علمی پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
جمیله علیلو؛ محمد چیذری؛ شهلا چوبچیان
چکیده
هدف این پژوهش بررسی سازههای مؤثر بر مشارکت کشاورزان در مدیریت آبیاری در شهرستان خوی بود. تحقیق حاضر از نوع علی- ارتباطی بود و به روش پیمایش انجام شد. جامعه آماری تحقیق تمامی کشاورزان شهرستان خوی در سال زراعی 95-1394 بودند (19088N=) که تعداد 379 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب به عنوان نمونههای ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی سازههای مؤثر بر مشارکت کشاورزان در مدیریت آبیاری در شهرستان خوی بود. تحقیق حاضر از نوع علی- ارتباطی بود و به روش پیمایش انجام شد. جامعه آماری تحقیق تمامی کشاورزان شهرستان خوی در سال زراعی 95-1394 بودند (19088N=) که تعداد 379 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب به عنوان نمونههای تحقیق انتخاب شدند. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه‌ای بود که روایی محتوایی آن توسط اساتید و متخصصین مربوطه تأیید شده و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بین 72/0 تا 85/0 تعیین شد. داده‌های بدست آمده با استفاده از نرمافزار SPSS19 تحلیل شدند. با توجه به نتایج، مشارکت کشاورزان در مدیریت آبیاری در سطح خوب ارزیابی شد. نتایج نشان داد بین متغیرهای مستقل نگرش کشاورزان نسبت به مشارکت در مدیریت آبیاری، آگاهی از پیامدهای مشارکت در مدیریت آبیاری، مناسب بودن عوامل فنی در شبکه آبیاری، میزان استفاده آنان از منابع اطلاعاتی، هنجارهای اجتماعی در زمینه مشارکت در مدیریت آب، دیدگاه کشاورزان نسبت به پرسنل ترویج کشاورزی، میزان اجتماعی بودن کشاورزان و دیدگاه کشاورزان نسبت به کارشناسان سازمان آب با متغیر وابسته مشارکت کشاورزان در مدیریت آبیاری رابطه مثبت و معنی‌داری در سطح یک درصد وجود داشت. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون خطی به شیوه گام به گام نشان داد که متغیرهای مذکور 75 درصد از تغییرات متغیر وابسته مشارکت کشاورزان در مدیریت آبیاری را تبیین نمودند.
علمی پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
ژیلا مرادی؛ علی اصغر میرک زاده؛ فرحناز رستمی
چکیده
بخش کشاورزی اگرچه یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور است، اما در عین حال با تنگناهای عمده‌ای روبرو است. از اینرو هدف از این تحقیق، شناسایی موانع توسعه کشاورزی از دیدگاه کشاورزان دهستان قراتوره بود. جامعه آماری تحقیق،2800 نفر از کشاورزان 27 روستای دهستان قراتوره بودند که از جامعه آماری مذکور تعداد 338 کشاورز با استفاده از روش نمونهگیری ...
بیشتر
بخش کشاورزی اگرچه یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور است، اما در عین حال با تنگناهای عمده‌ای روبرو است. از اینرو هدف از این تحقیق، شناسایی موانع توسعه کشاورزی از دیدگاه کشاورزان دهستان قراتوره بود. جامعه آماری تحقیق،2800 نفر از کشاورزان 27 روستای دهستان قراتوره بودند که از جامعه آماری مذکور تعداد 338 کشاورز با استفاده از روش نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب و براساس جدول کرچسی و مورگان به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه بود. برای حصول اطمینان از اعتبار پرسشنامه از پانل متخصصان و برای محاسبه پایایی آن از روش آلفای کرونباخ استفاده شده و مقدار آن 84/0 به دست آمد. براساس نتایج بدست آمده در ارتباط با موانع توسعه کشاورزی در منطقه مورد مطالعه،30 متغیر با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی در پنج عامل زیرساختی، اقتصادی- مدیریتی، طبیعی، فرهنگی و آموزشی خلاصه شد. نتایج نشان داد براساس دیدگاه کشاورزان، عامل زیرساختی اولین مانع توسعه‌کشاورزی منطقه بود. این عامل 40/24 درصد از واریانس کل متغیرهای تحقیق را تبیین می‌کند. یکی از مشکلات عمده دهستان قراتوره کمبود آب است که قسمتی از این مشکل به کمبود زیرساخت‌ها، و قسمتی به کمبود منابع مالی و عدم سرمایه اولیه کشاورز بر میگردد. لذا پیشنهاد میگردد دولت در جهت ایجاد زیرساختهای توسعه کشاورزی از قبیل یکپارچه‌سازی اراضی، ایجاد کانالهای آبرسانی، توسعه آبیاری تحت فشار، تسطیح و زهکشی اراضی، و اعطای تسهیلات بانکی کشاورزان را حمایت کند.
علمی پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری
حسین فراهانی؛ سیده پروین حسینی؛ شادی بایزیدی
چکیده
مطالعه ادبیات توسعه و برنامه‌ریزی روستایی نشان می‌دهد که یکی از شناخته شده‌ترین راهبردهای توسعه روستایی کارآفرینی است. از اینرو آن چیزی که در این میان مورد توجه است، اهمیت دادن به نقش کارآفرینی روستایی و مقوله کسب‌وکار روستایی است. به همین منظور این پژوهش با هدف تحلیل عوامل مؤثر بر کارآفرینی در بخش گردشگری نواحی روستایی انجام ...
بیشتر
مطالعه ادبیات توسعه و برنامه‌ریزی روستایی نشان می‌دهد که یکی از شناخته شده‌ترین راهبردهای توسعه روستایی کارآفرینی است. از اینرو آن چیزی که در این میان مورد توجه است، اهمیت دادن به نقش کارآفرینی روستایی و مقوله کسب‌وکار روستایی است. به همین منظور این پژوهش با هدف تحلیل عوامل مؤثر بر کارآفرینی در بخش گردشگری نواحی روستایی انجام شده که از لحاظ ماهیت و روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با توجه به اهداف کاربردی است. جامعه آماری در این پژوهش شامل افراد ساکن در روستاهای دهستان زوارم است که بر اساس فرمول اصلاح شده کوکران 131 پرسشنامه تهیه شد. جمعآوری اطلاعات و دادهها در سال 1396 با استفاده از مطالعات کتابخانهای و میدانی (مشاهده و تکمیل پرسشنامه) صورت گرفت. پس از جمعآوری اطلاعات از راه پرسشنامه با استفاده از نمونهگیری تصادفی ساده، داده‌های به‌دست‌آمده پس از کدگذاری، از راه نرمافزار spss و Amos با استفاده از روشهای آماری توصیفی و تحلیلی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که عوامل اقتصادی، اجتماعی، طبیعی– اکولوژیک و سازمانی برای ایجاد فضای گردشگری روستایی تأثیرگذار میباشند؛ و ضعف شرایط فردی با کمترین مقدار بهدست آمده نشان‌دهنده این موضوع است که تأثیر منفی در ایجاد فضای کارآفرینی گردشگری دارد، به‌گونهای که حتی میتوان آن را بهعنوان یک مانع تأثیرگذار تلقی کرد، این در شرایطی است که باوجود مانع پیش‌رو با تقویت ذهنی خلاق و کارآفرین میتوان آن را به یک فرصت تبدیل کرد و شرایط را بهبود بخشید.
علمی پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
محسن ملکی؛ رضا دهقانی بیدگلی؛ رضا قانع مقدم
چکیده
طرحهای منابع طبیعی اهداف متعددی در سطوح مختلف فنی، اجتماعی‌سیاسی و غیره دارند که عمدتاً شامل مهار و مبارزه با فرسایش و هدررفت آب، بهینهسازی استفاده از منابع آب و خاک، افزایش تولیدات آبخیزها اعم از گیاهی و دامی، افزایش درآمد ساکنین آبخیزها و کاهش خسارت ناشی از فرسایش خاک و سیلاب‌ها و اهدافی از این قبیل میباشد. در برنامه‌های ...
بیشتر
طرحهای منابع طبیعی اهداف متعددی در سطوح مختلف فنی، اجتماعی‌سیاسی و غیره دارند که عمدتاً شامل مهار و مبارزه با فرسایش و هدررفت آب، بهینهسازی استفاده از منابع آب و خاک، افزایش تولیدات آبخیزها اعم از گیاهی و دامی، افزایش درآمد ساکنین آبخیزها و کاهش خسارت ناشی از فرسایش خاک و سیلاب‌ها و اهدافی از این قبیل میباشد. در برنامه‌های منابع‌طبیعی و آبخیزداری در نظر گرفتن عوامل اجتماعی، اقتصادی و سازمانی مؤثر در داخل و خارج آبخیز ضروری مینماید. این پژوهش با هدف ارزیابی و بررسی اقدامات منابع طبیعی و آبخیزداری انجام شده بر وضعیت اجتماعی و اقتصادی بهرهبرداران ساکن حوزه مانند رضایت و نگرش مردم، مشارکت مردمی، میزان پذیرش مردمی پروژه‌ها انجام گرفته است. همچنین بررسی اثرات اجرای پروژه‌ها از نظر ذینفعان در حوزه آبخیز قره شیران که در آن پروژه‌های منابع‌طبیعی اجرا شده است، انجام گردید. این پژوهش از نوع پژوهشهای توصیفی- همبستگی محسوب میشود. جامعه آماری این تحقیق با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 200 نفر از سرپرستان خانوار از بهرهبرداران و ساکنان این حوزه بودند و آلفای کرونباخ پرسشنامه‌ها 78/0 بهدست آمد. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه استفاده گردید که روایی آن توسط 5 متخصص خبره مورد تأیید قرار گرفت و روش تصادفی سیستماتیک جهت پرسشگری مورد استفاده قرار گرفت. برای تعیین پایایی اطلاعات از نرمافزار Spss استفاده گردید. بر اساس نتایج، در اثر اجرای طرحها در منطقه، وضعیت درآمدزایی 35 درصد، عملکرد و هزینه محصولات آبی 26 درصد، عملکرد و هزینه محصولات باغی 10 درصد و عملکرد تولید علوفه 12 درصد افزایش داشته است. همچنین، بیشترین اثر اجرای طرحهای اجرا شده در منطقه بر حل معضل سیل با میانگین 02/1 و بهبود وضعیت اقتصادی بهرهبرداران با میانگین 70/1 بوده است و تأثیر چندانی بر کاهش مهاجرت و بیکاری نداشته است.
علمی پژوهشی
جامعه شناسی روستایی
صادق صالحی؛ فاطمه ابراهیم خانی
چکیده
طی چند دهه ی اخیر، مسائل آب به یکی از مسایل اساسی در محیط زیست ایران تبدیل شده است. در ایران علی‌رغم کمبود منابع آب، میزان مصرف آب فراتر از استاندارد‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جهانی است و بیشترین اتلاف آن نیز در بخش کشاورزی صورت می‌گیرد. از جمله راهکارهای مناسب برای استفاده بهینه و موثرتر آب اتخاذ سیاست‌های مقابلهای است. موفقیت اجرای سیاست‌های ...
بیشتر
طی چند دهه ی اخیر، مسائل آب به یکی از مسایل اساسی در محیط زیست ایران تبدیل شده است. در ایران علی‌رغم کمبود منابع آب، میزان مصرف آب فراتر از استاندارد‌‌‌‌‌‌‌‌‌های جهانی است و بیشترین اتلاف آن نیز در بخش کشاورزی صورت می‌گیرد. از جمله راهکارهای مناسب برای استفاده بهینه و موثرتر آب اتخاذ سیاست‌های مقابلهای است. موفقیت اجرای سیاست‌های مقابلهای، بستگی به رفتار کشاورزان به عنوان عاملان و دست اندرکاران واقعی دارد. تحقیق حاضر به بررسی پیش زمینه‌های اجتماعی در سیاست‌های حفاظت از آبهای زیرزمینی پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش حقابه‌داران بخش جنوب مرکزی دشت قزوین را تشکیل می‌دهند که از میان آن‌ها 120 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات تحقیق، پرسشنامه محقق‌ساخته بود و میزان پایایی سوالات بیش از 60 درصد بهدست آمد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که مشارکت در راهکارهای حفاظت از منابع آبهای زیرزمینی در کشاورزان مستلزم وجود زمینه اجتماعی است. این امر، به نوع تعامل درون‌گروهی و برون‌گروهی کشاورزان بستگی دارد. نتایج نشان می‌دهد که میان سرمایه اجتماعی و حمایت کشاورزان از سیاست‌های حفاظت از منابع زیرزمینی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. در پایان و بر اساس نتایج این تحقیق، پیشنهادهایی برای حفاظت از منابع زیر زمینی ارائه شد.
علمی پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
وکیل حیدری ساربان؛ سهیلا باختر؛ عبدالرضا خوش رفتار
چکیده
امروزه امنیت مهم‌ترین و اساسی‌ترین اصل در تدوین راهبرد توسعه گردشگری در جهان قلمداد میشود. امنیت و گردشگری، پارامترهای یک معادله هستند که نسبتی مستقیم با هم دارند. از اینرو پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی تأثیر امنیت اجتماعی بر توسعه گردشگری روستای هدف گردشگری سراب هرسم از توابع شهرستان اسلامآباد غرب انجام شده است. جامعه ...
بیشتر
امروزه امنیت مهم‌ترین و اساسی‌ترین اصل در تدوین راهبرد توسعه گردشگری در جهان قلمداد میشود. امنیت و گردشگری، پارامترهای یک معادله هستند که نسبتی مستقیم با هم دارند. از اینرو پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی تأثیر امنیت اجتماعی بر توسعه گردشگری روستای هدف گردشگری سراب هرسم از توابع شهرستان اسلامآباد غرب انجام شده است. جامعه آماری تحقیق، اهالی روستای سراب هرسم با جمعیت 473 نفر است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 112 نفر برآورد گردید. شاخصهای در نظر گرفته شده برای تنظیم پرسشنامه در چهار زمینه امنیت بهداشت و سلامت، امنیت جانی و مالی، امنیت ارتباطی و توسعه گردشگری در قالب 43 گویه تنظیم گردید. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسشنامه صورت گرفت و با داده‌های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه آلفای کرونباخ در نرمافزار SPSS، پایایی کل پرسشنامه تحقیق 82/0بدست آمد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS20 بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها بیانگر این است از بین شاخصهای امنیت اجتماعی، شاخص امنیت بهداشت و سلامت بیشترین تأثیر را در توسعه گردشگری داشته است و شاخص امنیت ارتباطی کمترین تأثیر را دارا بوده است و در مجموع امنیت اجتماعی توانسته است باعث توسعه گردشگری در روستا گردد.
علمی پژوهشی
محمد اسدالهی؛ حسین آگهی؛ زهرا اطهری
چکیده
وجود خشکسالی‌های اخیر در ایران، یکی از مخاطرات مهم طبیعی محسوب میشود که دارای اثرات و پیامدهای عدیده‌ای به ویژه در نواحی روستایی است. از جمله این پیامدها دشواری امرار و معاش خانوارهای روستایی است. در این راستا این مطالعه توصیفی- پیمایشی به تحلیل و بررسی عوامل اثرگذار بر مقاومت خانوار روستایی هنگام خشکسالی در شهرستان الشتر پرداخته ...
بیشتر
وجود خشکسالی‌های اخیر در ایران، یکی از مخاطرات مهم طبیعی محسوب میشود که دارای اثرات و پیامدهای عدیده‌ای به ویژه در نواحی روستایی است. از جمله این پیامدها دشواری امرار و معاش خانوارهای روستایی است. در این راستا این مطالعه توصیفی- پیمایشی به تحلیل و بررسی عوامل اثرگذار بر مقاومت خانوار روستایی هنگام خشکسالی در شهرستان الشتر پرداخته است. چارچوب تحلیلی استفاده شده در این پژوهش، چارچوب معیشت پایدار است. در این مطالعه از روشهای توصیفی، تحلیلی و روابط همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش کل سرپرست خانوارهای روستایی شهرستان الشتر می باشد (7000 =N). طبق جدول کرجسی مورگان حجم نمونه این مطالعه برابر با 364 نفر از سرپرستان خانوار میباشد که به شیوه نمونهگیری چند مرحلهای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدهاند. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه بود که روایی آن توسط اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن را ضریب آلفای کرونباخ تأیید کرده است. نتایج نشان داد، بیشترین دارایی معیشتی خانوارهای روستایی مربوط به سرمایه اجتماعی و کمترین مربوط به سرمایه مالی میباشد. با توجه به نتایج بدست آمده سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی در تبیین مقاومت به خشکسالی تأثیر عمده‌ای داشته است. همچنین باتوجه به بتای بدست آمده سرمایه فیزیکی دارای بیشترین نقش در پیشگویی مقاومت به خشکسالی است.
علمی پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
سید سینا عیسی پور؛ رضا مقدسی؛ مهدی پیروزیان؛ جلیل اجلی
چکیده
خرده مالکی در روستا و پراکندگی قطعات اراضی یکی از عناصر ساختار سنتی کشاورزی در ایران است و بیشترین سهم را در تولیدات کشاورزی و اشتغالزایی بر عهده دارد. این نظام عمدتاً واحدهای موسوم به خرد و دهقانی زیر 10 هکتار را در اکثر روستاها شامل که هر بهرهبردار معمولاً یک خانوار میباشد. این الگوی بهرهبرداری با داشتن ویژگیهایی چون ...
بیشتر
خرده مالکی در روستا و پراکندگی قطعات اراضی یکی از عناصر ساختار سنتی کشاورزی در ایران است و بیشترین سهم را در تولیدات کشاورزی و اشتغالزایی بر عهده دارد. این نظام عمدتاً واحدهای موسوم به خرد و دهقانی زیر 10 هکتار را در اکثر روستاها شامل که هر بهرهبردار معمولاً یک خانوار میباشد. این الگوی بهرهبرداری با داشتن ویژگیهایی چون ضعف سازمانی و ساختاری، پائین بودن سطح سواد و دانش فنی، عدم استفاده بهینه از منابع تولید، بالا بودن هزینههای تولید، و در نهایت غیراقتصادی بودن و عدم کارایی شناخته میشود. در پژوهش حاضر به منظور محاسبه و تعیین سطح کارایی نظام بهرهبرداری خرد و دهقانی اطلاعات مربوط به سال 1393 جمعآوری و از روش تحلیل پوششی دادهها استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق 9600 نفر بهرهبردار خرد و دهقانی زیر ده هکتار میباشد که عمدتاً در روستاها بوده و با استفاده از روش نمونهگیری چند مرحلهای آزمودنیها حجم نمونه محاسبه شده 48 به دست آمد و در مجموع 60 پرسشنامه با دقت بالایی تکمیل گردید، نتایج بدست آمده از تحقیق نشان داد که میانگین کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی مزارع خرد و دهقانی مورد مطالعه روستاهای شهرستان میانه به ترتیب برابر با 03/60، 06/60، 02/34 میباشد که بیانگر قابل افزایش بودن کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی به میزان 7/39 ، 4/39 و 8/65 درصد میباشد. که نشان‌دهنده ضعف در دانش فنی موجود، مدیریت مزارع و عدم استفاده از مقیاس بهینه میباشد. لذا لزوم افزایش دانش فنی جهت تخصیص بهینه منابع و همچنین بکارگیری مطلوب نهادهها لازم میباشد.
