نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- استادیار گروه جغرافیا

2 دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

روستاها به واسطه در برگرفتن بخش عظیمی از منابع کشور، می‌توانند نقش کلیدی در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی داشته باشند که این امر نیازمند برطرف‌سازی چالش‌های پیش رو است. این مطالعه با هدف شناسایی و تحلیل چالش‌های پیش‌روی تحقق اقتصاد مقاومتی در مناطق روستایی شهرستان رودبارجنوب و به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. نوع نمونه‌گیری در این پژوهش، تصادفی طبقه‌ای می‌باشد. برای این‌کار، از بین مراکز سکونتگاهی این دهستان، 7 روستای دارای جمعیت بالای 100 نفر و توانا در امر کشاورزی(به عنوان مهم‌ترین فعالیت منطقه)، به عنوان نمونه مکانی انتخاب شدند که روی هم رفته، جمعیتی بالغ بر 1119 نفر را تشکیل می‌دهند که با استفاده از روش فرمول کوکران و طبق محاسبه خطای 6 درصد، 167 نفر به عنوان نمونه آماری جهت پرسش‌گری انتخاب شدند. این فرایند در بازه زمانی سال 1396 اجرا شد. برای تحلیل داده‌ها و اولویت‌بندی چالش‌ها از تحلیل عاملی استفاده شد. در انتها با استفاده از نرم‌افزار پرومیته به رتبه‌بندی روستاهای مورد نظر پرداخته شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد در بین مهم‌ترین چالش‌های تحقق اقتصاد مقاومتی، مولفه مخاطرات محیطی بیشترین ضریب اثرگذاری را دارا می‌باشد. نتایج حاصل از نرم‌افزار پرومبته نشان داد؛ روستاهای علی‌آباد و عبدل آباد نسبت به شاخص‌های عاملی مشخص شده در اولویت اول قرار گرفته‌اند. با توجه به اینکه روستاهای مذکور، مهد استعدادهای مختلف اقتصادی است، پیشنهاد می‌شود با اجرای طرح‌های صنایع ریسندگی، حصیربافی، پرورش طیور، طرح‌های دامداری و دامپروری، زنبورعسل، اجرای طرح‌های مختلف کشاورزی و کشت گیاهان دارویی پرداخته شود که می‌تواند زمینه ساز تحولی برزگ در روستاها باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

survey and analysis of the challenges facing the realization of Resistive economics in rural areas: Southern Rudbar

نویسندگان [English]

  • Seyed reza hosseini kahnooj 2
  • Fatemeh narooei amiri 2

2 Ferdowsi university of Mashhad

چکیده [English]

Villages can play a key role in achieving the goals of a resilient economy through the absorption of a large portion of the country's resources, which requires addressing the challenges ahead. The purpose of this study was to identify and analyze the challenges facing the realization of resistive economy in rural areas of Roodbarjanob descriptive-analytical method. The type of sampling in this study is stratified random. For this purpose, 7 villages with a population of over 100 and capable of agriculture (as the most important activity in the area) were selected from the settlements of this village as a total sample of 1119 According to Cochran's formula and calculating the 6% error, 167 people were selected as the sample. This process was implemented in 1396. Factor analysis was used to analyze the data and prioritize the challenges. At the end, the villages were ranked by using Prometheus software. The results showed that among the most important challenges in the realization of the resistive economy, the environmental hazard component has the highest impact factor. The results of Prometheus software showed that Aliabad and Abdul Abad villages were in the first priority with respect to the specified factor indices. Considering that these villages are the cradle of different economic talents, it is suggested to implement spinning, matting, poultry, livestock and bee projects, beeswax, various agricultural projects and medicinal plants cultivation. It could be a groundbreaking development for Brzeg in the countryside.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistive Economy
  • Rural Development
  • Economic Sanction
  • Factor Analysis
  • Rudbar South Village
اسدی، ا، مذهبیان، م. 1395. تحلیلی بر ضرورت رشد و توسعه اقتصاد روستایی؛ کشاورزی و دام‌پروری در اقتصاد مقاومتی از منظر قرآن کریم. مطالعات منابع طبیعی، محیط‌زیست و کشاورزی، 6(13): 17-34.
افروخته، ح. 1391. اقتصاد فضا و توسعه روستایی(مورد: ناحیه شفت). فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 1(10): 39-54.
باقری، م، مهدوی، س و شریف نژاد، م. 1393. بررسی تأثیر تحریم‌های اقتصادی بر عملکرد عوامل داخلی در صنایع کوچک و متوسط استان لرستان طی سال‌های 1380-1391. مدیریت بهره­وری، 29: 61-81.
جاجرمی، ک، نوباغی، ا. 1391. روند توسعه اقتصاد روستایی، مطالعه موردی: دهستان میان جوبن سبزوار. جغرافیای سرزمین، 9(36): 43-29.
خسروی پور، ب و دلفیان، ف، ۱۳۹۵، نقش امنیت غذایی در توسعه پایدار و اقتصاد مقاومتی، سومین همایش یافته­های نوین در محیط زیست و اکوسیستم های کشاورزی، تهران، پژوهشکده انرژی های نو و محیط زیست دانشگاه تهران.
دانایی، گ. 1395. اقتصاد مقاومتی و افزایش بهره­وری. کنفرانس جامع علوم مدیریت و حسابداری، 1-11، دی‌، تهران.
دانش­جعفری، د و کریمی، س. 1394. نفت، برنامه ششم توسعه و اقتصاد مقاومتی. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، 2 (8): 1-30.
دهقانپور، ب، شفیعی، آ و محمدی، م. 1394. اقتصاد مقاومتی؛ مطالعه مروری ابعاد و ویژگی‌ها. ماهنامه اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی کار و جامعه، 186: 55-64
رحیمی کلور، ح و حمزه‌ای، ن. 1397. بازخوانی مفهوم اقتصاد مقاومتی و معرفی الگویی کامل برای آن، فصلنامه اقتصاد و بانکداری اسلامی، 25 (168)، 53-31.
رکن­الدین­افتخاری، ع و قادری، ا. 1381. نقش گردشگری روستایی (نقد و تحلیل چهارچوب­های نظریه­ای. مدرس، 2(6): 23-40.
سرخه­دهی، ف. 1392. راهکارها و چالش‌های تحقق سبک زندگی اسلامی؛ به‌مثابه بستر تحقق اقتصاد مقاومتی. همایش ملی نقش سبک زندگی در اقتصاد مقاومتی، جهاد دانشگاهی (معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی)، 18-1، آذر، البرز.
سلیمانی، ی و سید­حسن‌زاده یزدی، س. 1395. تبیین رویکردها و مؤلفه­های سیاست­های کلی اقتصاد مقاومتی (بررسی موردی: تبیین بند دوازدهم سیاست­ها: مؤلفه­های دیپلماسی اقتصادی)، فصلنامه سیاست­های راهبردی و کلان (ویژه‌نامه اقتصاد مقاومتی)، 4(4): 91-114.
ضیاتوانا، م.ح و امیرانتخابی، ش. 1386. روند تبدیل روستا به شهر و پیامدهای آن در شهرستان تالش، جغرافیا و توسعه، 5(10): 107-128؛
عزیزپور، ف، و شمسی، ر و نجفی، ح. 1391. چالش­های اقتصادی توسعه سکونتگاه­های روستایی ایران. همایش ملی توسعه­ی روستایی، رشت، دانشگاه گیلان، 1-6، شهریور، گیلان.
علم خواه، ع. 1393. نقش اقتصاد مقاومتی در توسعه پایدار روستایی، همایش ملی توسعه پایدار روستایی در افق 1404، اصفهان، شرکت توسعه‌سازان گردشگری، 13-1. شهریور، اصفهان.
فعلی، س، صدیقی، ح، و پزشکی راد، غ و میرزایی، آ. 1389. چالش‌های جوامع روستایی ایران برای دستیابی به توسعه پایدار. روستا و توسعه، 4(13): 97-128.
قرنی‌آرنی، ب. 1393. بررسی نقش برنامه‌ریزی مشارکتی در کاهش فقر روستایی به روش کیفی مطالعه موردی: روستای لزور، پژوهش‌های روستایی، 5(3): 467-488.
قنبری، ی و براتی زاده، ف. 1393. اقتصاد مقاومتی و نقش آن در توسعه پایدار روستایی، همایش ملی توسعه پایدار روستایی در افق 1404، شرکت توسعه‌سازان گردشگری، 1-8، شهریورماه، اصفهان.
کیانی، ا، فاضل نیا، غ و رضایی، ب. 1391. بررسی و اولویت­سنجی مخاطرات محیط طبیعی شهر زابل، نشریه جغرافیا و مطالعات محیطی، 1 (1): 98-111؛
عشرتی خلیل­آبادی، ف و کیوان­حسینی، س.ا. 1393. رویکردی سازه­انگارانه به روند تکامل و تشدید سیاست تحریمی آمریکا علیه ایران (1980-2012). فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، 8 (38): 31-59.
متحدی، ح و قاضی­زاده، س.ض. 1395. بررسی اقتصاد مقاومتی و راه­های تحقق آن. اولین کنفرانس بین­المللی تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، شرکت بین‌المللی کوشا. 1-17، بهمن‌ماه، تهران.
محمدی یگانه، ب. و ولائی، م. 1393. تنوع‌بخشی به اقتصاد روستاها جهت تحقق توسعه پایدار مورد: دهستان مرحمت‌آباد شمالی شهرستان میاندوآب. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 2(8)، 54-70.
محمودی، ک. 1391. بررسی موانع و چالش­های توسعه روستایی ایران از منظر برنامه­ریزی. چهارمین همایش علمی سراسری دانشجویی جغرافیا، تهران، 1-16.
منافی­آذر، ر، عبدالهی، ع، و علیزاده، ت و ولائی، م و قاسمی­اردهائی، ع. 1396. مهاجرت بازگشتی و پیامدهای آن بر سکونتگاهای روستایی (مطالعه­ی موردی: بخش باروق شهرستان میاندوآب). مطالعه­ی برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 12(38): 179-197.
راثی، ن و محسنی زنوزی، س.ج. 1395، بررسی مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی در نظام درآمدی دولت و تأثیر آن بر رشد اقتصادی ایران، فصلنامه سیاست های راهبردی و کلان، 4 (15)، 132-115.
نکویی نائینی، س.ع. 1394. سنجش پایداری نظام­های بهره­‌برداری کشاورزی در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی. فصلنامه­ سیاست­های راهبردی و کلان، 3(9): 123-139.
یدقار، ع. 1383. روند تحوّل و چالش­های عمران و توسعۀ روستایی در ایران. پژوهش­های جغرافیایی، 2(48): 71-90.
کریم, م.ح، صفدری نهاد، م و امجدی پور، م. 1393. توسعه کشاورزی و اقتصاد مقاومتی، جایگزین نفت. سیاست‌های راهبردی و کلان، 2 (6): 103-127.
Guzman.V., parra. F., Quintana garcía, C., Benavides. C., velasco. A., Vila. J., oblitas. R. 2015. Trends and seasonal variation of tourist demand in Spain: The role of rural tourism. TMP, 16: 123–128.
KwakuAfesorgbor.  S. and Mahadevan. R., 2016. The Impact of Economic Sanctions on Income Inequality of Target States. World Development, 83: 1-11
Neuenkirch. M., Neumeierb. F. 2016. The impact of US sanctions on poverty. Journal of Development Economics, 121: 110-119.
Romer, P. M. 1994. The Origins of Endogenous Growth. The Journal of Economic Perspectives. 8 (1): 3–22. doi:10.1257/jep.8.1.3JSTOR 2138148.