مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
حمید شایان؛ مریم قاسمی؛ حوریه هوایی
چکیده
امروزه آب یکی از بزرگترین چالشهای قرن حاضر است و منشأ بسیاری از تحولات جهان محسوب می شود. از آنجاییکه پراکنش منابع آب و نزولات عموما متناسب نمیباشد، ذخیرهسازی و انتقال در مقیاس خرد و نیز بین حوضهای آب در قالب طرحهای آبی برای جمعآوری، انتقال برای توسعه موزون فعالیتهای انسانی لازم است. لذا استفاده بهینه و درست از منابع ...
بیشتر
امروزه آب یکی از بزرگترین چالشهای قرن حاضر است و منشأ بسیاری از تحولات جهان محسوب می شود. از آنجاییکه پراکنش منابع آب و نزولات عموما متناسب نمیباشد، ذخیرهسازی و انتقال در مقیاس خرد و نیز بین حوضهای آب در قالب طرحهای آبی برای جمعآوری، انتقال برای توسعه موزون فعالیتهای انسانی لازم است. لذا استفاده بهینه و درست از منابع آبی و جلوگیری از هدررفت آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی مهمترین تأثیرات طرحهای کوچکمقیاس محلی مهار و انتقال آب بر توسعه اقتصاد روستایی در قلمرو شهرستان نیشابور و شناسایی مشکلات پیش روی آنها میباشد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. تعداد نمونه ها 165 سهم بر آب استخر یا بند میباشد که با استقاده از فرمول N0 با توجه به تعداد سهامداران آب تعیین شد. با توجه به نتایج بهدستآمده، ایجاد طرحهای کوچکمقیاس و محلی مهار و انتقال آب باعث افزایش سطح توان اقتصاد روستایی خصوصا در بخش کشاورزی شده است. چرا که راندمان و مساحت اراضی زراعی و باغی بعد از ایجاد طرحهای کوچکمقیاس و محلی مهار و انتقال آب به طور معناداری افزایش یافته اند. همچنین مشکلاتی نظیر اختلاف بر سر تقسیم آب، تخریب بهوسیله افراد غریبه و کمبود سرمایه، ضعف همکاری مالکین و تأمین بودجه، عدم ایمنسازی، ساماندهی آبهای سطحی و مشکلات مالی نیز در این زمینه وجود دارد.
مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
مرضیه شهریاری؛ حسین کوراوند
چکیده
گردشگری به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی جهان از منابع مهم رونق اقتصادی در اشتغال زایی، کسب درآمد های ارزی، کاهش فقر و افزایش تبادل و تعامل اجتماعی محسوب می شود. بنابراین هدف از انجام این تحقیق پژوهش برنامهریزی راهبردی توسعه گردشگری و نقش آن در توسعه روستایی است که در روستای زراس شهرستان ایذه در سال 1396 انجام شده است. جامعه آماری پژوهش ...
بیشتر
گردشگری به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی جهان از منابع مهم رونق اقتصادی در اشتغال زایی، کسب درآمد های ارزی، کاهش فقر و افزایش تبادل و تعامل اجتماعی محسوب می شود. بنابراین هدف از انجام این تحقیق پژوهش برنامهریزی راهبردی توسعه گردشگری و نقش آن در توسعه روستایی است که در روستای زراس شهرستان ایذه در سال 1396 انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را شامل سه گروه تشکیل می دهد که با استفاده از روش نمونه نمونهگیری کوکران برای سرپرست خانوارها، تعداد 200 نفر و برای گردشگران 120 نفر و 20 نفر از مسئولان به عنوان نمونه انتخاب شده است. می باشد که تحقیق حاضر با استفاده از روش مطالعات میدانی و تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها به شیوه تحلیل SWOT به ارائه استراتژی و راهبردهایی جهت توسعه گردشگری روستایی زراس پرداخته و نتایج پژوهش گویای این امر است که در برنامه ریزی گردشگری شهرستان ایذه (روستای زراس ) در اولویت اول راهبردهای رقابتی/ تهاجمی ( so) و بعد آن راهبرد بازنگری (wt) قرار می گیرد. در واقع راهبرد های رقابتی تهاجمی نشان میدهد که با تاکید بر آداب و رسوم و فرهنگ محلی بومی، افزایش امکانات قایق سواری و امنیت گردشگران با افزایش توجه دولت در این زمینه موجب انگیزش برای مسافرت و جذب بخش خصوصی میشود و برای تحقق اهداف با بهره بهرهگیری از این راهبردها، تقویت و افزایش امکانات و خدمات در کنار جاذبهها و منابع گردشگری با هدف جلب رضایت بیشتر گردشگر و ایجاد اشتغال و درآمد پیشنهاد میشود و آستانه آسیب پذیری این منطقه روستایی به علت پتانسیل گردشگری بسیار بالا بوده و نیازمند بازنگـری جدی و ارائه سیاسـتگذاریهای مناسب در جهت رفع محدودیتها و موانع موجود مـی میباشد.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
سید رامین غفاری؛ هاجر ناصحی
چکیده
امــروزه فعالیتهــای روستایی، رفــت و آمــدها و ارتباطات سطح یه روستا با شهر و منطقه نفوذ آن به میزان زیادی تغییر کـرده و ایـن تغییـرات بدون توجه به شرایط زیست محیطی و محیط مطلوب انسانی بوده است به گونهای که مشکلات زیـادی را به ویژه برای انسانهای ساکن فراهم آورده است. این پژوهش با رویکردی توسعهای ـ کاربردی و با روش توصیفی ـ تحلیلی ...
بیشتر
امــروزه فعالیتهــای روستایی، رفــت و آمــدها و ارتباطات سطح یه روستا با شهر و منطقه نفوذ آن به میزان زیادی تغییر کـرده و ایـن تغییـرات بدون توجه به شرایط زیست محیطی و محیط مطلوب انسانی بوده است به گونهای که مشکلات زیـادی را به ویژه برای انسانهای ساکن فراهم آورده است. این پژوهش با رویکردی توسعهای ـ کاربردی و با روش توصیفی ـ تحلیلی به دنبال بررسی هدف مدل سازی و ارائه الگوی بهینه توسعهی شبکهی معابر روستایی شهرستان شاهین شهر و میمه است. به گونه ای که برای دستیابی به این مهم شاخص هایی در 4 بخش طبیعی و اکولوژیکی، اجتماعی – فرهنگی، اقتصادی و کالبدی - فضایی استخراج شد و با نظر سنجی از 30 متخصص امر در زمینه مطالعات شهری و روستایی و با استفاده از نرم افزار Smart-Pls به تحلیل عوامل اکتشافی پرداخته شد. در این بین برای بهینه توسعهی شبکهی معابر روستایی از الگوریتم درخت پوشای مینیمم MST در محیط نرم افزار Matlab 2016 و برای فضایی سازی شاخصهای مورد مطالعه از روش و فرآیند تحلیل شبکه Network Analyst Tools در محیط نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج نشان داد مقادیر اشتراکات استخراجی حاصل از تجزیه و تحلیل مؤلفهها بالاتر از مقدار 4/0 قرار داشته که تأییدی بر مناسب بودن داده ها و تحلیل عاملی می باشد و شاخص کالبدی فضایی با ضریب 692/0 مهم ترین عامل شناسایی شد نتایج بررسی میدانی نشان داد که از بین مسیرهای توسعه شبکه معابر برای 15 روستای مورد مطالعه در بخش 4 شاخص و سنارویو تشکیل داده شد که روستاهای جهاد آباد و مورچه خورت در وضعیت مناسب کاملاً مناسبی از نظر توسعه شبکه معابر قرار دارند، روستاهای ونداده و سعید آباد ئر وضعیت متوسطی از نظر توسعه شبکه معابر قرار دارند، روستاهای قاسم آباد، خسرو آباد، موته و لوشاب در وضعیت نامناسب و روستاهای رباط پایین، لای بید، آزان و زیاد آباد در وضعیت کاملاً نامناسبی از از نظر توسعه شبکه معابر قرار دارند. با توجه به تحلیل یافتههای میتوان گفت از بین روستاهای مورد مطالعه 6/66 درصد از در وضعیتی نامناسب و کاملاً نامناسب از نظر توسعه شبکه معابر قرار دارند.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
اسماء عیدی؛ فاطمه کاظمیه
چکیده
با توجه به اهمیت توسعه روستایی در فرایند توسعه ملی کشور، در سالیان گذشته شیوهها و رویکردهای متفاوتی جهت دستیابی به اهداف توسعه روستایی مورد توجه قرار گرفته است، که یکی از مهمترین آنها اجرای طرحهای هادی روستایی میباشد. در حال حاضر سه دهه از تهیه و اجرای طرحهای هادی روستایی در کشور میگذرد و همچنان نیز این طرح در سطح کشور برای روستاهای ...
بیشتر
با توجه به اهمیت توسعه روستایی در فرایند توسعه ملی کشور، در سالیان گذشته شیوهها و رویکردهای متفاوتی جهت دستیابی به اهداف توسعه روستایی مورد توجه قرار گرفته است، که یکی از مهمترین آنها اجرای طرحهای هادی روستایی میباشد. در حال حاضر سه دهه از تهیه و اجرای طرحهای هادی روستایی در کشور میگذرد و همچنان نیز این طرح در سطح کشور برای روستاهای زیادی درحال تهیه و اجراست، لذا ارزیابی اثرات اجرای آن در توسعه روستایی ضرورت دارد. از این رو هدف کلی این تحقیق تحلیل و ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی در توسعه روستایی قرهآغاجکوه شهرستان ارومیه بود. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی-پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق را 204 نفر سرپرست خانوار از کل 420 خانوار ساکن در روستا تشکیل دادند. برای جمعآوری اطلاعات از روش نمونهگیری تصادفی ساده استفاده شد. برای تحلیل و ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی از تکنیک تحلیلعاملی اکتشافی بهره گرفته شد. براساس نتایج حاصل از تحلیل عاملی انجام شده، مهمترین اثرات اجرای طرح هادی در روستای مورد مطالعه در قالب پنج مولفه با عناوین؛ "کالبدی و زیرساختی"،"اجتماعی"،" اقتصادی"،"زیستمحیطی" و "فرهنگی" شناسایی و طبقهبندی شدند. پنج عامل مذکور در مجموع حدود 23/64 درصد تغییرات واریانس کل را تبیین کردند. نتایج این تحقیق نشان داد که اجرای طرح هادی در روستای قرهآغاجکوه تا حدودی بر مولفههای کالبدی و محیطی روستا تاثیرگذار بوده، اما بر سایر ابعاد توسعه تاثیر چندانی نداشته است. این درحالی است که طرح هادی از جمله پروژههایی است که در راستای دستیابی به توسعه همهجانبه روستایی در کشور اجرا میشود لذا پیشنهاد میشود در اجرای طرحهای هادی توجه و برنامهریزی بیشتری بر سایر ابعاد توسعه منجمله ابعاد اقتصادی و اجتماعی صورت گیرد.
مقاله پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
بابک اجتماعی؛ علی شکور؛ علی شجاعی فرد
چکیده
پیدایش سکونتگاههای روستایی، بر پایهی عوامل طبیعی مانند آبوخاک استوار بوده است. عوامل طبیعی در مکان گزینی، پراکندگی، حوزهی نفوذ، توسعهی فیزیکی، مورفولوژی و امثال آن اثر قاطعی دارد و این عوامل گاهی بهعنوان یک عامل مثبت و زمانی بهصورت یک عامل منفی عمل میکند. هدف از این مطالعه وضعیت قرارگیری سکونتگاههای روستایی شهرستان ...
بیشتر
پیدایش سکونتگاههای روستایی، بر پایهی عوامل طبیعی مانند آبوخاک استوار بوده است. عوامل طبیعی در مکان گزینی، پراکندگی، حوزهی نفوذ، توسعهی فیزیکی، مورفولوژی و امثال آن اثر قاطعی دارد و این عوامل گاهی بهعنوان یک عامل مثبت و زمانی بهصورت یک عامل منفی عمل میکند. هدف از این مطالعه وضعیت قرارگیری سکونتگاههای روستایی شهرستان فیروزآباد در ارتباط با عوامل طبیعی میباشد. جامعه آماری شامل سکونتگاههای روستایی شهرستان فیروزآباد میباشد این شهرستان دارای دو بخش و 5 دهستان میباشد. روش موردمطالعه در این تحقیق، روش تاپسیس فازی میباشد که یکی از بهترین روشهای تصمیمگیری جند شاخصه است که بر مبنای متغیرهای فازی بیانشده است. لایههای اطلاعاتی مورداستفاده شامل لایه ارتفاعی، شیب، جهت، اقلیم، پوشش گیاهی، خاک، فرسایش، کاربری اراضی میباشد که در محیط GIS تجزیهوتحلیل شدهاند. یافتهها نشان میدهد که بخش مرکزی با بیشترین روستاها، ضعیفترین عملکرد را نسبت به عوامل طبیعی داشته و دهستان احمدآباد در این بخش با 95 درصد در رتبه نخست قرار میگیرد. دومین بخش شهرستان مربوط به بخش میمند بوده که ازلحاظ عوامل طبیعی عملکرد بهتری داشتهاند بهطوریکه اکثر روستاهایی که در شهرستان در وضعیت مناسبتری قرار داشتهاند در این بخش قرارگرفتهاند. بهطورکلی سکونتگاههای روستایی که در قسمت شمالی و شمال غربی فیروزآباد میباشند در وضعیت مناسبتری قرار دارند. درصورتیکه وضعیت سکونتگاههای روستایی بخش جنوبی و مرکزی شهرستان نامناسب میباشد. نقش عوامل انسانی بخصوص در لایههای پوشش گیاهی، خاک، فرسایش و کاربری اراضی باعث شده که وضعیت قرارگیری بسیاری از سکونتگاههای روستایی در ارتباط با عوامل طبیعی در وضعیت نامناسبی قرار بگیرند. لذا میطلبد پتانسیل و ظرفیت سکونتگاههای روستایی شهرستان بهخوبی موردبررسی قرارگرفته و در تناسب بااستعدادهای موجود در منطقه نسبت به معرفی، طرحریزی و اجرای برنامههای معیشتی جایگزین اقتصاد زراعی –دامی که در حال حاضر میباشد و باعث تخریب این موقعیت شده است اقدام شود.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
موسی اعظمی؛ مهدی فرهادی؛ کاروان شانازی
چکیده
سرمایهگذاری در فعالیتهای اقتصادی روستایی زمینه موثر و مناسبی برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی می باشد که این امر نیازمند آموزش مهارتها و فنون مختلف و نوین به روستاییان است. این موضوع یکی از اهداف و برنامه های آموزشی فنی و حرفهای است که سالهاست عملیاتی شده اما آنچه مهم است این است که به چه میزان در این راستا موفق بوده اند. ...
بیشتر
سرمایهگذاری در فعالیتهای اقتصادی روستایی زمینه موثر و مناسبی برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی می باشد که این امر نیازمند آموزش مهارتها و فنون مختلف و نوین به روستاییان است. این موضوع یکی از اهداف و برنامه های آموزشی فنی و حرفهای است که سالهاست عملیاتی شده اما آنچه مهم است این است که به چه میزان در این راستا موفق بوده اند. لذا گستره وسیع فعالیتهای انجام شده نیازمند بررسی کارآیی و موفقیت عملی در جامعه است که در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است. براین اساس از میان 708 نفر از مهارت آموزان ساکن در روستاهای شهرستان فامنین 200 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه گیری تصادفی با انتساب متناسب به عنوان حجم نمونه جهت بررسی و مطالعه انتخاب گردید. داده های پژوهش در سال 1399 از طریق پرسشنامه ای متشکل از چهار بخش مشخصات فردی و شغلی و سه متغیر توانمندیهای فردی و شخصیتی، اقتصادی و اجتماعی گردآوری شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزارهای SPSS25 و LISREL8.5 استفاده شده است. براساس یافتههای پژوهش آموزش های فنی و حرفه ای در ابعاد سه گانه توانمندی فردی و شخصیتی، اقتصادی و اجتماعی مهارت آموزان بطور متفاوت اثرگذار بوده به گونهای که باعث افزایش سطح و بهبود مولفههای مربوط به هر یک از ابعاد شده است. این تاثیر به ترتیب در بعد فردی، اقتصادی و اجتماعی بیشترین بوده و یافتههای تحقیق حاکی از وجود رابطه مثبت و معنیدار بین سن، تعداد دوره های آموزشی و تحصیلات مهارت آموزان با توانمندی های فردی-شخصیتی و اقتصادی آنها دارد. بر پایه نتایج حاصله پیشنهاد می شود در دوره های آموزشی برای موفقیت بیشتر و اثرگذاری بالاتر به ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناطق مختلف توجه نموده و به متغیرهای سن، سواد و تحصیلات مهارت آموزان عنایت خاص مبذول گردد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد
محمد رستگار؛ داود کیا کجوری؛ محمدجواد تقی پوریان؛ محمد مهدی پورپاشا
چکیده
اگرچه یکی از اصول اساسی و مهم تعاونیها، اصل همکاری است؛ اما در شرایط اقتصاد آزاد، بخش تعاون به دلیل کمبود ساختارهای رقابتی توانمند، صدمات جدی متحمل خواهد شد. هدف اصلی این تحقیق ارائه مدل کیفی رقابتپذیری شرکتهای تعاونی بر مبنای اصول تعاون با استفاده از رویکرد فراترکیب بود. در پژوهش حاضر در سال 1399 با استفاده از رویکرد کیفی، یافتههای ...
بیشتر
اگرچه یکی از اصول اساسی و مهم تعاونیها، اصل همکاری است؛ اما در شرایط اقتصاد آزاد، بخش تعاون به دلیل کمبود ساختارهای رقابتی توانمند، صدمات جدی متحمل خواهد شد. هدف اصلی این تحقیق ارائه مدل کیفی رقابتپذیری شرکتهای تعاونی بر مبنای اصول تعاون با استفاده از رویکرد فراترکیب بود. در پژوهش حاضر در سال 1399 با استفاده از رویکرد کیفی، یافتههای مطالعات داخلی و خارجی بهصورت نظاممند با روش هفت مرحلهای ساندوسکی و بارسو موردبررسی قرار گرفت. از 232 مقاله جستجو شده در این حیطه،43 مقاله با روش مرور سیستماتیک انتخاب و بر اساس آن با روش فراترکیب، نقشهای رقابتی شناسایی و استخراج گردید. بر اساس کدگذاری سه مرحلهای در نرمافزار مکس کیودا ، این عوامل در یک مقوله اصلی و هفت کد محوری تحلیل و دستهبندی شدند. بهمنظور سنجش پایایی و کنترل کیفیت مطالعه حاضر از شاخص کاپا استفاده شد. ضریب کاپا محاسبهشده برابر با 906/0 بوده که در سطح توافق عالی قرارگرفته است. نتایج نشان داد که تمامی اصول هفتگانه تعاون بر رقابتپذیری این بخش تأثیرگذارند. توجه و لزوم بازنگری در اصول هفتگانه تعاون و تأکید بر وفاداری شرکتهای تعاونی به آنها بهمنظور حفظ هویتشان، میتواند ابزاری قدرتمند برای ایجاد و حفظ مزیت رقابتی پایدار تعاونیها گردد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
علی رسولیان؛ حسین حکیم پور؛ مهدی محمودزاده
چکیده
مطالعات نشان داده است که سرمایه گذاری مستقیم خارجی، اثرات قابل توجهی روی متغیرهای کلان اقتصادی ازجمله افزایش درآمد مالیاتی، نرخ تورم، نرخ رشد نقدینگی، نرخ ارز، افزایش رشد اقتصادی، افزایش سطح اشتغال، کاهش واردات و توسعه صادرات دارد. در این میان اقتصاد مناطق روستایی به دلیل سهم بالا در اشتغال و وجود ظرفیت های فراوان در صنایع تبدیلی ...
بیشتر
مطالعات نشان داده است که سرمایه گذاری مستقیم خارجی، اثرات قابل توجهی روی متغیرهای کلان اقتصادی ازجمله افزایش درآمد مالیاتی، نرخ تورم، نرخ رشد نقدینگی، نرخ ارز، افزایش رشد اقتصادی، افزایش سطح اشتغال، کاهش واردات و توسعه صادرات دارد. در این میان اقتصاد مناطق روستایی به دلیل سهم بالا در اشتغال و وجود ظرفیت های فراوان در صنایع تبدیلی و تکمیلی نقش مهمی در جذب سرمایه های خارجی ایفا می کند. در ایران، خراسان رضوی یکی از استان های پیش رو در جذب سرمایه گذاری خارجی با توجه به پتانسیل های منحصر به فرد آن به خصوص در مناطق روستایی و مناطق دارای رویکرد کشاورزی صنعتی می باشد. این مطالعه بر آن است تا به بررسی نقش آمیخته های بازاریابی بر جذب سرمایه گذاری خارجی در روستاها و بخش های اقتصادی مستعد جذب سرمایه در خراسان رضوی بپردازد. اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه از 30 نفر از کارشناسان و نخبگان اقتصادی در دستگاه های دولتی و بخش خصوصی با تاکید بر دستگاه های استانی مرتبط با حوزه اقتصاد روستا و دانشگاهی و سایر اطلاعات لازم از تعداد 25 شرکت فعال در حوزه های مرتبط با تولیدات روستایی در این زمینه به روش نمونه گیری در دسترس در سال 1400 جمع آوری گردید. به منظور دستیابی به هدف مطالعه از الگوی اقتصادی لاجیت ترتیبی و الگوی تحلیل شبکه ای استفاده گردید. نتایج نشان داد که سابقه فعالیت شرکت در جذب سرمایه گذاری، تحصیلات مدیر ارشد یا عامل شرکت، هزینه های تبلیغات، تحقیق و توسعه در سال، آمیخته های بازاریابی، استراتژی های بازاریابی و تضمین امنیت سرمایه گذاری در جذب سرمایه های خارجی توسط شرکت ها اثر گذار هستند. هر چند که شاخص های کلان اقتصادی و رفتارهای حاکمیتی دولت و سیاست های آن نیز اثر گذاری زیادی دارد. در پایان آمیخته های بازاریابی به منظور جذب سرمایه گذاری خارجی اولویت بندی گردید.