نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه یاسوج

چکیده

به‌کارگیری بی‌رویه نهاده‌های تولیدی به‌منظور افزایش عملکرد محصول طی دهه‌های اخیر درنتیجه تخریب محیط‌زیست از یک سوء و ضرورت استمرار تولید در راستای امنیت غذایی از سوی دیگر، اهمیت توجه به پایداری نظام‌های بهره‌برداری را دوچندان کرده است. بر همین اساس هدف مطالعه‌ی حاضر، تبیین پایداری نظام‌های بهره‌برداری خرد دهقانی در مناطق روستایی شهرستان بویراحمد بود. برای تعیین حجم نمونه‌ی آماری، از طریق جدول برآورد حجم نمونه کرجسی و مورگان از میان 33064 خانوار کشاورز ساکن در منطقه‌ی موردمطالعه، حجم نمونه 380 نفر تعیین شد و به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده نمونه‌ها انتخاب گردید. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسش‌نامه محقق ساخته بود. به‌منظور سنجش میزان پایداری از شاخص ترکیبی در ابعاد سه‌گانه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی استفاده شد که وزن هر یک از شاخص‌ها به روش آنتروپی تعیین گردید. یافته‌های پژوهش نشان داد که کل نظام بهره‌برداری خرد دهقانی در مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان بویراحمد در وضعیت نیمه پایدار قرار دارد. افزون بر آن، نتایج نشان داد که وضعیت شاخص‌های پژوهش در بعد اقتصادی ناپایدار است و شاخص‌های بعد اکولوژیکی و اجتماعی در وضعیت نیمه پایداری قرار دارند. لذا تقویت بنیه اقتصادی بهره‌برداران می‌تواند به‌عنوان یکی از رویکردهای اصلی جهت افزایش سطح پایداری کشاورزی موردتوجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Explaining Sustainability of Agricultural Exploitation System: the case of Family Farming Operating in Central District of Boyerahmad County

نویسنده [English]

  • Ayatollah Karami

yasouj university

اسدی، ع. و ورمزیاری، ح. 1389. ارزیابی پایداری نظام‌های کشاورزی. راهبرد، 19: 40-61.
توپچی، ب.، رستمی، ف. و خدابخشی، آ.1390. مقایسه مؤلفه­های تولید گندم آبی نظام­های بهره­برداری دهقانی، تجاری و تعاونی تولید در استان کردستان. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. 2: 35-40.
رکن­الدین افتخاری، ع. و آقایاری­هیر، م. 1386. سطح‌بندی پایداری توسعه روستایی، مطالعه موردی بخش هیر. پژوهش­های جغرافیایی، 61: 31-44.
زاهدی، ش.و نجفی، غ. 1385. بسط مفهومی توسعه پایدار. مدرس، 10: 45-64.
شعبانعلی فمی، ح.، قارون، ز. و قاسمی، ج.1391 مدیریت نظام­های بهره‌برداری کشاورزی در ایران، تهران: انتشارات سروا، 318 .
عبدالهی، م. 1377.  مطالعه تطبیقی نظام­های بهره­برداری کشاورزی و ارزشیابی عملکرد آن­ها به‌منظور شناخت انواع و ویژگی­های نظام­های بهره­برداری بهینه و مناسب در ایران. وزارت کشاورزی، 424.
علی­بیگی، ا. و بابلی، م. 1387. ارزیابی پایداری کشاورزی گندم کاران آبی شهرستان سرپل ذهاب کاربرد لگوی DSR. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 39: 21-40.
کریمی، ف. 1391. مدل­سازی سطوح توسعه­یافتگی مناطق روستایی (مورد مطالعه بخش مرکزی شهرستان بویراحمد). پایان­نامه دوره کارشناسی ارشد توسعه روستایی. دانشکده کشاورزی، 178.
کریمی، ف.، احمدوند، م. و کریمی، ف. 1391. سنجش درجه اثرگذاری کارخانه ذوب­آهن کردستان بر توسعه نواحی روستایی پیرامون. پژوهش­های روستایی، 3: 33-57.
کلانتری، خ. 1381. توسعه و برنامه­ریزی منطقه­ای (تئوری­ها و تکنیک­ها). تهران: انتشارات خوشبین، 288.
کمالی، ح. 1385. نظام­های بهره­ برداری خرد و دهقانی، چالش­ها و راه­های مقابله با آن، دومین همایش نظام بهره­برداری غالب در ایران(آسیب شناسی نظام بهره برداری خرد و دهقانی). تهران.
مطیعی لنگرودی، س.ح.، رضوانی، م،ر.، فرجی سبکبار، ح. و خواجه شاه­کوهی، ع. 1389. تحلیل پایداری نظام­های بهره­برداری زراعی خانوادگی و تعاونی­های تولید روستایی (مطالعه موردی شهرستان آق قلا). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران.42: 323-333.
نجفی، غ. و زاهدی، ش. 1385. مسئله پایداری در کشاورزی ایران. جامعه شناسی ایران. 6: 33-51.
Cgiar, A. 1995. Renewal of the sustainable agriculture for food security in developing countries, ministerial-level meeting, Lucerne, Switzerland.
Filho, W.L .2004. Ecological agriculture and rural development in central and eastern european countries. NATO science series, Science and technology policy, 44 iso press.
Hayati, D., Ranjbar, Z. and Karami, E. 2010. Measuring agricultural sustainability, sustainable agriculture reviews 5:73-100.
Patten, L.M. 2000. Proposing empirical research: A guide to the fundamentals. Second edition, los angeles: Pyrczak publishing.
Prneetvatakul, S., Janekarnkij, P., Potchansin, C. and Prayoonwong, K. 2001. Assessing the sustainability of agriculture, a case of mae cheam catchment, northern thailand, environment International. 27:103-109.
Teodor, S. 1986. Introduction for: A.V. Chayanov. The theory of peasant economy, The University of Wisconsin Press.
Zhou, Y. and Shao, H. 2008. The responding relationship between plants and environment is the essential principle for agricultural sustainable development. Critical review of biology. 4:321-328.