نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی اقتصاد کشاورزی، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان

2 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان

چکیده

توسعه گردشگری روستایی می­تواند فرصت­هایی نظیر رشد اقتصادی، توسعه فرهنگی- اجتماعی، بهبود کیفیت زندگی و حفظ منابع طبیعی، فرهنگی و محیط­زیست را برای جوامع روستایی به ارمغان ­آورد. در این راستا، شناسایی روستاهای مستعد و برنامه­ریزی برای توسعه گردشگری در این مناطق ضروری است. در این پژوهش روستاهای دارای جاذبه گردشگری شهرستان لاهیجان در استان گیلان شناسایی شد و رتبه­بندی این روستاها برمبنای هشت معیار و 30 زیرمعیار و اطلاعات جمع­آوری شده از سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان گیلان در سال 1397 صورت گرفت. به‌منظور تعیین وزن شاخص­های مورد استفاده، نظر 10 نفر از کارشناسان و خبرگان حوزه گردشگری با استفاده از الگوهای رهیافت­های تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل سلسله مراتبی فازی، تجزیه و تحلیل شد. پس از شناسایی 10 روستای شاخص گردشگری در سطح شهرستان لاهیجان، برای اولویت‌بندی این روستاها از روش­های ارزیابی نسبت تجمعی، ارزیابی مجموع حاصل ضرب کلی وزنی و راه­حل سازش ترکیبی استفاده شد. نتایج حاصل از تعیین وزن معیارها نشان داد که معیارهای ویژگی‌های طبیعی روستا و اقتصادی به ترتیب دارای بالاترین و پایین‌ترین اهمیت می­باشند. براساس نتایج حاصل از سه رهیافت اولویت­بندی، روستای شیخانور با جاذبه‌های گردشگری بقعه‌ی شیخ زاهد گیلانی و غار شیخانور، رتبه اول را در میان روستاهای مورد بررسی به خود اختصاص داد. توسعه زیرساخت­ها و زیربناهای گردشگری در روستاهای هدف گردشگری شهرستان لاهیجان براساس اولویت ارائه شده در پژوهش حاضر می­تواند مساعدت بخش گردشگری به اقتصاد شهرستان را بهبود دارد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Identification and Prioritization of Villages with Tourism Attractions in Lahijan County

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Gholizadeh 1
  • Mohammad Kavoosi Kalashami 2

1 BSc in Agricultural Economics, Department of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Sciences, University of Gilan

2 Assistant Professor of Agricultural Economic Department, Faculty of Agricultural Sciences, University of Gilan

چکیده [English]

Rural tourism development can bring opportunities to rural communities such as economic growth, socio-cultural development, quality of life improvement and preservation of natural, cultural and environmental resources. So, identifying talented villages and planning for tourism development in these areas is essential. In this study, villages with tourism attractions in Lahijan County of Guilan province were studied and ranked based on 30 indices in eight general categories using information collected from management and planning organization of Guilan Province in 2018. In order to determine the weights of the understudy indices, the views of 10 experts, were analyzed using analytic hierarchy process and fuzzy analytic hierarchy process. Then, in order to prioritize the 10 selected villages of Lahijan County, additive ratio assessment, weighted aggregated sum product assessment and combined compromise solution, were used. The results of the criteria weighting showed that the criteria of natural features of the village and the economic criteria had the highest and the lowest importance, respectively. The results of three ranking methods showed that Sheikhanvar village with the tourism attractions of Sheikh-Zahed Guilani tomb and Sheikhanvar cave ranked first among all other villages. Development of tourism infrastructures in tourism target villages of Lahijan County based on the priority presented in this study can improve the tourism sector's contribution to the economy of Lahijan County.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural Tourism
  • Multi Criteria Decision Making
  • Ranking
  • Paired Comparisons
آخوندنژاد، آ. و ساراداز، ب. 1396. رفتار محیط دوستانه گردشگران طبیعت محور: مورد تالاب بین­المللی. فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، 12(40): 170-155.
اقاجانی، م. و فراهانی­فرد، س. 1394. گردشگری مذهبی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: ایران). فصلنامه سیاست­های راهبردی و کلان، 3(9): 66-43.
ابراهیم­زاده، ع.، کاظمی، ش. و اسکندری­ثانی، م. 1390. برنامه­ریزی استراتژیک توسعه گردشگری با تأکید بر گردشگری مذهبی (مطالعه موردی: شهر قم). پژوهش­های جغرافیای انسانی، 19(4): 141-115.
اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گیلان. 1397. گزارش آمایش گردشگری استان گیلان.
بدری، س.ع. و یاری­حصار، ا. 1388. انتخاب منطقه نمونه گردشگری با استفاده از روش AHP نمونه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد. تحقیقات جغرافیایی، 24(4): 84-55.
پاپلی­یزدی، م.ح. 1386. گردشگری (ماهیت و مفاهیم). انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، تهران.
پورطاهری، م.، فتاحی، ا.، نعمتی، ر. و آدینه­وند، ا. 1395. تبیین مزیت های استفاده از مدل ترکیبی تصمیم­گیری WASPAS در مکان­یابی روستاهای هدف گردشگری (مطالعه موردی: گردشگری استان لرستان)، مجله برنامه­ریزی آمایش فضا، 20(2):140-115.
حیدری­چیانه، ر. 1387. مبانی برنامه­ریزی صنعت گردشگری، انتشارات سمت، تهران، 296 ص.
حیدری­سورشجانی، ر.، کیانی­سلمی، ص. و باسره، ه. 1397. ارزیابی و اولویت­بندی روستاهای هدف گردشگری با استفاده از فنون تصمیم­گیری چند معیاره مطالعه موردی: شهرستان کرج، فصلنامه مدیریت گردشگری، 13(43): 140-101.
خاتون­آبادی، س.ا. و راست‌قلم، م. 1390. سنجش ارکان چهارگانه‌ی گردشگری روستایی با استفاده از تکنیک SWOT مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری استان چهارمحال و بختیاری. اقتصاد و توسعه کشاورزی، 25(3): 338-330.
رحیمی، د. و رنجبردستانی، ر. 1391. ارزیابی و اولویت­بندی جاذبه­های اکوتوریسم روستاهای هدف گردشگری استان چهارمحال و بختیاری. مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه‌ای، 4(2): 150-131.
رکن­الدین افتخاری، ع. و مهدوی، د. 1385. راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT در دهستان لواسان کوچک. فصلنامه علوم انسانی، 2(2): 31-1.
رنجبردستانی، م. 1390. ارزیابی و اولویت­بندی مناطق نمونه­ی گردشگری (مطالعه­ی موردی استان چهارمحال و بختیاری)، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
عبداللهی، ه.، متین­خواه، س.ح.، بشری، ح. و حسینی، س.م. 1391. تعیین اولویت‌های گردشگری در منطقه گاوخونی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی. نشریه محیط‌زیست طبیعی، مجله منابع طبیعی ایران، 65(1): 111-95.
قهرمانی، م. 1391. توسعه گردشگری پایدار روستایی و جایگاه باارزش بافت‌های روستا مطالعه موردی روستای سیمین شهر همدان. فضای گردشگری، 1(2): 80-65.
قنبری، ی.، کماسی، ح.، جمینی، د. و آریان­پور، آ. 1391. شناسایی و اولویت‌بندی جاذبه‌های گردشگری شهرستان روانسر بر اساس پتانسیل جذب گردشگر. جغرافیا و پایداری محیط، 8(2): 86-65.
کاظمیه، ف.، صدیقی، ح. و چیذری، م. 1395. اولویت‌بندی روستاهای دارای جاذبه گردشگری در استان آذربایجان شرقی با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی. فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، 3(1): 38-23.
محمدی، م. و میرتقیان­رودسری، س.م. 1396. شناسایی و اولویت­بندی عوامل مؤثر بر شکل­گیری خانه­های دوم روستایی (مورد مطالعه: مجموعه­ی روستای جواهرده رامسر). پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، 6(2): 140-125.
میرزائی، ح.، فلاح­تبار، ن. و استعلاجی، ع. 1397. ارائه الگوهای بهینه توسعه گردشگری در روستاهای هدف گردشگری ایران مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری استان گیلان. فصلنامه جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای)، 9(1): 362-347.
میرکتولی، ج. و مصدق، ر. 1389. بررسی وضعیت گردشگری روستایی و نقش آن در رونق صنایع‌دستی در دهستان استرآباد جنوبی شهرستان گرگان. مجله­ی مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه­ای، 2(7): 154-137.
نعمت‌اللهی،ز.، مجاوریان، س.م. و حسین زاده، م. 1395. اولویت‌بندی روستاهای هدف گردشگری در استان مازندران. نشریه اقتصاد توسعه کشاورزی، 30(3): 226-218.
نوری، غ. و تقی­زاده، ن. 1392. اولویت‌بندی مناطق نمونه گردشگری جهت سرمایه‌گذاری و توسعه منطقه‌ای در شمال غربی استان کرمانشاه. مطالعات مدیریت گردشگری، 8(27): 100-73.
Liu, A. 2006. Tourism in rural areas: Kedah, Malaysia. Tourism Management. 27(5): 878-889.
Bali, A., Monavari, S.M., Riazi, B., Khorasani, N. and Kheirkhah Zarkesh, M.M. 2015. A spatial decision support system for ecotourism development in Caspian Hyrcanian mixed forests ecoregion. Boletim de Ciências Geodésicas. 21(2): 340-353.
Brauers, W.K.M. and Zavadskas, E.K. 2009. Robustness of the multi-objective MOORA method with a test for the facilities sector. Technological and Economic Development of Economy: Baltic Journal on Sustainability. 15:352–375.
Dominguez, T., Darcy, S. and Gonzales, A. E. 2014. Competing for the disability tourism market: A comparative exploration of the factors of accessible tourism competitivenece in Spain and Australian. Tourism Management. 47: 261-272.
Kim, K. 2012. The Effects of Tourism Impacts upon Quality of Residents in the Community. PhD Dissertation. Blacksburg, Virginia: Faculty of the Virginia Polytechnic Institute and State University, Virginia, USA.
Kostas, E. 2002. Rural tourism: An opportunity for sustainable development of rural areas.  www.sillignakis.com, Visited 2019.18.10.  
Mill, R.C. and Morrison, A.M. 1992. The Tourism system: an introductory Text. 2th edition Prentice Hall Press, New Jersey. USA.
Rudnik, K. 2017. Decision making in a manufacturing sistem based on madm methods. Scientific proceedings XIV international congress on Machines, Technologies and Materials. 1-5 September.
Saaty, T.L. 1980. The Analytic Hierarchy Process: Planning, Priority Setting, Resource Allocation. McGraw-Hill. USA.
Sun, C.C. 2010. A performance evaluation model by integrating fuzzy AHP and fuzzy TOPSIS methods. Expert System with Applications. 37(12): 7745-7754.
Yazdani, M. Zaraté, P. Zavadskas, E. K. and Turskis, Z. 2019. A combined compromise solution (CoCoSo) method for multi-criteria decision-making problems. Management Decision. 57(9): 2501-2519.
Zavadskas, E K., Kalibatas, D. and Kalibatiene, D. 2016. A multi-attribute assessment using WASPAS for choosing an optimal indoor environment. Archives of Civil and Mechanical Engineering. 16(1): 76-85.
Zavadskas, E K. and Turskis, Z. 2010. A new additive ratio assessment (ARAS) method in multicriteria decision‐making. Ukio Technologinis ir Ekonominis Vystymas. 16(2): 159-172.