مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
وکیل حیدری ساربان؛ ارسطو یای حصار
چکیده
هدف این پژوهش بررسی رابطه گردشگری با سلامت اجتماعی ساکنان روستایی دهستان سردابه از توابع روستایی شهرستان اردبیل می‌باشد. این تحقیق از لحاظ هدف، توسعهای، و از لحاظ ماهیت، نیز از نوع علی-مقایسه‌ای است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه روستاییان بالای 15 سال ساکن در دهستان «سردابه» می‌باشد. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی رابطه گردشگری با سلامت اجتماعی ساکنان روستایی دهستان سردابه از توابع روستایی شهرستان اردبیل می‌باشد. این تحقیق از لحاظ هدف، توسعهای، و از لحاظ ماهیت، نیز از نوع علی-مقایسه‌ای است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه روستاییان بالای 15 سال ساکن در دهستان «سردابه» می‌باشد. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، تعداد نمونه مناسب برای این تحقیق 385 نفر بدست آمد؛ از سویی، برای برابری در آزمون و نتیجه، 385 نفر از روستاییان ساکن در دهستان فاقد گردشگری «بالغلو» به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد 30 پرسشنامه صورت گرفت. در نهایت، نتایج آمون tدر ارتباط با متغیر سلامت اجتماعی دو گروه نشان داد که به جز یک متغیر انطباق اجتماعی بین تمامی متغیرهای تحقیق (انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی، مشارکت اجتماعی و شکوفایی اجتماعی) با متغیر مستقل رابطه معنی‌داری وجود دارد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
یحیی صافی سیس؛ میلاد جودی دمیرچی؛ مژده ملکی
چکیده
هزینه های پیش‌بینی اثرات اقتصادی محصولات فناوری زیستی نوین، بسیار بالا می‌باشد و پژوهش های اقتصادی در خصوص اثرات کشت این محصولات در مناطق روستایی، میتواند نقشی مهم در طراحی مکانیسمهای نظارتی کارآمد و سیستم های نوآوری کشاورزی ایفا کند. در همین راستا، پژوهش حاضر بر مبنای پارادایم کیفی و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی ...
بیشتر
هزینه های پیش‌بینی اثرات اقتصادی محصولات فناوری زیستی نوین، بسیار بالا می‌باشد و پژوهش های اقتصادی در خصوص اثرات کشت این محصولات در مناطق روستایی، میتواند نقشی مهم در طراحی مکانیسمهای نظارتی کارآمد و سیستم های نوآوری کشاورزی ایفا کند. در همین راستا، پژوهش حاضر بر مبنای پارادایم کیفی و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی به منظور تحلیل دیدگاه پژوهشگران مراکز تحقیقات کشاورزی در خصوص فرصتها و تهدیدهای ابعاد اقتصادی کشت محصولات فناوری زیستی نوین در مناطق روستایی در سال 1398 انجام شد. به منظور جمع آوری داده‌ها از شیوه مصاحبه نیمه ساختار یافته با 23 نفر از پژوهشگران، با روش نمونه‌گیری گلولهبرفی استفاده شد. یافتههای این پژوهش نشان داد، در خصوص فرصتها، «ناگزیر بودن حرکت به سمت نظام کشاورزی مبتنی بر مهندسی ژنتیک در جهت خودکفایی و صادرات» و در خصوص تهدیدها، «تحمیل نظام کشاورزی مبتنی بر مهندسی ژنتیک و مسایل سیاسی و بازاریابی» بر کشت محصولات فناوری زیستی نوین در مناطق روستایی تاثیرگذار بودند. در راستای نتایج حاصله، پیشنهاد می‌شود کمیته ای متخصص تشکیل شود و در سه حیطه تکمیل پژوهشهای فناوری زیستی نوین در زمینه توانایی تولید بذر و سایر نهاده های محصولات فناوری زیستی نوین در داخل کشور، ارزیابی ایمنی اثرات زیست محیطی و سلامتی محصولات فناوری زیستی نوین و ایجاد توافق نسبی بین موافقان و مخالفان فعالیت کند، تا با تامین پیشنیازهای لازم، کشت این محصولات در مناطق روستایی در دستور کار قرار گیرد.
مقاله پژوهشی
اقتصاد کشاورزی
علی رسولیان؛ حسین حکیم پور
چکیده
یکی از مشکلات اساسی کشورهای در حال توسعه، اتکای بیش از حد درآمد آنها به صدور یک یا تعداد محدودی از کالاهاست. به منظور کاهش وابستگی اقتصاد ایران به صادرات نفت خام جهت گیری سیاست‌های صادراتی باید به سمت صدور کالاهای غیرنفتی تغییر یابد. چنین امری تحقق پیدا نمی کند مگر اینکه فرصت های موجود در صادرات بخش های مختلف شناسایی و از طریق رشد سرمایه ...
بیشتر
یکی از مشکلات اساسی کشورهای در حال توسعه، اتکای بیش از حد درآمد آنها به صدور یک یا تعداد محدودی از کالاهاست. به منظور کاهش وابستگی اقتصاد ایران به صادرات نفت خام جهت گیری سیاست‌های صادراتی باید به سمت صدور کالاهای غیرنفتی تغییر یابد. چنین امری تحقق پیدا نمی کند مگر اینکه فرصت های موجود در صادرات بخش های مختلف شناسایی و از طریق رشد سرمایه گذاری در این حوزه به این فرصت ها جنبه عملیاتی بخشیده شود. یکی از مولفه های کلیدی اثر گذار بر توسعه صادرات و تجارت غیر نفتی بخصوص در بخش کشاورزی و به تبع آن توسعه روستایی، توجه به حوزه سرمایه گذاری مستقیم خارجی و اثر پذیری کوتاه و بلند مدت آن بر رونق تجارت و رشد مولفه های توسعه روستایی می باشد. این مطالعه بر آن است تا به بررسی نقش سرمایه گذاری خارجی در استان خراسان رضوی بر توسعه تجارت خارجی آن و نیز تاثیر این دو پارامتر بر توسعه روستایی استان خراسان رضوی بپردازد. آمار و اطلاعات لازم از طریق سایت گمرک ایران و استان خراسان رضوی، بانک مرکزی و مرکز آمار ایران و سایر منابع کتابخانه ای برای دوره 1397- 1390 برای 40 شرکت صادرکننده کشاورزی منتخب استان که توسط اتحادیه صادرکنندگان معرفی شدند، و نیز تجزیه و تحلیل مولفه های توسعه روستایی به دست آمد. نتایج برآورد الگوی پانل برای داده های تابلویی نشان داد که سرمایه گذاری مستقیم خارجی در دوره مورد مطالعه نقش مثبت و معنی داری بر تجارت استان خراسان رضوی و متعاقب آن تاثیر مثبت و معنی داری بر شاخص های توسعه روستایی داشته است.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
ساجده کریمی کندزی
چکیده
روستاها برای اینکه بتوانند به کارایی متناسب خود دست یابند به خصوص در زمینه کارایی شغلی و توسعه انسانی در بین دهیاران و شوراهای روستایی باید به نقش فناوری اطلاعات توجه بیشتری داشته باشند. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی چگونگی توسعه انسانی و کارایی شغلی بر اساس فناوری اطلاعات در بین دهیاران و شوراهای اسلامی روستاهای شهرستان نطنز می ...
بیشتر
روستاها برای اینکه بتوانند به کارایی متناسب خود دست یابند به خصوص در زمینه کارایی شغلی و توسعه انسانی در بین دهیاران و شوراهای روستایی باید به نقش فناوری اطلاعات توجه بیشتری داشته باشند. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی چگونگی توسعه انسانی و کارایی شغلی بر اساس فناوری اطلاعات در بین دهیاران و شوراهای اسلامی روستاهای شهرستان نطنز می باشد. تحقیق حاضر از روشهای تحقیق توصیفی، تحلیلی استفاده خواهد کرد. همچنین این پژوهش از نظر هدف، کاربردی-توسعهای است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر دهیاران و شوراهای اسلامی روستاهای دارای دهیار بخش مرکزی شهرستان نطنز به تعداد 150 نفر می باشند که حجم نمونه به شیوه کل سرشماری به تعداد 150 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش مشتمل بر پرسشنامه(پرسشنامه فناوری اطلاعات، توسعه انسانی و کارایی شغلی) محقق ساخته با 38 سوال می باشد. روایی پرسشنامه به شیوه صوری و سازه ای بوده و پایایی آن نیز بر اساس آلفای کرونباخ به میزان 81/0 مورد تایید واقع شده است. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس تحلیل معادلات ساختاری در نرم افزار پی ال اس صورت پذیرفته است. نتایج بیانگر آن است که به طور کلی فناوری اطلاعات بر توسعه انسانی و کارایی شغلی در بین دهیاران و شوراهای اسلامی روستاهای شهرستان نطنز اثرگذار بوده است که این امر به گونه ای بوده که فناوری اطلاعات بر کارایی شغلی با ضریب مسیر 0.27 و مقدار T 5.33، فناوری اطلاعات بر کارایی شغلی با ضریب مسیر 0.44 و مقدار T 7.17، تاثیرگذار بوده است.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
عبدالحلیم کر؛ حمید بلالی؛ محمدشریف شریفزاده
چکیده
استان مازندران از جمله قطب‌های مهم تولید توتون در کشور می‌باشد. بررسی وضعیت کشت توتون به عنوان یک نظام تولید کالای تخصصی در این استان طی دوره 28 ساله بر مبنای مستندات موجود نشان‌گر کاهش کشت این محصول است. این مطالعه با هدف شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر تمایل کشاورزان بر ادامه کشت توتون در استان مازندران انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها ...
بیشتر
استان مازندران از جمله قطب‌های مهم تولید توتون در کشور می‌باشد. بررسی وضعیت کشت توتون به عنوان یک نظام تولید کالای تخصصی در این استان طی دوره 28 ساله بر مبنای مستندات موجود نشان‌گر کاهش کشت این محصول است. این مطالعه با هدف شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر تمایل کشاورزان بر ادامه کشت توتون در استان مازندران انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها در این تحقیق، پرسشنامه محقق‌ساخته بود که روایی آن با استفاده از نظرات گروهی از صاحب‌نظران تأئید شد و پایایی آن بر مبنای سنجش ضریب آلفای کرونباخ برای بخش‌های مختلف پرسشنامه شامل عوامل محیطی، ترویجی، فنی، اجتماعی و حمایتی بالاتر از 75/0 بدست آمد. جامعه آماری این تحقیق را توتون‌کاران استان مازندران تشکیل می‌دهند که با بهر‌ه‌گیری از فرمول کوکران تعداد 147 نمونه به روش نمونه‌گیری طبقهای متناسب انتخاب شدند. بر اساس نتایج تحلیل توصیفی 47/5درصد از کشاورزان به کشت توتون تمایل مثبت داشتند و مقایسه میانگین تمایل به ادامه کشت در رابطه با سن، سطح سواد، سابقه کشت و درآمد در دو جامعه (موافقان و مخالفان ادامه کشت) تفاوت معنی‌داری را نشان نداده است. همچنین طبق نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون لجستیک متغیرهای خشکسالی و دیم بودن شرایط کشت، محصولات رقیب مانند برنج و گندم، نیروی کار خانواده و شفاف‌سازی درجات خرید به ترتیب با ضریب تأثیر 0/663، 1/079، 0/589 و 0/928 در مجموع 33 درصد تمایل و عدم تمایل کشاورزان نسبت به ادامه کشت توتون را پیش‌بینی نموده است. بر این اساس به منظور افزایش تمایل کشاورزان به ادامه کشت اتخاذ سیاست‌های قیمت گذاری مناسب و ارائه خدمات حمایتی مانند اعطای وام و اعتبارات، بیمه توتون‌کار و آشنای آنان با روشهای مناسب زراعی و آماده‌سازی زمین با توجه به شرایط منطقه، توصیه می‌شود.
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
مسعود علی پناه؛ فائزه قراری
چکیده
لاروهای کرم ابریشم در شرایط اقلیمی متفاوت، واکنش‌های متفاوتی از خود بروز می‌دهند که باعث اقتصادی بودن پرورش برخی نژادهای آنها در شرایط اقلیمی خاص نسبت به سایر نژادها می‌گردد. با استفاده از رویهGLM نرم‌افزارSAS 9.2 تجزیه و تحلیل و مقایسه میانگین صفات به منظور، بررسی اثرات شرایط آب و هوایی روستاهای نوغان‌دار منطقه تربت حیدریه، جنس و ...
بیشتر
لاروهای کرم ابریشم در شرایط اقلیمی متفاوت، واکنش‌های متفاوتی از خود بروز می‌دهند که باعث اقتصادی بودن پرورش برخی نژادهای آنها در شرایط اقلیمی خاص نسبت به سایر نژادها می‌گردد. با استفاده از رویهGLM نرم‌افزارSAS 9.2 تجزیه و تحلیل و مقایسه میانگین صفات به منظور، بررسی اثرات شرایط آب و هوایی روستاهای نوغان‌دار منطقه تربت حیدریه، جنس و نژاد بر عملکرد کرم ابریشم نژادهای چینی، ژاپنی و هیبرید این دو نژاد صورت گرفت. بهترین منطقه از نظر عملکرد پیله و قشر پیله در منطقه حوض سرخ با وزن پیله ۳۱۸۶/۰± ۵۱۰۵/۱ و وزن قشر پیله ۰۸۰۵/۰±۴۱۲۴/۰ گرم می‌باشد. همچنین، نژاد هیبرید به طور معنی‌داری با وزن پیله ۲۲۱۴/۰± ۷۶۷/۱ و وزن قشر پیله‌ی۰۳۶۱/۰±۴۰۵۸/۰ گرم عملکرد بیشتری نسبت به سایر نژادها دارا می‌باشد (سطح معنی‌داری 05/0). جنس ماده عملکرد بهتری از نظر پیله ۳۱۴۳/۰± ۵۹۶۵/۱ گرم و قشر۰۸۹۹/۰±۳۶۷۹/۰ گرم در ابریشم کشی نسبت به جنس نر دارا می‌باشد. با توجه به نتایج به‌دست آمده مشخص شد روستای حوض سرخ شرایط بهتری برای پیله کشی دارا می‌باشد و عملکرد جنس ماده نژاد هیبرید نسبت به سایر نژادها بیشتر می‌باشد. آمیزش هر والد کرم ابریشم هیبرید اگرچه تعداد تخم‌ریزی بیشتر از آمیزش در حالت‌های مختلف است، اما کرم ابریشم جوان بدست آمده در این حالت به شدت حساس به بیماری بوده و تلفات به حداکثر می‌رسد. درحالتی که از کرم ابریشم ژاپنی در نقش والد نر استفاده می‌شود تخم ریزی بیشتر و مطلوب است
مقاله پژوهشی
توسعه روستایی
فاطمه گنج بخش؛ مهدی کلاهی
چکیده
علیرغم مالکیت انحصاری و همچنین پتانسیل بالای طبیعت حوضه آبخیز سیدعلی بخش رضویه شهرستان مشهد، ولی بعلت محرومیت ساکنان آن و فقر شدید امکانات، پایداری زیستی اهالی حوضه، بسیار مورد تهدید است. هدف این پژوهش بررسی جنبههای مختلف دهکدهزیستی پایدار و نیز واکاوی برخورداری از مواهب طبیعی جهت رسیدن به استقلال نسبی در بعد معیشت است. جامعه ...
بیشتر
علیرغم مالکیت انحصاری و همچنین پتانسیل بالای طبیعت حوضه آبخیز سیدعلی بخش رضویه شهرستان مشهد، ولی بعلت محرومیت ساکنان آن و فقر شدید امکانات، پایداری زیستی اهالی حوضه، بسیار مورد تهدید است. هدف این پژوهش بررسی جنبههای مختلف دهکدهزیستی پایدار و نیز واکاوی برخورداری از مواهب طبیعی جهت رسیدن به استقلال نسبی در بعد معیشت است. جامعه آماری این پژوهش زنان و مردان بالای ١٨ سال در دهکده سیدعلی واقع در بخش رضویه شهرستان مشهد بوده و روش تحقیق به صورت آماربرداری ١٠٠ درصد خانوارها اجرا شد. جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق سه روش بازدید میدانی، مصاحبه عمیق با ساکنان و همچنین تکمیل فرم‌ها و پرسشنامههای محقق ساخته انجام گرفت. برای تحلیل داده‌ها، از نرم‌افزار SPSS و از آمارههای میانه، مد، میانگین، انحراف‌معیار، بیشینه، کمینه، واریانس و همچنین آزمونهای متفاوتی چون لوین، تی‌تست، پیرسون و F استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است که ساکنان این حوضه، یک اجتماع خانوادگی بوده و تقریبا فاقد کلیه امکانات زیربنایی هستند. براساس نتایج، در میان عوامل مؤثر بر پایداری دهکدهزیستی، متغیرهای جاذبه طبیعی، تقدیرگرایی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی از میانگین بالایی برخوردار بودند. وضع بد بهداشتی، پایین بودن میزان درآمد، وضع نامناسب تغذیه، پایین بودن میزان سواد و همچنین جوانی جمعیت، از علل کمتوسعهیافتگی هستند. بررسیها نشان داد که حوضه توانایی بالایی برای سرمایهپذیری و سرمایهگذاری دارد. بعلاوه، پتانسیل معیشتهای جایگزین که بتواند به ارتزاق و حیات اجتماعی-زیستی منطقه کمک کند، بالاست. در این راستا، ضروری است تا تعامل ساکنان حوضه با نهادهای بویژه کارآفرینی و توسعه روستایی بیشتر شود.
مقاله پژوهشی
ترویج و آموزش کشاورزی
عباس عباسیان؛ محبوبه ناصری؛ محمد رضا عباسپور
چکیده
در سال‌های اخیر توسعه کشت کلزا به دلیل خصوصیات مطلوب و نیاز به خودکفایی روغن مورد توجه سیاست‌گزاران بخش کشاورزی قرار گرفته است. تحقیق حاضر به منظور ارزیابی و تحلیل کشت و عملکرد کلزا در بخش کدکن تربت‌حیدریه انجام شد. بدین منظور داده‌های سطوح برداشت، تعداد بهره‌برداران و عملکرد‌های کلزا طی چهار سال از سال زراعی 1395-1394 تا 1398-1397 مورد ...
بیشتر
در سال‌های اخیر توسعه کشت کلزا به دلیل خصوصیات مطلوب و نیاز به خودکفایی روغن مورد توجه سیاست‌گزاران بخش کشاورزی قرار گرفته است. تحقیق حاضر به منظور ارزیابی و تحلیل کشت و عملکرد کلزا در بخش کدکن تربت‌حیدریه انجام شد. بدین منظور داده‌های سطوح برداشت، تعداد بهره‌برداران و عملکرد‌های کلزا طی چهار سال از سال زراعی 1395-1394 تا 1398-1397 مورد بررسی قرار گرفت. سطح برداشت در سال‌های 1395، 1396، 1397 و 1398 به ترتیب 3/20، 3/28، 26 و 15/22 هکتار بود. همچنین میانگین وزنی عملکرد مزارع کلزا بخش کدکن در طی سال‌های مذکور به ترتیب 5/2، 4/3، 8/3 و 4 تن در هکتار بود. همبستگی داده‌های سطح برداشت و عملکرد 28 مزرعه کلزای بخش کدکن تربت حیدریه با دو مدل خطی و سیگموئیدی 3-پارامتری برازش داده شد. مدل سیگموئیدی 3-پارامتری به دلیل ضریب همبستگی بیشتر (**65/0 (R= و مجذور میانگین مربعات خطای (85/0RMSE=) پایین‌تر از دقت بالاتری نسبت به مدل خطی برخوردار بود. بر اساس مدل سیگموئیدی هر چه کلزاکار از سطح کشت بیشتری برخوردار باشد، عملکرد افزایش یافته و سپس روند ثابتی خواهد داشت. میزان تولید 15 کلزاکار بخش کدکن در طی چهار سال 335 تن بود. در سال‌های 1395، 1396 و 1397 عملکرد کلزا روند افزایشی داشت، که به دلیل افزایش دانش و مهارت کلزاکاران، استفاده از روشهای نوین آبیاری (مانند آبیاری تیپ)، استفاده از دستگاه ریزدانه‌کار و تغذیه مناسب گیاهی بوده است. جهت توسعه کشت کلزا در بین کشاورزان بخش کدکن برنامه‌هایی مانند افزایش قیمت خرید تضمینی، تامین به موقع بذر، افزایش سیاست‌های تشویقی، توسعه دستگاه‌های کارنده کلزا مانند ریزدانه‌کارها، تجهیز کمباین‌ها به هد مخصوص برداشت کلزا، توسعه آبیاری تیپ و سایر روشهای نوین آبیاری، توسعه کشت نشائی کلزا، توسعه طرح‌های یکجا کشتی، ایجاد مراکز خرید و جمع آوری کلزا از کشاورزان، توسعه برنامه‌های آموزشی ترویجی کلزا تعداد و زمان آبیاری‌ها و زمان برداشت پیشنهاد می‌شود. همچنین توصیه می‌شود مدیران بخش کشاورزی و مروجان پهنه-های تولیدی برای کاهش هزینه‌ها و دست‌یابی به بازده اقتصادی و عملکرد بیشتر، کشاورزان عمده مالک را جهت توسعه کشت کلزا ترغیب کنند.
