نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی،دانشگاه پیام نور .

2 مربی گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور.

3 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی و مدرس دانشگاه پیام نور

چکیده

توسعه پایدار روستایی از محورهای مورد توجه برنامه­ریزان روستایی است که یکی از ملزومات آن، وجود جوانان در مناطق روستایی است. بر این اساس، هدف اصلی مقاله شناخت عوامل فردی (شغل و مهارت­های شغلی) و زیرساختی (امکانات و زیرساخت‌ها) مؤثر در نگهداشت جوانان در مناطق روستایی است. با استفاده از روش پیمایش از 549 جوان 15 الی 30 ساله ساکن در 27 روستای شهرستان اهر به روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای اطلاعات جمع­آوری شده است. نتایج آزمون­های آماری دو متغیره و مدل­سازی چند سطحی (HLM) نشان می­دهد، جوانان روستایی تمایل چندانی برای ماندن در موقعیت‌های روستایی ندارند. از عوامل فردی مؤثر در این عدم تعلق به روستاها می­توان به سن، وضعیت تأهل، تحصیلات، ارتباط با خویشاوندان در شهر و نیز وضع اشتغال و نوع مهارت شغلی اشاره نمود. افرادی که از سرمایه انسانی بالاتری برخوردارند و در عین حال بیکار و دارای مهارت­های فنی و ساختمانی و غیرکشاورزی هستند، تمایل به ماندگاری­شان در روستاها کمتر است. همچنین، جمعیت زیاد در روستا و وجود امکانات و تسهیلات رفاهی بیشتر در روستا به‌عنوان عوامل زیرساختی، در کاهش تمایل جوانان به ترک روستا مؤثر است. با توجه و اهمیت قائل شدن به سرمایه انسانی نیروهای جوان روستایی و توسعه امکانات و تسهیلات رفاهی و مهارت­های کشاورزی جدید در نقاط روستایی کم‌جمعیت، می­توان گام­های اولیه را در ایجاد توسعه پایدار روستایی برداشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Youth retention in rural areas, a prerequisite for sustainable rural entrepreneurship and employment

نویسندگان [English]

  • Ali Ghasemi Ardahaee 1
  • Reza Noubakht 2
  • Nayereh Rostami 3

1 Assistant professor, pnu university.

2 instructor of social sience, pnu University

3 MA of sociology and lecturer pnu University

چکیده [English]

Entrepreneurship and sustainable rural employment are the main concerns of rural planners. One of the most basic requirements for this is that young people remain in the rural areas. Accordingly, the aim of this paper is to identify individual and structural factors that are effective in keeping young people in rural areas. Statistical results of the bivariate and multilevel modeling (HLM) shows that rural youth are not willing to stay in rural regions. One may cite the following individual factors contributing to this lack of interest in staying in rural areas: age, marital status, education, communication with relatives in the city, as well as employment status and job skills. People with higher human capital who have technical skills and building related non-agricultural skills are not interested in staying in rural areas. Moreover, the increased population in the villages and lack of social welfare facilities in village are highly effective in reducing the tendency of young people to stay in the villages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Entrepreneurship
  • employment
  • Rural Youth
  • youth retention
  • Human capital
ارشاد، ف. 1380. مبانی نظری فرار مغزها برحسب شکل‌های مختلف آن در شرایط کنونی. انجمن جامعه‏شناسی ایران، 5: 60-43.
ارشاد، ف. و حزباوی. ع. 1384. بررسی برخی انگیزه‌های تمایل به برون کوچی در شهر اهواز. مجله جامعه‌شناسی ایران، 6(2): 120-107.
 باقری، ا. و  شهبازی، ا. 1382. عوامل تعیین­کننده نیازهای آموزشی جوانان روستایی برای بهره‌برداری پایدار از مزارع برنج (مطالعه موردی: شهرستان آمل- مازندران). مجله علوم کشاورزی ایران، ٣: ٧١١-٧٢١.
راغفر، ح. و قاسمی اردهایی، ع. 1388. علل مهاجرت و ویژگی‌های جمعیّتی- اقتصادی مهاجران بین ‌شهرستانی: بررسی تطبیقی مهاجران شهر به روستا و روستا به شهر ایران طی دهه‌ی 85- 1375،  انجمن جمعیّت‌شناسی ایران، 8: 61-39.
سعیدی‌کیا، م. 1385، اصول و مبانی کارآفرینی، تهران: انتشارات کیا، 304ص.
شعبانلو، ر. 1380. بررسی گرایش دانشجویان به مهاجرت از کشور، پایان‏نامه کارشناسی ارشد جامعه‏شناسی، دانشکده علوم‏انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
طاهرخانی، م. 1379. صنعتی شدن روستاها. چاپ اول. تهران: انتشارات وزارت جهاد سازندگی.
طاهرخانی، م. 1380. تحلیلی بر عوامل مؤثر در مهاجرت‌های روستا شهری. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 16(3): 67-93.
طاهرخانی، م. 1381. بازشناسی عوامل مؤثر در مهاجرت‌های روستا-شهری با تأکید بر مهاجرت جوانان روستایی استان قزوین. مجله مدرس، 6(2): 60-41.
قاسمی ­اردهایی، ع. 1385. بررسی علل مهاجرت روستاییان به شهرها در ایران با فراتحلیل پایان نامه‌های تحصیلی (مقطع زمانی1383-1359). فصلنامه روستا و توسعه، 9(1): 80-50.
قاسمی ­اردهایی، ع. (1392). شبکه­های اجتماعی و جابجایی جمعیت: مطالعه جریان­های مهاجرت از استان آذربایجان شرقی به شهرستان­های منتخب استان تهران، رساله دکتری جمعیت­شناسی، دانشگاه تهران: دانشکده علوم­ اجتماعی.
قدیری ‌م، یوسفی، م. و اکبرپور، م. 1391. تعارض روستاگریزی جوانان با روند توسعه روستایی: مطالعه موردی دهستان دیزمار غربی شهرستان جلفا. پژوهش‌های روستایی، 2: 117-97.
علوی‌زاده، ا. و میرلطفی، م. 1392. نقش اقتصاد غیر زراعی بر ماندگارسازی روستائیان در مناطق روستایی شهرستان سمیرم . فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای،3(10): 71-82.
غفاری، ر. و ترکی هرچگانی، م. 1389. تحلیلی بر عوامل مؤثر در مهاجرت جوانان روستایی به شهر(مورد پژوهی: روستای صادق آباد از توابع بخش سامان در استان چهار محال و بختیاری). فصلنامه مسکن و محیط روستا، 132: 102-91.
رضایی، م.، حیاتی، د. و زمانی، غ. 1392. بررسی انگیزه روستاییان به منظور ماندگاری در روستا (مطالعه موردی :روستای قطرویه شهرستان نی ریز). اولین همایش ملی الکترونیکی کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، تهران، موسسه آموزش عالی مهر اروند، گروه ترویجی دوستداران محیط زیست، 10 بهمن 1392.
مطیعی لنگرودی، ح.، رضوانی، م.، نوربخش، م. و اکبرور سرانسکار، م. 1392، «تعیین راهبرد مناسب بر ماندگاری جمعیت در سکونتگاه‌های روستایی(مطالعه موردی دهستان سلوک شهرستان هشترود). فصلنامه مسکن و محیط روستا، 142: 96-83.
یوسف نیا، م. 1385. بررسی ریشه‌های اجتماعی و اقتصادی ماندگاری جوانان در روستا: مطالعه‌ی موردی روستای بند ازبک از توابع شهرستان تربت حیدریه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، کتابخانه دانشکده علوم اجتماعی.
Bhandari, P. 2004. Relative Deprivation and Migration in an Agricultural Setting of Nepal. Population and Environment, 25(5): 475-499.
Bilsborrow, E. 1996. Migration urbanization and development: direction and issues, United Nations Fund Publishers, 26 p.
Chambers, E. J. and Shaw, S. E. 2004. A Primer on Western Canadian Entrepreneurship, Edmonton: University of Alberta. The   Western Centre for Economic Research.
De­­Jong, G. 2000 “Expectations, Gender and Norms in Migration   Decision-making.”  Population Studies, 54(3): 307-319.
Pessino, C. 1991. “Sequential Rom  Peru Migration  Theory  and  Evidence” Development  Economics, 36: 55-87.
Petty, R. and  Guthrie, J. 2000. Intellectual capital literature review: measurement, reporting and management., Journal of Intellectual capital, 1( 2): 155-176.
Raudenbush, S. and Bryk, A. 2002, Hierarchical linear models:  Applications and data analysis methods (second edition), Thousand Oaks, Sage.
Stark. O. and Bloom, D. 1985. The New Economics of Lobar Migration American Economic Reviw. Frontiers in Demographic Economics, 75(2): 173-178.
Sumberg, J. 2006. Establishing a national framework for enabling       small commodity producers' integration into supply chains. Paper prepared for the UNCTAD Expert Meeting  Enabling Small Commodity Producers in Developing Countries to Reach Global Markets, 11-13.