نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

در چند دهه اخیر، مفهوم کیفیت زندگی به عنوان یکی از اساسی­ترین مفاهیم توسعه که به بررسی و ارزیابی رفاه فردی و جامعه می­پردازد مورد توجّه محققان، برنامه­ریزان و دولت­ها قرار گرفته است. لذا هدف این پژوهش تحلیل و بررسی اثرات بازارچه مرزی تمرچین روی مؤلفه‌های کیفیت زندگی دهستان پیران می­باشد. روش این پژوهش توصیفی– تحلیلی مبتنی بر داده‌های میدانی می‌باشد. جامعه آماری در این پژوهش روستاهای دهستان پیران از توابع بخش مرکزی پیرانشهر می‌باشد. براساس روش نمونه­گیری طبقه­بندی شده تصادفی تعداد 300 پرسشنامه تکمیل شد. یافته‌ها نشان می­دهد؛ کیفیت آموزش، کیفیت اوقات فراغت، کیفیت سلامت و بهداشت، پایین‌تر از حد متوسط ارزیابی شده­اند یعنی بازارچه مرزی تأثیری روی ارتقای این مؤلفه­های کیفیت زندگی نداشته است. کیفیت زیرساخت­ها، اشتغال و درآمد و کیفیت محیط سکونتی در حد متوسط ارزیابی شده است و نشان می‌دهد که بازارچه مرزی تا حدودی روی این مؤلفه­ها تأثیر گذاشته است. همچنین نتایج نشان می‌دهد روستای شین آباد بالاترین و روستای بادآباد پایین­ترین کیفیت زندگی را دارا می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Border Markets on the Quality of Life in Rural Areas the case of: Tamarchin Border Market of Piranshahr

نویسندگان [English]

  • Yaghoub Esfaram 1
  • Hasan Estehkam 2
  • Maryam Shamanyan 1
  • Reza Asadi 2

1 Ph.D. student of Geography and Rural Planning, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

2 Master of Geography and Rural Planning, Faculty of Humanities Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

In the last few decades, the concept of quality of life as one of the most fundamental development concepts that addresses the evaluation of individual and community’s well-being has attracted the scholars, the planners and the governments. Therefore, the aim of this study is to analyze the effects of the market orientation on the components of the quality of life in the Piran rural district. The method of this research is descriptive-analytic based on field data. The statistical population in this research is the villages of the Piran village which are subject to the central district of Piranshahr. The method of selecting villages in this research was based on their distance from the border market. The villages were divided into three categories according to their distance to the border market. Three villages were selected from each category. In order to complete the questionnaires, fifteen heads of households were considered equally in each village. A total of 135 questionnaires were completed by the samples. The findings showed that based on the views of the studied community, the quality of education, the quality of leisure time, the quality of health, and hygiene are all lower than the average. The border market did not have any impact on the improvement of these components of quality of life. The quality of infrastructure, employment and income, and the quality of the residential environment are moderately evaluated, suggesting that the border market has somewhat affected these components. Moreover, the results indicate that the village of Shin Abad is the highest and Badabad village has the lowest quality of life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Piranshahr
  • Quality of life
  • Rural areas
  • Tamarrchin border market
آیین‌نامه بازارچه‌های مرزی. 1371. وزارت بازرگانی معاونت برنامه‌ریزی و بررسی‌های اقتصادی، تهران.
احمدی­پور، ز.، حافظ نیا، م. و محمدپور، ع. 1387. تأثیرات اقتصادی و اجتماعی بازگشایی مرزها نمونه موردی بخش باجگیران در مرز ایران و ترکمنستان. پژوهش­های جغرافیایی انسانی، 65: 18-1.
احمدی، ف. 1388. ارتقای روستا به شهر و نقش آن در بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی (مطالعه موردی: روستا- شهر صاحب شهرستان سقز) پایان­نامه کارشناسی­ارشد، رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
باسخا، م.، عاقلی کهنه شهری، ل. و مسائلی، ا. 1389. رتبه­بندی شاخص کیفیت زندگی در استان­های کشور. رفاه اجتماعی، 10(37): 112-95.
بدری، س.ع.، رضوانی، م.ر. و قرنجیک، م. 1390. سنجش شاخص­های ذهنی کیفیت زندگی در نواحی روستایی مطالعه موردی: دهستان جعفربای جنوبی شهرستان ترکمن. جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، 24(2): 74-53.
پورطاهری، م.، رکن­الدین افتخاری، ع.ر. و فتاحی، ا. 1390. ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی(مورد مطالعه: دهستان خاوه شمالی، استان لرستان). پژوهش­های جغرافیای انسانی، 76: 31-13.
حریرچی، ا. ح.، میرزایی، خ. و جهرمی، ا. 1388. چگونگی وضعیت کیفیت زندگی شهروندان شهر جدید پردیس. فصلنامه پژوهش­های اجتماعی، 2(4): 110-89.
حقیقی، م. 1388. بازرگانی بین­الملل. چاپ ششم انتشارات دانشگاه تهران، تهران. ص 782.
رکن الدین افتخاری، ع.ر.، پاپلی­یزدی، م.ح. و عبدی، ع. 1388. ارزیابی اثرات اقتصادی بازارچه‌های مرزی بازتاب‌های توسعه مناطق مرزی، نمونه موردی: بازارچه مرزی شیخ صالح شهرستان ثلاث باباجانی، استان کرمانشاه. فصلنامه ژئوپلیتیک، 4(2): 109-89.
رضوانی، م.ر.، متکیان، ع.ا.، منصوریان، ح. و ستاری، م.ح. 1388. توسعه و سنجش شاخص­های کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی:شهر نورآباد، استان لرستان). مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای 1(2): 110-87.
سجاسی قیداری، ح.، اسفرم، ی. و رهبری، م. 1396. تحلیل نقش مدیریت محلی در کاهش آسیب‌پذیری کالبدی با رویکرد حکمروایی خوب (مطالعه موردی: دهستان بهمئی سرحدی غربی). راهبردهای توسعه روستایی، 4(3): 426-405.
سلیمانی، م.، منصوریان، ح. و براتی، ز. 1392. سنجش کیفیت زندگی در محله­های در حال گذار شهری (مورد مطالعه: محله دروازه شمیران از منطقه 12 شهر تهران). فصلنامه جغرافیای ایران، 11(38): 51-75.
صالح پور، ش. و جلالیان، ح. 1396. سنجش پایداری کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های روستایی (مورد مطالعه: دهستان حسنلو، آذربایجان غربی، ایران). راهبردهای توسعه روستایی، 4 (4): 452-427.
طالب، م. و عنبری، م. 1387. جامعه‌شناسی روستایی ابعاد تغییر و توسعه در جامعه روستایی ایران. چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران. 510 ص.
فرجی سبکبار، ح.ع.، صادقلو، ط. و سجاسی قیداری، ح. 1390. سنجش کیفیت زندگی در مناطق روستایی (مطاله موردی دهستان آق بلاغ استان زنجان). فصلنامه روستا و توسعه، 4 (14): 27-48.
گمرک جمهوری اسلامی ایران. 1378. بررسی ابعاد قاچاق کالا و ارائه راهکارها با تأکید بر تقش گمرک، معاونت طرح و برنامه­ریزی و بهبود سیستم­های گمرکی، تهران.
مختاری، م. و نظری، ج. 1389. جامعه‌شناسی کیفیت زندگی. انتشارات جامعه شناسان، تهران. ص 208.
مراتب، م. 1384. نگاهی به منطقه آزاد ارس. استانداری آذربایجان غربی. ارومیه.
مرکز آمار ایران. 1390. سالنامه آماری استان آذربایجان غربی. سرشماری نفوس و مسکن، تهران.
موسوی، م. 1392. ارزیابی نقش بازارچه‌های مشترک مرزی در توسعه و رفاه مناطق مرزنشین (مطالعه موردی: بازارچه‌ی مرزی تمرچین پیرانشهر) جغرافیا و توسعه، 11(33): 70-55.
وزارت امور اقتصاد و دارایی. 1381. بررسی روند تشکیل بازارچه­های مرزی مشترک و تحلیل وضعیت فعلی آنها. انتشارات وزارت امور اقتصاد و دارایی، تهران.
Chandoevwit, W., Yongyuth, Ch. and Srawooth, P. 2004. Thailland’s Cross BORDER ECONOMY, A Case Study of SA Kaeo­and Chiang­Rai Thailand Development Resource Institute (TDRI).
Costanza, E. 2008. An integrative approach to quality of life measurement. Research, and Policy, Institut Veolia Environnement, 1(1): 16-21.
Epley, D. and Menon, M. 2008. A method of assessbling cross-sectional indicators into a community quality of life. Social indicators Research, 88(2): 281-296.
Fahey, T., Whelan, C.T. and Maître, B. 2004. Quality of life in Europe. First results of a new pan-European Survey, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. Institute for Advanced Studies.
Luxembourg, Office for Official Publications of the European Communities,
Pacione, M. 1995. The use of objective and subjective measures of quality of life in human geography, progress in human geography, 6(4): 495-514.
Schmitt, R.B. 2002. Considering social cohesion in quality of life assessments: consepts and measurment. Social Indicators Research, 58(1): 403-428
Shucksmith, M., Stuart, C. and Tanya, M. 2006. First European Quality of Life Survey: Urban– rural differences, University of Newcastle upon Tyne. Institute for Advanced Studies.
Ventegots, M. and Jovvj, N. 2003. Quality of life theory: an integrative theory of the global quality of life concept. The scientific world jornal, 3: 1030-1040.