احمد عابدی سروستانی
چکیده
امروزه فشارهای اقتصادی موجب شده است که افزایش تولید به‌عنوان مهم‌ترین هدف کشاورزی تلقی شود، اما کشاورزی فقط یک شغل برای کسب درآمد نیست، بلکه یک روش زندگی است که از نظر اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی اهمیت دارد. با این وجود و با ایجاد تغییرهای ساختاری و کاهش تعداد مزرعه‌های خانوادگی، پرسش‌هایی دربارة تأثیرهای اجتماعی این پدیده ...
بیشتر
امروزه فشارهای اقتصادی موجب شده است که افزایش تولید به‌عنوان مهم‌ترین هدف کشاورزی تلقی شود، اما کشاورزی فقط یک شغل برای کسب درآمد نیست، بلکه یک روش زندگی است که از نظر اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی اهمیت دارد. با این وجود و با ایجاد تغییرهای ساختاری و کاهش تعداد مزرعه‌های خانوادگی، پرسش‌هایی دربارة تأثیرهای اجتماعی این پدیده مطرح است. پژوهش حاضر با روش تحقیق پیمایشی و با هدف تبیین ضرورت حفاظت از مزرعه‌های خانوادگی از نظر بُعد اجتماعی توسعة پایدار و همچنین بررسی دیدگاه کارشناسان کشاورزی در این رابطه انجام شده است. روش کار شامل مطالعة کتابخانه‌ای به همراه انجام یک پیمایش بود که در آن، 53 نفر از کارشناس سازمان مرکزی جهاد کشاورزی استان گلستان، به‌عنوان نمونة آماری بررسی شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسش‌نامه بود که روایی آن از طریق روایی صوری و پایایی آن با محاسبة ضریب کرانباخ آلفا تأیید شد (74/0=α). نتیجه‌ها نشان داد که علی‌رغم تأکید بر صیانت از مزرعه‌های خانوادگی به‌عنوان یک روش زندگی و عاملی مهم در دستیابی به اشتغال پایدار، عدالت اجتماعی، امنیت غذایی، حفظ محیط زیست، گسترش انتخاب‌های کشاورزان، ارتقاء ارزش‌ها و فضیلت‌های اخلاقی و همچنین نقش آن در پایداری روستاها، گرایش کارشناسان کشاورزی نسبت به مزرعه‌های خانوادگی چندان مناسب نیست. به‌همین دلیل، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که باید در فرآیند توسعة روستایی نسبت به صیانت از مزرعه‌های خانوادگی توجه کافی شود تا کارکردهای مهم این نوع از زندگی برای روستاها باقی بماند.
مصطفی عربی؛ مهدی خداپرست مشهدی
چکیده
در این مطالعه برخی از مهم‌ترین شاخص‌های رفاه اجتماعی و اندازه‌گیری تغییرهای نابرابری درآمد ازجمله ضریب جینی، نسبت دهک‌ها، ضریب انگل، شاخص رفاه اجتماعی، هزینة سرانة واقعی خانوار، شکاف مصرف شهر و روستا و خط فقر در روستاهای کشور با استفاده از آمار هزینه و درآمد خانوارها در طی سال‌های 1390-1384 محاسبه شده است. یافته‌های تحقیق نشان ...
بیشتر
در این مطالعه برخی از مهم‌ترین شاخص‌های رفاه اجتماعی و اندازه‌گیری تغییرهای نابرابری درآمد ازجمله ضریب جینی، نسبت دهک‌ها، ضریب انگل، شاخص رفاه اجتماعی، هزینة سرانة واقعی خانوار، شکاف مصرف شهر و روستا و خط فقر در روستاهای کشور با استفاده از آمار هزینه و درآمد خانوارها در طی سال‌های 1390-1384 محاسبه شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که روند نابرابری درآمد بر اساس شاخص‌های محاسبهشده در مناطق روستایی در سطح کشور و استان خراسان شمالی درطی دورة بررسی دارای نوسان بوده و در سال 1390 کاهش چشمگیری داشته است. استان خراسان شمالی در مقایسه با کشور توزیع نابرابر درآمد را طی دورة بررسی شده نشان می‌دهد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که شاخص‌های رفاه اجتماعی مناطق روستایی در طی سال‌های بررسی شده، روندی کاهشی در سطح استان خراسان شمالی و کشور داشته است و روستاهای استان خراسان شمالی در مقایسه با کشور، وضعیت بدتری درزمینه رفاه خانوار داشتهاند. همچنین خط فقر روندی افزایشی داشته که یکی از دلیلهای اصلی این افزایش، نرخ زیاد تورم بوده است.
مرتضی اشرفی؛ محمود هوشمند؛ علی کرامت زاده
چکیده
امروزه با توجه به جایگاه و نقش جامعة روستایی در توسعة متوازن کشور و همچنین با عنایت به مسائل و مشکلاتی که این جامعه با آن مواجه است، اهتمام بر توسعة پایدار روستایی امری ضروری به‌نظر می‌رسد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی توسعة پایدار نظام کشاورزی است که به‌صورت مطالعة موردی در روستاهای شهرستان کاشمر از استان خراسان رضوی صورت گرفته ...
بیشتر
امروزه با توجه به جایگاه و نقش جامعة روستایی در توسعة متوازن کشور و همچنین با عنایت به مسائل و مشکلاتی که این جامعه با آن مواجه است، اهتمام بر توسعة پایدار روستایی امری ضروری به‌نظر می‌رسد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی توسعة پایدار نظام کشاورزی است که به‌صورت مطالعة موردی در روستاهای شهرستان کاشمر از استان خراسان رضوی صورت گرفته و روستاها ازنظر پایداری به سه گروه پایدار، نسبتاً پایدار و ناپایدار طبقهبندیشده است. آمار و اطلاعات از جهاد کشاورزی و مرجعهای مربوط و همچنین جمع‌آوری 187 پرسش‌نامه از تولیدکنندگان و 14 پرسش‌نامه از کارشناسان در منطقة بررسیشده برای سال‌های زراعی 87-1386 الی 91-1390 گردآوری شد. برای بررسی پایداری در این مطالعه از شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی استفاده‌شده است. بعد از محاسبة شاخصها و دادن وزن به هر شاخص از رهیافت برنامهریزی توافقی برای رتبهبندی روستاها در هر دهستان استفاده شد. نتایج نشان داد، طی سال‌های بررسی شاخص‌های توسعة پایدار در روستاها بهبودیافته و روستاها به سمت توسعة پایدار پیش رفتهاند.
حمید سپهردوست؛ صابر زمانی شبخانه
چکیده
هدف از مطالعۀ حاضر، بررسی نقش فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی اقتصادی مناطق روستایی، تأثیر آن بر چگونگی توزیع درآمد جوامع روستایی و همچنین پاسخ‌گویی به این مسئله است که آیا توسعۀ فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در مناطق روستایی توانسته است بر روی چگونگی توزیع درآمد جوامع روستایی تأثیر داشته باشد یا خیر. برای این منظور از داده‌های ...
بیشتر
هدف از مطالعۀ حاضر، بررسی نقش فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی اقتصادی مناطق روستایی، تأثیر آن بر چگونگی توزیع درآمد جوامع روستایی و همچنین پاسخ‌گویی به این مسئله است که آیا توسعۀ فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در مناطق روستایی توانسته است بر روی چگونگی توزیع درآمد جوامع روستایی تأثیر داشته باشد یا خیر. برای این منظور از داده‌های آماری 30 استان کشور طی سال‌های 1379 الی 1388 و الگوهای اقتصادسنجی و روش پانل دیتا استفاده‌شده است. نتایج این بررسی علاوه بر تأیید نظریۀ کوزنتس مبنی بر وجود رابطۀ U شکل وارون بین رشد اقتصادی و توزیع درآمد، نشان داد که توسعۀ فنّاوری اطلاعات و ارتباطات عاملی مؤثر در توزیع مناسب درآمد و بهبود وضعیت عدالت اقتصادی در روستاهای کشور است. ضریب منفی و معنادار به‌دست‌آمده برای متغیر تعداد کاربران رایانهای در بین خانوارهای روستایی (15/0-) نشان می‌دهد که رشد و توسعۀ فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در روستاهای کشور، عاملی برای بهبود وضعیت توزیع درآمد در آن است. همچنین برآورد مدل نشان داد که متغیرهای شهرنشینی و نرخ بیکاری اثر مثبت و معنی‌داری بر متغیر وابسته دارند. این بدان معنی است که با افزایش نرخ بیکاری، توزیع درآمد در روستاها طی دورۀ بررسی شده بدتر شده است. دلیل این امر نیز کاهش قدرت خرید برای جمعیت فعال و خانوارهای کم‌درآمد در مناطق روستایی است.
