مقاله پژوهشی
محمد کاوسی کلاشمی؛ غلامرضا پیکانی
چکیده
زراعت محصول راهبردی برنج وابستگی فراوانی به وجود آب آبیاری کافی و مطمئن داشته و فشار‌های کم‌آبی، تأثیرهای جبران‌ناپذیری بر عملکرد و کیفیت محصول تولیدی دارد. این در حالی است که کاهش رواناب ورودی رودخانة سفیدرود در استان گیلان که منبع اصلی تأمین آب آبیاری برای 171 هزار هکتار از زمین‌های شالیکاری این استان بوده، عرضة کافی و مطمئن آب ...
بیشتر
زراعت محصول راهبردی برنج وابستگی فراوانی به وجود آب آبیاری کافی و مطمئن داشته و فشار‌های کم‌آبی، تأثیرهای جبران‌ناپذیری بر عملکرد و کیفیت محصول تولیدی دارد. این در حالی است که کاهش رواناب ورودی رودخانة سفیدرود در استان گیلان که منبع اصلی تأمین آب آبیاری برای 171 هزار هکتار از زمین‌های شالیکاری این استان بوده، عرضة کافی و مطمئن آب آبیاری را در بسیاری از مناطق این استان با چالش مواجه کرده است. در این راستا، پژوهش حاضر بهمنظور بهبود سیاستهای مدیریت منابع آب در طرف تقاضا، به تعیین تمایل به پرداخت شالیکاران استان گیلان برای عرضة آب آبیاری کافی و مطمئن میپردازد. دادههای لازم بر مبنای بررسی میدانی و به‌کارگیری اطلاعات مربوط به 224 مزرعه در روستاهای دچار کم‌آبی استان گیلان جمع‌آوری شد. در ادامه با استفاده از رهیافت ارزش‌گذاری انتها- باز و برازش الگوی توبیت به روش حداکثر در استنمائی و دومرحلهای هکمن، تمایل به پرداخت شالیکاران برای بهرهمندی از آب آبیاری کافی و مطمئن سنجیده شد. نتایج حاصله نتایج به‌دست آمده نشان داد که شالیکاران در این مناطق، حاضر به پرداخت 49/26 درصد بیشتر نسبت به هزینة کنونی تأمین آب آبیاری برای بهرهمندی از آب آبیاری کافی و مطمئن هستند.
مقاله پژوهشی
مهدی حاتمی؛ علی ناظمی؛ اعظم دولت‌آبادی؛ مصطفی مصطفی پور
چکیده
طبق آمار منتشره از سوی شرکت توانیر، علی‌رغم اتمام عملیات برق‌رسانی به روستاهای بیش از 20 خانوار ایران، هنوز بیش از 17000 خانوار روستایی که در روستاهایی با جمعیت کمتر از 20 خانوار ساکن‌اند، از نعمت دسترسی به برق محروم هستند. تلفات تولید، انتقال و توزیع برق و پراکندگی جمعیت کشور باعث شده که به استفاده از انرژی خورشید در مکان‌های دورافتاده ...
بیشتر
طبق آمار منتشره از سوی شرکت توانیر، علی‌رغم اتمام عملیات برق‌رسانی به روستاهای بیش از 20 خانوار ایران، هنوز بیش از 17000 خانوار روستایی که در روستاهایی با جمعیت کمتر از 20 خانوار ساکن‌اند، از نعمت دسترسی به برق محروم هستند. تلفات تولید، انتقال و توزیع برق و پراکندگی جمعیت کشور باعث شده که به استفاده از انرژی خورشید در مکان‌های دورافتاده توجه شود. در این میان، استفاده از سیستم فتوولتائیک، به‌دلیل تبدیل مستقیم انرژی خورشید به برق و نداشتن نیاز به تجهیزات پیچیده اهمیت ویژه‌ای دارد. در این مقاله، به ارزیابی اقتصادی استفاده از سیستم فتوولتائیک مستقل از شبکه، به‌جای توسعة شبکة برق سراسری در روستاهای تهران پرداخته‌شده و با توجه به عدم قطعیت‌های موجود برای مدل‌سازی، از شبیه‌سازی مونت‌کارلو با 2000 تکرار استفاده‌شده است. ارزیابی اقتصادی با توجه به هزینة چرخة عمر سیستم فتوولتائیک برای یک دوره بین 25 تا 30 سال و هزینه‌های توسعة شبکة برق سراسری برای روستاهای دورافتاده صورت گرفته است. نتایج این مقاله حداقل فاصلة روستا از شبکة توزیع برق سراسری را نشان می‌دهد که در آن استفاده از سیستم فتوولتائیک نسبت به توسعة شبکة برق سراسری اقتصادی‌تر است. این فاصله با افزایش نرخ تنزیل نسبت عکس و با تعداد روز ابری متوالی و تعداد خانوار روستا نسبت مستقیم دارد.
مقاله پژوهشی
مصطفی عربی؛ مهدی خداپرست مشهدی
چکیده
در این مطالعه برخی از مهم‌ترین شاخص‌های رفاه اجتماعی و اندازه‌گیری تغییرهای نابرابری درآمد ازجمله ضریب جینی، نسبت دهک‌ها، ضریب انگل، شاخص رفاه اجتماعی، هزینة سرانة واقعی خانوار، شکاف مصرف شهر و روستا و خط فقر در روستاهای کشور با استفاده از آمار هزینه و درآمد خانوارها در طی سال‌های 1390-1384 محاسبه شده است. یافته‌های تحقیق نشان ...
بیشتر
در این مطالعه برخی از مهم‌ترین شاخص‌های رفاه اجتماعی و اندازه‌گیری تغییرهای نابرابری درآمد ازجمله ضریب جینی، نسبت دهک‌ها، ضریب انگل، شاخص رفاه اجتماعی، هزینة سرانة واقعی خانوار، شکاف مصرف شهر و روستا و خط فقر در روستاهای کشور با استفاده از آمار هزینه و درآمد خانوارها در طی سال‌های 1390-1384 محاسبه شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که روند نابرابری درآمد بر اساس شاخص‌های محاسبهشده در مناطق روستایی در سطح کشور و استان خراسان شمالی درطی دورة بررسی دارای نوسان بوده و در سال 1390 کاهش چشمگیری داشته است. استان خراسان شمالی در مقایسه با کشور توزیع نابرابر درآمد را طی دورة بررسی شده نشان می‌دهد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که شاخص‌های رفاه اجتماعی مناطق روستایی در طی سال‌های بررسی شده، روندی کاهشی در سطح استان خراسان شمالی و کشور داشته است و روستاهای استان خراسان شمالی در مقایسه با کشور، وضعیت بدتری درزمینه رفاه خانوار داشته‌اند. همچنین خط فقر روندی افزایشی داشته که یکی از دلیلهای اصلی این افزایش، نرخ زیاد تورم بوده است.
مقاله پژوهشی
مرتضی اشرفی؛ محمود هوشمند؛ علی کرامت زاده
چکیده
امروزه با توجه به جایگاه و نقش جامعة روستایی در توسعة متوازن کشور و همچنین با عنایت به مسائل و مشکلاتی که این جامعه با آن مواجه است، اهتمام بر توسعة پایدار روستایی امری ضروری به‌نظر می‌رسد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی توسعة پایدار نظام کشاورزی است که به‌صورت مطالعة موردی در روستاهای شهرستان کاشمر از استان خراسان رضوی صورت گرفته ...
بیشتر
امروزه با توجه به جایگاه و نقش جامعة روستایی در توسعة متوازن کشور و همچنین با عنایت به مسائل و مشکلاتی که این جامعه با آن مواجه است، اهتمام بر توسعة پایدار روستایی امری ضروری به‌نظر می‌رسد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی توسعة پایدار نظام کشاورزی است که به‌صورت مطالعة موردی در روستاهای شهرستان کاشمر از استان خراسان رضوی صورت گرفته و روستاها ازنظر پایداری به سه گروه پایدار، نسبتاً پایدار و ناپایدار طبقهبندیشده است. آمار و اطلاعات از جهاد کشاورزی و مرجعهای مربوط و همچنین جمع‌آوری 187 پرسش‌نامه از تولیدکنندگان و 14 پرسش‌نامه از کارشناسان در منطقة بررسیشده برای سال‌های زراعی 87-1386 الی 91-1390 گردآوری شد. برای بررسی پایداری در این مطالعه از شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی استفاده‌شده است. بعد از محاسبة شاخصها و دادن وزن به هر شاخص از رهیافت برنامهریزی توافقی برای رتبهبندی روستاها در هر دهستان استفاده شد. نتایج نشان داد، طی سال‌های بررسی شاخص‌های توسعة پایدار در روستاها بهبودیافته و روستاها به سمت توسعة پایدار پیش رفتهاند.
مقاله پژوهشی
هدایت اله درویشی؛ مریم بیرانوندزاده؛ سید علی نادر دهقانی الوار؛ سجاد احمدی
چکیده
ارتقاء گردشگری روستایی برمبنای توسعة گردشگری پایدار و تبدیل توریسم به موتور محرکة اقتصادی منطقه برای بهبود کیفیت زندگی جامعه از مهم‌ترین مواردی است که نیازمند به اتخاذ راهبردهای مناسب و منطقی متناسب با قابلیت‌های منطقه‌ای و محلی و با جهت‌گیری‌هایی آمایش سرزمین است. این تحقیق با هدف تبیین و تحلیل راهبردهای توسعة گردشگری روستایی ...
بیشتر
ارتقاء گردشگری روستایی برمبنای توسعة گردشگری پایدار و تبدیل توریسم به موتور محرکة اقتصادی منطقه برای بهبود کیفیت زندگی جامعه از مهم‌ترین مواردی است که نیازمند به اتخاذ راهبردهای مناسب و منطقی متناسب با قابلیت‌های منطقه‌ای و محلی و با جهت‌گیری‌هایی آمایش سرزمین است. این تحقیق با هدف تبیین و تحلیل راهبردهای توسعة گردشگری روستایی در روستای گایکان که از روستاهای هدف گردشگری در شهرستان الیگودرز بوده، تدوینشده است. روش انجام این تحقیق، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از ابزار پرسش‌نامه برای جمع‌آوری اطلاعات به‌کار رفته است و تعداد نمونههای بررسیشده در محدودة جغرافیایی شامل 184 نفر میشود. برای تعیین حجم نمونه، از فرمول کوکران استفاده شده و برای تجزیهوتحلیل اطلاعات و اولویتبندی راهبردهای توسعة گردشگری از مدل سوات (SWOT) استفاده‌شده است. نتایج بررسیها نشان می‌دهد که با توجه به ارزیابی عوامل داخلی و عوامل خارجی، استراتژی تهاجمی (حداکثر- حداکثر) به‌عنوان استراتژی مطلوب برای نیل و دستیابی به توسعة گردشگری روستای گایکان است.
مقاله پژوهشی
مینا صادق‌زاده؛ محمدصادق اللهیاری؛ محمدحسین انصاری
چکیده
معیشت کشاورزان متأثر از مقدار دارایی‌ها و تعادل بین این دارایی‌هاست. هدف این تحقیق توصیفی- پیمایشی، تحلیل سطوح دارایی‌های پایداری نظام شالیکاری شهرستان رشت است. جامعة آماری تحقیق شامل همة شالیکاران شهرستان رشت (84772N=) در سال 1392 بود که حجم نمونه با استفاده از جدول حداقل حجم نمونة کرجی- مورگان و با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای متناسب ...
بیشتر
معیشت کشاورزان متأثر از مقدار دارایی‌ها و تعادل بین این دارایی‌هاست. هدف این تحقیق توصیفی- پیمایشی، تحلیل سطوح دارایی‌های پایداری نظام شالیکاری شهرستان رشت است. جامعة آماری تحقیق شامل همة شالیکاران شهرستان رشت (84772N=) در سال 1392 بود که حجم نمونه با استفاده از جدول حداقل حجم نمونة کرجی- مورگان و با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای متناسب با حجم جامعه (401n=) انتخاب شد. ابزار تحقیق شامل پرسش‌نامه‌ای طراحیشده با 42 گویه و 13 مؤلفه برای پنج سرمایة معیشت پایدار (فیزیکی، انسانی، اجتماعی، مالی و طبیعی) است که روایی صوری و محتوایی آن با نظر اصلاحی متخصصان و کارشناسان تأیید شد. یافتهها نشان داد که سرمایة انسانی در شهرستان رشت از بیشترین سطح در میان پنج سرمایة پایداری برخوردار است. همچنین به ترتیب سرمایههای فیزیکی، اجتماعی، مالی و طبیعی در سطوح بعدی قرارگرفتهاند. شاخص ترکیبی کل برای پنج سرمایة فیزیکی، انسانی، مالی، اجتماعی و طبیعی به ترتیب 03/1، 361/1، 866/0 و 8/0 محاسبه شد که بیانگر این است که با بهبود و ارتقاء سرمایههای موجود در روستاها و در بین شالیکاران می‌توان به پایداری کشت برنج در شهرستان رشت کمک کرد.
مقاله پژوهشی
علیرضا جمشیدی؛ سیدهدایت‌الله نوری؛ معصومه جمشیدی؛ داود جمینی
چکیده
تصمیم برای به‌کارگیری عملیات حفاظتی آب‌وخاک از سوی کشاورزان یک فرایند تصمیم‌گیری چندمرحله‌ای بوده که به عوامل و شرایط مختلفی مرتبط است. هدف از مطالعة حاضر که از نوع توصیفی ـ تحلیلی است، بررسی و سنجش عوامل مؤثر رفتاری کشاورزان در به‌کارگیری اقدامات خاک‌ورزی حفاظتی در دهستان شباب است. جامعة آماری انتخابی این مطالعه شامل همةکشاورزان ...
بیشتر
تصمیم برای به‌کارگیری عملیات حفاظتی آب‌وخاک از سوی کشاورزان یک فرایند تصمیم‌گیری چندمرحله‌ای بوده که به عوامل و شرایط مختلفی مرتبط است. هدف از مطالعة حاضر که از نوع توصیفی ـ تحلیلی است، بررسی و سنجش عوامل مؤثر رفتاری کشاورزان در به‌کارگیری اقدامات خاک‌ورزی حفاظتی در دهستان شباب است. جامعة آماری انتخابی این مطالعه شامل همةکشاورزان ساکن در دهستان شباب بوده که در سال زراعی 91-1390 اقدام به کشت گندم کرده‌اند و از این میان، 187 نفر با استفاده از رابطة کوکران و از طریق روش نمونه‌گیری تصادفی به‌عنوان نمونة هدف انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات میدانی در این مطالعه، پرسش‌نامه بود که روایی و پایایی آن، با استفاده از آزمون مقدماتی و از طریق 30 پرسش‌نامه تأیید شد. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که می‌توان گندم‌کاران را بنا بر نمرة رفتاری‌شان به چهار دستة کشاورزان سنتی (18/39 درصد)، نسبتاً سنتی (98/26 درصد)، تغییرپذیر (54/20 درصد) و کشاورزان صلاحیت‌دار (3/13 درصد) طبقه‌بندی کرد. همچنین نتایج تحلیل تشخیصی گویای آن است که متغیرهای سن کشاورزان، میزان مالکیت کل زمین‌ها، درصد درآمد خانوار از بخش کشاورزی و روحیة نوپذیری در مقایسه با دیگر متغیرها، بهتر قادر به پیش‌بینی طبقة رفتاری کشاورزان است.
مقاله پژوهشی
مریم شریف‌زاده؛ محبوبه شهرکی
چکیده
هدف این تحقیق بررسی انگاره‌های مصرف سوخت و عوامل مؤثر بر آن در خانوارهای روستایی بخش مرکزی شهرستان زاهدان بود. جامعة آماری این پژوهش توصیفی خانوارهای روستاهای با جمعیت بیش از 25 خانوار و نمونة آماری آن شامل 250 خانوار بوده است. روایی ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این مطالعه که پرسش‌نامه‌ای ساختارند بود، به‌وسیلة پانل متخصصان و پایایی ...
بیشتر
هدف این تحقیق بررسی انگاره‌های مصرف سوخت و عوامل مؤثر بر آن در خانوارهای روستایی بخش مرکزی شهرستان زاهدان بود. جامعة آماری این پژوهش توصیفی خانوارهای روستاهای با جمعیت بیش از 25 خانوار و نمونة آماری آن شامل 250 خانوار بوده است. روایی ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این مطالعه که پرسش‌نامه‌ای ساختارند بود، به‌وسیلة پانل متخصصان و پایایی آن با استفاده از یک مطالعة راهنما تأیید شد. نتایج این پژوهش نشان‌داد که تنها 43 درصد (102 خانوار) از خانوارهای روستایی در بهره‌گیری از سوخت، رفتاری بهینه داشته‌اند. بر این مبنا، خانوارهای بهینه‌گرا در مصرف سوخت به لحاظ میانگین سطح سواد، سن، میزان درآمد و ویژگی‌های محل سکونت به‌طور معنی‌داری با خانوارهای ناآگاه در مصرف سوخت تفاوت داشته‌اند. برای شناسایی تعیین‌کننده‌های رفتار مصرف سوخت در بین خانوارهای روستایی از الگوی رفتار منطقی بهره گرفته شد. نتایج حاصل از آزمون معادله‌های ساختاری که برای تعیین کفایت این الگو به‌کار گرفته‌شده بود، نشان داد که متغیرهای گرایش به سوخت مصرفی، نگرش و هنجارهای ذهنی 24/0 درصد از پراکنش رفتار به‌کارگیری سوخت مصرفی خانوارها را پیش‌بینی می‌کند. در پایان توصیه‌های کاربردی برای بهینه‌سازی مصرف سوخت در بین خانوارهای روستایی با تأکید بر حفظ سلامت محیط‌زیست، بهداشت محیط درون خانه ارائه‌شده است.
