نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته‌ی کارشناسی‌ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، ملاثانی.

2 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، ملاثانی.

3 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، ملاثانی.

4 استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، ملاثانی.

چکیده

تالاب شادگان، به‌عنوان یکی از تالاب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر، تنوع زیستی کشاورزی بی‌نظیری در حوزه‌ی خود دارد که علاوه بر زراعت و دامداری، ماهیگیری، شکار پرنده، نی‌بری و برداشت علوفه نیز منافعی هستند که نصیب حاشیه‌نشینان آن می‌گردد. اما این بهره‌برداری‌ها، تهدیدهای زیادی برای حیات تالاب به‌همراه داشته است. لذا لزوم انجام فعالیت‌های مشارکتی مردم‌نهاد در حفاظت و مدیریت تالاب محسوس می‌باشد که این امر جز با شناخت سطوح نگرش و دانشی حاشیه‌نشینان میسر نخواهد بود. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تحلیل نگرش خانوارهای روستایی و شناسایی عوامل مؤثر در خصوص تنوع زیستی کشاورزی در حوزه‌ی تالاب شادگان، به روش پیمایشی صورت گرفته است. جامعه‌ی آماری شامل کلیه‌ی خانوارهای روستایی حوزه‌ی تالاب بوده است (950=N). نمونه‌ی آماری با استفاده از جدول مورگان، 273 خانوار به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای با انتساب متناسب انتخاب شدند (273=n). ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه بود که روایی آن‌‌، توسط پانل متخصصان دانشگاه رامین مورد اصلاح و تأیید قرار گرفت. پایایی آن نیز با انجام آزمون پیشآهنگ در دهستان خنافره با استفاده از نرم‌افزار SPSSv20 برای گویه‌های دانش و نگرش به ترتیب 87/0و 83/0 به‌دست آمد. یافته‌ها نشان داد 1/49 درصد از روستاییان در خصوص تنوع زیستی کشاورزی نگرشی نسبتاً منفی داشتند. همچنین متغیر دانش (با ضریب 548/0) توانسته بود بیشترین واریانس نگرش را تبیین نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of Factors Influencing the Attitude of Rural Households of Shadegan Wetland on Agrobiodiversity

نویسندگان [English]

  • Roghayeh Yousefi Hajivand 1
  • Mansour ghanian 2
  • masoud baradaran 3
  • leila Ramezani 4

1 MSc in Extension and Education of Agriculture, Agriculture & Natural Resources University of Ramin Khuzestan, Mollasani

2 Assistant Professor of Department of Agricultural Extension and Education, Agriculture & Natural Resources University of Ramin Khuzestan, Mollasani.

3 Associate Professor of Department of Agricultural Extension and Education, Agriculture & Natural Resources University of Ramin Khuzestan, Mollasani.

4 Assistant Professor of Department of Plant Protection, Agriculture & Natural Resources University of Ramin Khuzestan, Mollasani.

اتحادی، م.، روستا، ک. و قلی‌نیا، م.ج. 1390. عوامل تأثیرگذار بر دانش، نگرش و مهارت شرکت‌کنندگان در رهیافت مدرسه‌مزرعه‌کشاورز نسبت به گسترش فناوری مدیریت تلفیقی آفات. مجله‌ی پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 4: 28-13.
اسماعیلی، ف.، خلفه نیلساز، م.، سبزعلیزاده، س. و جهانی، ن. 1388. ارزیابی وضعیت اکولوژیک هور شادگان با استفاده از فون بنتیک. مجله‌ی بیولوژی دریا، 2: 81-67.
خواجه‌پور، م.، گلابکش، ش. و غیاثی خیاط، م. ۱۳۸۹. بررسی اهمیت تالاب بین‌المللی شادگان (ارزش‌ها، تهدیدها و روش‌های بهبود آن). مجموعه مقالات همایش ملی تالاب‌ها و نقش آن در مدیریت جامع منابع آب، شرکت مدیریت منابع آب، ۱۱ بهمن‌، تهران.
سمیعی، الف. 1388. بررسی سازوکارهای توانمندسازی کشاورزان در حفاظت تنوع زیستی کشاورزی (مطالعه‌ی موردی شهرستان ساری، مازندران). پایان‌نامه دوره‌ی کارشناسی‌ارشد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج.
سنجری، م. و کشاورز مشکین‌فام، الف. ۱۳۸۸. تنوع زیستی حیوانات مزرعه. مجله‌ی اطلاعات علمی، ۱۱: ۵۴-45.
شاهرودی، ع.الف.، چیذری، م. و پزشکی‌راد، غ.ر. 1388. دانش، نگرش و مهارت کشاورزان چغندرکار استان خراسان رضوی در زمینه‌ی شیوه‌های مدیریت پایدار خاک زراعی. مجله‌ی دانش نوین کشاورزی، 16: 53-43.
عابدی، ز.، خسروی، ن.، سادات نظیری، م. و ظفری، ف. ۱۳۸۹. ارزشگذاری اقتصادی تالاب شادگان، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم تحقیقات، مرکز مطالعات و تحقیقات محیط زیست و انرژی (CEERS). مجموعه مقالات همایش طرح ملی ارزش اقتصادی منابع: ۱۲۴-۱۰٥.
علیپور، ح.، فلاح، ر. و مقدس فریمانی، ش. ۱۳۸۷. دانش و گرایش محققان سازمان ترویج، آموزش و تحقیقات کشاورزی نسبت به کشاورزی پایدار. مجله‌ی پژوهش و سازندگی، ۸۱: ۱۱۹-۱۱۰.
قدیمی، ع.ر.، شعبانعلی‌فمی، ح. و اسدی، ع. 1391. بررسی عوامل مؤثر بر نگرش کشاورزان نسبت به کشاورزی ارگانیک (مطالعه‌ی موردی: شهرستان فریدن). مجله‌ی پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 4: 80-69.
مخدوم، م. 1384. اقتصاد اکولوژیکی تنوع زیستی. انتشارات دانشگاه تهران، تهران: ۱۷۵.
نعیمی، الف.، پزشکی‌راد، غ.ر. و قره‌یاضی، ب. 1388. بررسی نگرش متخصصان بیوتکنولوژی مراکز دانشگاهی استان تهران در مورد کاربرد گیاهان تراریخته. مجله‌ی علوم محیطی، 2: 154-141.
Abdelali-Martini, M., Amri, A., Ajlouni, M., Assi, R., Sbieh, Y. and Khnifes, A. 2008. Gender dimension in the conservation and sustainable use of agro-biodiversity in West Asia. Journal of Socio-Economics, 37: 365–383.
Eyssartier, C., Ladio, A. H. and Lozada, M. 2011. Traditional horticultural knowledge change in a rural population of the Patagonian steppe. Journal of Arid Environment, 75: 78-86.
Koziell, I. 2001. Sustaining Livelihoods with Biodiversity. DFID (Department for International Development): 41. www.books.google.com, Visited: 2001.
Madebwe, C., Madebwe, V. and Kabeta, J. 2005. The Role of Indigenous Knowledge Systems (IKs) in Agro-Biodiversity and Househild Food Security in the Smallholder Agriculture Sector: The Case of Chipinge (Zimbabwe). Journal of Social Sciences, 3(6): 868-872.
Malekmohammadi, I., Heidarian, N., Shbanali Fami, H. and Samiee, A. 2010. Gender Analysis of Factors Influencing Agro-Biodiversity Conservation in Dinvar, Kermanshah Province, Iran. Journal of Sustainable Development, 02: 22-33.
Mironga, J. M. 2005. Effect of Farming Practices on Wetlands of Kisii District, Kenya. Journal of Ecology and Environmental Research, Penkala Bt., Budapest, Hungary, 3(2): 81-91.
Oakley, E. and Henshall Momsent, J. 2005. Gender and agrobiodiversity: A case study from Bangladesh. Journal of the Geographical, 171 (3): 195–208.
Padmanabhan, M. 2011. Women and Men as Conservers, Users and Managers of Agrobiodiversity a Feminist Social Ecological Approach. Journal of Socio-Economics, 40: 968–976.
Palmer, J. 2003. Synthesis of Experience on Better Agricultural Practicies for Environment Sustainability. Journal of Asian Productivity Organization, Hirakawa-cho Dai-ichi Seimei Building 2F, 1-2-10, Hirakawacho, Chiyodaku, Tokyo 102-0093. www.apo-tokyo.org/publications/files/pjrep-03-ag-ge-sem-11.pdf, Visited: 2003.
Prasad Giri, C., Shrstha, S., Foresman, T. W. and Singh, A. 2000. Global Biodiversity Data and Information. www.unescap.org/stat/envstat/stwes-26.pdf, Visited: 2000.
Sadati, A., Shabanali Fami, H., Kalantari, KH., Mohamadi, Y. and Asakere, A. 2010. Investigating Effective Factors on Attitude of Growers Towards Organic Farming: A Case Study in Babol Country in Iran. Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 3(4): 362-367.
Sanders, R. 2010. Agriculture, Agricultural biodiversity and Sustainability. www.bioversityinternational.org/fileadmin/bioversityDocs/Announcements/COP10/Agricultural%20biodiversity%20and%20sustainability.pdf, Visited: 2010.
Sarabhai, K. 2007. What are the threats to Biodiversity. www.vigyanprasar.gov.in/Radioserials/Threat_to_biodiversity_-_draft_paper.pdf, Visited: 2007.
Stocking, M. 1999. Agrodiversity: A positive means of addressing land degradation and rural livelihoods. Proceeding of the Message for Path Conference of International Geographical Union’s Commission on Land Degradation and Desertification. Universuty of Western Australia. September 20-28.