مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
وکیل حیدری ساربان؛ شراره صائب
چکیده
تغییر در همه ابعاد آن اعم از اقتصادی، اجتماعی، محیطی، سیاسی و تکنولوژیکی، مذهبی و هنری و غیره توأم با اضطراب و استرس بوده که احساس امنیت اجتماعی را تحت الشعاع قرار میدهد که در این راستا پدیده گردشگری همانند سایر رخدادهای اخیرا ظهور و بروز یافته همانند روباتها، هوش مصنوعی، کامپیوتر همهچیزدان، مهندسی ژنتیکی و خلق ابرانسان عاری ...
بیشتر
تغییر در همه ابعاد آن اعم از اقتصادی، اجتماعی، محیطی، سیاسی و تکنولوژیکی، مذهبی و هنری و غیره توأم با اضطراب و استرس بوده که احساس امنیت اجتماعی را تحت الشعاع قرار میدهد که در این راستا پدیده گردشگری همانند سایر رخدادهای اخیرا ظهور و بروز یافته همانند روباتها، هوش مصنوعی، کامپیوتر همهچیزدان، مهندسی ژنتیکی و خلق ابرانسان عاری از این قاعده نیست. لذا هدف این مقاله مطالعه تطبیقی احساس امنیت اجتماعی جوامع روستایی دارای گردشگر و فاقد گردشگر شهرستان اردبیل میباشد. این تحقیق از لحاظ هدف، توسعهای و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع علی- مقایسهای و تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه ساکنان روستایی دهستان «سردابه» میباشد. با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، تعداد نمونه مناسب برای این تحقیق 385 نفر بدست آمد؛ از سویی، برای برابری در آزمون و نتیجه، 385 از ساکنان روستایی دهستان فاقد گردشگری «بالغلو» به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. این تحقیق به روش پیمایشی با استفاده از پرسشنامه انجام گردیده است. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسشنامه صورت گرفت و با دادههای کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS، پایایی بخشهای مختلف پرسشنامه تحقیق 80/0 الی 83/0 بدست آمد. نتایج آزمون t در ارتباط با متغیر احساس امنیت اجتماعی دو گروه نشان میدهد جز امنیت نوامیس، امنیت فرهنگی و امنیت احساسی در تمام موارد ذکر شده احساس امنیت اجتماعی (از نظر شاخصهای امنیت جانی، امنیت اخلاقی، امنیت حقوقی، امنیت عاطفی، امنیت فکری و امنیت قضایی) دهستان فاقد گردشگر بیشتر از دهستان دارای گردشگر بوده است. در نهایت، با توجه به نتیجه پژوهش پیشنهادات کاربردی ارائه شده است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
سید مجتبی مجاوریان؛ رقیه زاهدیان تجنکی؛ سید علی حسینی یکانی
چکیده
شالیکوبیها به عنوان یکی از قدیمیترین و مهمترین صنایع تبدیلی کشاورزی در استان مازندران بهشمار میآیند. علیرغم تعداد زیاد این واحدها در استان مازندران، تاکنون مطالعه کمی در زمینه اندازهگیری کارایی آنها صورت گرفته است. هدف از این مطالعه شناسایی عوامل اثرگذار بر کارایی این واحدها است. برای دست یافتن به اهداف مطالعه، ...
بیشتر
شالیکوبیها به عنوان یکی از قدیمیترین و مهمترین صنایع تبدیلی کشاورزی در استان مازندران بهشمار میآیند. علیرغم تعداد زیاد این واحدها در استان مازندران، تاکنون مطالعه کمی در زمینه اندازهگیری کارایی آنها صورت گرفته است. هدف از این مطالعه شناسایی عوامل اثرگذار بر کارایی این واحدها است. برای دست یافتن به اهداف مطالعه، تعداد 167 پرسشنامه به روش تصادفی از شالیکوبیهای در شهرستانهای مختلف استان مازندران در سال 1397 تکمیل شد. برای شناسایی عوامل اثرگذار بر میزان کارایی شالیکوبیها از الگوی توبیت استفاده شده است. نتایج الگوی توبیت نشان داد ضرایب هر یک از متغیرهای ظرفیت بالقوه واحد تعداد روزهای کار، سهم هزینه انرژی از هزینهها، تحصیلات بالاتر از دیپلم مدیر، سن مدیر، برنامههای آموزشی کارگران، تبلیغات و متغیر شهرستان (عباسآباد، نوشهر، چالوس و تنکابن) به ترتیب 07/0، 001/0، 003/0- ، 003/0- ، 06/0- ، 11/0- و 08/0- بر میزان کارایی میباشد. در میان متغیرهای ذکر شده، متغیرهای ظرفیت شالیکوبی، تعداد روزهای فعالیت، تبلیغات، سهم هزینه انرژی از هزینهها و سن مدیر دارای اثر معنیدار بر کارایی دارند. بیشترین اثرگذاری بر کارایی متعلق به متغیرهای تحصیلات مدیر (بدون سواد 04/0-)، تبلیغات (032/0) و مکان استقرار شالیکوبی (03/0-) میباشد. با توجه به نتایج این تحقیق پیشنهاداتی چون برگزاری دورههای آموزشی، پرداخت تسهیلات و تغییر وضعیت واحدهای سنتی به مدرن با رعایت تمامی جوانب ارائه گردیده است.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
زلیخا نادرخانی؛ سید اسکندر صیدائی
چکیده
ایجاد صنعت در مکانهای روستایی که پتانسیل آن را دارا میباشند، میتواند بهترین استراتژی برای توانمندسازی مناطق روستایی محسوب شود. صنعت از طریق ایجاد اشتغال، درآمدزائی و رفاه باعث توسعه مناطق روستایی میشود. بخش انگوران بخاطر داشتن بزرگترین و غنیترین معدن سرب و روی خاورمیانه شرایطی را ایجاد کرده تا چند شرکت تولید و فرآوری ...
بیشتر
ایجاد صنعت در مکانهای روستایی که پتانسیل آن را دارا میباشند، میتواند بهترین استراتژی برای توانمندسازی مناطق روستایی محسوب شود. صنعت از طریق ایجاد اشتغال، درآمدزائی و رفاه باعث توسعه مناطق روستایی میشود. بخش انگوران بخاطر داشتن بزرگترین و غنیترین معدن سرب و روی خاورمیانه شرایطی را ایجاد کرده تا چند شرکت تولید و فرآوری این مواد فلزی در منطقه ایجاد شود. این شرکتها جزء صنایع بزرگ محسوب و اشتغالزائی خوبی را در منطقه ایجاد کردهاند.هدف پژوهش ارزیابی اثرات شرکتهای سرب و روی انگوران در توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاهای بخش انگوران میباشد،برای رسیدن به این هدف از روش توصیفی-تحلیلی استفاده و نحوه جمعآوری دادهها بصورت میدانی بوده است. جامعه آماری تحقیق کلیه سرپرستان خانوار روستایی بخش انگوران میباشد. ابزار تحقیق پرسشنامهای )300 پرسشنامه) و دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. براساس نتایج بدست آمده این شرکتها تأثیرات بسزائی در افزایش سطح سواد، افزایش خدمات بهداشتی و رفاه اجتماعی در بعد اجتماعی و افزایش درآمد و پس انداز، ایجاد فرصتهای جدید شغلی و جذب سرمایههای شهری در بعد اقتصادی داشته است. از پیامدهای منفی این شرکتها در بعد اجتماعی کاهش علاقه جوانان به کشاورزی و کاهش نیروی کار در بخش کشاورزی و در بعد اقتصادی مصرفگرائی خانوارها و افزایش قیمت زمین بوده است.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
یوسف درویشی
چکیده
اجرای طرح هادی با هدف فراهم کردن بستر تجدید حیات و هدایت روستا به لحاظ ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیستمحیطی و با تأمین عدالت در امکانات و تسهیلات مناسب، درصدد آن است که رفاه نسبی و بالا بردن کیفیت زندگی را برای روستاییان فراهم آورد. این پژوهش در سال 1398 با هدف سنجش اثرات طرحهای هادی روستایی در کیفیت زندگی خانوارهای روستایی ...
بیشتر
اجرای طرح هادی با هدف فراهم کردن بستر تجدید حیات و هدایت روستا به لحاظ ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیستمحیطی و با تأمین عدالت در امکانات و تسهیلات مناسب، درصدد آن است که رفاه نسبی و بالا بردن کیفیت زندگی را برای روستاییان فراهم آورد. این پژوهش در سال 1398 با هدف سنجش اثرات طرحهای هادی روستایی در کیفیت زندگی خانوارهای روستایی شهرستان اردبیل انجام شد. روش پژوهش در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه سرپرستان خانوارهای ساکن در روستاهای شهرستان اردبیل میباشد که با استفاده از فرمول جدول مرگان 125 نفر سرپرست خانوار بهعنوان نمونه، به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب و موردسنجش قرار گرفتند. روایی ظاهری پرسشنامه توسط کارشناسان ذیربط تأیید و پایایی آن با انجام پیشآزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (74/0) مورد تأیید قرار گرفت. تجزیهوتحلیل آماری دادههای پژوهش با استفاده از بسته نرمافزاری آماری (SPSS) و آزمونهای آماری تحلیل عاملی و تحلیل همبستگی انجامگرفته است. بهمنظور سنجش عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی روستاییان، با استفاده از مدل تحلیل عاملی، تعداد 15 متغیر در قالب سه مؤلفه مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج آزمون تحلیل عاملی نشان میدهد، در مجموع 49/68 درصد از واریانس کل به بٌعد اجتماعی و اقتصادی تأثیرگذار بر کیفیت زندگی روستاییان به خود اختصاص داده است. همچنین نتایج حاصل از چرخش عاملها به روش واریماکس نشان میدهد، دسترسی به خدمات اعتباری و مالی، احساس امنیت در برابر سوانح طبیعی، کاهش احساس فقر و ایجاد انگیزه جهت پیشرفت شغلی بعنوان چهار عامل اصلی اثرگذار بر روی کیفیت زندگی خانوار محدوده مورد مطالعه میباشد در نتیجه میتوان در نهایت پیشنهاد نمود که در بخشهای اختصاص یافته شده به طرح هادی نباید تنها به کالبد روستاها توجه نمود بلکه با توجه به شرایط اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی روستاهای متفاوت طرح هادی متفاوتی برای آن تدوین نمود.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
کریم محمدی؛ مهناز محمدزاده؛ طاهره شرقی
چکیده
گردشگری یکی از فعالیتهای مهمی است که در دهههای اخیر از جایگاه ویژهای در توسعه اقتصادی برخی کشورها برخوردار بوده است. گسترش گردشگری میتواند باعث توزیع عادلانه درآمد در سطح ملی بهخصوص در روستاها شود و تا حدودی با پرکردن شکاف توسعه بین مناطق مختلف کشور (بخصوص در روستاها) به توسعه پایدار در تمام نواحی کشور کمک کند. این تحقیق با ...
بیشتر
گردشگری یکی از فعالیتهای مهمی است که در دهههای اخیر از جایگاه ویژهای در توسعه اقتصادی برخی کشورها برخوردار بوده است. گسترش گردشگری میتواند باعث توزیع عادلانه درآمد در سطح ملی بهخصوص در روستاها شود و تا حدودی با پرکردن شکاف توسعه بین مناطق مختلف کشور (بخصوص در روستاها) به توسعه پایدار در تمام نواحی کشور کمک کند. این تحقیق با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه پایدار گردشگری روستایی در روستای زرآباد بخش الموت شرقی قزوین انجام گرفته است . دیدگاه کلی حاکم براین پژوهش با توجه به ماهیت و نوع پژوهش دیدگاه کمی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 400 نفر از فعالان حوزه گردشگری روستایی بوده که با استفاده از آماره کوکران و نمونه گیری تصادفی، 112 نفر مورد پرسشگری قرار گرفتند. در پژوهش حاضر ابزار اصلی گردآوری دادهها، پرسشنامه بوده است که روایی صوری آن توسط اساتید صاحب نظر و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت و مقدار آن یرای بخشهای مختلف پرسشنامه بین 61/0 و 94/0 بدست آمد. در تحلیل دادهها با استفاده از آماره کای دو به بررسی گویههای هر یک از عوامل مؤثر بر توسعه پایدار گردشگری پرداخته شد و همجنین با استفاده از رویکرد معادلات ساختاری به بررسی آزمون فرضیات و میزان تأثیرگذاری هر یک متغیرها بر توسعه پایدار گردشگری روستا پرداخته شد. نتایج نشان داد که تمامی شاخصهای مورد نظر بر توسعه پایدار گردشگری روستایی دارای تأثیر معنادار بوده است.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
ندا بنی اسدی؛ داود ثمری؛ جمال فرج الله حسینی؛ مریم امیدی نجف آبادی
چکیده
یکی از راهکارهای توسعه کشاورزی، ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی با هدف جلوگیری از ضایعات محصولات در جهت توسعة کشاورزی و کارآفرینی روستایی میباشد .با توجه به اینکه یکی از مشکلاتی که هماکنون صنایع تبدیلی و تکمیلی خرما در استان کرمان با آن مواجه است، عدم نوآوری در این صنایع و به دنبال آن نداشتن سهم کافی در بازارهای داخلی و بازارهای ...
بیشتر
یکی از راهکارهای توسعه کشاورزی، ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی با هدف جلوگیری از ضایعات محصولات در جهت توسعة کشاورزی و کارآفرینی روستایی میباشد .با توجه به اینکه یکی از مشکلاتی که هماکنون صنایع تبدیلی و تکمیلی خرما در استان کرمان با آن مواجه است، عدم نوآوری در این صنایع و به دنبال آن نداشتن سهم کافی در بازارهای داخلی و بازارهای جهانی است که نتوانسته سهمی در اشتغال و کارآفرینی برای منطقه داشته باشد. بدین منظور، پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی و مطالعات میدانی به شیوة SWOTبه ارائة راهبرد کانونی توسعة صنایع تبدیلی و تکمیلی در مناطق روستایی شهرستان بم پرداخته شده است. نتایج نشان داد که استراتژی تدافعی (WT) در الویت استراتژیها در توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی قرار دارد. به دلیل توانمندیها و ظرفیتها بالای منطقه، آستانة نوآوری و خلاقیت در بخش صنایع تبدیلی و تکمیلی مناطق روستایی نیازمند بازنگری و ارائة سیاستهای مناسب برای رفع محدودیتها و استفاده از توانهای موجود روستایی و کشاورزی است.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
زهرا گلزاری؛ فرشید اشراقی؛ علی کرامتزاده
چکیده
بخش کشاورزی ایران، علیرغم وجود پتانسیلهای فراوان، نتوانسته است عملکرد مطلوبی داشته باشد. یکی از مهمترین دلایل آن، کم بودن میزان بهرهوری در این بخش است. هدف از این مطالعه، اندازهگیری بهرهوری کل عوامل تولید و نیز، بررسی عوامل مؤثر بر آن در مزارع سویای شهرستان گرگان بهعنوان یکی از مناطق اصلی تولید سویا در کشور است. بدین ...
بیشتر
بخش کشاورزی ایران، علیرغم وجود پتانسیلهای فراوان، نتوانسته است عملکرد مطلوبی داشته باشد. یکی از مهمترین دلایل آن، کم بودن میزان بهرهوری در این بخش است. هدف از این مطالعه، اندازهگیری بهرهوری کل عوامل تولید و نیز، بررسی عوامل مؤثر بر آن در مزارع سویای شهرستان گرگان بهعنوان یکی از مناطق اصلی تولید سویا در کشور است. بدین منظور، ابتدا بهرهوری کل عوامل از طریق شاخص ترنکویست محاسبه و سپس، رابطهی بین سن، تجربه، تحصیلات و متغیر مجازی عضویت در تعاونی با بهرهوری کل عوامل تولید و بهروش تحلیل رگرسیونی مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق از نوع پیمایشی است و دادههای آن به وسیله پرسشنامه از میان 60 بهرهبردار محصول سویا گرد آوری شده است. نتایج نشان میدهد که شاخص TFP در میان مزارع از 37/0 تا 82/1 واحد متغیر بوده و 46 درصد از مزارع نمونه دارای بهرهوری پایینتر از بهرهوری متوسط مزارع شهرستان گرگان هستند. همچنین، طبق نتایج، تجربه، تحصیلات و متغیر مجازی عضویت در تعاونی تأثیر مثبت و معنیداری بر بهرهوری کل عوامل تولید داشتهاند.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
مرتضی الهیاری؛ ابوالفضل توسلی؛ محمدرضا نقوی
چکیده
به منظور مطالعه عوامل مؤثر در مهاجرت روستاییان شهرستان چاراویماق با تمرکز بر نقش کشاورزی، پژوهشی به روش پیمایشی از نوع مشاهده مستقیم که در آن از تکنیک پرسشنامه با پاسخ باز و بسته استفاده میشود، انجام شد. روش نمونهگیری در این پژوهش نمونهگیری خوشهای تصادفی بود و در مجموع بر اساس آزمون کوکران تعداد نمونه آماری برابر 200 نفر ...
بیشتر
به منظور مطالعه عوامل مؤثر در مهاجرت روستاییان شهرستان چاراویماق با تمرکز بر نقش کشاورزی، پژوهشی به روش پیمایشی از نوع مشاهده مستقیم که در آن از تکنیک پرسشنامه با پاسخ باز و بسته استفاده میشود، انجام شد. روش نمونهگیری در این پژوهش نمونهگیری خوشهای تصادفی بود و در مجموع بر اساس آزمون کوکران تعداد نمونه آماری برابر 200 نفر مشخص شد. بعد از جمعآوری دادههای پرسشنامهها، برای تجزیهوتحلیل دادهها از روشهای آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. طبق نتایج آزمونهای ناپارامتری برای بررسی تأثیر تفاوت متغیرهای مربوط به مشخصات افراد، شامل سن افراد، جنس، تحصیلات و شغل قبلی مهاجران روی وضعیت مهاجرت، مشخص شد که همه متغیرها معنیدار هستند و به عبارت دیگر، این عوامل در میزان مهاجرت تأثیر معنیداری داشتند که با توجه به نتایج بدست آمده عمده دلیل همه افراد از نظر متغیرهای مختلف، مشکلات حوزه کشاورزی و سختیهای کار و نبود جنبههای حمایتی در این حوزه بود. از طرف دیگر، با اینکه مهاجرت در مردان (53 درصد) بیشتر از زنان (7/16 درصد) بود ولی درصد علاقه به مهاجرت در میان مردان (3/21 درصد) کمتر از زنان (7/41 درصد) مشاهده شد که این نتایج به این علت است که به نظر زنان، سختیهای زندگی در روستا و کشاورزی (از نوع سنتی) بیشتر از زندگی شهری است. بر طبق نتایج مهمترین دلایل مهاجرت روستاییان چاراویماق به شهرها بیکاری و درآمد پایین در روستا (5/38 درصد)، عدم وجود امکانات رفاهی، بهداشتی و تحصیلی (5/33 درصد) و نداشتن زمین و سرمایه کافی برای کشاورزی (10 درصد) بودند. بر اساس آزمون فریدمن برای بررسی میزان تأثیر هر یک از عوامل مؤثر بر مهاجرت که صرفنظر از طبقهبندی در قالب عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیرساختی، جمعیتی و محیطی به طور کلی در 47 رتبه قرار گرفتند و فرصت اشتغال بیشتر در رتبه اول این عوامل قرار گرفت و خشکسالی و کمبود آب در منطقه هم جزو عوامل مؤثر قرار گرفت و بنظر میرسد بیکاری بیشتر در روستا، به عدم مدیریت مناسب در حوزه کشاورزی برمیگردد. در مجموع با توجه به فشار وارده به روستاییان در طی خشکسالیهای اخیر در خصوص تأمین آب مورد نیاز در قسمت کشاورزی و عدم سرمایهگذاری در خصوص مهار آبهای سطحی و استخراج آبهای زیرزمینی در مهاجرت تأثیر اصلی را داشتهاند که پیشنهاد میشود در مدیریت و سرمایهگذاری در این زمینه بیشتر توجه شود.