علمی پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
محمد ابراهیم محمدی مسعودی؛ حسن افراخته؛ حمید جلالیان
چکیده
صنعت ابریشم نقش مهمی در ترغیب سرمایه گذاری در زیرساخت‌ها، ایجاد درآمد برای دولت و اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم در سراسر کشور داشته است. یکی از این راهبردها جهت توسعه پایدار روستایی توسعه و گسترش صنایع در نواحی روستایی می‌باشد. ابریشم کشی در کشور ایران به دو شکل صنعتی و سنتی وجود دارد که سهم بخش سنتی در این حرفه بیش از 70 درصد می‌باشد ...
بیشتر
صنعت ابریشم نقش مهمی در ترغیب سرمایه گذاری در زیرساخت‌ها، ایجاد درآمد برای دولت و اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم در سراسر کشور داشته است. یکی از این راهبردها جهت توسعه پایدار روستایی توسعه و گسترش صنایع در نواحی روستایی می‌باشد. ابریشم کشی در کشور ایران به دو شکل صنعتی و سنتی وجود دارد که سهم بخش سنتی در این حرفه بیش از 70 درصد می‌باشد که در حال حاضر در روستاهای شهرستان نطنز واقع در استان اصفهان به عنوان یک شغل اصلی در میان ساکنان این منطقه رایج است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش پیمایشی است. مقطع زمانی آن سال 1399 می‌باشد. جامعه ی آماری تحقیق، 1050 نوغاندارشهرستان نطنز در ده روستای بهره بردار نوغان ،که شامل 1050 خانوار می باشند و تعداد حجم نمونه 320پرسشنامه می‌باشد. در این پژوهش، برای ارزیابی تاثیر نوغاندرای در توسعه اقتصاد روستایی از مدل تحلیل عاملی و آزمون پیرسون استفاده می کنیم. نتایج یافته های نشان داد که، مهمترین تأثیر و پرورش کرم ابریشم سوق دادن سیستم کشاورزی منطقه به سمت اصول پایداری اقتصاد و اقتصاد پایدار با مجموع(68/22) بوده است که تأثیری محیطی تلقی می‌شود، بعد از آن تأثیرات اجتماعی(1/13) و از همه مهمتر تأثیری بوده که بر وضعیت زنان روستایی داشته است و دست آخر نیز برخی از حوزه‌های محیطی(68/4) تحت تأثیر این فعالیت قرار گرفته است. با این وجود شدت تأثیرات اجتماعی خیلی بیشتر از تأثیرات دیگر بوده است.
علمی پژوهشی
توسعه روستایی
رضا موحدی؛ مهرداد پویا
چکیده
گردشگری روستایی یکی از انواع گردشگری است که تقاضا برای آن در سالهای اخیر به‌شدت افزایش یافته و به عقیده محققان به‌عنوان سومین فعالیت اقتصادی سودآور در جهان مطرح است؛ چراکه محیط روستا، میراث تاریخی و فرهنگی آن گردشگران زیادی را جذب زندگی روستایی کرده است. از همین‌رو، پژوهش حاضر به سطح‌بندی روستاهای هدف گردشگری در استان همدان پرداخته ...
بیشتر
گردشگری روستایی یکی از انواع گردشگری است که تقاضا برای آن در سالهای اخیر به‌شدت افزایش یافته و به عقیده محققان به‌عنوان سومین فعالیت اقتصادی سودآور در جهان مطرح است؛ چراکه محیط روستا، میراث تاریخی و فرهنگی آن گردشگران زیادی را جذب زندگی روستایی کرده است. از همین‌رو، پژوهش حاضر به سطح‌بندی روستاهای هدف گردشگری در استان همدان پرداخته است. استان همدان در مجموع دارای 21 روستای هدف گردشگری است که برای سطح‌بندی آن‌ها از روش تمام‌شماری استفاده شد. بر این اساس تعداد 21 روستای هدف گردشگری استان همدان بر مبنای 10 معیار وضعیت سکونت و طبیعت، سیاسی و اداری، آب، برق و گاز، آموزش، بهداشتی و درمانی، بازرگانی و خدماتی، فرهنگی و ورزشی، مخابرات و ارتباطات، مذهب و در نهایت گردشگری مورد بررسی قرار گرفتند. برای سطح‌بندی روستاها از تکنیک تاپسیس استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین روستاهای موردمطالعه، روستاهای «علی‌صدر و اکنلو» از شهرستان کبودرآهنگ، «فارسبان» از شهرستان نهاوند، «جوراب» از شهرستان ملایر، «اشتران و کهنوش» از شهرستان تویسرکان ازنظر نزدیکی به شرایط ایدئال و دارا بودن شاخص‌های مطلوب گردشگری در اولویت‌های اول تا ششم قرار گرفتند. با توجه به تعداد و رتبه روستاهای گردشگری هر شهرستان به ترتیب شهرستان تویسرکان، همدان و ملایر درمجموع در خوشه گردشگری اول تا سوم شناسایی شدند. با توجه به اینکه دو شهرستان تویسرکان و همدان در اولویت‌های اصلی هدف گردشگری قرار گرفتند پیشنهاد می‌شود محور گردشگری همدان- تویسرکان از طریق جاده گنج‌نامه به‌عنوان محور یا خوشه توسعه گردشگری در استان همدان شناسایی و معرفی گردد.
علمی پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
مریم قاسمی؛ زری افشار؛ خدیجه بوزرجمهری
چکیده
یکی از عوامل مهمی که باعث عدم تحقق اهداف توسعه کشاورزی و افزایش تولید و درآمد کشاورزان در کشورهای درحال‌توسعه می‌شود، نارسایی سیستم بازاریابی محصولات کشاورزی است. از این رو مطالعه حاضر به شناسایی و اولویت‌بندی راهبردهای مطلوب بازاریابی گیاهان دارویی از دیدگاه کشاورزان می‌پردازد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و مطالعه در سال 1398 ...
بیشتر
یکی از عوامل مهمی که باعث عدم تحقق اهداف توسعه کشاورزی و افزایش تولید و درآمد کشاورزان در کشورهای درحال‌توسعه می‌شود، نارسایی سیستم بازاریابی محصولات کشاورزی است. از این رو مطالعه حاضر به شناسایی و اولویت‌بندی راهبردهای مطلوب بازاریابی گیاهان دارویی از دیدگاه کشاورزان می‌پردازد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و مطالعه در سال 1398 در شهرستان چناران انجام شده‌است. واحد تحلیل کشاورزان تولیدکننده گیاهان دارویی و خبرگان روستایی بوده است. در این مطالعه از دو ابزار برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک یعنی SWOT و QSPM استفاده شد. براساس مطالعات میدانی و اسنادی، 14 نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت و 24 نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیت و تنگنای پیشروی بازاریابی گیاهان دارویی شناسایی گردید. با توجه به امتیاز نهایی در ماتریس ارزیابی عوامل داخلی 2.12=IFE و در ماتریس ارزیابی عوامل خارجی1.725=EFE، استراتژی های «تدافعی» (حداقل-حداقل) مطلوب تشخیص داده شد. در ادامه به کمک ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM)، در بین 11 راهبرد تدافعی شناسایی شده، راهبرد «اصلاح نظام بازاریابی گیاهان دارویی در کشور» از طریق شناسایی بازارهای هدف به منظور حضور مؤثر در تجارت بین‌المللی گیاهان دارویی، تعیین کد قابل ردیابی برروی محموله‌های صادراتی گیاهان دارویی کشور، ایجاد شرکت‌های تخصصی صادرات گیاهان دارویی تعیین درجات و استانداردها به عنوان راهبرد کانونی در اولویت قرار گرفت. بدیهی است اتخاذ سیاست‌ها و راهبردهای مناسب و مبتنی بر شناخت واقع‌گرایانه از وضعیت موجود، می‌تواند ضمن استفاده بهینه از منابع موجود (آب و خاک) و تامین نیاز داخلی به افزایش سهم ایران در تجارت جهانی گیاهان دارویی منجرگردد.
علمی پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری
پریسا سادات سهرابی؛ داود مختاری
چکیده
ترکیب کارآفرینی و اکوتوریسم از بهترین راهکارهای متنوع‌سازی اقتصاد جوامع، مخصوصاً روستاها، ایجاد اشتغال و تولید ثروت و رفاه به شمار می‌رود. و در مواقعی که کشاورزی به تنهایی قادر به تأمین فرصت‌های شغلی مورد نیاز جوانان نیست، فرصت‌های شغلی جدیدی در صنعت و خدمات ایجاد می‌کند. هدف از این تحقیق شناخت مؤلفه‌ها، شاخص‌ها و تأثیرات آن‌ها ...
بیشتر
ترکیب کارآفرینی و اکوتوریسم از بهترین راهکارهای متنوع‌سازی اقتصاد جوامع، مخصوصاً روستاها، ایجاد اشتغال و تولید ثروت و رفاه به شمار می‌رود. و در مواقعی که کشاورزی به تنهایی قادر به تأمین فرصت‌های شغلی مورد نیاز جوانان نیست، فرصت‌های شغلی جدیدی در صنعت و خدمات ایجاد می‌کند. هدف از این تحقیق شناخت مؤلفه‌ها، شاخص‌ها و تأثیرات آن‌ها به منظور مدیریت و اجرای صحیح «کارآفرینی اکوتوریسم» در دره آذرشهرچای و استفاده حداکثر از ظرفیت‌های این منطقه است. در این راستا، در این تحقیق ابتدا شاخص‌های استاندارد توسعه کارآفرینی اکوتوریسم از طریق منابع کتابخانه‌ای استخراج شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار Micmac که جهت انجام محاسبات پیچیده ماتریس متقاطع در آینده‌پژوهی و مطالعه شاخص‌های کیفی طراحی شده است، میزان ارتباط و تأثیر هر یک از مؤلفه‌ها در حوزه کارآفرینی مشخص شد. قضاوت در مورد میزان تأثیر هریک از شاخص‌ها بر روندها در این نرم‌افزار بر اساس مصاحبه، پرسشنامه و مطالعه میدانی انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق ساکنان روستاهای دره آذرشهرچای علی‌الخصوص صاحبان کسب و کارهای مرتبط با اکوتوریسم است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد محیط عمومی کارآفرینی اکوتوریسم منطقه به دلیل عدم برنامه‌ریزی صحیح، ضعف قانون‌گذاری و طولانی و خسته‌کننده بودن پروسه اداری سرمایه‌گذاری ناپایدار است. نتایج حاکی از آن است که از «تنوع جغرافیایی» به عنوان پتانسیل بالقوه برای توسعه کارآفرینی اکوتوریسم دره آذرشهرچای، به دلایلی همچون موانع اقتصادی، ضعف قانون‌گذاری، عدم وجود اعتبارت بانکی مشوق کارآفرینی و سیستم اداری نامناسب و بروکراسی طولانی و خسته‌کننده، به نحو احسن استفاده نشده است. تا جایی که تأثیر مؤلفه‌هایی چون وضوح قوانین، حامی و مشوق بودن قوانین، اعتبارات بانکی و درآمد به عنوان انگیزه، بیشتر از «تنوع جغرافیایی» است. همچنین در میان ویژگی های مؤثر رفتاری ـ اجتماعی کارآفرینان ، تأثیر «ریسک‌پذیری» بیش از توفیق‌طلبی است. و این بعنی کارآفرینی در دره آذرشهرچای با ریسک زیادی مواجه است.
علمی پژوهشی
توسعه روستایی
شهره سلطانی؛ مجتبی پالوج
چکیده
به دلیل توجه کمتر به ظرایف وپیچیدگی‌های موضوع مشارکت، مشارکت زنان روستایی در پروژه‌های توسعه اغلب به صورت یک شعار باقی می‌ماند. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی راهبردهای مناسب برای تحقق مشارکت واقعی زنان روستایی در پروژه‌های توسعه از دیدگاه صاحبنظران انجام شد. به منظور دستیابی به این هدف، با استفاده از چارچوب موسسه بین المللی غذا (IFPRI)، ...
بیشتر
به دلیل توجه کمتر به ظرایف وپیچیدگی‌های موضوع مشارکت، مشارکت زنان روستایی در پروژه‌های توسعه اغلب به صورت یک شعار باقی می‌ماند. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی راهبردهای مناسب برای تحقق مشارکت واقعی زنان روستایی در پروژه‌های توسعه از دیدگاه صاحبنظران انجام شد. به منظور دستیابی به این هدف، با استفاده از چارچوب موسسه بین المللی غذا (IFPRI)، راهبردها و راهکارهای مشارکت زنان در سه مرحله دسترسی به پروژه، منفعت یابی و توانمندی احصا شد. در این پژوهش که در سالهای 1399-1400 انجام گرفت، به دلیل محدودیتهای ایجاد شده در نتیجه شیوع بیماری کرونا، از روش پیمایش اینترنتی استفاده شد. جامعه آماری (71نفر) از بین اعضای انجمن علمی ترویج و آموزش کشاورزی به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS 22، انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان‌داد که شش دسته عمده راهبرد برای تحقق مشارکت زنان در پروژه‌های توسعه شامل برنامه‌ریزی بر اساس ویژگی‌های فردی زنان، برنامه‌ریزی بر اساس موضوعات فرهنگی و اجتماعی، برنامه‌ریزی برای توسعه آموزش، محتوای رسانه‌ها و فناوری اطلاعات وارتباطات، تشکیل گروه‌های خاص زنان و شبکه‌سازی، دسترسی به منابع مالی، امکان مشارکت در طرحهای اعتبارات خرد و در نهایت ارتقای سیاستهای دولت و عملکرد سازمان‌ها می‌باشد. اولویت‌بندی راهکارهای تحقق مشارکت زنان در پروژه‌های توسعه در مراحل سه گانه مذکور تفاوت دارد. راهبردی که در هر سه مرحله اولویت بالا دارد، تشکیل گروه‌های خاص زنان و شبکه‌سازی می‌باشد.
علمی پژوهشی
توسعه روستایی
چمران موسوی؛ اسماعیل علی اکبری؛ رضا مختاری ملک آبادی
چکیده
مفهوم زیست پذیری در کنار پایداری و به عنوان یک شعار در گفتمان عمومی و برنامه ریزی پدید آمده است. برنامه ریزان و سیاست گذاران در رابطه با ایجاد و یا حفظ شهرها، به مفهوم زیست‌پذیری به عنوان یک اصل راهنما برای سرمایه گذاری و تصمیم گیری و شکل دادن به محیط اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی و بیولوژیکی شهری استناد می‌کنند و زیست پذیری را استاندارد ...
بیشتر
مفهوم زیست پذیری در کنار پایداری و به عنوان یک شعار در گفتمان عمومی و برنامه ریزی پدید آمده است. برنامه ریزان و سیاست گذاران در رابطه با ایجاد و یا حفظ شهرها، به مفهوم زیست‌پذیری به عنوان یک اصل راهنما برای سرمایه گذاری و تصمیم گیری و شکل دادن به محیط اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی و بیولوژیکی شهری استناد می‌کنند و زیست پذیری را استاندارد زندگی و مطلوبیت کلی زندگی مردم در یک سکونتگاه مانند شهر می‌دانند. از پیش‌شرط‌های اساسی برنامه‌ریزی به‌منظور ارتقای کیفیت زندگی و افزایش سطح پایداری در جوامع گوناگون، شناسایی عوامل و عناصر تأمین‌کننده و مؤثر بر زیست‌پذیری شهری است که نقش بسیاری در برنامه‌ریزی‌های راهبردی دولت دارند. پژوهش حاضر با هدف تعیین چارچوبی برای تدوین زیست‌پذیری شهری با ارزیابی عوامل راهبردی تدوین یافته است. نوع تحقیق با توجه به هدف کاربردی- توسعه ای و از نظر ماهیت و روش توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. اطلاعات و داده های مورد نیاز تحقیق با استفاده از روش‌های اسنادی و میدانی و از نظرات متخصصان و کارشناسان جمع آوری شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزارهای Excel، SPSS و جهت تعیین استراتژی‌ها و راهکارهای زیست‌پذیری از مدل SWOT استفاده شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که شهر یاسوج با مجموع 29 نقطه قوت و فرصت به ترتیب با امتیاز وزنی 15/3 و 01/4، به عنوان مزیت‌ها، پتانسیل‌های فراوانی برای زیست‌پذیری در ابعاد مختلف دارد، ولی در عین حال 30 نقطه ضعف و تهدید فراروی این منطقه به ترتیب با امتیاز وزنی 49/3 و 44/3 به عنوان محدودیت‌ها نشان می‌دهد که با چالش ها و مشکلاتی هم مواجه است. بنابراین بالابودن امتیاز نقاط فرصت و ضعف (OW) از نظر کارشناسان، مهمترین استراتژی پیشروی مسوولان جهت استفاده بهتر از فرصت ها و تقویت نقاط قوت و کاهش ضعف ها و جلوگیری از آسیب ها راهبرد بازنگری است.
علمی پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
محمد کیانی ده کیانی؛ حامد نجفی علمدارلو
چکیده
نابرابری درآمدی یکی از مهمترین مسائلی است که به سبب تأثیر آن بر جنبه‌های مختلف رفاه اقتصادی، تأمین امنیت غذایی و مسائلی که متعاقبا ایجاد خواهد شد مورد توجه جدی سیاستگذاران اقتصادی است. بنابراین هدف این تحقیق با توجه به اثرات متفاوتی که افزایش ارزش افزوده زیربخش‌های کشاورزی بر توزیع درآمد دارند، بررسی رابطه‌ی بین افزایش ارزش افزوده ...
بیشتر
نابرابری درآمدی یکی از مهمترین مسائلی است که به سبب تأثیر آن بر جنبه‌های مختلف رفاه اقتصادی، تأمین امنیت غذایی و مسائلی که متعاقبا ایجاد خواهد شد مورد توجه جدی سیاستگذاران اقتصادی است. بنابراین هدف این تحقیق با توجه به اثرات متفاوتی که افزایش ارزش افزوده زیربخش‌های کشاورزی بر توزیع درآمد دارند، بررسی رابطه‌ی بین افزایش ارزش افزوده زیربخش‌های کشاورزی و نابرابری درآمد است. برای این منظور از رهیافت میانگین گروه‌های تلفیق شده (PMG) برای دوره زمانی 1393-1384استفاده شده‌است. نتایج نشان می‌دهد که اثرات افزایش ارزش افزوده بخش کشاورزی بر نابرابری درآمدی منفی است و در سطح زیربخش‌ها، در بلندمدت، کوتاه‌مدت و در مقاطع (استان‌ها) نتایج متفاوتی به دست می‌آید.بدین ترتیب آنچه که می‌توان از این نوع تحلیل‌ها نتیجه‌گیری نمود این است که اکیدا سیاست‌گذاری کلان برای همه‌ی زیربخش‌ها و همه‌ی استان‌های کشور به سبب تمایزاتی که دارند نمی‌تواند نتایج مشابه‌ای به دست دهد. بنابراین پیشنهاد می‌گردد نگاه کلان‌بخشی نسبت به بخش کشاورزی تغییر نماید و نگاه کلان‌زیربخشی جایگزین آن شود. در ادامه نیز سیاستهای توسعه‌ای متناسب با هر استان و بسته به ماهیت زیربخش‌های هر استان مورد توجه قرار گیرد.
علمی پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
محمد اکبرپور؛ امیر امیری؛ سمیه عظیمی
چکیده
امروزه با توجه به روند رشد سریع جمعیت، بحث افزایش پسماندها به یکی از چالش های اساسی توسعه پایدار روستایی جهت حفظ محیط زیست تبدیل شده است. لذا حفظ پایداری زیست محیطی از طریق بهبود وضعیت مدیریت پسماند های روستایی اهمیت بسیاری یافته است. در همین راستا هدف پژوهش پیش رو شناسایی مسائل و مشکلات مدیریت پسماند مناطق روستایی دهستان ماهیدشت ...
بیشتر
امروزه با توجه به روند رشد سریع جمعیت، بحث افزایش پسماندها به یکی از چالش های اساسی توسعه پایدار روستایی جهت حفظ محیط زیست تبدیل شده است. لذا حفظ پایداری زیست محیطی از طریق بهبود وضعیت مدیریت پسماند های روستایی اهمیت بسیاری یافته است. در همین راستا هدف پژوهش پیش رو شناسایی مسائل و مشکلات مدیریت پسماند مناطق روستایی دهستان ماهیدشت می باشد. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. برای سنجش ارتباط بین متغیرهای پژوهش با شیوه دفن پسماند از مدل ساختاری pls استفاده شده است.نتایج به دست آمده حاکی از این امر می باشد که مدیریت پسماند در روستاهای مورد مطالعه در وضعیت مناسبی قرار ندارد.با توجه به یافته های تحقیق و برآورد مدل معادلات ساختاری pls نتایج مبین وجود ارتباط بین متغیرهای های توجه و آگاهی مسئولین و مدیران محلی و اثر مستقیم آن بر وجود و یا عدم وجود امکانات و تأسیسات لازم در منطقه برای جمع آوری و دفن بهداشتی پسماند می باشد که این مسائل به صورت مستقیم وغیر مستقیم سبب عدم مشارکت جوامع محلی گشته و در نهایت پسماندهای روستایی به صورت غیر بهداشتی دفن و یا در گوشه ای از روستا انبار می شوند.