مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
محمدرضا ساسولی؛ سید ابوالقاسم برآبادی
چکیده
لزوم بهره‌گیری از منابع آبی غیرمتعارف مانند رواناب‌های سطحی و فاضلاب تولیدشده موضوعی است که امروزه به‌عنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر به‌ویژه در کشور ایران نمایان می‌باشد. این موضوع برای شهرهای ایران مخصوصاً استان تهران به‌صورت خاص مطرح است. مطالعه حاضر به‌بررسی ارزش اقتصادی کاربرد رواناب‌های سطحی آلوده در بخش کشاورزی جنوب استان ...
بیشتر
لزوم بهره‌گیری از منابع آبی غیرمتعارف مانند رواناب‌های سطحی و فاضلاب تولیدشده موضوعی است که امروزه به‌عنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر به‌ویژه در کشور ایران نمایان می‌باشد. این موضوع برای شهرهای ایران مخصوصاً استان تهران به‌صورت خاص مطرح است. مطالعه حاضر به‌بررسی ارزش اقتصادی کاربرد رواناب‌های سطحی آلوده در بخش کشاورزی جنوب استان تهران با استفاده از رهیافت تابع تولید در دو منطقه آلوده و منطقه پاک پرداخته‌است. نتایج نشان‌می‌دهد که میانگین عملکرد تولید گندم در میان کشاورزانی که از آب آلوده (فاضلاب) بهره می‌گیرند 376 کیلوگرم در هکتار بیشتر از کشاورزانی است که از آب پاک استفاده‌می‌کنند. ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب در نمونه کشاورزانی که از آب آلوده جهت آبیاری استفاده می‌کنند به میزان 110 ریال بیشتر از ارزش آن در نمونه کشاورزانی است که از آب کانال‌های تمیز بهره می‌گیرند. بر اساس نتایج این مطالعه ارزش کل پساب تولیدی استان تهران در سال 1405 ه.ش برابر با 335480 میلیون ریال خواهد بود. اولویت‌بندی منافع آبیاری با فاضلاب از دیدگاه کشاورزان نشان می‌دهد که در دسترس بودن و قابل اطمینان بودن فاضلاب نسبت به سایر منابع آبی و کم هزینه بودن استفاده از آن به‌عنوان مهم‌ترین منفعت محسوب می‌گردد. افزایش عملکرد محصول و بهبود حاصلخیزی خاک در اثر آبیاری با فاضلاب در اولویت‌های بعدی قرار گرفته‌است. این علل نشان می‌دهد که چرا کشاورزان با وجود منع قانونی کاربرد فاضلاب تصفیه نشده همچنان از این منبع آب آبیاری بهره می‌گیرند.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
فاطمه رستگاری پور؛ مریم علوی؛ علیرضا کرباسی
چکیده
با توجه به اهمیت مدیریت واحد های زراعی، اتخاذ سیاست‌هایی مبتنی بر الگوی کشت همراه با الویت‌بندی اهداف واحدهای کشاورزی اهمیت می یابد و انتخاب روشی که بتواند اهداف متعدد مدیران (هر چند که این اهداف با هم در تضاد باشند) را در یک مدل گنجانده و مدیر را به سمت اهداف بهینه هدایت نماید مهم و ضروری به نظر می رسد. لذا، در این مطالعه به تعیین الگوی ...
بیشتر
با توجه به اهمیت مدیریت واحد های زراعی، اتخاذ سیاست‌هایی مبتنی بر الگوی کشت همراه با الویت‌بندی اهداف واحدهای کشاورزی اهمیت می یابد و انتخاب روشی که بتواند اهداف متعدد مدیران (هر چند که این اهداف با هم در تضاد باشند) را در یک مدل گنجانده و مدیر را به سمت اهداف بهینه هدایت نماید مهم و ضروری به نظر می رسد. لذا، در این مطالعه به تعیین الگوی بهینه کشت با کاربرد روش برنامه‌ریزی خطی (تک هدفه) و برنامه ریزی چی‌بی‌شف (چند هدفه) پرداخته می‌شود اطلاعات مورد نیاز مطالعه از طریق تکمیل 188 پرسشنامه از کشاوررزان توابع تربت حیدریه با روش نمونه گیری خوشه‌ای دو مرحله‌ای، طبقه بندی شده برای سال 1394به دست آمد. نتایج مطالعه نشان‌داد میزان سطح زیر کشت محصول گندم نسبت به سطح اولیه افزایش یافته است و محصول یونجه کاهش یافته است. محصول جو در مزارع کوچک و متوسط مقیاس بدون تغییر و در مزارع بزرگ نسبت به سطح اولیه افزایش یافته است و چغندرقند در مزارع کوچک مقیاس افزایش و در مزارع متوسط و بزرگ مقیاس بدون تغییر است یعنی از الگو حذف می‌شود. همچنین محصول پنبه در مزراع کوچک بدون تغییر و مزارع متوسط و بزرگ مقیاس نسبت به سطح اولیه کاهش یافته است
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
سمیه چگینی؛ علی شمس؛ احمد قیدی؛ اسماعیل کرمی دهکردی
چکیده
زیتون‌کاران به روش‌های مختلفی محصولات خود را به بازار عرضه می‌کنند و رفتار بازاریابی آن‌ها تحت تأثیر متغیرهای مختلف با همدیگر فرق می‌کند. با توجه به اهمیت راهبردی زیتون در اقتصاد کشاورزی شهرستان طارم، تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف بررسی رفتار بازاریابی زیتون‌کاران از نظر نحوه فروش و عوامل مرتبط با آن در شهرستان طارم صورت ...
بیشتر
زیتون‌کاران به روش‌های مختلفی محصولات خود را به بازار عرضه می‌کنند و رفتار بازاریابی آن‌ها تحت تأثیر متغیرهای مختلف با همدیگر فرق می‌کند. با توجه به اهمیت راهبردی زیتون در اقتصاد کشاورزی شهرستان طارم، تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف بررسی رفتار بازاریابی زیتون‌کاران از نظر نحوه فروش و عوامل مرتبط با آن در شهرستان طارم صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق را کلیه زیتون‌کاران شهرستان طارم در سال 1392 تشکیل میدادند (7500 نفر)، که با استفاده از فرمول نمونه‌گیری کوکران و از طریق روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای تصادفی160 زیتونکار به‌عنوان نمونه انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساختهای بود که روایی آن از طریق نظرات صاحبنظران و کارشناسان مرتبط مورد تأیید واقع شد و پایایی آن نیز از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برای شاخصهای ترکیبی بیشتر از 7/0 بهدستآمد. نتایج تحقیق نشان داد که زیتون‌کاران به سه روش سبز، شکسته و کنسروی محصول زیتون را به بازار عرضه می‌کنند و متغیرهایی مانند سن، قیمت فروش، کمیت و کیفیت تولید، مساحت باغ، تعداد کلاسهای ترویجی شرکت کرده و میزان ریسکپذیری باغداران با رفتار بازاریابی آن‌ها دارای ارتباط معنی‌داری می‌باشد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
حامد اسکندری دامنه؛ حسین نوروزی؛ حسن خسروی؛ حامد رفیعی؛ عمران طاهری ریکنده
چکیده
تالاب هامون جازموریان یکی از حساس‌ترین اکوسیستم‌های موجود در جنوب شرق کشور می‌باشد که به دلیل احداث سد در اراضی بالادست و عدم تأمین آب زیست‌محیطی در حال نابودی است. طبیعت این تالاب با توجه به موقعیت جغرافیایی و ایجاد سد انحرافی بمپور و سد مخزنی جیرفت بر روی رودخانه‌های اصلی منتهی به آن به سوی خشکی پیش می‌رود. یکی از راهکارهای پیشنهادی ...
بیشتر
تالاب هامون جازموریان یکی از حساس‌ترین اکوسیستم‌های موجود در جنوب شرق کشور می‌باشد که به دلیل احداث سد در اراضی بالادست و عدم تأمین آب زیست‌محیطی در حال نابودی است. طبیعت این تالاب با توجه به موقعیت جغرافیایی و ایجاد سد انحرافی بمپور و سد مخزنی جیرفت بر روی رودخانه‌های اصلی منتهی به آن به سوی خشکی پیش می‌رود. یکی از راهکارهای پیشنهادی عده‌ای از محققان، جهت احیای محیط‌های آبی، آیش‌گذاری بخشی از اراضی فاریاب استفاده کننده از آب پشت سدها و رهاسازی این منابع می‌باشد. از این‌رو، پژوهش حاضر با به‌کارگیری اطلاعات 212 پرسشنامه در سال 1393 به منظور امکان‌سنجی اجرای طرح کم‌کاشت در راستای احیای تالاب جازموریان انجام شده است. برای نیل به این هدف از روش دومرحله‌ای هکمن که متشکل از دو الگوی پروبیت و رگرسیون خطی می‌باشد، استفاده شد. نتایج الگوی پروبیت نشان می‌دهد که متغیرهای سطح زیرکشت، میزان تحصیلات، اشتغال، تعداد اعضای خانوار و درآمد کشاورزان دارای اثر معنی‌داری بر تمایل به مشارکت آن‌ها در احیای تالاب جازموریان می‌باشد. در حالی که مطابق با نتایج الگوی رگرسیون خطی، متغیرهای سطح زیرکشت، سن، میزان تحصیلات، وضعیت تأهل، تعداد اعضای خانوار و درآمد اثر معنی‌داری بر میزان تمایل به مشارکت کشاورزان در احیای تالاب جازموریان است. براساس نتایج مطالعه، 61 درصد از کشاورزان منطقه مورد مطالعه تمایلی برای مشارکت در طرح پیشنهادی ندارند. لذا پیشنهاد می‌شود در صورت تمایل دولت به اجرای طرح کم‌کاشت، با تدوین برنامه‌های جانبی مناسب و ارائه راهکارهای قابل پذیرش توسط کشاورزان، درصد مشارکت افراد در اجرای این طرح افزایش داده شود.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
ذکریا محمدی تمری؛ مصطفی احمدوند
چکیده
هدف مطالعه‌ی حاضر بررسی وضعیت موجود توسعهی جنگلداری اجتماعی در روستاهای حاشیه‌ی جنگل بخش مارگون در شهرستان بویراحمد می‌باشد. برای گردآوری داده‌ها از دو گروه شامل 15 کارشناس منابع طبیعی که به صورت تمام‌شماری و 25 نفر مردم محلی صاحب‌نظر که به‌صورت نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شده بودند، بهره گرفته شد. برای تهیه ابزار پژوهش، نخست ...
بیشتر
هدف مطالعه‌ی حاضر بررسی وضعیت موجود توسعهی جنگلداری اجتماعی در روستاهای حاشیه‌ی جنگل بخش مارگون در شهرستان بویراحمد می‌باشد. برای گردآوری داده‌ها از دو گروه شامل 15 کارشناس منابع طبیعی که به صورت تمام‌شماری و 25 نفر مردم محلی صاحب‌نظر که به‌صورت نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شده بودند، بهره گرفته شد. برای تهیه ابزار پژوهش، نخست به‌صورت مصاحبه‌ی متمرکز از کارشناسان و مصاحبه‌ی اکتشافی از مردم محلی صاحب‌نظر، از پروتکل سوات در قالب سؤالات باز، اقدام شد و با توجه به آن، برای هر دو گروه، به تعداد 35 نفر اقدام به تهیه‌ی پرسش‌نامه‌ی طیف لیکرت به‌صورت ساختارمند و واحد گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری شده از نرم‌افزارهای SPSS20 و Excel2010 بهره گرفته شد. نتایج نشان داد، که مهم‌ترین نقاط قوت توسعه جنگلداری اجتماعی در منطقه، اجرای طرح‌های مختلف احیاء و توسعهی جنگل نظیر طرح طوبی و دیگری توسعهی فعالیت‌های جنبی نظیر زنبورداری و شیلات بوده و در مقابل، مهم‌ترین نقطه‌ی ضعف کمبود اعتبارات لازم برای اجرای طرح‌های جنگلداری اجتماعی می‌باشند. مهم‌ترین فرصت‌ها نیز ایجاد پایگاه‌های علمی- آموزشی با اهداف احیاء و پرورش درختان جنگلی و دیگری توسعهی اکوتوریسم و گردشگری در منطقه بوده و در مقابل، کمرنگ شدن مدیریت، نظارت و برنامه‌ریزی مستقیم دولت و همچنین، تصرف اراضی جنگلی و زیراشکوب‌ها توسط مردم، مهم‌ترین تهدیدهای توسعهی جنگلداری اجتماعی در بخش مارگون می‌باشند. همچنین نتایج نشان داد که وضعیت موجود توسعهی جنگلداری اجتماعی در بخش مارگون در سطح ضعیفی قرار دارد و در میان راهبردهای تهاجمی، تدافعی، بازنگری و تنوعی، ابتدا باید راهبرد تنوعی مورد توجه قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
ماریه صحرایی؛ کیومرث زرافشانی
چکیده
یکی از راه‌های کسب درآمد در مناطق روستایی که می‌تواند وضع اقتصادی و معیشتی روستاها را بهبود بخشد، تولید ورمی کمپوست با استفاده از فضولات دامی و پسماندهای کشاورزی می‌باشد. این فناوری از ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی حائز اهمیت است، اما با مشکلات و موانع زیادی جهت توسعه مواجه است. توسعه این فناوری در استان کرمانشاه ...
بیشتر
یکی از راه‌های کسب درآمد در مناطق روستایی که می‌تواند وضع اقتصادی و معیشتی روستاها را بهبود بخشد، تولید ورمی کمپوست با استفاده از فضولات دامی و پسماندهای کشاورزی می‌باشد. این فناوری از ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی حائز اهمیت است، اما با مشکلات و موانع زیادی جهت توسعه مواجه است. توسعه این فناوری در استان کرمانشاه می‌تواند نقش بسزایی در امنیت‌غذایی و معیشت پایدار روستاییان داشته باشد. لذا هدف از این پژوهش، شناسایی موانع و مشکلات توسعه فناوری ورمی کمپوست در استان کرمانشاه با بهره‌گیری از رویکرد کیفی و روش نظریه بنیانی می‌باشد. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش، 52 نفر از تولیدکنندگان واحدهای فعال ورمی کمپوست در استان کرمانشاه بودند که از این تعداد 21 نفر به‌صورت هدفمند و با توجه به داشتن سابقه‌ی حداقل 2 سال در زمینه‌ی تولید ورمی‌کمپوست انتخاب شدند. داده‌ها از راه مصاحبه‌های عمیق و نیمه ساختارمند جمع‌آوری و در قالب سه رویه کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. بر اساس یافته‌های حاصل از این پژوهش، عواملی مانند: بازدهی پایین تولید ورمی کمپوست در زمستان، بالا بودن قیمت ورمی کمپوست برای مصرف‌کنندگان، فقدان مهارت لازم تولیدکنندگان در تولید و بازاریابی، عدم وجود سیستم‌های حمایتی و نظارتی کارآمد، عدم فرهنگ سازی استفاده از ورمی کمپوست در بین کشاورزان و ضعف در تبلیغ و ترویج و اشاعه ورمی کمپوست از سوی نهادهای دولتی از جمله فاکتورهایی بودند که مانع توسعه فن‌آوری ورمی کمپوست شدند.
مقاله پژوهشی
جامعه شناسی روستایی
فریبا فرهادی؛ محمد صادق ابراهیمی
چکیده
این پژوهش باهدف بررسی میزان آگاهی و استفاده‌ی زنان روستایی از خدمات دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی انجام‌شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 5018 زنان روستایی باسواد و بالای 15 سال در 16 روستای دارای دفاترفناوری اطلاعات و ارتباطات شهرستان شهرضا بود که با استفاده از فرمول کوکران، 190 زن روستایی به‌عنوان نمونه‌ی آماری انتخاب و ...
بیشتر
این پژوهش باهدف بررسی میزان آگاهی و استفاده‌ی زنان روستایی از خدمات دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی انجام‌شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 5018 زنان روستایی باسواد و بالای 15 سال در 16 روستای دارای دفاترفناوری اطلاعات و ارتباطات شهرستان شهرضا بود که با استفاده از فرمول کوکران، 190 زن روستایی به‌عنوان نمونه‌ی آماری انتخاب و پرسشنامه به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای با انتساب متناسب به‌صورت تصادفی در روستاها توزیع گردید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد بیشترین میزان آگاهی از خدمات به‌ترتیب اولویت، آگاهی از خدمات پایه، خدمات اجتماعی، خدمات آموزشی، خدمات اطلاع‌رسانی و خدمات اقتصادی است و بیشترین میزان مراجعه به این دفاتر، به ترتیب برای دریافت خدمات پایه، خدمات اطلاع‌رسانی، خدمات اجتماعی، خدمات آموزشی و خدمات اقتصادی می‌باشد. نتایج حاصل از آزمون فریدمن نشان می‌دهد تفاوت معنی‌داری در سطح یک درصد بین آگاهی زنان روستایی از پنج گروه خدماتی مذکور وجود دارد به‌طوری‌که بیشترین میزان آگاهی آنان از خدمات پایه و کمترین آگاهی آنان از خدمات اقتصادی می‌باشد. همچنین بین مراجعه زنان روستایی به دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطاتجهت دریافت پنج گروه خدماتی مذکور در سطح یک درصد تفاوت معنی‌دار وجود دارد به‌طوری‌که بیشترین میزان مراجعه جهت دریافت خدمات پایه است.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
محسن عادلی ساردویی؛ باب اله حیاتی؛ حمید شریفی
چکیده
نیاز رو به رشد بشر به مواد غذایی طی دهه‌های اخیر وابستگی به سموم و آفت کش‌های شیمیایی را به‌طور فزاینده‌ای افزایش داده است. به سبب آثار تخریبی سموم شیمیایی، پذیرش فناوری‌های زیستی و غیر زیستی هم سو با کشاورزی پایدار از قبیل کنترل آفات با بهره‌گیری از دشمنان طبیعی آن‌ها، موردتوجه محققین بخش کشاورزی قرارگرفته است. از این‌رو در این ...
بیشتر
نیاز رو به رشد بشر به مواد غذایی طی دهه‌های اخیر وابستگی به سموم و آفت کش‌های شیمیایی را به‌طور فزاینده‌ای افزایش داده است. به سبب آثار تخریبی سموم شیمیایی، پذیرش فناوری‌های زیستی و غیر زیستی هم سو با کشاورزی پایدار از قبیل کنترل آفات با بهره‌گیری از دشمنان طبیعی آن‌ها، موردتوجه محققین بخش کشاورزی قرارگرفته است. از این‌رو در این مقاله فرایند پذیرش فناوری کنترل بیولوژیک در مزارع گوجه‌فرنگی شهرستان جیرفت طی سال‌های 1388 تا 1392 موردمطالعه قرار گرفت. اینکه چرا برخی گوجه فرنگی‌کاران سریع‌تر کنترل بیولوژیک را پذیرفته‌اند با استفاده از مدل تحلیل بقا بررسی شد. این مدل امکان مطالعه فرایند پذیرش را در قالب یک مدل پویا فراهم می‌کند. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از تأثیر منفی متغیر سن و تأثیر مثبت متغیرهای سطح زیر کشت، نگرش نسبت به کنترل بیولوژیک بود. در این مطالعه به سبب استفاده از مدل تحلیل بقا امکان بررسی تأثیر متغیرهای قیمت محصول در سال‌های مختلف و سال آگاهی بر سرعت پذیرش کنترل بیولوژیک فراهم شد. بر این اساس مشخص شد در سالی که قیمت محصول بالاتر است، احتمال پذیرش افزایش می‌یابد و همچنین هر چه کشاورز زودتر از فناوری کنترل بیولوژیک آگاه شود سرعت پذیرش این فناوری افزایش می‌یابد. بر اساس نتایج تحقیق، پیشنهاد می‌شود با افزایش سطح آگاهی کشاورزان نسبت به مزایای کنترل بیولوژیک زمینه افزایش سرعت پذیرش این فناوری در منطقه مورد مطالعه فراهم شود.
