نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم بهیارفرد ¹
• محمدتقی دستورانی ²
• علی اکبر عنابستانی ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی آبخیز- گرایش سیلاب و رودخانه، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

² استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

³ استاد گروه جغرافیای انسانی و آمایش دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

مخاطرات طبیعی همچون سیل از خسارت بار ترین پدیده­ها محسوب می­شوند که نیازمند توجه بیشتری هستند. روستا­های در معرض خطر سیل  همچون زشک باید پایداری بیشتری داشته باشند تا بتوانند خطرات و خسارات احتمالی سیل را به حداقل ممکن برسانند. یکی از مهم­ترین راهبرد­هایی که امروزه برای کاهش خسارات سیل در نظر گرفته می­شود بحث تاب­آوری جوامع می­باشد که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی “پیمایشی” است و جامعه آماری 728 خانوار ساکن روستا زشک می­باشند. حجم نمونه با توجه به تعداد 728 خانوار جمعیت روستا های زشک، با استفاده از فرمول کوکران حدود 102 نفر برآورد شد، و 102 پرسشنامه در قالب طیف 5 گزینه ای لیکرت تهیه شد. در این پرسشنامه تاب­آوری کلی روستا مورد بررسی قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای Excel  وSPSS  انجام شده، برای تعیین سطح نرمال بودن داده­ها از آزمون های چولگی و کشیدگی و جهت پاسخ به فرضیه تحقیق از آزمون تی تک نمونه­ای استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که وضعیت  تاب­آوری روستای زشک با توجه به نظر اکثریت ساکنین منطقه در حد متوسط است و در این بین ابعاد زیرساختی، نهادی و سازمانی، اقتصادی، با میانگین اختلاف دارند و میزان این ابعاد کمتر از حد میانگین است و در وضعیت نامطلوب قرار دارند. میزان بعد تاب­آوری اجتماعی بیشتر از حد میانگین است و دارای وضعیت مطلوبی است.

کلیدواژه‌ها

• سیل
• شاخص‌های تاب‌آوری
• پایداری
• روستای زشک
• سکونتگاه‌های روستایی

موضوعات

• جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

عنوان مقاله [English]

Evaluating the resilience of rural habitats against flooding (Case study: Zoshk village of Mashhad)

نویسندگان [English]

• Maryam Bhyarfard ¹
• Mohammad Taghi Dastorani ²
• Ali Akbar Anabestani ³

¹ MSc graduate of Watershed Sciences and and Engineering (River and flood), Faculty of Natural Resources and Environment, Ferdowsi University of Mashhad

² Professor, Faculty of Natural Resources and Environment, Ferdowsi University of Mashhad

³ Faculty of Natural Resources and Environment- Ferdowsi University of Mashhad,

چکیده [English]

Natural hazards such as floods are one of the most damaging phenomena that require more attention. Villages exposed to flooding, such as Zoshk, should be more stable in order to minimize possible flood risks and damages. One of the pivotal strategies currently under consideration for mitigating flood damages is enhancing the resilience of communities, a focus that has been thoroughly assessed in this research. The research method is descriptive-analytical "survey" and the statistical population is 728 households living in Zoshk village. According to the number of 728 households in Zoshk villages, the sample size was estimated to be 102, using Cochran's formula, therefore the number of 102 questionnaires were prepared in the form of a 5-point Likert scale. questionnaires, the overall resilience of the Data analysis was carried out using Excel and SPSS software. To determine the level of normality of the data, skewness and kurtosis tests were used, and to answer the research hypothesis, one-sample t-test was used. The results of the research showed that the resilience of Zoshk village is average according to the opinion of the majority of the residents of the region and in between, the infrastructural, institutional and organizational dimensions, and economic, varies from the average and the amount of these dimensions are less than the average, means they are in an unfavorable situation. The dimension of social resilience is higher than the average and has a favorable condition.

کلیدواژه‌ها [English]

• Flood
• Resilience indices
• Sustainability
• Zoshk village
• Rural habitats