نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد کشاورزی و عضو غیرعلمی دانشگاه پیام نور، ایران

2 استادیار بخش کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران

3 استادیار بخش کشاورزی دانشگاه پیام نور

چکیده

به منظور مطالعه عوامل مؤثر در مهاجرت روستاییان شهرستان چاراویماق با تمرکز بر نقش کشاورزی، پژوهشی به روش پیمایشی از نوع مشاهده مستقیم که در آن از تکنیک پرسشنامه با پاسخ باز و بسته استفاده می­شود، انجام شد. روش نمونه­گیری در این پژوهش نمونه­گیری خوشه­ای تصادفی بود و در مجموع بر اساس آزمون کوکران تعداد نمونه آماری برابر 200 نفر مشخص شد. بعد از جمع­آوری داده­های پرسشنامه­ها، برای تجزیه‌وتحلیل داده­ها از روش­های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. طبق نتایج آزمون‌های ناپارامتری برای بررسی تأثیر تفاوت متغیرهای مربوط به مشخصات افراد، شامل سن افراد، جنس، تحصیلات و شغل قبلی مهاجران روی وضعیت مهاجرت، مشخص شد که همه متغیرها معنی­دار هستند و به عبارت دیگر، این عوامل در میزان مهاجرت تأثیر معنی­داری داشتند که با توجه به نتایج بدست آمده عمده دلیل همه افراد از نظر متغیرهای مختلف، مشکلات حوزه کشاورزی و سختی‌های کار و نبود جنبه­های حمایتی در این حوزه بود. از طرف دیگر، با اینکه مهاجرت در مردان (53 درصد) بیشتر از زنان (7/16 درصد) بود ولی درصد علاقه به مهاجرت در میان مردان (3/21 درصد) کمتر از زنان (7/41 درصد) مشاهده شد که این نتایج به این علت است که به نظر زنان، سختی­های زندگی در روستا و کشاورزی (از نوع سنتی) بیشتر از زندگی شهری است. بر طبق نتایج مهمترین دلایل مهاجرت روستاییان چاراویماق به شهرها بیکاری و درآمد پایین در روستا (5/38 درصد)، عدم وجود امکانات رفاهی، بهداشتی و تحصیلی (5/33 درصد) و نداشتن زمین و سرمایه کافی برای کشاورزی (10 درصد) بودند. بر اساس آزمون فریدمن برای بررسی میزان تأثیر هر یک از عوامل مؤثر بر مهاجرت که صرف‌نظر از طبقه­بندی در قالب عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیرساختی، جمعیتی و محیطی به طور کلی در 47 رتبه قرار گرفتند و فرصت اشتغال بیشتر در رتبه اول این عوامل قرار گرفت و خشکسالی و کمبود آب در منطقه هم جزو عوامل مؤثر قرار گرفت و بنظر می‌رسد بیکاری بیشتر در روستا، به عدم مدیریت مناسب در حوزه کشاورزی برمی­گردد. در مجموع با توجه به فشار وارده به روستاییان در طی خشکسالی­های اخیر در خصوص تأمین آب مورد نیاز در قسمت کشاورزی و عدم سرمایه­گذاری در خصوص مهار آب­های سطحی و استخراج آب­های زیرزمینی در مهاجرت تأثیر اصلی را داشته­اند که پیشنهاد می­شود در مدیریت و سرمایه­گذاری در این زمینه بیشتر توجه شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the agricultural situation and its role in rural migration using non-parametric statistical methods (Case study: Villagers in the Charoymaq county)

نویسندگان [English]

  • Mortea Alahyari 1
  • Abolfazl Tavassoli 2
  • Mohammad Reza Naghavi 3

1 Master of Agriculture and non-scientific member, Payame Noor University, Iran

2 Assistant Professor of Agriculture, Payame Noor University, Iran

3 Assistant Professor of Agriculture, Payame Noor University, Iran

چکیده [English]

 A research study with direct observational survey was used in order to study the factors influencing migration of villagers in the Charoymaq county – Iran. This study focused on the role of agriculture and the open-ended and closed-ended questionnaire technique were used. The sampling method used in this study was random cluster sampling and the total number of statistical samples used was chosen to be 200 according to Cochran's test.  After collecting data from the questionnaires, descriptive and inferential statistical methods were used for data analysis. According to the results of non-parametric tests to investigate the effect of differences in variables related to individual characteristics including age, sex, education and previous occupation of immigrants on migration status, it was found that all variables are significant. In other words, these factors have a significant effect on migration rate. The main reasons for migration of all the people surveyed were problems in the field of agriculture and labor difficulties and the lack of supportive aspects. On the other hand, although migration in men (53%) is higher than women (16.7%), percentage interest in migration among men (21.3%) is lower than women (41.7%). These results are due to the fact that hardships of life in the countryside and traditional life of agricultures are greater than in that of urban life as women feel. According to the results, the main reasons for migration of Charoymaq villagers to cities are unemployment and low income in villages (38.5%), lack of welfare, health and educational facilities (33.5%) and lack of land and sufficient capital for agriculture (10%). According to Friedman’s test, in order to assess the effect of each factor on immigration, regardless of classification in terms of economic, social, cultural, infrastructural, demographic and environmental factors, in general, they were ranked 47 and overall, more employment opportunities rank first. Moreover, among these factors, drought and water scarcity in the region have also been cited as important factors, and more unemployment in the village appears to be due to a lack of proper agricultural management. In general, due to the pressure on the villagers during the recent droughts to provide the required water in the agricultural sector and lack of investment in controlling surface waters and extracting groundwater has had a major impact on migration. It is suggested that more attention be paid to management and investment in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agriculture
  • Charoymaq
  • Friedman test
  • migration
  • villagers
بهشتی، م.ب. 1396. بررسی مهاجرت در استان آذربایجان­شرقی، تبریز: سازمان برنامه و بودجه.
پاپلی‌یزدی، م.ح. و ابراهیمی، م. 1391. نظریه­های توسعه روستایی، انتشارات سمت، تهران، 320 ص.
تقوی، ن. 1392. مهاجرت روستایی و شهری و درآمد جامعه شناسی بر نظریه، تبریز: انتشارات ستوده.
تقوی، ن. 1393. جامعه شناسی روستایی، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور، 244 ص.
جلالیان، ح. و محمدی‌یگانه، ب. 1386. تحلیل عوامل مؤثر در مهاجرت‌های روستایی شهرستان زنجان از سال 1355 تا 1375. فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات جغرافیایی، 61: 101-89.
جمعه­پور، م. 1386. رابطه بین توسعه یافتگی روستاهای استان تهران و مهاجرت به شهر تهران، فصلنامه روستا و توسعه، 39: 58-46.
دانشورکاخکی، م.، عظیمی، ح. و محمدی، ب. 1384. بررسی تأثیر افزایش بهره­وری کشاورزی بر مهاجرت روستاییان در ایران. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 13(4): 39-25.
سعیدی، ع. 1394. مبانی جغرافیای روستایی، تهران: انتشارات سمت، 184 ص.
صادق‌پور، م.ع. 1389. تحلیلی بر اقتصاد کشاورزی و علل مهاجرت، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
عبدالله‌زاده، غ.ح. اژدرپور، ع. و شریف­زاده، م. ش. 1398. بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به مهاجرت در بین روستاییان شهرستان زابل. نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، 23(67): 195-173.
فرجادی، غ.ع. (ترجمه) 1394. توسعه اقتصادی در جهان سوم. تودارو، م.، تهران: انتشارات موسسه عالی پژوهش در برنامه­ریزی و توسعه، 558 ص.
مؤمنی‌کاشی، م. (ترجمه) 1385. مهاجرت روستاییان.پتیه، ژ.، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
Zhao, Y. 2009.  Leaving the Countryside; Rural-To-Urban Migration Decisions in China. American Economic Review, 89(2): 281-286.