Document Type : Original Research
Authors
1 Assistant Professor of geography and Rural Planning, Ferdowsi University, Mashhad, Iran.
2 Geography- Literature- Ferdowsi- Mashhad- Iran
Abstract
حفظ امنیت مرزهای کشور ایجاب می‌کند جمعیت نواحی مرزی حفظ گردد. از آنجاکه مهمترین دلیل مهاجرت مرزنشینان تنگناهای اقتصادی است، مطالعه حاضر به شناسایی راهبردهای اقتصادی نگهداشت روستاییان در مناطق مرزی می پردازد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و از دو ابزار برنامه‌ریزی استراتژیک SWOT-QSPM استفاده شد. جامعه آماری روستاهای دارای بیش از بیست خانوار در 10 کیلومتری مرز ایران و افغانستان در شهرستان تربت‌جام است. در این مطالعه 34 خبره محلی در 17 روستای مرزی، ماتریس عوامل داخلی را با 48 و عوامل خارجی را با 9 عامل ارزیابی کردند. نتایجSWOT نشان داد برخورداری از شرایط مطلوب دامداری در روستاهای مرزی مهمترین قوت و عدم کارایی تعاونی مرزنشینان و عدم تزریق منافع آن به روستائیان مهمترین ضعف نگهداشت جمعیت در روستاهای مرزی است. در این ماتریس نقاط قوت با 13/2 بر ضعف با 03/1 برتری دارد. در ماتریس خارجی افزایش توجه دولت به ساکنان روستاهای مرزی نسبت به گذشته مهمترین فرصت و تحریم ایران در زمینه‌های متعدد و کاهش مراودات اقتصادی بین دو مرز مهمترین تهدید اقتصادی نگهداشت جمعیت در روستاهای مرزی است. در این ماتریس نقاط فرصت با 12/1 بر ضعف با 02/1 غلبه دارد. با توجه به امتیاز نهایی در ماتریس ارزیابی عوامل داخلی 16/2 و در ماتریس ارزیابی عوامل خارجی 14/1، استراتژی منتخب تدافعی است. به کمک ماتریس QSPM در بین هفت استراتژی‌های تدافعی ارائه‌شده، اولویت اول با افزایش تنوع منابع درآمدی و ایجاد فرصت‌های شغلی غیرزراعی مناسب و درآمدزا در روستاهای مرزی مانند صنایع دستی، گردشگری و توسعه فعالیت‌های بخش خدمات و ... با امتیاز 55/1 است.
Keywords
Main Subjects
)