جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
اصغر نوروزی؛ بهروز قرنی آرانی؛ احمد عظیمی
چکیده
مسکن از نیازهای اولیه انسان و جزئی از هویت روستا است و در دهه‌های اخیر به دلایل مختلف زمینه‌ساز تحولات کالبدی سکونتگاه‌های روستایی شده است. پژوهش حاضر بر تجزیه و تحلیل پیامدهای کالبدی برخورداری روستاهای شهرستان خوانسار از تسهیلات مسکن روستایی تصریح و تأکید دارد و در تلاش است تا «کیفیت مصالح»، «کیفیت سازه‌ای»، «ساختار ...
بیشتر
مسکن از نیازهای اولیه انسان و جزئی از هویت روستا است و در دهه‌های اخیر به دلایل مختلف زمینه‌ساز تحولات کالبدی سکونتگاه‌های روستایی شده است. پژوهش حاضر بر تجزیه و تحلیل پیامدهای کالبدی برخورداری روستاهای شهرستان خوانسار از تسهیلات مسکن روستایی تصریح و تأکید دارد و در تلاش است تا «کیفیت مصالح»، «کیفیت سازه‌ای»، «ساختار بومی مسکن» و «کیفیت مسکن استاندارد» را در مساکن روستایی ساخته‌شده با اعتبارات این طرح واکاوی کند. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر پیمایش است. جامعه آماری مورد پژوهش، سرپرستان خانوارهای روستایی بر پایه سرشماری ۱۳۹۵ و تعداد نمونه با محاسبة فرمول کوکران 345 نفر است که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. همچنین با کاربرد روش نمونه‌گیری خوشه‌ای-تصادفی، تعداد 18 روستا تعیین شد. با توجه به مطالعات کتابخانه‌ای، مصاحبه با مسئولان بنیاد مسکن و مشاهدات میدانی، پرسشنامه‌ای با 27 سؤال زیر نظر کارشناسان دانشگاه طراحی و در میان نمونه‌ها توزیع و تکمیل شده است. پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ بر اساس 40 پرسشنامه، 83/0 به دست آمد که در حد مطلوبی است. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل مسیر معادلات ساختاری، به طور کلی تسهیلات مسکن روستایی بر تحولات کالبدی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان خوانسار با ضریب تأثیر 18/0 اثر داشته است. در این میان تسهیلات مسکن روستایی بر «کیفیت مصالح» با ضریب تأثیر 31/0، «کیفیت سازه‌ای» با ضریب تأثیر 48/0، «ساختار بومی» با ضریب تأثیر 81/0 و بر «مسکن استاندارد» با ضریب تأثیر 25/0 اثرگذار بوده است. بنابراین تداوم ارائه تسهیلات با رویکردی نوین و مبتنی بر شرایط بومی نواحی روستایی پیشنهاد می‌شود.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
زهرا کمالی؛ مریم قاسمی
چکیده
در ایران، مخاطره سیل سالانه خسارات فراوانی به روستائیان مناطق درگیر به ویژه در بخش مسکن وارد می‌‌کند. به‌همین دلیل توجه به تاب‌آوری کالبدی مساکن روستایی به‌دلیل آسیب‌پذیری بالای آنها در مواجهه با سیل ضروری است. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی راهبردهای مطلوب تاب‌آوری کالبدی مساکن روستایی در مواجهه با سیلاب پرداخته است. روش تحقیق ...
بیشتر
در ایران، مخاطره سیل سالانه خسارات فراوانی به روستائیان مناطق درگیر به ویژه در بخش مسکن وارد می‌‌کند. به‌همین دلیل توجه به تاب‌آوری کالبدی مساکن روستایی به‌دلیل آسیب‌پذیری بالای آنها در مواجهه با سیل ضروری است. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی راهبردهای مطلوب تاب‌آوری کالبدی مساکن روستایی در مواجهه با سیلاب پرداخته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی است. پس از مطالعات اکتشافی اولیه، تعداد 9 روستا در شهرستان درگز که بیشترین آسیب پذیری در برابر سیل را داشتند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از دو ابزار برنامه‌ریزی استراتژیک SWOT-QSPM انجام شد. با توجه به خبره محور بودن این دو ابزار پرسشنامه پژوهش به کمک 25 نفر از خبرگان روستایی (دهیار و اعضای شورای اسلامی روستا) تکمیل گردید. بر اساس مطالعات اکتشافی اولیه 14 نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت و 18 نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیت پیش روی تاب‌آوری کالبدی مسکن روستایی در مواجهه با سیل شناسایی شد. باتوجه به امتیاز نهایی در IFE=2.46 و درEFE=2.41 «راهبردهای تدافعی» یا حداقل- حداقل به‌عنوان راهبردهای کانونی جهت افزایش تاب‌آوری کالبدی مساکن روستایی انتخاب شد. هدف کلی راهبردهای تدافعی، یا «راهبرد بقا» کاهش ضعف‌های سیستم برای کاستن و خنثی سازی تهدیدها است. براساس تجزیه و تحلیل‌های صورت گرفته در ماتریس QSPM در بین استراتژی‌های تدافعی «ارتقای دانش و آگاهی ساکنان از اصول استاندارد ساخت و ساز در نواحی در معرض سیل»، بالاترین امتیاز یعنی 2.637 را کسب نموده و به‌عنوان اولین راهبرد انتخاب شده است.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
جیران چام چام؛ علی اصغر میرک زاده؛ عباس مهروان
چکیده
نوسازی مساکن روستایی بر‌مبنای اصول پایداری از مهم‌ترین پیش‌نیازهای توسعه‌ی پایدار روستایی است. دستیابی به این مهم جزء با شناخت دقیق جایگاه مساکن روستایی در طیف پایداری و برنامه‌ریزی طرح‌های روستایی بر‌مبنای آن امکان‌پذیر نمی‌باشد. از طرفی بررسی میزان پایداری ابعاد مختلف مسکن روستایی نقش تعیین کننده‌ای در تصمیم‌گیری‌های ...
بیشتر
نوسازی مساکن روستایی بر‌مبنای اصول پایداری از مهم‌ترین پیش‌نیازهای توسعه‌ی پایدار روستایی است. دستیابی به این مهم جزء با شناخت دقیق جایگاه مساکن روستایی در طیف پایداری و برنامه‌ریزی طرح‌های روستایی بر‌مبنای آن امکان‌پذیر نمی‌باشد. از طرفی بررسی میزان پایداری ابعاد مختلف مسکن روستایی نقش تعیین کننده‌ای در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با چگونگی پیشبرد این طرح در راستای توسعه پایدار روستایی خواهد داشت. لذا در تحقیق حاضر به بررسی و مقایسهی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی- فنی و کالبدی مساکن نوساز روستایی با رویکرد پایداری، پارادایم کمی و روش مطالعهی موردی پرداخته شد. جامعهی آماری تحقیق تمام افراد ساکن روستای پل باباحسین از روستاهای شهرستان خرمآباد بوده که خانههای خود را نوسازی کرده و به صورت تمامشماری مورد مطالعه قرار گرفتند (125N=). نتایج تحقیق نشان داد در 4 بعد اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی-فنی و کالبدی، مساکن نوساز روستای روستای پل‌بابا حسین هرچند به میزان کم به سمت پایداری متمایل بوده، با این حال شاخص ترکیبی اقتصادی نوسازی مساکن روستایی نسبت به سایر شاخصها پایدارتر به دست آمد.
