نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• هادی سیاسر ¹
• امیر سالاری ²

¹ گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور تهران

² استادیار دانشگاه هرمزگان مجتمع آموزش عالی میناب

چکیده

در پی تشدید شدت و طول دوره خشکسالی در ایران و بروز مشکلات حاد کم‌آبی، مدیریت ریسک خشکسالی مخصوصأ در مناطق روستایی نمود دوچندانی یافته است، روش‌های متنوعی ازجمله زنجیره مارکوف جهت پیش‌بینی احتمال خشکسالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تحقیق به بررسی وضعیت خشکسالی‌های مناطق روستایی استان سیستان و بلوچستان با توجه به داده‌های بارش ماهانه شش ایستگاه در دوره آماری ۱۳۹۲-۱۳۵۵ و با استفاده از روش شاخص بارش استاندارد شده (SPI) در مقیاس های زمانی ۳، ۶، ۹، ۱۲، 24 و 48 ماهه پرداخته شد. نتایج نشان داد مناطق روستایی شهرستان‌های زاهدان، چابهار، زابل، سراوان و خاش در بازه بلندمدت به‌ترتیب در 49/11، 14/35، 13/35، 62/11 و13/35 درصد از اوقات، گرفتار وضعیت خشک بوده و در2/77، 46/59، 17/62، 68/75 و46/59 درصد اوقات وضعیت نرمال و به‌ترتیب در 49/11، 40/5، 70/2، 70/2 و 41/5 درصد اوقات، شرایط‌ مرطوب برقرار بود. نتایج همچنین نشان می‌دهد که به طور میانگین، احتمال تعادل دوره‌های خشک، مرطوب و نرمال در ایستگاه‌های استان به‌ترتیب 29، 5 و 66 درصد است، به‌عبارتی در بیشتر مواقع، منطقه از نظر اقلیمی در شرایط نرمال قرار دارد، در حالی که احتمال وقوع شرایط خشک تقریبا شش برابر شرایط مرطوب است. شدیدترین خشکسالی استان سیستان و بلوچستان در سال 1387 با مقدار شاخص SPI برابر با ۸/۲ - و شدیدترین ترسالی استان مربوط به سال 1374 با مقدار SPI برابر با ۰۸/۲ + اتفاق افتاده است. نتایج کلی نشان داد که تغییرات شاخص SPI دچار تداوم روند منفی بوده و ایجاد سامانه جامع مدیریت ریسک امری ضروری می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• شاخص بارش استاندارد شده
• شرایط نرمال
• شرایط خشک
• سیستان و بلوچستان

موضوعات

• جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

عنوان مقاله [English]

Predicting the probabilityof droughts using SPI drought index and its forecast based on Markov chain model (Case study: Villages of Sistan and Baluchistan province)

نویسندگان [English]

• hadi Siasar ¹
• Amir Salari ²

¹ Department of Agriculture, Payame Noor University

² Department of Sciences and Water engineering, Minab Higher Education Center, University of Hormozgan

چکیده [English]

Following the intensification and duration of the drought period in Iran and the occurrence of acute water shortage problems, drought risk management especially in rural areas has doubled. A variety of methods, including the Markov chain, are used to predict the likelihood of drought. In this study, the drought situation of rural areas were studied in Sistan and Baluchestan province according to the monthly rainfall data of six stations in the statistical period 1976-2013 and using the standardized precipitation index method (SPI) in time scales of 3, 6, 9, 12, 24 and 48 months. The results showed that the cities of Zahedan, Chabahar, Zabol, Saravan, and Khash in the long term in 11.49, 35.14, 35.13, 11.62 and 35.13% of the times were in a dry situation, respectively. Zahedan, Chabahar, Zabol, Saravan, and Khash stations in 77.2 59.46, 62.17, 75.68 and 59.46% of the times were in normal condition and in 11.49, 5.40, 2.70, 2.70 and 5.41% of the times were in wet conditions, respectively. The results also showed that on average, the probability of equilibrium of dry, wet and normal periods in the stations of the province is 29, 5 and 66%, respectively. In other words, the region is in normal climatic conditions, while the probability of occurrence of dry conditions is almost six times that of wet conditions. The most severe drought in Sistan and Baluchestan province in 2008 with an SPI coefficient of -2.8 and the most severe drought in the province in 1995 with an SPI coefficient of +0.08 occurred. The general results showed that the changes in the SPI index have a negative trend and the creation of a comprehensive risk management system is essential.

کلیدواژه‌ها [English]

• Standardized precipitation index
• normal conditions
• dry conditions
• Sistan and Baluchestan