نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدتقی دستورانی ¹
• مریم بهیارفرد ²
• علی اکبر عنابستانی ³

¹ عضو هیات علمی، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

² دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی سیالب و رودخانه، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

³ استاد گروه جغرافیای انسانی و آمایش دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

مخاطرات طبیعی همچون سیل از خسارت بار ترین پدیده‌ها محسوب می‌شوند که نیازمند توجه بیشتری هستند. روستا‌های در معرض خطر سیل همچون زشک باید پایداری بیشتری داشته باشند تا بتوانند خطرات و خسارات احتمالی سیل را به حداقل ممکن برسانند. یکی از مهم‌ترین راهبرد‌هایی که امروزه برای کاهش خسارات سیل در نظر گرفته می‌شود بحث تاب‌آوری جوامع می‌باشد که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی “پیمایشی” است و جامعه آماری 728 خانوار ساکن روستا زشک می‌باشند. حجم نمونه با توجه به تعداد 728 خانوار جمعیت روستا های زشک، با استفاده از فرمول کوکران حدود 102 نفر برآورد شد، و 102 پرسشنامه در قالب طیف 5 گزینه ای لیکرت تهیه شد. در این پرسشنامه تاب‌آوری کلی روستا مورد بررسی قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار های Excel وSPSS انجام شده، برای تعیین سطح نرمال بودن داده‌ها از آزمون های چولگی و کشیدگی و جهت پاسخ به فرضیه تحقیق از آزمون تی تک نمونه ای استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که وضعیت تاب‌آوری روستای زشک با توجه به نظر اکثریت ساکنین منطقه در حد متوسط است و در این بین ابعاد زیرساختی، نهادی و سازمانی، اقتصادی، با میانگین اختلاف دارند و میزان این ابعاد کمتر از حد میانگین است و در وضعیت نامطلوب قرار دارند. میزان بعد تاب‌آوری اجتماعی بیشتر از حد میانگین است و دارای وضعیت مطلوبی است.

کلیدواژه‌ها

• سیل
• شاخص‌های تاب‌آوری
• پایداری
• روستای زشک
• سکونتگاه‌های روستایی

موضوعات

• جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

عنوان مقاله [English]

Assessing the resilience of rural habitats against floods.(Case study: Zoshk village of Mashhad)

نویسندگان [English]

• Mohammad Taghi Dastorani ¹
• Maryam Bhyarfard ²
• Ali Akbar Anabestani ³

¹ Faculty of Natural Resources and Environment- Ferdowsi University of Mashhad,

² Faculty of Natural Resources and Environment- Ferdowsi University of Mashhad,

³ Faculty of Natural Resources and Environment- Ferdowsi University of Mashhad,

چکیده [English]

Natural hazards such as floods are one of the most damaging phenomena that require more attention. Villages at risk of flooding, such as Zoshk, should be more stable in order to minimize possible flood risks and damages. One of the most important strategies that are considered today to reduce flood damage is the resilience of communities, which has been evaluated in this research. The research method is descriptive-analytical "survey" and the statistical population is 728 households living in Zoshk village. According to the number of 728 households in Zoshk villages, the sample size was estimated to be 102 using Cochran's formula, and 102 questionnaires were prepared in the form of a 5-point Likert scale. In this questionnaire, the overall resilience of the village has been investigated. Data analysis was carried out using Excel and SPSS software. To determine the level of normality of the data, skewness and kurtosis tests were used, and to answer the research hypothesis, one-sample t-test was used. The results of the research show that the resilience of Zoshk village is average according to the opinion of the majority of the residents of the region and in between, the infrastructural, institutional and organizational dimensions, and economic, varies from the average and the amount of these dimensions are less than the average and they are in an unfavorable situation. The dimension of social resilience is higher than average and has a favorable condition.

کلیدواژه‌ها [English]

• Flood
• Resilience indices
• Sustainability
• Zoshk village
• Rural habitats