPAJA, Engineering for Rural Development Jelgava 26: 1168-1175.
Giddens, A., 1987. Social theory and modern sociology. Stanford University Press.
Chandra, R., 2003. Industrialization and development in the Third World. Routledge.
Elfi, K. & Adrimas; S. 2019, Potential analysis of small and medium industries (SMIs) In Lima Puluh Kota Regency, West Sumatr, Jurnal Perspektif Pembiayaan dan Pembangunan Daerah,6 (5):583-594
Foss, O., 1997, Establishment  structure, Job Flows and Rural Employment, Rural employment in OECD countries , chapter 16: 239-254.
Jin.L.H, Fang.Y, Ting.Ch. 2009, Industrial park efficiency in Taiwan, Journal of Information & Optimization Sciences, 30 (1): 63–86   
Hag, M.T., 1979, “Industrialization in Relation to Integrated Rural Development With Reference to Bangladesh” Industry & Development, 4:  51-67.
Hag, S, 1994, Global industrialization: A Developing country perspective, industrial ecology and global change. Cambridge University Press. 
Huang, Z., Xiaobo Z.and Yunwei Z, 2008. “The Role of Clustering in Rural Industrialization: A Case Study of Wenzhou’s Footwear Industry.” China Economic Review,19 (3): 409-420
Hung S.P & Shishir, K, 2012, Key characteristics of Eco-industrial Parks in South Korea, Report number: 4 (3): 24-27
Jarmila V., 2010, Industrial Parks-History, Their Present and Influence on Employment, January 2010 Review of Economic Perspectives, 10 (1): 41-58 
Lee, D., 2001. Diversification of the Rural Economy :A Case Study on Rural Industrialization in the Republic of Korea. Japan Program/INDES 2001 Conference, Japan
Lilian, B. E.V. & Allesandra. M. 2009, Eco-industrial park development in Rio de Janeiro, Brazil: A tool for sustainable development, Journal of Cleaner Production . 17 (7): 653-661
Manal.M, 2005, Economic Research Forum Selected Papers From, The 11th Annual Conference, www.researchgate.net/ available in https://b2n.ir/h64321
Parikh, A., 1996, "Impact of Rural Industrialization On Village Life: A Social Accounting Matrix Approach,’’ Economic Development And Cultural Change, 44 (2):351-377
Rau, S. K, 1985, Rural Industrialization: Policy & Programmes in Four Asian Countries, Asian Productivity Organization, Tokyo
Raymond P. & E. Cohen-Rosenthal, 1998, Designing eco-industrial parks: a synthesis of some experiences, Journal of Cleaner Production .6 (3-4):181-188.
Rizwanul, I. Jin, H. 1994,” Rural Industrialization: An Engine of Prosperity in Post reform Rural china”, World Development;  22 (11): 1643-1662
Rinku,D. Ashim Kumar. D, 2011. Industrial Clusters: An Approach for Rural Development In North East India, International Journal Of Trade, Economics And Finance.2 (2): 161-165.
Rogers, D. 1978, ”Industrialization, Income Benefits and the Rural community”   Rural Sociology; 16 (3):250-264.
Subhamoy, B.2018, Small Scale Industries in India: OPPORTUNITIES AND CHALLENGES, International Journal of Creative Research Thoughts, 6(1):337-341
Thi Y. L., Van H. P, Thanh Th., Minh H. Ph.amd and Quyet T. D, 2019, The effect of industrial park development on people’s lives, Management Science Letters , 10 (7):1487–1496
Thanh.T.c , Tuan.A.N 2021, Development of industrial parks and a new live hood strategy for the people in Vietnam, Problems and Perspective In Management,19(1): 721-730.
UNIDO, 1984. The role of small and medium scale industries in OIC member states; UNIDO/IS.  487 :1-89
Unido, 2017, Implications Handbook for Eco industrial Park, Publisher: https://www.researchgate.net/publication/323286871
Wang, M., Webber. M., Finlayson, B., & Barnett, J. 2008, Rural industries and water pollution in China. Journal of Environmental Management, 86(4): 648.-659.
راهبردهای توسعه روستایی
دوره 8، شماره 4 - شماره پیاپی 32
دی 1400
صفحه 399-418
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار