محمد صادق ابراهیمی کوهبنه؛ اسماعیل ایزد
چکیده
توسعةگردشگری در مناطق روستایی یکی از مهم‌ترین راهکارهای دستیابی به توسعة روستایی به شمار می‌رود. این پژوهش باهدف بررسی و تحلیل آثار گردشگری روستایی در توسعة یکی از گردشگاه‌های روستایی (دهستان کسلیان) استان مازندران و به روش پیمایشی انجام‌گرفته است. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه بوده که از طریق فرمول کوکران تعداد آن 190 ...
بیشتر
توسعةگردشگری در مناطق روستایی یکی از مهم‌ترین راهکارهای دستیابی به توسعة روستایی به شمار می‌رود. این پژوهش باهدف بررسی و تحلیل آثار گردشگری روستایی در توسعة یکی از گردشگاه‌های روستایی (دهستان کسلیان) استان مازندران و به روش پیمایشی انجام‌گرفته است. ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه بوده که از طریق فرمول کوکران تعداد آن 190 پرسشنامه تعیین شد. برای تعیین پایایی ابزار تحقیق از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن برابر با 796/0 محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان میدهد که ورود گردشگران تأثیرهای مثبت و معناداری بر بهبود درآمد روستائیان، توسعة امکانات بهداشتی عمومی، بهبود سیستم دفع فاضلاب و دفع زباله، گسترش مرکزهای اعتباری و توسعة سکونتگاهها و معابر روستاها دارد. همچنین نتایج تحلیل عاملی نشان میدهد که مهم‌ترین تأثیرهای مثبت ناشی از ورود گردشگران به روستاها را می‌توان در عواملی نظیر: توسعة زیرساختی، توسعة اقتصادی و توسعة اشتغال و همچنین مهم‌ترین تأثیرهای منفی ناشی از ورود گردشگران به مناطق روستایی را می‌توان در عواملی نظیر تغییر فضای کسبوکار، توسعة ناهنجاریهای اجتماعی و تخریب فضای فرهنگی روستا خلاصه کرد.
شهاب میرزایی؛ مهدی نوری پور
چکیده
هدف پژوهش حاضر ارزیابی پیامدهای اجتماعی – اقتصادی کشت حنا در مناطق روستایی دهستان محمد آباد شهرستان قلعه گنج بود. بدین منظور از روش علی- مقایسه ای بهره گرفته شد. برای انتخاب نمونه مورد مطالعه، نخست 20 روستا به عنوان مهم‌ترین روستاهای منطقه از لحاظ کشت محصولات کشاورزی مشخص شدند. همچنین برای تشخیص همگنی روستاهای مورد مطالعه، روش تاکسونومی ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر ارزیابی پیامدهای اجتماعی – اقتصادی کشت حنا در مناطق روستایی دهستان محمد آباد شهرستان قلعه گنج بود. بدین منظور از روش علی- مقایسه ای بهره گرفته شد. برای انتخاب نمونه مورد مطالعه، نخست 20 روستا به عنوان مهم‌ترین روستاهای منطقه از لحاظ کشت محصولات کشاورزی مشخص شدند. همچنین برای تشخیص همگنی روستاهای مورد مطالعه، روش تاکسونومی عددی راهگشا گردید. فزون بر آن، کشاورزان مورد مطالعه به سه گروه حناکاران، غیرحناکاران در روستاهای دارای حناکاری و غیرحناکاران در روستاهای فاقد حناکاری تقسیم شدند. در مجموع با توجه جمعیت مورد مطالعه (1241 کشاورز) و جدول نمونهگیری کرجسی و مورگان، 298 کشاورز به عنوان نمونه تعیین شد و با استفاده از روش نمونهگیری طبقه‌بندی شده نمونه‌ها انتخاب گردیدند. برای جمعآوری دادهها، پرسشنامه محقق ساخته به کار رفت که روایی آن به روش روایی صوری و پایایی آن طی یک مطالعه مقدماتی و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (63/0- 93/0) به دست آمد. مقایسه وضعیت شاخص‌های اقتصادی- اجتماعی و اجتماعی- فرهنگی حال حاضر سه گروه مورد مطالعه نشان داد که در مجموع، حناکاران نسبت به دو گروه دیگر در وضعیت بهتری قرار دارند. به منظور اطمینان نسبی از این‌که تغییر در وضعیت شاخص‌های مورد مطالعه گروه حناکاران نسبت به گروه غیر حناکاران ناشی از کشت حنا بوده است، از تحلیل کوواریانس بهره گرفته شد. با توجه به نتایج می‌توان اذعان داشت که تغییر وضعیت شاخص‌های اقتصادی – اجتماعی و اجتماعی – فرهنگی حناکاران نسبت به گروه غیرحناکاران در روستاهای دارای حناکاری و گروه غیر حناکاران در روستاهای فاقد حناکاری، ناشی از کشت حنا بوده است.
ترویج و آموزش کشاورزی
مژگان خوش مرام؛ نعمت اله شیری؛ لیلا شرفی
چکیده
این پژوهش با هدف کلی بررسی عوامل مؤثر بر نگرش کارشناسان ترویج کشاورزی شهرستان کرمانشاه نسبت به کشاورزی ارگانیک انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمام کارشناسان ترویج کشاورزی مدیریت جهاد کشاورزی و مراکز خدمات کشاورزی شهرستان کرمانشاه بود (148N=)، که 123 نفر از آنان به روش نمونهگیری ساده تصادفی برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش ...
بیشتر
این پژوهش با هدف کلی بررسی عوامل مؤثر بر نگرش کارشناسان ترویج کشاورزی شهرستان کرمانشاه نسبت به کشاورزی ارگانیک انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمام کارشناسان ترویج کشاورزی مدیریت جهاد کشاورزی و مراکز خدمات کشاورزی شهرستان کرمانشاه بود (148N=)، که 123 نفر از آنان به روش نمونهگیری ساده تصادفی برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه‌ای بود که روایی آن توسط گروهی از متخصصان و پایایی آن با محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. تجزیه و تحلیل دادهها به وسیله نرم‌افزار SPSSWin20انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که نگرش اکثر (57 درصد) کارشناسان ترویج کشاورزی نسبت به کشاورزی ارگانیک در حد خنثی بود. یافتههای مقایسه میانگین‌ها از اختلاف معنی‌دار بین نگرش کارشناسان ترویج کشاورزی نسبت به کشاورزی ارگانیک براساس رشته تحصیلی آنان حکایت داشت. علاوه براین، نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای میزان مطالعه نشریات علمی- پژوهشی و استفاده از اینترنت توسط کارشناسان ترویج کشاورزی قادر به تبیین حدود 35 درصد از واریانس نگرش آنان نسبت به کشاورزی ارگانیک بودند. نتایج این مطالعه دستاوردهای مناسبی برای مدیران سازمان جهاد کشاورزی و مراکز خدمات کشاورزی در جهت بهبود و ارتقای نگرش کارشناسان ترویج کشاورزی نسبت به کشاورزی ارگانیک دارد.
حسین رحیم زاده؛ مهدی چرمچیان لنگرودی
چکیده
بهمنظور جلب مشارکت ساکنان یک حوزه آبخیز برای شرکت در طرح‌های آبخیزداری، عوامل تاثیرگذار باید مورد توجه قرار گیرد. تحقیق حاضر به منظور بررسی نقش نگرش روستائیان نسبت به طرح‌های آبخیزداری بر مشارکت آنها (مطالعه موردی حوزه آبخیز سعیدآباد کیاسر)صورت گرفته است. مطالعه حاضر از نوع تحقیقات کاربردی بوده که به روش همبستگی- توصیفی انجام ...
بیشتر
بهمنظور جلب مشارکت ساکنان یک حوزه آبخیز برای شرکت در طرح‌های آبخیزداری، عوامل تاثیرگذار باید مورد توجه قرار گیرد. تحقیق حاضر به منظور بررسی نقش نگرش روستائیان نسبت به طرح‌های آبخیزداری بر مشارکت آنها (مطالعه موردی حوزه آبخیز سعیدآباد کیاسر)صورت گرفته است. مطالعه حاضر از نوع تحقیقات کاربردی بوده که به روش همبستگی- توصیفی انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق حاضر را تمامی سرپرستان خانوار حوزه آبخیز سعیدآباد)343(N=تشکیل داده‌اند. اندازه نمونه به وسیله فرمول کوکران محاسبه گردید. تعداد 157 نفر برای انجام تحقیق انتخاب شدند. نمونه‌ها با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده گردید که روایی آن توسط اساتید فن و صاحب‌نظران تایید شد. مقدار آلفا کرونباخ محاسبه شده بین 75/0 تا 89/0 بود. میانگین تعداد دفعات شرکت در دوره‌های آموزشی 1 بار بوده است. میانگین میزان مشارکت پاسخگویان در طرح‌های آبخیزداری و نگرش روستائیان نسبت به طرح‌های آبخیزداری در حد زیاد بودند. نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون نشان داد که 29 درصد واریانس مشارکت به وسیله نگرش تبیین گردید. با توجه به نتایج به دست آمده از تحقیق، توصیه میگردد با برنامه‌ریزی دقیق و ایجاد نگرش مطلوب در روستاییان می‌توان از مشارکت آنها در طراحی و تدوین، اجرا و ارزشیابی طرح‌های آبخیزداری استفاده نمود.
توسعه روستایی
مسعود علی پناه؛ فائزه قراری
چکیده
لاروهای کرم ابریشم در شرایط اقلیمی متفاوت، واکنش‌های متفاوتی از خود بروز می‌دهند که باعث اقتصادی بودن پرورش برخی نژادهای آنها در شرایط اقلیمی خاص نسبت به سایر نژادها میگردد. با استفاده از رویهGLM نرم‌افزارSAS 9.2 تجزیه و تحلیل و مقایسه میانگین صفات به منظور، بررسی اثرات شرایط آب و هوایی روستاهای نوغان‌دار منطقه تربت حیدریه، جنس و ...
بیشتر
لاروهای کرم ابریشم در شرایط اقلیمی متفاوت، واکنش‌های متفاوتی از خود بروز می‌دهند که باعث اقتصادی بودن پرورش برخی نژادهای آنها در شرایط اقلیمی خاص نسبت به سایر نژادها میگردد. با استفاده از رویهGLM نرم‌افزارSAS 9.2 تجزیه و تحلیل و مقایسه میانگین صفات به منظور، بررسی اثرات شرایط آب و هوایی روستاهای نوغان‌دار منطقه تربت حیدریه، جنس و نژاد بر عملکرد کرم ابریشم نژادهای چینی، ژاپنی و هیبرید این دو نژاد صورت گرفت. بهترین منطقه از نظر عملکرد پیله و قشر پیله در منطقه حوض سرخ با وزن پیله ۳۱۸۶/۰± ۵۱۰۵/۱ و وزن قشر پیله ۰۸۰۵/۰±۴۱۲۴/۰ گرم میباشد. همچنین، نژاد هیبرید به طور معنی‌داری با وزن پیله ۲۲۱۴/۰± ۷۶۷/۱ و وزن قشر پیله‌ی۰۳۶۱/۰±۴۰۵۸/۰ گرم عملکرد بیشتری نسبت به سایر نژادها دارا میباشد (سطح معنی‌داری 05/0). جنس ماده عملکرد بهتری از نظر پیله ۳۱۴۳/۰± ۵۹۶۵/۱ گرم و قشر۰۸۹۹/۰±۳۶۷۹/۰ گرم در ابریشم کشی نسبت به جنس نر دارا میباشد. با توجه به نتایج بهدست آمده مشخص شد روستای حوض سرخ شرایط بهتری برای پیله کشی دارا میباشد و عملکرد جنس ماده نژاد هیبرید نسبت به سایر نژادها بیشتر میباشد. آمیزش هر والد کرم ابریشم هیبرید اگرچه تعداد تخم‌ریزی بیشتر از آمیزش در حالت‌های مختلف است، اما کرم ابریشم جوان بدست آمده در این حالت به شدت حساس به بیماری بوده و تلفات به حداکثر میرسد. درحالتی که از کرم ابریشم ژاپنی در نقش والد نر استفاده می‌شود تخم ریزی بیشتر و مطلوب است
عبدالحمید پاپ‌زن؛ شهپر گراوندی
چکیده
نظام‌های بهره‌برداری خانوادگی، یکی از رایج‌ترین نظام‌های بهره‌برداری از زمین در استان کرمانشاه است. بررسی‌ها نشان میدهد پژوهش‌های اندکی در رابطه با سنجش آسیب‌پذیری این نظام در استان کرمانشاه صورت گرفته است، درحالی‌که سنجش آسیب‌پذیری می‌تواند راهنمای خوبی برای برنامهریزان و سیاستمدارن در تدوین برنامه‌ها، تخصیص ...
بیشتر
نظام‌های بهره‌برداری خانوادگی، یکی از رایج‌ترین نظام‌های بهره‌برداری از زمین در استان کرمانشاه است. بررسی‌ها نشان میدهد پژوهش‌های اندکی در رابطه با سنجش آسیب‌پذیری این نظام در استان کرمانشاه صورت گرفته است، درحالی‌که سنجش آسیب‌پذیری می‌تواند راهنمای خوبی برای برنامهریزان و سیاستمدارن در تدوین برنامه‌ها، تخصیص منابع در سطح‌های مختلف و افزایش آگاهی‌های عمومی از ریسک‌ها باشد. ازاین‌رو، در پژوهش حاضر سعی شده با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی و فرمول فلدبروگ و وون برون به سنجش آسیب‌پذیری نظام بهره‌برداری خانوادگی در بُعدهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی پرداخته شود. جامعة آماری پژوهش کشاورزان گندم‌کار استان کرمانشاه بودند که برای انتخاب آنها از روش نمونهگیری سه مرحله‌ای بهره گرفته شد (247n=). سنجش متغیرهای پژوهش در قالب طیف پنج‌قسمتی لیکرت نشان داد، میانگین توانایی مقابلة مشارکت‌کنندگان در پژوهش، بسیار کمتر از میانگین رویارویی آنها با مشکلات اقتصادی، اجتماعی و محیطی مطرح‌شده است. علاوه بر این، نتیجه‌های محاسبه‌های آسیب‌پذیری با استفاده از فرمول فلدبروگ و وون‌برون نشان داد، نظام‌های بهره‌برداری خانوادگی به ترتیب دارای بیشترین سطح آسیب‌پذیری در بعدهای محیطی (میانگین 25/3)، اقتصادی (میانگین20/3) و اجتماعی (میانگین 11/3) است.
توسعه روستایی
اسماعیل علی اکبری؛ رضا مختاری ملک آبادی؛ چمران موسوی
چکیده
مفهوم زیستپذیری در کنار پایداری و به عنوان یک شعار در گفتمان عمومی و برنامه‌ریزی پدید آمده است. برنامهریزان و سیاست‌گذاران در رابطه با ایجاد و یا حفظ شهرها، به مفهوم زیستپذیری به عنوان یک اصل راهنما برای سرمایهگذاری و تصمیم‌گیری و شکل دادن به محیط اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی و بیولوژیکی شهری استناد میکنند و زیستپذیری را ...
بیشتر
مفهوم زیستپذیری در کنار پایداری و به عنوان یک شعار در گفتمان عمومی و برنامه‌ریزی پدید آمده است. برنامهریزان و سیاست‌گذاران در رابطه با ایجاد و یا حفظ شهرها، به مفهوم زیستپذیری به عنوان یک اصل راهنما برای سرمایهگذاری و تصمیم‌گیری و شکل دادن به محیط اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی و بیولوژیکی شهری استناد میکنند و زیستپذیری را استاندارد زندگی و مطلوبیت کلی زندگی مردم در یک سکونتگاه میدانند. از پیش شرط‌های اساسی برنامه‌ریزی بهمنظور ارتقای کیفیت زندگی و افزایش سطح پایداری در جوامع گوناگون، شناسایی عوامل و عناصر تأمین‌کننده و مؤثر بر زیستپذیری است که نقش بسیاری در برنامهریزیهای راهبردی دولت دارند. پژوهش حاضر با هدف تعیین چارچوبی برای تدوین زیستپذیری با ارزیابی عوامل راهبردی تدوین یافته است. نوع تحقیق با توجه به هدف کاربردی- توسعه‌ای و از نظر ماهیت و روش توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. اطلاعات و دادههای مورد نیاز تحقیق با استفاده از روشهای اسنادی و میدانی و از نظرات متخصصان و کارشناسان جمعآوری شده است. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزارهای Excel،SPSS و جهت تعیین استراتژیها و راهکارهای زیستپذیری از مدل SWOT استفاده شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که نواحی شهر یاسوج با مجموع 29 نقطه قوت و فرصت به ترتیب با امتیاز وزنی 15/3 و 01/4، به عنوان مزیتها، پتانسیلهای فراوانی برای زیستپذیری در ابعاد مختلف دارد، ولی در عین حال 30 نقطه ضعف و تهدید فراروی این منطقه به ترتیب با امتیاز وزنی 49/3 و 44/3 به عنوان محدودیتها نشان میدهد که با چالشها و مشکلاتی هم مواجه است. بنابراین بالابودن امتیاز نقاط فرصت و ضعف (OW) از نظر کارشناسان، مهم‌ترین استراتژی پیشروی مسؤلان جهت استفاده بهتر از فرصت‌ها و تقویت نقاط قوت و کاهش ضعف‌ها و جلوگیری از آسیب‌ها راهبرد بازنگری است.
مینا صادق‌زاده؛ محمدصادق اللهیاری؛ محمدحسین انصاری
چکیده
معیشت کشاورزان متأثر از مقدار دارایی‌ها و تعادل بین این دارایی‌هاست. هدف این تحقیق توصیفی- پیمایشی، تحلیل سطوح دارایی‌های پایداری نظام شالیکاری شهرستان رشت است. جامعة آماری تحقیق شامل همة شالیکاران شهرستان رشت (84772N=) در سال 1392 بود که حجم نمونه با استفاده از جدول حداقل حجم نمونة کرجی- مورگان و با روش نمونهگیری خوشه‌ای متناسب ...
بیشتر
معیشت کشاورزان متأثر از مقدار دارایی‌ها و تعادل بین این دارایی‌هاست. هدف این تحقیق توصیفی- پیمایشی، تحلیل سطوح دارایی‌های پایداری نظام شالیکاری شهرستان رشت است. جامعة آماری تحقیق شامل همة شالیکاران شهرستان رشت (84772N=) در سال 1392 بود که حجم نمونه با استفاده از جدول حداقل حجم نمونة کرجی- مورگان و با روش نمونهگیری خوشه‌ای متناسب با حجم جامعه (401n=) انتخاب شد. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه‌ای طراحیشده با 42 گویه و 13 مؤلفه برای پنج سرمایة معیشت پایدار (فیزیکی، انسانی، اجتماعی، مالی و طبیعی) است که روایی صوری و محتوایی آن با نظر اصلاحی متخصصان و کارشناسان تأیید شد. یافته‌ها نشان داد که سرمایة انسانی در شهرستان رشت از بیشترین سطح در میان پنج سرمایة پایداری برخوردار است. همچنین به ترتیب سرمایههای فیزیکی، اجتماعی، مالی و طبیعی در سطوح بعدی قرارگرفتهاند. شاخص ترکیبی کل برای پنج سرمایة فیزیکی، انسانی، مالی، اجتماعی و طبیعی به ترتیب 03/1، 361/1، 866/0 و 8/0 محاسبه شد که بیانگر این است که با بهبود و ارتقاء سرمایههای موجود در روستاها و در بین شالیکاران می‌توان به پایداری کشت برنج در شهرستان رشت کمک کرد.
ترویج و آموزش کشاورزی
محمد صادق ابراهیمی کوهبنه؛ سید حسن اسعدی خوب
چکیده
در دهههای گذشته، تحولات اقتصادی و اجتماعی حاکم بر کشور از یکسو و آگاهی جمعیت از سوی دیگر سبب حرکات شدید مهاجرتی گردیده که این جابه‌جایی در بعضی مناطق کشور با شدت بیشتری همراه بوده است. مطالعات فراوانی در زمینه علل و پیامدهای مهاجرت روستاییان به شهر صورتگرفته، ولی مطالعات کمتری در زمینه عوامل تعدیل مهاجرت روستاییان انجام ...
بیشتر
در دهههای گذشته، تحولات اقتصادی و اجتماعی حاکم بر کشور از یکسو و آگاهی جمعیت از سوی دیگر سبب حرکات شدید مهاجرتی گردیده که این جابه‌جایی در بعضی مناطق کشور با شدت بیشتری همراه بوده است. مطالعات فراوانی در زمینه علل و پیامدهای مهاجرت روستاییان به شهر صورتگرفته، ولی مطالعات کمتری در زمینه عوامل تعدیل مهاجرت روستاییان انجام گرفته است. این پژوهش بهمنظور بررسی نقش و اهمیت بخش کشاورزی سنتی در پایداری جمعیت روستایی و جلوگیری مهاجرت روستا به شهر در شهرستان بهمئی (استان کهگیلویه و بویراحمد) صورت گرفته است. این تحقیق از نظر ماهیت جزء تحقیقات کمّی و روش تحقیق هم توصیفی، تحلیلی از نوع پیمایشی و ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه بوده است. جامعه آماری تحقیق شامل سرپرست خانوارهای روستایی بخش ممبی از توابع شهرستان بهمئی در استان کهگلویه و بویراحمد بوده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شد و220 نفر سرپرست خانوار برای مطالعه انتخاب شدند که به شیوه نمونهگیری طبقاتی به نسبت جمعیت هر روستا، اقدام به نمونهگیری گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد که بیشترین منبع درآمد روستاییان منطقه از بخش کشاورزی سنتی بوده و توسعه بخش کشاورزی باعث کاهش روند مهاجرت از روستا به شهر شده و کاهش شکاف درآمدی روستا- شهری را بههمراه داشته است. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که متغیرهای تعداد دام سبک، مقدار اراضی و علاقه عاطفی به محیط روستا بیشترین تأثیر را در ماندگاری روستاییان داشتهاند. با توجه به شدت مهاجرت در این منطقه، کشاورزان نسبت به بقیه اقشار روستایی ماندگارتر بودند. با توجه به نتایج تحقیق تأکید بر سیاست دولت در سرمایهگذاری و توجه بیشتر به بخش کشاورزی متناسب با وضعیت اقلیمی و پتانسیلها و محدودیتها و همینطور ایجاد اشتغال در مناطق روستایی لازم بهنظر میرسد.
توسعه روستایی
نسیبه حسینی؛ صادق اصغری لفمجامی
چکیده
توانمندسازی خانوارهای روستایی، یکی از مهم‌ترین اهدافی است که در تمام برنامه‌های توسعه روستایی مدنظر قرار می‌گیرد. زیرا دستیابی به توسعه روستایی بدون توانمندسازی اقشار ضعیف جامعه امکان‌پذیر نیست. لذا در این تحقیق تلاش شده است تا موانع و محدودیتهای مطرح در توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی بخش‌های مرکزی و زبرخان شهرستان ...
بیشتر
توانمندسازی خانوارهای روستایی، یکی از مهم‌ترین اهدافی است که در تمام برنامه‌های توسعه روستایی مدنظر قرار می‌گیرد. زیرا دستیابی به توسعه روستایی بدون توانمندسازی اقشار ضعیف جامعه امکان‌پذیر نیست. لذا در این تحقیق تلاش شده است تا موانع و محدودیتهای مطرح در توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی بخش‌های مرکزی و زبرخان شهرستان نیشابور مورد کنکاش قرار گیرد. روش تحقیق حاضر، توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر بررسی منابع اسنادی و بررسی‌های میدانی بوده است. دادههای مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه‌های روستا و خانوار و تکمیل فرم مشاهدات میدانی گردآوری شده است. خانوارهای روستایی ساکن در محدوده مورد مطالعه (33041 خانوار)، جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می‌دهند و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 373 نفر سرپرست خانوار تعیین گردیده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات، از طریق مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و با کمک نرم‌افزار Expert Choice و تحلیل‌های آماری و فضایی تحقیق نیز با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و ArcGIS انجام شده است. یافتههای تحقیق گویای آن است که در 3/49 درصد از خانوارهای مورد مطالعه، سطح موانع و محدودیتهای مطرح در توانمندسازی اقتصادی، در حد زیاد یا خیلی زیاد میباشد. از طرف دیگر، نتایج حاصل از مقایسه میانگین سطح تاثیرگذاری عوامل مطرح در بروز یا تشدید موانع و محدودیتهای توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی مورد مطالعه مؤید آن است که شاخص‌های مرتبط با کمبود فرصت‌های شغلی با ضریب 1733/0، پایین بودن درآمد و عدم اطمینان از ثبات آن با ضریب 1661/0 و ضعف منابع و نامناسب بودن روشهای تولید با ضریب 0501/0، به ترتیب تاثیرگذارترین عوامل در بروز یا تشدید موانع و محدودیتها به حساب می‌آیند.
ترویج و آموزش کشاورزی
مهناز محمدزاده؛ حسین شعبانعلی فمی؛ ناصر مطیعی؛ محمدرضا سنجابی
چکیده
طی سال‌های اخیر تولیدات دامی ارگانیک با افزایش توجه و استقبال تولیدکنندگان، سیاست‌گذاران و مصرف‌کنندگان سراسر دنیا همراه بوده است. تحقیق حاضر باهدف شناسایی و تحلیل موانع تولید شیر ارگانیک در استان اردبیل و به روش توصیفی-همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش کارشناسان امور دام سازمان جهاد کشاورزی و شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای ...
بیشتر
طی سال‌های اخیر تولیدات دامی ارگانیک با افزایش توجه و استقبال تولیدکنندگان، سیاست‌گذاران و مصرف‌کنندگان سراسر دنیا همراه بوده است. تحقیق حاضر باهدف شناسایی و تحلیل موانع تولید شیر ارگانیک در استان اردبیل و به روش توصیفی-همبستگی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش کارشناسان امور دام سازمان جهاد کشاورزی و شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای دامپروری استان اردبیل بود (200=N) که با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونه 130 نفر تعیین شد. روش نمونهگیری و انتخاب افراد در جامعه روش طبقه‌ای با انتساب متناسب بوده است و در داخل طبقه‌ها تعداد نمونه مورد نیاز به‌طور کاملاً تصادفی انتخاب شدند. ابزار اصلی جمعآوری دادهها، پرسشنامه بود که روایی محتوایی آن توسط کارشناسان و صاحب‌نظران تولیدات ارگانیک تأیید شد. پایایی ابزار سنجش با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید که مقدار آن 95/0 بهدست آمد. نتایج تحلیل دادهها حاکی از شناسایی نه مشکل اصلی شامل ناکارآمدی زیرساخت‌های نهادی، زیرساخت‌های تحقیقاتی، زیرساخت‌های بازار، تدوین و اجرای دستورالعمل‌ها، زیرساخت‌های فرهنگی و روان‌شناختی، وجود ریسک تولید، خدمات ارائه‌شده به تولیدکنندگان، ناکافی بودن سطح دانش و اطلاعات دامداران و ناکارآمدی مدیریت واحدهای دامی داشت. این عوامل درمجموع 75/69 درصد از کل واریانس مربوط به متغیرهای موانع و مشکلات تولید شیر ارگانیک را تبیین کردند. بنابراین کاربست دامپروری ارگانیک و توسعه آن مستلزم شناسایی، رفع و تدوین خط‌مشی‌های مناسب است.
ترویج و آموزش کشاورزی
امیر احمدپور؛ میثم نوری؛ مهدی علیخانی دادو کلایی
چکیده
کارشناسان ترویج فعال در عرصه عملیاتی، باید دارای یک‌سری صلاحیت‌های ضروری باشند تا بتوانند برنامه‌های آموزشی با کیفیت، مرتبط و مهم را به جامعه روستایی ارائه کنند. در همین راستا، تحقیق حاضر بهمنظور واکاوی مؤلفه‌های صلاحیت حرفه‌ای کارشناسان فعال در عرصه عملیاتی ترویج کشاورزی استان مازندران انجام گرفته‌است. روش تحقیق توصیفی- ...
بیشتر
کارشناسان ترویج فعال در عرصه عملیاتی، باید دارای یک‌سری صلاحیت‌های ضروری باشند تا بتوانند برنامه‌های آموزشی با کیفیت، مرتبط و مهم را به جامعه روستایی ارائه کنند. در همین راستا، تحقیق حاضر بهمنظور واکاوی مؤلفه‌های صلاحیت حرفه‌ای کارشناسان فعال در عرصه عملیاتی ترویج کشاورزی استان مازندران انجام گرفته‌است. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق شامل کارشناسان سطح عملیاتی ترویج کشاورزی به تعداد 290 نفر بوده‌است. نمونهگیری طبقه‌ای با انتساب متناسب و با استفاده از جدول کرجسی-مورگان 165 نفر به‌عنوان نمونه آماری تعیین شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه‌ای محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن بر اساس نظر متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی تأیید شد و پایایی آن با استفاده از ضریب KMO و آماره بارتلت مورد بررسی و تأیید گردید (737/0KMO=). نتایج تجزیه تحلیل دادههای تحقیق نشان‌داد که هفت عامل استخراج شده (پژوهشگری، فنی-تخصصی، آموزشگری، مدیریتی، شخصیتی، ارتباطی، تکنولوژی‌های مجازی)، در حدود 691/63 درصد مقدار کل واریانس مربوط به صلاحیت‌های حرفه‌ای کارشناسان سطح عملیاتی ترویج کشاورزی در استان مازندران را تبیین می‌نماید. با توجه به یافته‌ها، جهت آشنایی با روشهای علمی پژوهش، نیازسنجی، برنامه‌ریزی و ارزشیابی، اجرای کارگاه‌های آموزشی ضمن خدمت برای کارشناسان، ضروری بهنظر میرسد، همچنین بهبود مهارت‌های عملی مروجان در انواع کشت محصولات کشاورزی و کار با نرم افزارهای کاربردی کشاورزی در برنامه‌های سازمان جهاد کشاورزی توجه ویژه گردد.
جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری
هادی نیازی؛ محمدجواد صفایی؛ رضا خسروبیگی بزچلویی؛ جلال طاهری قاسم آبادی
چکیده
طرح روستاهای هدف گردشگری علاوه بر تأثیراتی که بر اقتصاد و اجتماع و فرهنگ روستای محل اجرا میگذارد تأثیرات قابل ارزیابی بر محیط اطراف، روستاهای هم‌جوار و حتی منطقه جغرافیایی خود دارد. بررسی در این اثرات می‌تواند در حل مشکلات نهادینه‌سازی گردشگری در روستاهای هدف کمک شایانی کند و همچنین در مدیریت اثرات چالشها و فرصت‌های این هم‌جواری ...
بیشتر
طرح روستاهای هدف گردشگری علاوه بر تأثیراتی که بر اقتصاد و اجتماع و فرهنگ روستای محل اجرا میگذارد تأثیرات قابل ارزیابی بر محیط اطراف، روستاهای هم‌جوار و حتی منطقه جغرافیایی خود دارد. بررسی در این اثرات می‌تواند در حل مشکلات نهادینه‌سازی گردشگری در روستاهای هدف کمک شایانی کند و همچنین در مدیریت اثرات چالشها و فرصت‌های این هم‌جواری نیز مؤثر خواهد بود. هدف این پژوهش بررسی تأثیرات اقتصادی، اجتماعی –فرهنگی هم‌جواری روستاهای محمودی و عراقی با روستای هدف گردشگری روئین است. جامعه آماری شامل دو روستای هم‌جوار روئین است که تعداد 300 نفر با استفاده از فرمول کوکران به‌عنوان حجم نمونه تصادفی انتخاب شدند. در این راستا از روش تحقیق پیمایشی با به‌کارگیری پرسشنامه استفاده‌شده است. روایی پرسشنامه‌ها ازنظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از الفای کرونباخ برای ابعاد مختلف تأمین شد. توصیف آماره‌ها و میانگین‌ها، دادههای پژوهش با استفاده از آزمون تی تک نمونه‌ای در محیط نرم‌افزار SPSS تحلیل‌شده است. مطابق نتایج حاصل از پژوهش هم‌جواری روستاهای محمودی و عراقی با روستای روئین تأثیرات اقتصادی با میانگین 418/3 را مثبت ارزیابی می‌شود. درزمینه اجتماعی و فرهنگی با میانگین 9321/2 به‌طورکلی روندی نسبی و میانه‌ی رو به نزول نسبت به میانه نظری در نظر گرفته‌شده دارد؛ گردشگری روستایی در روستای هدف گردشگری روئین توانسته بر اقتصاد، اجتماع و فرهنگ روستاهای مجاور محمودی و عراقی تأثیرات قابل ارزیابی داشته باشد. درنهایت پیشنهاد می‌شودکه بستر سازی برای تشکیل و تقویت منطقه گردشگری جایگزین توجه به یک روستای خاص در جهت گردشگری باشد تا اولا میزان مشارکت افزایش یابد و در نهایت انتفاع در زمینه درآمد های گردشگری بین اهالی روستاهای درگیر در مساله گردشگری با توجه به میزان کارایی و تاثیر آنها تقسیم شود.
توسعه روستایی
مجتبی اوکاتی؛ محمود احمدپور برازجانی؛ ولی الله سارانی
چکیده
استقرار امنیت غذایی خانوارها از جمله اهداف برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کشوری است. بنابراین، برآورد سطح امنیت غذایی خانوارها اهمیت ویژهای دارد. در تحقیق حاضر، وضعیت امنیت غذایی روستاهای شهرستان زهک با استفاده از شاخص استراتژی مقابله در سال 1395 بررسی شده است. نتایج نشان داد که حدود 80 درصد از خانوارهای مورد ...
بیشتر
استقرار امنیت غذایی خانوارها از جمله اهداف برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کشوری است. بنابراین، برآورد سطح امنیت غذایی خانوارها اهمیت ویژهای دارد. در تحقیق حاضر، وضعیت امنیت غذایی روستاهای شهرستان زهک با استفاده از شاخص استراتژی مقابله در سال 1395 بررسی شده است. نتایج نشان داد که حدود 80 درصد از خانوارهای مورد مطالعه در شرایط نامناسب غذایی قرار دارند و از استراتژی های مقابله در برخورد با ناامنی غذایی استفاده کردهاند. بهعلاوه، متغیرهای درآمد سالانه، وضعیت شغلی سرپرست خانوار، نوع شغل سرپرست خانور، فاصله روستا تا شهر، تعداد افراد خانوار، دسترسی به تلفن همراه و وضعیت اعتیاد سرپرست خانوار، از جمله عوامل موثر بر سطح امنیت غذایی تشخیص داده شد. بر این اساس، می توان با تلاش در راستای توانمندسازی روستائیان، بهبود وضعیت شغلی و درآمدی سرپرست خانوار و ارتقاء سطح آگاهی افراد بوسیله مروجین کشاورزی، گامهای مؤثری در راستای رسیدن به سطح امنیت غذایی مطلوب برداشت.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
شهرام امیرانتخابی؛ هادی قراگوزلو؛ عیوض امینی قواقلو
چکیده
طرح هادی یک سند رسمی برای توسعه کالبدی سکونتگاه‌های روستایی محسوب می‌شود، می‌تواند نقش ویژه و مؤثری در عمران روستاهای کشور و بهبود زندگی روستاییان ایفا نماید. مطالعات مختلفی که تاکنون در حیطه اجرای طرح هادی در کشور انجام پذیرفته، کمتر به اثرات آن بر کیفیت زندگی ساکنین پرداخته‌اند. لذا در تحقیق حاضر سعی گردیده است تا به بررسی و سنجش ...
بیشتر
طرح هادی یک سند رسمی برای توسعه کالبدی سکونتگاه‌های روستایی محسوب می‌شود، می‌تواند نقش ویژه و مؤثری در عمران روستاهای کشور و بهبود زندگی روستاییان ایفا نماید. مطالعات مختلفی که تاکنون در حیطه اجرای طرح هادی در کشور انجام پذیرفته، کمتر به اثرات آن بر کیفیت زندگی ساکنین پرداخته‌اند. لذا در تحقیق حاضر سعی گردیده است تا به بررسی و سنجش اثرات اجرای طرح هادی بر ارتقاء کیفیت زندگی جوامع روستایی پرداخته شود. روش تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و با توجه به ماهیت موضوع، توصیفی- تحلیلی میباشد. جامعه آماری تحقیق شامل کل روستاهای دارای سکنه (49 روستا) بخش خلجستان بوده که 10 روستا از دو گروه دارای اجرای طرح و فاقد اجرای طرح به‌عنوان نمونه آماری به روش «احتمالی طبقه‌بندی شده» انتخاب گردید. برای سنجش کیفیت زندگی، 38 گویه از چهار بعد (محیطی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی) به عنوان معیار سنجش انتخاب گردید. دادهها بصورت پیمایشی از طریق پرسشنامه جمعآوری و در نرم‌افزار SPSS با آزمون من ویتنی و میزان اثر تحلیل گردید. روایی پرسشنامه به وسیله چند تن از اساتید و صاحب‌نظران برنامه‌ریزی روستایی تأیید گردید و پایایی آن نیز از طریق نرم‌افزار SPSS محاسبه و میزان آن 78/0 بدست آمد. نتایج محاسبه میزان اثر نشان میدهد که اجرای طرح در بعد کالبدی، بیشترین اثر (67/0) و بعد اقتصادی کمترین اثر(30/0) را در روستاهای دارای اجرای طرح داشته است. برای طبقه‌بندی شدت میزان اثر مطابق معیار کوهن میزان اثر بر هر یک از ابعاد محیطی، اقتصادی و اجتماعی متوسط، و بر بعد کالبدی زیاد بوده است. بنابراین، در ابعاد کالبدی، محیطی، اجتماعی و اقتصادی تفاوت معناداری در بین دو گروه مورد بررسی وجود دارد. همچنین، بیشترین اثر اجرای طرح بر بعد کالبدی و کمترین اثر را بر بعد اقتصادی داشته است. بر اساس معیار کوهن، میزان اثر در بعد کالبدی در حد «زیاد» و در ابعاد محیطی، اجتماعی و اقتصادی در حد «متوسط» بوده است. بنابراین در راستای تهیه و اجرای طرح و پروژه‌های عمرانی باید به قابلیت‌های روستاها و شناخت مناسب از مردم و منطقه توجه شود.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
احسان تقی زاده طوسی؛ محمد راستی؛ علی غلام ولوجردی؛ مالک امیدی
چکیده
در این تحقیق پتانسیل احداث نیروگاه بادی در شهرستان تربتحیدریه و روستاهای اطراف آن و ضرورت ایجاد بادشکن در مناطق روستایی این شهرستان مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به وجود نیروگاه بادی در شهرستان نیشابور، با مقایسه سرعت وزش باد در دو شهرستان تربتحیدریه و نیشابور، پتانسیل امکان احداث نیروگاه بادی در شهرستان تربتحیدریه ...
بیشتر
در این تحقیق پتانسیل احداث نیروگاه بادی در شهرستان تربتحیدریه و روستاهای اطراف آن و ضرورت ایجاد بادشکن در مناطق روستایی این شهرستان مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به وجود نیروگاه بادی در شهرستان نیشابور، با مقایسه سرعت وزش باد در دو شهرستان تربتحیدریه و نیشابور، پتانسیل امکان احداث نیروگاه بادی در شهرستان تربتحیدریه و روستاهای اطراف آن مورد بررسی قرار گرفته است. نمودار سرعت باد (به عنوان شاخص کیفیت باد برای تولید انرژی برق) در طی 11 سال برای دو شهرستان تربتحیدریه و نیشابور، ترسیم و مقایسه گردید. همچنین، ضرورت احداث نیروگاه بادی در روستاهای اطراف شهرستان تربتحیدریه و تأثیر مستقیم و غیرمستقیم آن در توسعه پایدار روستایی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. سرعت وزش باد در دو شهرستان با استفاده از دادههای سازمان هواشناسی، بهصورت خطی– نقطهای تهیه شد. برداشت دادهها در هشت بازه زمانی سهساعته در طول یک شبانهروز انجام گرفت. با تحلیل و بررسی سرعت وزش باد در 32120 بازه زمانی متوالی، مشخص گردید که میانگین سرعت وزش باد در شهرستان تربتحیدریه، در طول 11 سال اخیر (1385 الی 1395)، همواره بیشتر از بیشینه سرعت وزش باد در نیشابور میباشد. بنابراین نتایج حاصل از این تحقیق، نشان میدهد که شهرستان تربتحیدریه، بهخصوص روستاهایی که در حومه آن قرار دارند، پتانسیل احداث نیروگاه بادی را دارا میباشند.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
فاطمه نعمتی جوزقانی؛ وحید ریاحی
چکیده
یکی از وظایف اصلی و مهم برنامه ریزان در نواحی روستایی، تخصیص زمین به کاربری های گوناگون باتوجه به نقش و کارکرد و میزان تاثیرگذاری هرکدام از کاربری ها بر یکدیگر است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تحولات کاربری اراضی روستایی است.روش تحقیق توصیفی و تحلیلی میباشد که با استفاده از نقشه و پرسشنامه به بررسی موضوع پرداخته است. در این تحقیق تغییرات ...
بیشتر
یکی از وظایف اصلی و مهم برنامه ریزان در نواحی روستایی، تخصیص زمین به کاربری های گوناگون باتوجه به نقش و کارکرد و میزان تاثیرگذاری هرکدام از کاربری ها بر یکدیگر است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تحولات کاربری اراضی روستایی است.روش تحقیق توصیفی و تحلیلی میباشد که با استفاده از نقشه و پرسشنامه به بررسی موضوع پرداخته است. در این تحقیق تغییرات کاربری اراضی 4 روستای دهستان کوهسنگی طی 20 سال اخیر مورد بررسی قرار گرفته است . که تغییرات کاربری پیرامون روستایی با تهیه نقشه با استفاده از نرم افزار ENVI و Arc map مورد بررسی قرار گرفته است همچنین برای بررسی تغییرات درون بافت روستایی و ارزیابی میزان سازگاری این تغییرات از پرسشنامه که توسط 60 نفر از خبرگان محلی پر شده است که با استفاده از نرم افزارspss تحلیل شده است.نتایج بدست آمده نشان میدهد که در فاصله10 ساله اول تحقیق بیشترین رشد تغییر کاربری در کاربری مسکونی صورت گرفته و کمترین تغییر کاربری در کاربری غیرگیاهی و در بازده زمانی 10 ساله دوم تحقیق دو کاربری مسکونی و مرتع و علفزار با کمترین تغییر کاربری نسبت به دیگر کاربری نسبت به ده ساله اول داشته اند. همچنین با ارزیابی تناسب تغییرات کاربری با شاخص سازگاری با استفاده از3 مولفه امنیت عمومی ، منظر و چشم انداز و محیط زیست نتایج بدست امده بدین صورت است که در مولفه امنیت عمومی و منظر و چشم انداز کاربری های مذهبی، مسکونی سازگاری بیشتری نسبت به دیگر کاربری ها داشته و در مولفه محیط زیست کاربری فضای سبز سازگاری بیشتری نسبت به دیگر کاربری ها دارد
ترویج و آموزش کشاورزی
بهمن خسروی پور؛ منا درانی؛ امید مهراب قوچانی
چکیده
ناامنیغذایی از مقولههایی است که تأثیر جدی بر وضعیت تغذیه افراد جامعه بهجای میگذارد. ناامنی غذایی و گرسنگی، تبعات جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری به همراه دارد. تأمین امنیتغذایی جامعه یکی از اهداف کلان برنامهریزیهای توسعه اقتصادی اجتماعی است. هدف اصلی مطالعه حاضر سنجش میزان سطوح ناامنی غذایی در شهرستان ...
بیشتر
ناامنیغذایی از مقولههایی است که تأثیر جدی بر وضعیت تغذیه افراد جامعه بهجای میگذارد. ناامنی غذایی و گرسنگی، تبعات جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری به همراه دارد. تأمین امنیتغذایی جامعه یکی از اهداف کلان برنامهریزیهای توسعه اقتصادی اجتماعی است. هدف اصلی مطالعه حاضر سنجش میزان سطوح ناامنی غذایی در شهرستان باوی از توابع استان خوزستان بود. مطالعه حاضر پژوهشی پیمایشی و از نوع توصیفی مقطعی میباشد. جامعه مورد مطالعه کلیه خانوارهای روستایی در بخش مرکزی شهرستان باوی میباشند که با استفاده از روش نمونهگیری در دسترس تعداد 198 نفر به‌عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. بهمنظور گردآوری دادهها از پرسشنامه استاندارد رادیمرکرنل (1998) بهره گرفته شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که درمجموع تنها حدود 12 درصد از پاسخگویان این مطالعه در وضعیت امنیت غذایی و حدود 87 درصد پاسخگویان انواع ناامنی غذایی بدون گرسنگی، با گرسنگی متوسط و با گرسنگی شدید را تجربه کرده بودند. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین فراوانی مربوط به دسته ناامن غذایی بدون گرسنگی بود. نتایج نشان داد که زنان در وضعیت ناامنتر غذایی نسبت به مردان قرار دارند. همچنین سطح تحصیلات سرپرست خانوار منجر به ایجاد تفاوت در وضعیت ناامنی غذایی خانوار شد. علاوه بر این، نتایج نشان داد که درآمد، وارد معادله رگرسیونی عوامل تأثیرگذار بر ناامنی غذایی خانوار شد و 29 درصد از تغییرات واریانس متغیر وابسته را تبیین نمود.
ترویج و آموزش کشاورزی
فاطمه رحیمی؛ مسعود یزدان پناه؛ معصومه فروزانی؛ سعید محمد زاده؛ رابرت بورتن
چکیده
هدف کلی این پژوهش، بررسی نیت و رفتار حفاظت از آب توسط کشاورزان در شهرستان الشتر از طریق مبنا قرار دادن سرمایه اجتماعی بود. جامعه‌ی آماری این پژوهش، کشاورزان شهرستان الشتر به تعداد 6000 نفر بودند که بر اساس نمونهگیری چند مرحله‌ای تصادفی طبقه‌ای انتخاب گردیدند و بر اساس جدول کرجسی و مورگان نمونه‌ای 360 نفری از آنان برای تحقیق انتخاب ...
بیشتر
هدف کلی این پژوهش، بررسی نیت و رفتار حفاظت از آب توسط کشاورزان در شهرستان الشتر از طریق مبنا قرار دادن سرمایه اجتماعی بود. جامعه‌ی آماری این پژوهش، کشاورزان شهرستان الشتر به تعداد 6000 نفر بودند که بر اساس نمونهگیری چند مرحله‌ای تصادفی طبقه‌ای انتخاب گردیدند و بر اساس جدول کرجسی و مورگان نمونه‌ای 360 نفری از آنان برای تحقیق انتخاب شدند. تحلیل رگرسیون سرمایه اجتماعی مؤثر بر نیت و رفتار حفاظت از آب کشاورزی نشان داد، متغیرهای اعتماد به نهادهای اجتماعی، ارتباطات برون محلی و ارزش زندگی عوامل مرتبط در رابطه با پیش بینی نیت حفاظت از آب کشاورزان میباشند، این متغیرها در مجموع قادرند، 40% از نیت حفاظت از آب را تبیین کنند. از طرفی دو متغیر تحمل تنوع و ارتباطات برون محلی قادرند تغییر در متغیر رفتار حفاظت از آب کشاورزان را در سطح معنی‌داری پیشبینی نمایند، این متغیرها در مجموع قادرند 41% از رفتار حفاظت از آب کشاورزان را پیشبینی نماید. در نهایت، بر اساس نتایج تحقیق پیشنهاداتی جهت مصرف بهتر آب توسط کشاورزان ارائه گردید.
ترویج و آموزش کشاورزی
ماریه صحرایی؛ کیومرث زرافشانی
چکیده
یکی از راه‌های کسب درآمد در مناطق روستایی که می‌تواند وضع اقتصادی و معیشتی روستاها را بهبود بخشد، تولید ورمی کمپوست با استفاده از فضولات دامی و پسماندهای کشاورزی میباشد. این فناوری از ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی حائز اهمیت است، اما با مشکلات و موانع زیادی جهت توسعه مواجه است. توسعه این فناوری در استان کرمانشاه ...
بیشتر
یکی از راه‌های کسب درآمد در مناطق روستایی که می‌تواند وضع اقتصادی و معیشتی روستاها را بهبود بخشد، تولید ورمی کمپوست با استفاده از فضولات دامی و پسماندهای کشاورزی میباشد. این فناوری از ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی حائز اهمیت است، اما با مشکلات و موانع زیادی جهت توسعه مواجه است. توسعه این فناوری در استان کرمانشاه می‌تواند نقش بسزایی در امنیتغذایی و معیشت پایدار روستاییان داشته باشد. لذا هدف از این پژوهش، شناسایی موانع و مشکلات توسعه فناوری ورمی کمپوست در استان کرمانشاه با بهره‌گیری از رویکرد کیفی و روش نظریه بنیانی میباشد. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش، 52 نفر از تولیدکنندگان واحدهای فعال ورمی کمپوست در استان کرمانشاه بودند که از این تعداد 21 نفر بهصورت هدفمند و با توجه به داشتن سابقه‌ی حداقل 2 سال در زمینه‌ی تولید ورمی‌کمپوست انتخاب شدند. دادهها از راه مصاحبه‌های عمیق و نیمه ساختارمند جمعآوری و در قالب سه رویه کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. بر اساس یافتههای حاصل از این پژوهش، عواملی مانند: بازدهی پایین تولید ورمی کمپوست در زمستان، بالا بودن قیمت ورمی کمپوست برای مصرف‌کنندگان، فقدان مهارت لازم تولیدکنندگان در تولید و بازاریابی، عدم وجود سیستم‌های حمایتی و نظارتی کارآمد، عدم فرهنگ سازی استفاده از ورمی کمپوست در بین کشاورزان و ضعف در تبلیغ و ترویج و اشاعه ورمی کمپوست از سوی نهادهای دولتی از جمله فاکتورهایی بودند که مانع توسعه فن‌آوری ورمی کمپوست شدند.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
محمد مهتری آرانی؛ ابوالفضل باغبانی آرانی؛ یاسر مقصودی گنجه؛ سعید عبدالمنافی
چکیده
هدف تحقیق حاضر بررسی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر برندسازی محصولات کشاورزی (مورد مطالعه: محصول سیب‌زمینی) در شرکت‌های تعاونی روستایی استان اصفهان است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش در دستۀ تحقیقات پیمایشی قرار می‌گیرد. جامعه آماری شامل شرکت‌های تعاونی روستایی استان اصفهان به تعداد 150 شرکت که در سال 1397 انجام گرفت ...
بیشتر
هدف تحقیق حاضر بررسی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر برندسازی محصولات کشاورزی (مورد مطالعه: محصول سیب‌زمینی) در شرکت‌های تعاونی روستایی استان اصفهان است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش در دستۀ تحقیقات پیمایشی قرار می‌گیرد. جامعه آماری شامل شرکت‌های تعاونی روستایی استان اصفهان به تعداد 150 شرکت که در سال 1397 انجام گرفت و از این تعداد، مطابق با جدول کرجسی-مورگان، 110 شرکت به روش نمونهگیری تصادفی خوشه‌ای به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها در این تحقیق پرسشنامه استاندارد 44 پرسشی است که میزان آلفای کرونباخ برای این پرسشنامه برابر با 78/0 میباشد. در این تحقیق از نرم افزار Spss، آزمون همبستگی اسپیرمن و رگرسیون برای تجزیه و تحلیل دادههای جمعآوری شده استفاده گردید. همچنین از آزمون فریدمن برای رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر برندسازی محصولات کشاورزی در قالب سه دسته دولت، تولیدکننده و مصرف‌کننده در نمونه مورد مطالعه استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل مؤثر بر برندسازی به‌ترتیب دولت، تولیدکننده و مصرف‌کننده این محصول میباشد. نتایج آزمون رگرسیون به‌ترتیب حاکی از تأثیر 32، 24 و 22 درصدی نقش دولت، تولیدکننده و مصرف‌کننده بر برندسازی محصول سیب‌زمینی میباشد. از عوامل مؤثر مربوط به دولت می‌توان به اهرم‌های حمایتی دولت، اعطای تسهیلات و الزام به برندسازی محصولات کشاورزی اشاره نمود. همچنین نتایج نشان داد که عوامل مؤثر بر برندسازی از منظر تولیدکنندگان شامل آگاهی به برندسازی با تأثیر مثبت و قیمت تمام شده محصول سیب‌زمینی و هزینه‌های ایجاد نام تجاری، تأثیر منفی را بر برندسازی محصول دارند. علاوه براین مصرف کننده نهایی نیز با مولفه‌های کیفیت و نوع بسته‌بندی با تأثیر مثبت و تک فروشی محصول و قیمت با تأثیر منفی در برندسازی محصول سیب‌زمینی مؤثر است.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
حسنعلی جهانتیغ؛ علی اکبر عنابستانی؛ محمود رضا میرلطفی؛ امیدعلی خوارزمی
چکیده
در بازۀ زمانی کنونی، رهیافت روستای خلاق به عنوان دیدگاهی نو در زمینۀ توسعۀ روستایی تلاش دارد تا بستر زندگی با کیفیت و خلاقانه را در مناطق روستایی مهیا سازد. بنابراین هدف مطالعۀ حاضر استخراج شاخص‌های روستای خلاق در سکونتگاه‌های روستایی منطقۀ سیستان و شناسایی پیشران‌های کلیدی مؤثر برای گسترش زمینه‌های خلاقیت روستاییان است. برای ...
بیشتر
در بازۀ زمانی کنونی، رهیافت روستای خلاق به عنوان دیدگاهی نو در زمینۀ توسعۀ روستایی تلاش دارد تا بستر زندگی با کیفیت و خلاقانه را در مناطق روستایی مهیا سازد. بنابراین هدف مطالعۀ حاضر استخراج شاخص‌های روستای خلاق در سکونتگاه‌های روستایی منطقۀ سیستان و شناسایی پیشران‌های کلیدی مؤثر برای گسترش زمینه‌های خلاقیت روستاییان است. برای این منظور از روش تحلیل اثرات متقاطع استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز در قالب پرسشنامه دلفی و با استفاده از نظر متخصصان استخراج گردید و پیشران‌های کلیدی اثرگذار بر خلاقیت روستاییان شناسایی گردید. نمونۀ مورد مطالعۀ شامل 29 نفر از کارشناسان در منطقه سیستان میباشند که به صورت هدفمند انتخاب شدند. نتایج نشان میدهد که در مجموع تعداد 6 مؤلفه (انعطاف‌پذری، ابتکار، ترویج و آموزش، خطرپذیری، رهبری و مشارکت) با 69 شاخص در شکل‌گیری روستای خلاق اثرگذارند که در این بین 18 شاخص به عنوان پیشران‌های کلیدی انتخاب شدند. از بین 18 پیشران، تعداد 6 پیشران بیشترین اثرگذاری و کمترین اثرپذیری را داشتند که شامل "ورود اهالی روستا به فعالیتهای جدید و نوآورانه (با اثرگذاری 32)"، "میزان توانایی مدیران محلی برای هدایت روستا در راستای توسعۀ روستای خلاق (با اثرگذاری 26)"، " استقبال و پذیرش خلاقیت توسط ساکنین محلی روستا در منطقه (با اثرگذاری 23)"، "توسعه ایده‌های خلاقانه جهت بهبود مشارکت مردمی (با اثرگذاری 23)"، " اعتماد به افراد تحصیل‌کرده در تصمیم‌گیری‌ها و مدیریت (با اثرگذاری 21)" و " آموزش و انگیزه بخشی به کارآفرینان در محیط‌های روستایی (با اثرگذاری 21)" میباشند. بنابراین رهیافت روستای خلّاق به عنوان یک رویکرد مفید و کارامد برای رفع موانع توسعه در سکونتگاه‌های روستایی پیشنهاد میگردد.
ترویج و آموزش کشاورزی
مهدی بابائیان؛ ابوالفضل توسلی؛ یاسر اسماعیلیان
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی توان ترسیب کربن در گیاه جو و تعیین پتانسیل گرمایش جهانی این محصول، در سال زراعی 1399-1400 در نواحی روستایی شهرستان شیروان اجرا شد. بدین منظور نمونهبرداری بهروش تصادفی سیستماتیک در 30 مزرعه از عمق 30-0 سانتیمتری خاک انجام شد و نهادههای مصرفی از طریق پرسشنامه چهره به چهره به دست آمد. نتایج بهدست آمده نشان داد ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی توان ترسیب کربن در گیاه جو و تعیین پتانسیل گرمایش جهانی این محصول، در سال زراعی 1399-1400 در نواحی روستایی شهرستان شیروان اجرا شد. بدین منظور نمونهبرداری بهروش تصادفی سیستماتیک در 30 مزرعه از عمق 30-0 سانتیمتری خاک انجام شد و نهادههای مصرفی از طریق پرسشنامه چهره به چهره به دست آمد. نتایج بهدست آمده نشان داد توان ترسیب کربن خاک در مزارع جو شهرستان معادل 74/1 تن در هکتار بود. مقایسه ضریب تبدیل اندامهای گیاهی نشان داد سنبله نسبت به ریشه به میزان 44/22 درصد ضریب تبدیل بالاتری داشت. توان ترسیب کربن سنبله، ساقه و ریشه جو به ترتیب 20/1297، 624/620 و 114 کیلوگرم در هکتار تعیین شد. در میان نهادههای ورودی، سوخت دیزل با میانگین 70/552 کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین نقش و الکتریسیته با میانگین 85/6 کیلوگرم در هکتار دارای کمترین نقش در انتشار گازهای گلخانهای بود. در بین گازهای گلخانهای نیز دیاکسیدکربن با 79/1135 کیلوگرم در هکتار بیشترین سهم را داشت. مجموع پتانسیل گرمایش جهانی یک هکتار جو در شهرستان شیروان 31/1147 کیلوگرم معادل دیاکسیدکربن بهدست آمد. میزان ردپای کربن بهدست آمده برای کل زیست توده گیاهی برابر 28/0 کیلوگرم معادل دیاکسیدکربن بر کیلوگرم زیست توده جو بود. به طور کلی نتایج بدست آمده نشان داد محصول جو از توان ترسیب کربن قابل قبولی برخوردار است و گیاه زراعی مناسب برای قرارگیری در برنامه الگوی کشت مناطق روستایی میباشد. بر اساس نتایج این پژوهش بخشی از تولید ناخالص مناطق روستایی شهرستان شیروان از طریق کشت محصول جو در اراضی حاشیهای با توان تولید کم قابل حصول خواهد بود که نقش مهمی در توسعه این مناطق خواهد داشت. بنابراین توصیه میگردد بخشی از اراضی مزروعی حاشیه روستاهای شهرستان شیروان که محصولات اقتصادی با نیاز غذایی بالا در آنها قابل کشت نیست، به کشت محصول جو اختصاص یابد تا بتواند علاوه بر کسب درآمد برای کشاورزان روستایی از طریق ترسیب کربن اثرات زیستمحیطی فعالیتهای کشاورزی را کاهش دهد.
توسعه روستایی
نجمه جمالی؛ محمدرضا قریب؛ فاطمه سمسار کرمانی؛ سجاد نیک خواه چمن آباد
چکیده
فرآیند تمرکززدایی رویکردی جهت اشتغال‌زایی و ایجاد زمینه های شغلی بیشتر در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته میباشد که در برنامه های اول تا چهارم توسعه بر تمرکززدایی تاکید شده است. لذا باید عملکردی مناسب و مؤثری در جهت توسعه سکونتگاه‌های پیرامون خود داشته باشند. تمرکززدایی از شهرها به مناطق روستایی و محلی زمینه های تخصیص اختیارات ...
بیشتر
فرآیند تمرکززدایی رویکردی جهت اشتغال‌زایی و ایجاد زمینه های شغلی بیشتر در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته میباشد که در برنامه های اول تا چهارم توسعه بر تمرکززدایی تاکید شده است. لذا باید عملکردی مناسب و مؤثری در جهت توسعه سکونتگاه‌های پیرامون خود داشته باشند. تمرکززدایی از شهرها به مناطق روستایی و محلی زمینه های تخصیص اختیارات را فراهم می کند که این امر مصداق بارزی از اثبات توسعه اقتصادی در عمل است. جستجوی راهکارهایی برای افزایش کارایی و بکارگیری حداکثر توانایی کارکنان در راستای رسیدن به اهداف سازمانی یکی از موضوعاتی است که سازمانها همواره با آن مواجه بودند. هدف از این مقاله تأثیر توانمندسازی کارکنان شرکت نفت بر ساختار اقتصادی از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل سازی AHP و معیارهای توانمندسازی میباشد. تحقیق به دید هدف از نوع کاربردی و از دید جمعآوری دادههای تحقیقی از نوع توصیفی- پیمایشی میباشد. جامعه‌ی آماری تحقیق کلیه‌ی کارکنان شرکت نفت شهرستان تربت حیدریه میباشد. جهت جمعآوری دادههای تحقیق، از پرسشنامه استاندارد توانمندسازی استفاده شده است. برای تایید پرسشنامه از آزمون k-s و آلفای کرونباخ و برای تایید پایانی از روش ضریب همبستگی رگرسیون استفاده شده است. تحقیقات نشان میدهد که در معیار توانمندسازی شاخص محیط کار، در معیار بحرانی بودن شاخص روحیات و تعلق سازمان، در معیار امکان پذیری شاخص روحیات و تعلق سازمان و در نهایت در معیار علاقه مندی و تمایل به کار شاخص اطلاعات، دانش و مهارت شغل بیشترین تأثیر را در توانمندسازی نیروی انسانی دارد.
ترویج و آموزش کشاورزی
علی پژوهان؛ احمد رضا عمانی؛ سیروس سلمانزاده
چکیده
چکیده پژوهش حاضر با هدف تحلیل موانع مشارکت گندمکاران در زمینۀ تشکیل تشکل آب‌بران در چارچوب پژوهش‌های توصیفی‌ـ‌پیمایشی در سال زراعی 92 ـ 93 انجام شده است. نمونه آماری این پژوهش 375 گندم‌کار محدوده شبکه آبیاری دز هستند که با استفاده از روش نمونهگیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب و با ابزار پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. ضریب آلفای ...
بیشتر
چکیده پژوهش حاضر با هدف تحلیل موانع مشارکت گندمکاران در زمینۀ تشکیل تشکل آب‌بران در چارچوب پژوهش‌های توصیفی‌ـ‌پیمایشی در سال زراعی 92 ـ 93 انجام شده است. نمونه آماری این پژوهش 375 گندم‌کار محدوده شبکه آبیاری دز هستند که با استفاده از روش نمونهگیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب و با ابزار پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. ضریب آلفای کرونباخ، به منظور تشخیص پایایی پرسشنامه‌ها برابر با 89/0 محاسبه گردیده است. روایی محتوایی پرسشنامه نیز با نظرخواهی از کارشناسان و اساتید مرتبط با موضوع تأیید شده است. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل عاملی مربوط به گویههای موانع چهار عامل استخراج گردید. این موانع به ترتیب اهمیت عبارتند از: عدم وجود زیر ساختهای مناسب و تسهیلاتاقتصادی، موانع اجتماعی، ویژگیهای ساختاری نامناسب و عدم ریسکپذیری، سازمانهای محلی و عدم توجه به فعالیتهای ترویجی که در مجموع 78/60 درصد واریانس کل موانع را تبیین نمودهاند. لذا پیشنهاد می‌شود ابتدا مسئولیت حفاظت و بهره برداری از شبکه آبیاری به تشکلها واگذار شود و سپس با ظرفیتسازی و توانمندسازی بهرهبرداران سایر مسئولیتها را واگذار نمود.
