نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه معززی ¹
• سعید یزدانی ²

¹ استادیار گروه اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² استاد گروه اقتصاد کشاورزی/ دانشگاه تهران

چکیده

امروزه جهت تأمین امنیت غذایی و پاسخ به تقاضای روز افزون ناشی از رشد جمعیت، اکثر کشورها و از جمله ایران به تولید گندم توجه ویژه دارند. اتخاذ سیاست‌های انگیزشی دولت‌ها جهت افزایش تولید این محصول، زمینه استفاده گسترده‌‌ی نهاده‌های مختلف تولید، از جمله کودهای شیمیایی که امکان آلودگی خاک و آب را دارد به دنبال داشته است. افزایش این آلودگی‌ها موجب تغییر نگرش در زمینه‌ی تولید غذا شده است. از مهم‌ترین این نگرش‌ها، تولید پایدار غذای کافی در کنار توجه به ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی است. بنابراین جهت رسیدن به این هدف، بهینه‌سازی و افزایش کارایی زیست‌محیطی و هزینه در مصرف نهاده‌های کود شیمیایی ضروری است. بدین منظور این مطالعه به بررسی کارایی هزینه و کارایی زیست‌محیطی گندمکاران شهرستان گچساران با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها پرداخته است. داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و تکمیل پرسشنامه از کشاورزان روستاهای دشت لیشتر شهرستان گچساران در سال 1398 بدست آمد. نتایج نشان داد متوسط کارایی هزینه تحت فرض بازده ثابت به مقیاس و بازده متغیر به مقیاس به ترتیب 536/0 و 662/0 و میانگین کارایی زیست‌محیطی تحت فرض بازده ثابت به مقیاس و بازده متغیر به مقیاس به ترتیب 569/0 و 691/0 است. بنابراین امکان کاهش هزینه تولید و عدم کارایی زیست‌محیطی به میزان قابل توجهی برای کشاورزان با بهبود در کارایی فنی نیز وجود دارد. لذا توصیه می‌شود در کنار آموزش کشاورزان در استفاده‌ی بهینه از نهاده‌های شیمیایی، دولت می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های حمایتی، گندمکاران را به سمت کشت و تولید ارگانیک این محصول سوق دهد تا ضمن تأمین درآمد آنان، محصول سالمتری به دست مصرف‌کنندگان برسد و عملکرد زیست‌محیطی آنها را بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها

• کارایی هزینه
• کارایی زیست‌محیطی
• تحلیل پوششی داده‌ها
• اصل تعادل مواد
• شهرستان گچساران

موضوعات

• اقتصاد کشاورزی

عنوان مقاله [English]

Evaluating Input-Oriented Cost and Environmental Efficiency in Leishter Plain Wheat Fields: Application of Material balance Principle and Data Envelopment Analysis

نویسندگان [English]

• Fatemeh Moazzezi ¹
• Saeed Yazdani ²

¹ Assistant Professor, Department of Agricultural Economics and Development, Payame Noor University, Tehran, Iran

² Professor of agricultural economics/ university of Tehran

چکیده [English]

Today, in order to provide food security and respond to the increasing demand due to population growth, most countries, including Iran, have paid special attention to wheat production. The adoption of incentive policies by governments to increase the production of this product has led to the widespread use of various production inputs, including chemical fertilizers, which have the possibility of soil and water pollution. The increase of these pollutions has caused a change of attitude in the field of food production. One of the most important of these attitudes is the sustainable production of sufficient food along with attention to social, economic and environmental dimensions. Therefore, in order to achieve this goal, it is necessary to optimize and increase the environmental efficiency and cost in the consumption of chemical fertilizer inputs. For this purpose, this study has investigated the cost and environmental efficiency of wheat farmers in Gachsaran using Data Envelopment Analysis (DEA) method. The required data were obtained using simple random sampling method and completing the questionnaire from the farmers of Lishter Plain in Gachsaran in 2018. The results showed that the average cost efficiency under the assumption of constant return to scale and variable return to scale is 0.536 and 0.662, respectively, and the average environmental efficiency is 0.569 and 0.691, respectively. Therefore, the improvement in technical efficiency can significantly reduce production costs and environmental inefficiencies for farmers. Therefore, it is recommended that the government, in addition to training farmers in the optimal use of chemical inputs, by applying support policies, encourages wheat farmers towards organic cultivation and production so that while providing their income, a healthier product reaches the hands of consumers and improves their environmental performance.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cost Efficiency
• Environmental Efficiency
• Data Envelopment Analysis
• Material balance Principle
• Gachsaran