نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه زنجان

2 دانشیار گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشگاه زنجان

چکیده

مدیریت صحیح آب در تاکستان‌ها باعث استفاده بهینه از منابع آب، خاک، کود و تولید محصولاتی با کمیت و کیفیت بالا می‌شود. لذا هدف این پژوهش بررسی تصمیم پذیرش نوآوری بکارگیری آبیاری مناسب در تاکستان‌های انگور توسط انگورکاران شهرستان خرمدره می‌باشد، تا از طریق استفاده بهینه از آب ضمن صرفه‌جویی در مصرف آن محصولات بهتر و با کیفیت‌تری تولید شود. این پژوهش با استفاده از یک پیمایش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های ساختارمند با انگورکاران با کمک ابزار پرسشنامه گردآوری گردید. نمونه‌ای متشکل از 260 نفر از جامعه 3942 نفری انگورکاران شهرستان خرمدره با استفاده‌ از یک روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای انتخاب گردیدند. نتایج مقایسه فرایند تصمیم پذیرش (دانش، قصد ونیت (نگرش) و رفتار) بکارگیری آبیاری مناسب در بین سه گروه نشان­داد‏ که این اختلاف هم بین افراد گروه 1 (غیر تحت پوشش) با گروه 2 (افراد تحت پوشش طرح طوبی87-1380) و گروه 3 (تحت پوشش طرح توسعه باغ ها سالهای 90-1388) وجود دارد و هم بین افراد گروه 2 با گروه 3 وجود دارد. به طور کلی میانگین رتبه‏ای دانش، قصد و نیت و رفتار انگورکاران گروه 3 نسبت به دو گروه 1 و 2 بیشتر شده است و میانگین گروه 2 نیز نسبت به گروه 1 بالاتر است. در نتیجه دانش، قصد و نیت و رفتار پذیرش آبیاری مناسب در بین گروه 3 بالاتر می‌باشد، پس طرح اصلاح و بهبود باغ‌های انگور موجب بالا بردن تصمیم پذیرش آبیاری مناسب توسط انگورکاران شهرستان خرمدره شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of Farmers' Decision for Adopting Proper Irrigation Method in Grape Orchards in the Khor’ramdar’reh Township

نویسندگان [English]

  • Seyede Shirin Golbaz 1
  • Esmaeil Karami Dehkordi 2

1 Ph.D Student of Agricultural Extension and Education, University of Zanjan

2 Associate Professor, Department of Promotion, Rural Development Communications, University of Zanjan

چکیده [English]

Proper water management in orchards will make optimal use of water, soil, fertilizer resources and production of large amounts of high quality products. Therefore, the purpose of this study was to analyze adoption of the decision to apply proper irrigation in grape orchards by grape growers in the Khorramdarreh Township in order to produce better high quality products through efficient use of water while saving it. This study was done using a descriptive-analytical survey. Data were collected through structured interviews with grape growers by  using questionnaire tools. A sample containing 260 people of 3942 grape growers in the Khor’ramdar’reh Township were selected by the multi-level sampling method who were interviewed. The results of the comparison of knowledge, intent, and implementation of applying proper irrigation method the three groups showed that this difference exists between both group 1 (non-members in the plan) and  groups 2 (the cover of Toba plan 2001-2008) and 3 (grape growers under the cover of garden development plans 2008-2011) and between groups 2 and 3. Generally, the average score of knowledge, intent, and implementation of grape growers in group 3 were higher than that of groups 1 and 2, and the average score of knowledge for group 2 was higher than that of group 1. As a result of knowledge, intent, implementation in adoption of a proper irrigation method is higher among group 3. Therefore, reforming and Improving Grape Orchard Plan has increased the adoption of a proper irrigation method by grape growers in the Khor’ramdar’reh Township.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Innovation Adoption
  • Reforming and Improving Grape Orchard Plan
  • Proper Irrigation
  • Grape Growers
  • Khoramdar Township
اسدی، ر.، حسن‌پور، ف.، مهربانی، م.، باقی‌زاده، ا. و کاراندش، ف. 1397. تأثیر دور و دو روش آبیاری بر شاخص های رشد و بهره­وری آب رزماری، مجله پژوهش آب در کشاورزی، 32(4): 579-567.
اسماعیلی‌زاده، م.، لطفی، ا.، میردهقان، ح. و شمشیری، م. 1397. آثار دور آبیاری بر برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی چهار رقم انگور ایرانی. به زراعی کشاورزی (مجله کشاورزی پردیس ابوریحان)، 20(1): 15-1.
آمارنامه کشاورزی. وزارت جهاد کشاورزی. دفتر آمار و فن آوری اطلاعات، 1389. . قابل دسترسی در: www.amar.org.ir، آخرین دستیابی: 3/7/1395.
پزشکی‌راد، غ. و کرمی دهکردی، ا. 1391. آمار اجتماعی و تحلیل داده‌ها در پژوهش‌های ترویج، توسعه و آموزش کشاورزی، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، تهران، 254- 252.
 تبرائی، م. 1383. بررسی دانش کشاورزی زیره‌کاران شهرستان سبزه‌وار و برخی از عوامل مؤثر بر آن. مجله‌ی پژوهش‌های زراعی ایران، 2(2): 141- 136.
حیدری، م.، ابوطاللبی جهرمی، ع.، کرمی، م. و محمدی، ع. 1390. اثر اسید جیبرلیک، حلقه‌برداری، تنک حبه و خوشه بر خصوصیات میوه انگور رقم یاقوتی، مجله به زراعی نهال و بذر (نهال و بذر)، 27 (3):377-373.
دلاورپور، ع.، ذاکری‌نیا، م.، و حسام، م. 1397. بررسی تأثیر فواصل مختلف نوارهای آبیاری قطره‌ای (tape) بر عملکرد گندم و کارایی مصرف آب. مجله آبیاری و زهکشی ایران، 12(6): 1573-1563.
دولتی‌بانه، ح. و نورجو، ا.1390. اثر کم آبیاری بر کمیت، کیفیت میوه و بهره‌وری مصرف آب سه رقم انگور. مجله به زراعی نهال و بذر (نهال و بذر)، 27(4): 450-435.
ربیعی، و.، طلایی، ع.، اتریکو، پ.، عبادی، ع. و احمدی، ع. 1382. اثر کم‌آبیاری در آخر فصل بر ترکیبات میوه انگور رقم مرلوت. علوم کشاورزی ایران، 34(4): 968-961.
رضانژاد، ا.، شمس، ع. و رزمی، ح. 1395. تحلیل نیازهای آموزشی باغداران شهرستان مراغه در خصوص مدیریت پایدار منابع آبی، کنگره ملی آبیاری و زهکشی ایران. 4-2 شهریور دانشگاه صنعتی اصفهان، 9-1.
سلامتی، ن.، دهقانی سانیج، ح. و بهیبهانی، ل. 1398. مدیریت آبیاری قطره ای زیرسطحی نخیلات در مناطق خشک و نیمه خشک. نشریه علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، 23(1): 148-133.
ظریفیان، ش.، خجسته، ح. و بیات، پ. 1396. عوامل مؤثر بر پذیرش آبیاری قطره‌ای توسط نخل کاران شهرستان دشتستان. فصلنامه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 48(4): 648-655.
عنایتی‌راد، م.، آجیلی، ع.، رضایی‌مقدم، ک. و بیژنی، م. 1388. عوامل مؤثر بر دانش کشاورزان ذرت کار در زمینه‌ی کشاورزی پایدار در منطقه شمال غرب خوزستان، علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 5(2): 68-59.
قاصدی، س.، نجاتیان، م.، زارع‌ابیانه، ح.، کریمی، ر. و ملکی، م. 1394. اثر تغییر روش آبیاری بر کارایی مصرف آب بوته‌های انگور بیدانه سفید. کنگره علوم باغبانی، 5 تا 8 بهمن 1394. اهواز.
قربانی‌پیرعلیدهی، ف.، زرافشانی، ک. و جلیلیان، ف. 1391. بررسی عوامل مؤثر بر میزان دانش، نگرش، مهارت و سطح تمایلات باغداران شرکت کننده شهرستان دالاهو در برنامه مدیریت تلفیقی آفات، علوم محیطی، 9(3): 58-41.
معاونت تولیدات گیاهی. 1391. دستورالعمل فنی، توسعه، اصلاح، حذف و جایگزینی، وزارت جهاد کشاورزی.
موسوی، م. و آجیلی، ع. 1390. نقش ترویج و آموزش کشاورزی در کاهش میزان ضایعات محصولات کشاورزی، اولین همایش ملی راهبردهای دستیابی به کشاورزی پایدار، دانشگاه پیام نور استان خوزستان، 5 خرداد 1390.
Alam, G. M., Alam, K. and Mushtaq, S. 2016. Influence of institutional access and social capital on adaptation decision: Empirical evidence from hazard-prone rural households in Bangladesh. Ecological Economics, 130: 243-251.
Bahat, I., Netzer, Y., Ben-Gal, A., Grünzweig, J. M., Peeters, A., & Cohen, Y. 2019. Comparison of water potential and yield parameters under uniform and variable rate drip irrigation in a cabernet sauvignon vineyard. In Precision agriculture’19 (pp. 574-577). Wageningen Academic Publishers.
Barreales, D., Malheiro, R., Pereira, J. A., Verdial, J., Bento, A., Casquero, P. A., & Ribeiro, A. C. 2019. Effects of irrigation and collection period on grapevine leaf (Vitis vinifera L. var. Touriga Nacional): Evaluation of the phytochemical composition and antioxidant properties. Scientia horticulturae, 245, 74-81.
FAO. 2018. Food and agriculture organization  of the united nations. Available at: Http://www.Fao.Org/faostat/en/#data/qc
McClymont, L., Goodwin, I., Whitfield, D. M., & O’Connell, M. G. 2019. Effects of within-block canopy cover variability on water use efficiency of grapevines in the Sunraysia irrigation region, Australia. Agricultural Water Management, 211, 10-15.
Oching, J., Owuor, G. and Omedo, B. 2012. Determinants of adoption of management interventions in indigenous chicken production in Kenya. African Journal of Agricultural and Resource Economics, 7(1): 39-50.
Singh, S. L. and Sahoo, U. K. 2019. Socio-Economic and Demographic Factors Influencing Farmers’ Decision on Homegarden Management Practices and Carbon Storage in Mizoram, Northeast India. International Journal of Ecology and Environmental Sciences, 45(1): 59-69.
Singha, A.K. and Devi, S. 2013. Analysis of Factors Influencing Farmers’ Knowledge on Resource Conservation Technologies (RCTs) in Rice (Oryza sativa L.) Cultivation, J Agri Sci, 4(1): 13-15.