ترویج و آموزش کشاورزی
اصغر باقری؛ نیر امامی؛ مهناز محمدزاده
چکیده
تعاونیها با تقویت سرمایه اجتماعی، نقش مهمی در بهبود فعالیت مؤسسات اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی و ارتقاء اثرگذاری آنها ایفاء می‌کنند. هدف مقاله حاضر مطالعه مقایسه‌ای وضعیت سرمایه اجتماعی در تعاونیهای تولید کشاورزی فعال و غیرفعال شهرستان اردبیل است. این تحقیق از نوع کاربردی بوده، به روش پیمایشی و به صورت میدانی انجام شده است. ...
بیشتر
تعاونیها با تقویت سرمایه اجتماعی، نقش مهمی در بهبود فعالیت مؤسسات اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی و ارتقاء اثرگذاری آنها ایفاء می‌کنند. هدف مقاله حاضر مطالعه مقایسه‌ای وضعیت سرمایه اجتماعی در تعاونیهای تولید کشاورزی فعال و غیرفعال شهرستان اردبیل است. این تحقیق از نوع کاربردی بوده، به روش پیمایشی و به صورت میدانی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق اعضای هشت تعاونی تولید کشاورزی شهرستان اردبیل (تعاونیهای فعال و غیرفعال) به تعداد 2009 نفر می‌باشند. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 180 نفر برآورد شد. نمونهگیری به روش طبقه‌ای با انتساب متناسب انجام گرفت ابزار تحقیق، پرسشنامه بوده که روایی آن به روش محتوایی و با استفاده از نظرات کارشناسان اداره تعاون و اساتید دانشگاه تأیید گردید. پایایی ابزار سنجش با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد که مقدار آن برای متغیرهای مختلف بین 720/0-938/0 به دست آمد. نتایج آزمون مقایسه میانگین‌ها نشان داد در ارتباط با تمام مولفه‌های سرمایه اجتماعی اختلاف معناداری بین تعاونیهای فعال و تعاونیهای غیرفعال وجود دارد به‌طوری که اعضای تعاونیهای فعال نسبت به تعاونیهای غیرفعال از سطح سرمایه اجتماعی بالاتری برخوردارند. وضعیت غالب سرمایه اجتماعی در تعاونیهای فعال در سطح عالی بوده و در تعاونیهای غیرفعال در سطح متوسط شناسایی گردید. همچنین در تعاونیهای فعال اختلاف معنیداری در میانگین سرمایه اجتماعی بر اساس متغیرهای زمینه‌ای جنسیت، وضعیت تاهل، سطح تحصیلات و سابقه عضویت شناسایی شد. در تعاونیهای غیرفعال این تفاوت‌ها معنی‌دار نبود.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
وکیل حیدری ساربان؛ سهیلا باختر؛ عبدالرضا خوش رفتار
چکیده
امروزه امنیت مهمترین و اساسی‌ترین اصل در تدوین راهبرد توسعه گردشگری در جهان قلمداد می‌شود. امنیت و گردشگری، پارامترهای یک معادله هستند که نسبتی مستقیم با هم دارند. از اینرو پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی تأثیر امنیت اجتماعی بر توسعه گردشگری روستای هدف گردشگری سراب هرسم از توابع شهرستان اسلامآباد غرب انجام شده است. جامعه ...
بیشتر
امروزه امنیت مهمترین و اساسی‌ترین اصل در تدوین راهبرد توسعه گردشگری در جهان قلمداد می‌شود. امنیت و گردشگری، پارامترهای یک معادله هستند که نسبتی مستقیم با هم دارند. از اینرو پژوهش حاضر با هدف بررسی و ارزیابی تأثیر امنیت اجتماعی بر توسعه گردشگری روستای هدف گردشگری سراب هرسم از توابع شهرستان اسلامآباد غرب انجام شده است. جامعه آماری تحقیق، اهالی روستای سراب هرسم با جمعیت 473 نفر است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 112 نفر برآورد گردید. شاخصهای در نظر گرفته شده برای تنظیم پرسشنامه در چهار زمینه امنیت بهداشت و سلامت، امنیت جانی و مالی، امنیت ارتباطی و توسعه گردشگری در قالب 43 گویه تنظیم گردید. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسشنامه صورت گرفت و با داده‌های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه آلفای کرونباخ در نرمافزار SPSS، پایایی کل پرسشنامه تحقیق 82/0بدست آمد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS20 بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها بیانگر این است از بین شاخصهای امنیت اجتماعی، شاخص امنیت بهداشت و سلامت بیشترین تأثیر را در توسعه گردشگری داشته است و شاخص امنیت ارتباطی کمترین تأثیر را دارا بوده است و در مجموع امنیت اجتماعی توانسته است باعث توسعه گردشگری در روستا گردد.
توسعه روستایی
ندا بنی اسدی؛ داود ثمری؛ جمال فرج الله حسینی؛ مریم امیدی نجف آبادی
چکیده
یکی از راهکارهای توسعه کشاورزی، ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی با هدف جلوگیری از ضایعات محصولات در جهت توسعة کشاورزی و کارآفرینی روستایی میباشد .با توجه به اینکه یکی از مشکلاتی که هماکنون صنایع تبدیلی و تکمیلی خرما در استان کرمان با آن مواجه است، عدم نوآوری در این صنایع و به دنبال آن نداشتن سهم کافی در بازارهای داخلی و بازارهای ...
بیشتر
یکی از راهکارهای توسعه کشاورزی، ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی با هدف جلوگیری از ضایعات محصولات در جهت توسعة کشاورزی و کارآفرینی روستایی میباشد .با توجه به اینکه یکی از مشکلاتی که هماکنون صنایع تبدیلی و تکمیلی خرما در استان کرمان با آن مواجه است، عدم نوآوری در این صنایع و به دنبال آن نداشتن سهم کافی در بازارهای داخلی و بازارهای جهانی است که نتوانسته سهمی در اشتغال و کارآفرینی برای منطقه داشته باشد. بدین منظور، پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی و مطالعات میدانی به شیوة SWOTبه ارائة راهبرد کانونی توسعة صنایع تبدیلی و تکمیلی در مناطق روستایی شهرستان بم پرداخته شده است. نتایج نشان داد که استراتژی تدافعی (WT) در الویت استراتژیها در توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی قرار دارد. به دلیل توانمندیها و ظرفیتها بالای منطقه، آستانة نوآوری و خلاقیت در بخش صنایع تبدیلی و تکمیلی مناطق روستایی نیازمند بازنگری و ارائة سیاست‌های مناسب برای رفع محدودیتها و استفاده از توانهای موجود روستایی و کشاورزی است.
اقتصاد کشاورزی
فرشید اشراقی؛ معصومه عالمیان؛ رامتین جولایی
چکیده
بخش کشاورزی در ایران از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار است. برای برنامه‌ریزی دقیق در بخش کشاورزی، باید عوامل مؤثر بر رشد این بخش شناخته شوند. یکی از جنبه‌های رشد بخش کشاورزی، رشد تولیدات در این بخش میباشد. در این تحقیق تلاش شده تا با رویکردی مناسب، اجزای تشکیل‌دهنده این رشد برای محصولات منتخب استان گلستان که بهعنوان یکی از قطب‌های ...
بیشتر
بخش کشاورزی در ایران از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار است. برای برنامه‌ریزی دقیق در بخش کشاورزی، باید عوامل مؤثر بر رشد این بخش شناخته شوند. یکی از جنبه‌های رشد بخش کشاورزی، رشد تولیدات در این بخش میباشد. در این تحقیق تلاش شده تا با رویکردی مناسب، اجزای تشکیل‌دهنده این رشد برای محصولات منتخب استان گلستان که بهعنوان یکی از قطب‌های مهم کشاورزی و دامپروری کشور محسوب می‌گردد، تجزیه و تحلیل شوند. بدین منظور، با استفاده از رویکردی ناپارامتری به‌نام روش تجزیه تکاثری و بر اساس داده‌های سری زمانی دهه‌های 70 و 80 محصولات کشاورزی استان گلستان، رشد ارزش این محصولات به رشد قیمت، رشد سطح زیرکشت، رشد عملکرد و تغییر در الگوی‌کشت تفکیک شده و تأثیر هر کدام از این عوامل تعیین گردید. نتایج نشان‌داد رشد ارزش محصولات کشاورزی در استان گلستان معادل 16 درصد رشد متوسط سالانه بودهاست، در حالیکه ارزش محصولات مشابه در کشور رشد متوسط سالانه‌ی 18 درصدی را نشان داد. هر چند ارزش تولید محصولات کشاورزی طی دوره مورد مطالعه رشد مثبتی داشته است، اما عامل اصلی این رشد، افزایش قیمت میباشد. پس از این عامل، مهمترین عامل ایجاد رشد مذکور الگوی‌کشت بوده است. در مجموع، این نتایج بیانگر عدم بهبود مناسب در رشد بهره‌وری زمین و نیز الگوی‌کشت منطقه بوده است.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
وکیل حیدری ساربان؛ احمد مومنی
چکیده
کشور ما سالهاست به دنبال تعامل مسئولین با مردم و بلعکس بوده است. ایجاد مدیریت محلی از میان خود مردم محلی، نیز تداعی بخش همین موضوع است. در این میان حکمروایی خوب از طریق مؤلفه‌هایی مانند مشارکت، پاسخ‌گویی، ...می‌تواند اتصال‌دهنده همین موضوع باشد. در این پژوهش سعی بر این است که به مطالعه و تحلیل اثرات حکمروایی خوب بر بهبود شاخصهای ...
بیشتر
کشور ما سالهاست به دنبال تعامل مسئولین با مردم و بلعکس بوده است. ایجاد مدیریت محلی از میان خود مردم محلی، نیز تداعی بخش همین موضوع است. در این میان حکمروایی خوب از طریق مؤلفه‌هایی مانند مشارکت، پاسخ‌گویی، ...می‌تواند اتصال‌دهنده همین موضوع باشد. در این پژوهش سعی بر این است که به مطالعه و تحلیل اثرات حکمروایی خوب بر بهبود شاخصهای رفاه اجتماعی مناطق روستایی شهرستان فریدن بپردازد. این تحقیق ازلحاظ هدف کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه سرپرستان خانوار ساکن روستاهای شهرستان فریدن است که طبق آخرین سرشماری سال 1395 برابر با 23311 نفر جمعیت و 8430 خانوار است که از این تعداد با استفاده از فرمول کوکران 385 نفر به نمونه انتخاب شد. ابزار مورد سنجش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن صوری و به‌وسیله اساتید دانشگاه محقق تائید شد و با ضریب آلفای کرونباخ توسط نرمافزار Spss23 پایایی پرسشنامه برای متغیرهای حکمروایی خوب 830/0 درصد و برای شاخصهای رفاه اجتماعی 837/0 درصد به دست آمد. پرسشنامه به‌صورت کاملاً تصادفی بین ساکنین توزیع شد. در تحلیل نتایج ابتدا وضعیت حکمروایی خوب و رفاه اجتماعی مناطق سنجیده شد و سپس در ادامه به کمک آزمون همبستگی پیرسون رابطه و آزمون رگرسیون چندگانه میزان رابطه متغیر مستقل بر وابسته سنجیده شد. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد میان تمام متغیرهای حکمروایی خوب و رفاه اجتماعی رابطه متوسط تا قوی وجود دارد. در رگرسیون چندگانه نیز متغیرهای (حکمروایی خوب) 61 درصد از میزان واریانس (رفاه اجتماعی) را پیش‌بینی میکند. در این بین متغیر مسئولیت‌پذیری با ضریب بتای 300/0 بیشتر از سایر متغیرها در بهبود شاخصهای رفاه اجتماعی تأثیر دارد. میتوان این‌گونه عنوان کرد که احساس مسئولیت مدیران محلی طبق الگوی حکمروایی خوب باعث افزایش سطح رفاه اجتماعی روستاهای شهرستان فریدن می‌شود.
توسعه روستایی
ابوالفضل توسلی؛ سید محمد رضا سید حسینی؛ علیرضا آبده
چکیده
تولید دانههای روغنی، نقش بسزایی در صرفهجویی ارزی، تسریع روند توسعه اقتصادی، امنیت و استقلال غذایی کشور ایفا میکند. همچنین همواره از روستاها به عنوان یکی از مولفه‌ها و اهرم‌های قدرتمند و اثرگذار در تسهیل و تسریع روند توسعه اقتصادی کشور یاد می‌شود. از این رو پژوهش حاضر با هدف ارائه برنامه راهبردی پتانسیل کشت و کار گیاهان دانه ...
بیشتر
تولید دانههای روغنی، نقش بسزایی در صرفهجویی ارزی، تسریع روند توسعه اقتصادی، امنیت و استقلال غذایی کشور ایفا میکند. همچنین همواره از روستاها به عنوان یکی از مولفه‌ها و اهرم‌های قدرتمند و اثرگذار در تسهیل و تسریع روند توسعه اقتصادی کشور یاد می‌شود. از این رو پژوهش حاضر با هدف ارائه برنامه راهبردی پتانسیل کشت و کار گیاهان دانه روغنی در توسعه پایدار مناطق روستایی حوزه سیستان به روش SWOT در سال 1400 به اجرا در آمد. در مطالعه حاضر چهار گیاه دانه روغنی مهم منطقه شامل کنجد، گلرنگ، کلزا و آفتابگردان مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش از نظر هدف نظری، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی -تحلیلی میباشد. ابزار گردآوری اطلاعات در این مطالعه، پرسشنامه بود. نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای هدف مذکور از دیدگاه محققان، مدیران و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی و همچنین کشاورزان گیاهان دانه روغنی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج بهدست راهبرد اصلی هدف مذکور، راهبرد تهاجمی است. این راهبرد تلفیقی از نقاط قوت و فرصتهاست، که در بین عوامل داخلی قوتها و در بین عوامل خارجی، فرصتها بخش غالب تشخیص داده شدند. لذا با توجه به نتایج تحقیق اولویتهای اصلی برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی از طریق کشت و کار گیاهان دانه روغنی به ترتیب اجرای برنامههای "افزایش قیمت تضمینی"، "ارائه تسهیلات کم بهره بانکی برای کاشت دانههای روغنی" و "اختصاص یارانه جهت خرید ماشین‌آلات کاشت و برداشت دانههای روغنی" تشخیص داده شد.
ترویج و آموزش کشاورزی
ابراهیم مرادنژادی؛ جلیل فرزدامهر؛ حامد سنگونی؛ حسن فیضی
چکیده
افزایش مصرف گیاهان دارویی فواید زیادی ازجمله ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای تولید کنندگان به ویژه جامعه روستایی که معیشت آنها وابسته به بهره برداری از طبیعت است دارد. از این رو لازم است عوامل موثر بر میزان مصرف گیاهان دارویی و وضعیت عرضه آن در بازار مورد بررسی قرار گیرد تا با شناخت مهمترین عوامل موثر برآن زمینه توسعه این نوع بهره‌برداری ...
بیشتر
افزایش مصرف گیاهان دارویی فواید زیادی ازجمله ایجاد اشتغال و درآمدزایی برای تولید کنندگان به ویژه جامعه روستایی که معیشت آنها وابسته به بهره برداری از طبیعت است دارد. از این رو لازم است عوامل موثر بر میزان مصرف گیاهان دارویی و وضعیت عرضه آن در بازار مورد بررسی قرار گیرد تا با شناخت مهمترین عوامل موثر برآن زمینه توسعه این نوع بهره‌برداری را فراهم کرد. این مطالعه به بررسی نحوه ارائه و مصرف گیاهان دارویی و نگرش و اعتقاد مردم به آن در عطاری‌های شهرستان تربت‌حیدریه پرداخته است. روش تحقیق به‌صورت توصیفی و ابزار گردآوری استفاده از پرسشنامه بود که توسط محقق طراحی گردیده شد. جامعه آماری این تحقیق عطاری‌های شهرستان تربت‌حیدریه و خریداران گیاهان دارویی بود. حجم نمونه با استفاده از محاسبه فرمول کوکران برابر با 383 محاسبه شد که شامل 127 نفر از عطاری‌های شهرستان تربت‌حیدریه و 256 نفر از خریداران گیاهان دارویی تعیین بود. پس از گردآوری دادهها توسط پرسشنامه، با استفاده از نرمافزار SPSS23 داده‌های تحقیق، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد که بین نحوه نگهداری گیاهان دارویی و میزان مصرف مردم (32/0r=) رابطه معنی‌دار و مثبت و بین نحوه عرضه گیاهان دارویی و میزان مصرف مردم (390/0r=) نیز رابطه معنی‌دار و مثبتی به دست آمد. بین نگرش و اعتقاد مردم به اثربخشی گیاهان دارویی و میزان مصرف مردم (582/0r=) و بین داشتن مدرک تحصیلی مرتبط با گیاهان دارویی و میزان مصرف گیاهان دارویی توسط مردم (376/0r=) رابطه معنیداری و مثبتی به دست آمد. از اینرو تنها با افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان نسبت به مزایای استفاده از گیاهان دارویی و همچنین تغییر در نحوه نگداری و عرضه گیاهان دارویی از شیوه‌های سنتی به شکل مدرن میتوان به توسعه بازار گیاهان دارویی کمک شایانی کرد.
ترویج و آموزش کشاورزی
مسعود یزدان پناه؛ فاطمه سالاری
چکیده
پسته از محصولات ارزشمند صادراتی ایران میباشد که در چند سال اخیر به علت آلوده بودن به سم آفلاتوکسین صادرات آن با مشکل مواجه شده است. با توجه به نقش مهم و تأثیرگذار پسته‌کاران در زمینه پیشگیری از تولید آفلاتوکسین در پسته، هدف این مقاله شناسایی عوامل مؤثر بر نیت پسته‌کاران در زمینه پیشگیری از تولید آفلاتوکسین بر اساس مدل اعتقاد ...
بیشتر
پسته از محصولات ارزشمند صادراتی ایران میباشد که در چند سال اخیر به علت آلوده بودن به سم آفلاتوکسین صادرات آن با مشکل مواجه شده است. با توجه به نقش مهم و تأثیرگذار پسته‌کاران در زمینه پیشگیری از تولید آفلاتوکسین در پسته، هدف این مقاله شناسایی عوامل مؤثر بر نیت پسته‌کاران در زمینه پیشگیری از تولید آفلاتوکسین بر اساس مدل اعتقاد سلامت بود. جامعه آماری این تحقیق را تعداد 330 نفر از پسته‌کاران شهرستان سیرجان در استان کرمان تشکیل دادند که 120 نفر از آنها به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه بود که روایی آن با استفاده از پانل اعضای هیأت‌علمی و انجام اصلاحات مورد نظر آنها تأیید شد. پایایی ابزار سنجش، با استفاده از پیش‌آزمون و محاسبه ضریب کرونباخ آلفا تأیید شد (92/0-70/0). نتایج تحلیل رگرسیون عوامل مؤثر بر نیت پسته‌کاران نشان داد، متغیرهای راهنمای عمل، موانع درک شده و خودکارآمدی تأثیر قابل توجهی بر نیت پسته‌کاران در خصوص پیشگیری از تولید آفلاتوکسین دارد و می‌تواند 36 درصد از واریانس نیت پسته‌کاران در مقابله با آفلاتوکسین را تبیین نماید. همچنین متغیر راهنمای عمل، قوی‌ترین متغیر پیش‌بینی کننده نیت پیشگیری از تولید آفلاتوکسین بوده است. در نهایت نتایج حاصل از تحقیق می‌تواند در سیاست‌ها و برنامه ریزی‌های مرتبط با استراتژی‌های پیشگیری از تولید آفلاتوکسین در پسته بسیار مهم باشد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
محمودرضا میرلطفی؛ محمد ملاشاهی
چکیده
یکی از رویکردهای رسیدن به توانمندسازی روانشناختی روستاییان توجه به روحیات و انگیزههای آنها میباشد که به افراد این امکان را میدهد تا با نگاه آیندهپژوهی سرشار از رویدادها، روندها، تصویرها و اقدامها، خواسته فعلی خود را بر اساس نیازهای آتی سنجیده و در جهت تغییر الگوی معیشت اقدام کنند. در این راستا هدف پژوهش حاضر، آیندهپژوهی ...
بیشتر
یکی از رویکردهای رسیدن به توانمندسازی روانشناختی روستاییان توجه به روحیات و انگیزههای آنها میباشد که به افراد این امکان را میدهد تا با نگاه آیندهپژوهی سرشار از رویدادها، روندها، تصویرها و اقدامها، خواسته فعلی خود را بر اساس نیازهای آتی سنجیده و در جهت تغییر الگوی معیشت اقدام کنند. در این راستا هدف پژوهش حاضر، آیندهپژوهی توانمندسازی روانشناختی روستاییان در تغییر الگوی معیشت آنها میباشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش به صورت توصیفی- تحلیلی میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه خانوارهای روستایی منطقه سیستان که براساس آمار سال 1395 برابر با 60075 خانوار در 796 نقطه روستایی میباشد. ابتدا بر اساس فرمول شارپ 40 روستا انتخاب شده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران در سطح 95 درصد برابر 321 خانوار تعیین گردید که برای تکمیل پرسشنامه به صورت تصادفی انتخاب شدند. اطلاعات جمعآوری شده با استفاده از آزمونهای پیرسون، رگرسیونهمزمان و گام به گام در نرمافزار spss22 مورد ارزیابی قرار گرفت. برای تحلیلهای فضایی و ترسیم نقشهها نیز از نرمافزار GIS10.1استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که رابطه معناداری بین توانمندسازی روانشناختی روستاییان و تغییر الگوی معیشت آنها وجود دارد به‌طوری‌که پیشران روانشناختی با شدت متوسط و واریانس 4/45 درصد در تغییر الگوی معیشت روستاییان مؤثر است.
ترویج و آموزش کشاورزی
زهرا همدانی؛ غلامرضا مجردی
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، ﺳﻨﺠﺶ دانش انگورکاران شهرستان تاکستان نسبت ﺑـﻪ تهیه و بستهبندی کشمش، تحلیل آن و ارﺗﺒﺎط دانش آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان استفاده از منابع اطلاعاتی و مجاری ارتباطی است. جامعه آماری این تحقیق را 2462 نفر از انگورکاران بخش مرکزی شهرستان تاکستان تشکیل دادند در بین 15 روستا، براساس فرمول کوکران و به روش نمونهگیری تصادفی ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش، ﺳﻨﺠﺶ دانش انگورکاران شهرستان تاکستان نسبت ﺑـﻪ تهیه و بستهبندی کشمش، تحلیل آن و ارﺗﺒﺎط دانش آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان استفاده از منابع اطلاعاتی و مجاری ارتباطی است. جامعه آماری این تحقیق را 2462 نفر از انگورکاران بخش مرکزی شهرستان تاکستان تشکیل دادند در بین 15 روستا، براساس فرمول کوکران و به روش نمونهگیری تصادفی طبقهبندی شده چند مرحلهای 240 نفر بهعنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده برای گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود که از لحاظ روایی و پایایی در سطح مطلوب بودهاست. نتایج تحقیق نشان داد که دانش 7/86 درصد انگورکاران در مورد تهیه و بستهبندی کشمش در حد متوسط است. انگورکاران نسبت به فعالیتهای قبل از کاشت انگور دانش بیشتر و نسبت به فعالیتهای بستهبندی و نگهداری کشمش دانش کمتری داشتند. پاسخگویان در بین 13 منبع اطلاعاتی بیشترین دسترسی را به انگورکاران خبره داشتند و بر تجربه شخصی، دانش نزدیکان و افراد خبره بهعنوان مهمترین منابع کسب دانش تأکید کردند. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که دانش انگورکاران رابطه مثبت و معنیداری با میزان استفاده از کانالهای ارتباطی دارد، لذا پیشنهاد گردید که از ابزارهای نوین اطلاعرسانی در روزآمد کردن دانش انگورکاران استفاده شود.
جامعه شناسی روستایی
محسن ملکی؛ معصومه سادات حسینی نسب؛ محمد باقر مروتی
چکیده
منابع‌طبیعی، منبع اصلی درآمد بسیاری از روستاییان کشور است. متنوع بودن کنش‌گران ذی‌نفع در بخش منابع طبیعی، منجر به ایجاد تضاد می‌شود. برای مدیریت بهینه منابع‌طبیعی، شناخت عوامل مؤثر در تضاد بین ذی‌نفعان و ذی‌مدخلان بسیار مهم است. تحقیق حاضر در روستاهای جنوب استان اردبیل اجرا و مؤلفه‌های حقوقی، مدیریتی، بهره‌برداری و اجتماعی ...
بیشتر
منابع‌طبیعی، منبع اصلی درآمد بسیاری از روستاییان کشور است. متنوع بودن کنش‌گران ذی‌نفع در بخش منابع طبیعی، منجر به ایجاد تضاد می‌شود. برای مدیریت بهینه منابع‌طبیعی، شناخت عوامل مؤثر در تضاد بین ذی‌نفعان و ذی‌مدخلان بسیار مهم است. تحقیق حاضر در روستاهای جنوب استان اردبیل اجرا و مؤلفه‌های حقوقی، مدیریتی، بهره‌برداری و اجتماعی از منظر کارشناسان و روستاییان بهره‌بردار از منابع طبیعی بررسی شد. جهت انجام تحقیق، تعداد 240 پرسشنامه در جامعه هدف تکمیل شد. روایی پرسشنامه 96/0 استخراج شد. برای مقایسه دیدگاه دو گروه، از آزمون ناپارامتری من-ویتنی استفاده شد. نتایج نشان داد، علاوه براینکه تمامی عوامل مؤثر مورد بررسی در بروز تضاد معنی دار بودند، بین عوامل موثر در بروز تضاد نیز دیدگاه روستاییان بهره‌بردار و کارشناسان دولتی نیز تفاوت معنی‌دار وجود داشت. مهمترین مؤلفه‌های مؤثر در افزایش تضاد در این منطقه از دیدگاه بهره‌برداران، کمبود حمایت دولت از بهره‌بردار، قطع درختان، سطح آگاهی مردم و از نظر کارشناسان کمبود قوانین، چرای زودرس و سطح آگاهی بهره‌برداران معرفی شد. زمین خواری، قاچاق چوب و شخم زیر اشکوب، توسط هر دو گروه، به عنوان عامل مؤثر قوی در تضاد معرفی نشد. از نظر مدیریتی نیز هر دو گروه، مؤثرترین روش کاهش تضاد را قرق جنگل‌ها و مراتع اعلام کرده‌اند ولی لزوم مدیریت مشارکتی از نظر هر دو گروه، اولویت نداشت. حضور مؤثرتر کارشناسان منابع‌طبیعی در عرصه، شناخت پتانسیل‌های معیشتی منطقه، تشویق و آموزش مردم به شناختن مشاغل جایگزین راهکار مناسبی در کاهش تضاد است.
توسعه روستایی
موسی اعظمی؛ مهدی فرهادی؛ کاروان شانازی
چکیده
سرمایه‌گذاری در فعالیتهای اقتصادی روستایی زمینه موثر و مناسبی برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی می باشد که این امر نیازمند آموزش مهارت‌ها و فنون مختلف و نوین به روستاییان است. این موضوع یکی از اهداف و برنامه های آموزشی فنی و حرفه‌ای است که سالهاست عملیاتی شده اما آنچه مهم است این است که به چه میزان در این راستا موفق بوده اند. ...
بیشتر
سرمایه‌گذاری در فعالیتهای اقتصادی روستایی زمینه موثر و مناسبی برای دستیابی به توسعه پایدار روستایی می باشد که این امر نیازمند آموزش مهارت‌ها و فنون مختلف و نوین به روستاییان است. این موضوع یکی از اهداف و برنامه های آموزشی فنی و حرفه‌ای است که سالهاست عملیاتی شده اما آنچه مهم است این است که به چه میزان در این راستا موفق بوده اند. لذا گستره وسیع فعالیتهای انجام شده نیازمند بررسی کارآیی و موفقیت عملی در جامعه است که در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است. براین اساس از میان 708 نفر از مهارت آموزان ساکن در روستاهای شهرستان فامنین 200 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه گیری تصادفی با انتساب متناسب به عنوان حجم نمونه جهت بررسی و مطالعه انتخاب گردید. داده های پژوهش در سال 1399 از طریق پرسشنامه ای متشکل از چهار بخش مشخصات فردی و شغلی و سه متغیر توانمندی‌های فردی و شخصیتی، اقتصادی و اجتماعی گردآوری شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزارهای SPSS25 و LISREL8.5 استفاده شده است. براساس یافته‌های پژوهش آموزش های فنی و حرفه ای در ابعاد سه گانه توانمندی فردی و شخصیتی، اقتصادی و اجتماعی مهارت آموزان بطور متفاوت اثرگذار بوده به گونه‌ای که باعث افزایش سطح و بهبود مولفه‌های مربوط به هر یک از ابعاد شده است. این تاثیر به ترتیب در بعد فردی، اقتصادی و اجتماعی بیشترین بوده و یافته‌های تحقیق حاکی از وجود رابطه مثبت و معنی‌دار بین سن، تعداد دوره های آموزشی و تحصیلات مهارت آموزان با توانمندی های فردی-شخصیتی و اقتصادی آنها دارد. بر پایه نتایج حاصله پیشنهاد می شود در دوره های آموزشی برای موفقیت بیشتر و اثرگذاری بالاتر به ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناطق مختلف توجه نموده و به متغیرهای سن، سواد و تحصیلات مهارت آموزان عنایت خاص مبذول گردد.
توسعه روستایی
فاطمه سوگندی
چکیده
صنعت توریسم بزرگترین صنعت جهان است و در تمامی کشورها بعنوان ابزاری حیاتی برای توسعه‌ی فعالیت های اقتصادی مناطق مختلف محسوب می‌شود. رشد این صنعت بویژه در بخش گردشگری روستایی می تواند به رشد و توسعه‌ی کسب و کارهای محلی کمک کند. هدف کلی از انجام این تحقیق، تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی خصوصاً در دوران کرونا از دیدگاه اهالی ...
بیشتر
صنعت توریسم بزرگترین صنعت جهان است و در تمامی کشورها بعنوان ابزاری حیاتی برای توسعه‌ی فعالیت های اقتصادی مناطق مختلف محسوب می‌شود. رشد این صنعت بویژه در بخش گردشگری روستایی می تواند به رشد و توسعه‌ی کسب و کارهای محلی کمک کند. هدف کلی از انجام این تحقیق، تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی خصوصاً در دوران کرونا از دیدگاه اهالی روستای بوژان در شهرستان نیشابور است. این پژوهش، توسعه‌ای و از نوع تحلیلی است. روایی و پایایی پرسشنامه از طریق تحلیل عامل و آلفای کرونباخ بدست آمده است. در این خصوص با رابطة کوکران، حجم نمونه 294 نفر به دست آمد که براساس آن پرسشنامه در اختیار روستاییان قرار گرفت. انتخاب نمونه از مردم محلی با روش نمونه گیری تصادفی ساده انجام می‌گیرد. پیگیری اهداف تحقیق پس از آمار توصیفی با کاربرد تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی، آزمون t و رگرسیون چندگانه انجام شده و داده‌های گرداوری شده با استفاده از نرم افزارهای Excel و SPPS تجزیه تحلیل شد. نتایج آماری حاصل نشان می‌دهند که عوامل جاذبه‌های روستا، زیرساخت روستا، نحوه برخورد روستائیان، سطح اقتصادی، سطح اجتماعی، مدیریتی و زیست محیطی همگی عواملی هستند که بر توسعه گردشگری روستای بوژان تأثیر داشته و رابطه مستقیم با آن دارند که در این بین ویروس کرونا بیشترین درصد واریانس را در عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی با رابطه معکوس به متغیر وابسته را دارد. با تحلیل نتایج بدست آمده، در پایان نیز پیشنهاداتی برای توسعه گردشگری روستایی این منطقه در دوران کرونا عنوان می‌شود.
توسعه روستایی
احد نوروززاده
چکیده
مطالعه‌ی حاضر با هدف آسیب‌شناسی شکایات در شرکت‌های تعاونی روستایی و ارائه راهکارهای کاهش آنها، در دو مرحله تحلیل تِم و پیمایشی با رویکرد توسعه‌ی پایدار روستایی به صورت اکتشافی و توصیفی و در سال 1400 انجام گرفته است. جامعه آماری در مرحله اول 23 نفر از رؤسای ادارات، مدیران، اعضای هیأت مدیره و بازرسان شرکت‌های تعاونی روستایی استان ...
بیشتر
مطالعه‌ی حاضر با هدف آسیب‌شناسی شکایات در شرکت‌های تعاونی روستایی و ارائه راهکارهای کاهش آنها، در دو مرحله تحلیل تِم و پیمایشی با رویکرد توسعه‌ی پایدار روستایی به صورت اکتشافی و توصیفی و در سال 1400 انجام گرفته است. جامعه آماری در مرحله اول 23 نفر از رؤسای ادارات، مدیران، اعضای هیأت مدیره و بازرسان شرکت‌های تعاونی روستایی استان اردبیل بوده که به شیوه نمونهگیری ارجاع زنجیره‌ای (روش گلوله برفی)، انتخاب و در مرحله دوم نیز تعداد 200 نفر از کارکنان ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان و اعضای شرکت‌های تعاونی روستایی که به شیوه تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطّلاعات در مرحله اول، مصاحبه عمیق و مرحله دوم، پرسشنامه محقق‌ساخته منتج از مرحله اول بود. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات در مرحله اول، از روش تحلیل تِم و نرمافزار Atlas-ti در شش مرحله و در مرحله دوم از آزمون تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول و مرتبه دوم و به کمک نرمافزار Amos استفاده شد. بر اساس یافته‌های پژوهش عامل "نداشتن شفافیت مالی" با ضریب مسیر 744/0 بیشترین تأثیر را در بروز شکایات در این شرکت‌ها داشته است. بعد از این عامل، عامل "ضعف در نظارت و کنترل" با ضریب 714/0، عامل "ضعف مدیریتی" با ضریب مسیر 592/0، عامل "ترجیح منافع فردی" با ضریب مسیر 568/0، عامل "رقابت‌پذیر نبودن" با ضریب مسیر 53/0، عامل "بازنگری در قوانین" با ضریب 521/0 و در نهایت عامل "حدود و اختیارات" با ضریب 312/0 به ترتیب به عنوان مهمترین و تأثیرگذارترین عوامل بروز شکایات در شرکت‌های تعاونی روستایی شناسایی شدند. بر این اساس پیشنهاد می‌گردد تضاد منافع در این شرکت‌ها مورد توجه قرار گیرد. همچنین نظارت مستمر و بازرسی‌های لازم و رسیدگی به ترازنامه و حساب های عملکرد و سود و زیان، بودجه پیشنهادی و گزارشات هیات مدیره به مجمع عمومی نیز مورد بررسی قرار گیرد.
ترویج و آموزش کشاورزی
پوریا عطائی؛ نسیم ایزدی؛ احمد یعقوبی فرانی
چکیده
گردشگری روستایی را میتوان کلیه فعالیتهای تفریحی و گردشگری در مناطق روستایی که بر پایه کشاورزی، دامداری، ماهیگیری، هنرها و صنایع دستی، آداب و رسوم محلی و غیره انجام می‌گیرد، نامید. هدف اصلی این پژوهش بررسی تعیین کننده‌های جذب گردشگران در مناطق روستایی از دیدگاه اهالی روستای اسفیدان بوده است. جمعیت این مطالعه، خانوارهای ساکن ...
بیشتر
گردشگری روستایی را میتوان کلیه فعالیتهای تفریحی و گردشگری در مناطق روستایی که بر پایه کشاورزی، دامداری، ماهیگیری، هنرها و صنایع دستی، آداب و رسوم محلی و غیره انجام می‌گیرد، نامید. هدف اصلی این پژوهش بررسی تعیین کننده‌های جذب گردشگران در مناطق روستایی از دیدگاه اهالی روستای اسفیدان بوده است. جمعیت این مطالعه، خانوارهای ساکن در روستای اسفیدان بودهاست (544 خانوار). حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان برابر 226 سرپرست خانوار تعیین گردید که این تعداد نمونه با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده مورد مطالعه قرار گرفتند ابزار مورد استفاده برای جمعآوری دادهها پرسشنامه بود که روایی صوری آن بوسیله پانلی از متخصصان تأیید و برای بررسی پایایی آن نیز پیش آزمونی بر روی 30 نفر از اعضای جامعه اجرا شد و آلفای کرونباخ آن 79/0 بهدست آمد. نتایج نشان‌داد که سازه‌های تعیین کننده جذب گردشگران در چهار عامل زیرساختی، زیستمحیطی، اجتماعی و اقتصادی جای گرفتند.
فرحناز رستمی قبادی؛ وحید علی‌آبادی؛ عبدالحمید پاپ‌زن
چکیده
هدف کلی این پژوهش، بررسی اثرات خدمات دفاتر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات روستایی (ICT) بر مؤلفه‌های سرمایة اجتماعی روستائیان است. این تحقیق، توصیفیـ پیمایشی بوده و با استفاده از شیوة نمونهگیری تصادفی ساده انجام‌شده است. جامعة آماری تحقیق روستائیان روستای گودین شهرستان کنگاور واقع در استان کرمانشاه است. حجم نمونه با استفاده از جدول ...
بیشتر
هدف کلی این پژوهش، بررسی اثرات خدمات دفاتر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات روستایی (ICT) بر مؤلفه‌های سرمایة اجتماعی روستائیان است. این تحقیق، توصیفیـ پیمایشی بوده و با استفاده از شیوة نمونهگیری تصادفی ساده انجام‌شده است. جامعة آماری تحقیق روستائیان روستای گودین شهرستان کنگاور واقع در استان کرمانشاه است. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 351 نفر تعیین شد اما نرخ بازگشت پرسشنامه‌های توزیعشده در این جامعة آماری 254 عدد بود. براساس یافته‌های تحقیق سطح سرمایة اجتماعی روستائیان بررسی شده در حد متوسط بود. همچنین اختلاف معنیداری بین میزان سرمایة اجتماعی کاربران و غیرکاربران خدمات دفاتر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات روستایی مشاهده شد. دسترسی به خدمات دفاتر فنّاوری اطلاعات و ارتباطات روستایی، ازجمله دسترسی به اینترنت ، منجر به پذیرش بهتر تفاوت‌ها در افراد شده و این افراد در اجتماع محلی مشارکت بیشتری دارند. با توجه به این نتایج پیشنهاد می‌شود با گسترش زیرساختهای لازم و ترغیب روستائیان در استفاده از این فنّاوریها، زمینة توسعة سطح سرمایة اجتماعی آنها و موفقیت در برنامههای توسعة روستایی فراهم شود.
توسعه روستایی
فاطمه گنج بخش؛ مهدی کلاهی
چکیده
علیرغم مالکیت انحصاری و همچنین پتانسیل بالای طبیعت حوضه آبخیز سیدعلی بخش رضویه شهرستان مشهد، ولی بعلت محرومیت ساکنان آن و فقر شدید امکانات، پایداری زیستی اهالی حوضه، بسیار مورد تهدید است. هدف این پژوهش بررسی جنبه‌های مختلف دهکدهزیستی پایدار و نیز واکاوی برخورداری از مواهب طبیعی جهت رسیدن به استقلال نسبی در بعد معیشت است. جامعه ...
بیشتر
علیرغم مالکیت انحصاری و همچنین پتانسیل بالای طبیعت حوضه آبخیز سیدعلی بخش رضویه شهرستان مشهد، ولی بعلت محرومیت ساکنان آن و فقر شدید امکانات، پایداری زیستی اهالی حوضه، بسیار مورد تهدید است. هدف این پژوهش بررسی جنبه‌های مختلف دهکدهزیستی پایدار و نیز واکاوی برخورداری از مواهب طبیعی جهت رسیدن به استقلال نسبی در بعد معیشت است. جامعه آماری این پژوهش زنان و مردان بالای ١٨ سال در دهکده سیدعلی واقع در بخش رضویه شهرستان مشهد بوده و روش تحقیق به صورت آماربرداری ١٠٠ درصد خانوارها اجرا شد. جمعآوری دادهها و اطلاعات مورد نیاز از طریق سه روش بازدید میدانی، مصاحبه عمیق با ساکنان و همچنین تکمیل فرم‌ها و پرسشنامه‌های محقق ساخته انجام گرفت. برای تحلیل دادهها، از نرمافزار SPSS و از آمارههای میانه، مد، میانگین، انحراف‌معیار، بیشینه، کمینه، واریانس و همچنین آزمونهای متفاوتی چون لوین، تی‌تست، پیرسون و F استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است که ساکنان این حوضه، یک اجتماع خانوادگی بوده و تقریبا فاقد کلیه امکانات زیربنایی هستند. براساس نتایج، در میان عوامل مؤثر بر پایداری دهکدهزیستی، متغیرهای جاذبه طبیعی، تقدیرگرایی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی از میانگین بالایی برخوردار بودند. وضع بد بهداشتی، پایین بودن میزان درآمد، وضع نامناسب تغذیه، پایین بودن میزان سواد و همچنین جوانی جمعیت، از علل کمتوسعهیافتگی هستند. بررسیها نشان داد که حوضه توانایی بالایی برای سرمایهپذیری و سرمایه‌گذاری دارد. بعلاوه، پتانسیل معیشتهای جایگزین که بتواند به ارتزاق و حیات اجتماعی-زیستی منطقه کمک کند، بالاست. در این راستا، ضروری است تا تعامل ساکنان حوضه با نهادهای بویژه کارآفرینی و توسعه روستایی بیشتر شود.
فرزانه کلاتی مقدم؛ تکتم محتشمی؛ بهادر بذرافشان مقدم
چکیده
بهینه‌سازی حمل و نقل محصولات کشاورزی، نقش مهمی در کاهش هزینه‌های تولید و قیمت تمام شده‌ی آنها داشته و به کاهش حاشیه بازاری موجود در بازار این محصولات کمک می‌نماید. استان خراسان رضوی یکی از استان‌های مهم کشور در تولید محصولات باغی از جمله صیفی جات محسوب می‌شود. با توجه به گستره تولید محصولات باغی در سطح استان، انتقال آن مستلزم ...
بیشتر
بهینه‌سازی حمل و نقل محصولات کشاورزی، نقش مهمی در کاهش هزینه‌های تولید و قیمت تمام شده‌ی آنها داشته و به کاهش حاشیه بازاری موجود در بازار این محصولات کمک می‌نماید. استان خراسان رضوی یکی از استان‌های مهم کشور در تولید محصولات باغی از جمله صیفی جات محسوب می‌شود. با توجه به گستره تولید محصولات باغی در سطح استان، انتقال آن مستلزم وجود یک شبکه انتقال کارا، به منظور افزایش بهره‌وری ماشین‌آلات و کاهش هزینه‌های مرتبط با آن است. هدف از مطالعه حاضر طراحی یک شبکه بهینه برای حمل و نقل این محصولات، از مناطق تولیدی در استان تا مراکز نگهداری و در نهایت مناطق مصرفی برپایه اطلاعات سال 96-1395 میباشد. برای این منظور از الگوهای برنامه-ریزی ریاضی حمل و نقل بهره گرفته شده که دارای 45 نقطه مبدأ و 49 نقطه مقصد و تعدادی نقاط میانی شامل انبار و سردخانه میباشد. نتایج مطالعه نشان داد در صورتی که از مسیرهای بهینه که مدل ارائه داده است استفاده شود، حدود 51/22 درصد هزینه‌های حمل و نقل کاهش خواهد یافت. در انتها به منظور تحلیل حساسیت الگو، دو سناریو با انحراف از مدل بهینه حل گردید که نتایج آن نشان داد افزایش تقاضای محصولات باغی باعث افزایش هزینه‌های حمل و نقل و افزایش میزان تولید؛ و افزایش ظرفیت ماشین‌آلات منجر به کاهش هزینه‌های حمل و نقل خواهد شد.
جامعه شناسی روستایی
ابوذر پرهیزکاری؛ محمدمهدی مظفری؛ رویا پرهیزکاری
چکیده
هدف اصلی این تحقیق بررسی وضعیت توزیع درآمد و رفاه اجتماعی خانوارهای روستایی منطقه الموت استان قزوین است. این تحقیق از نوع کاربردی با رویکرد توصیفی- تحلیلی بوده و جامعه آماری در آن شامل کلیه خانوارهای روستایی منطقه الموت است. داده‌های موردنیاز مربوط به سال 92-1391 بوده که با تکمیل پرسشنامه از 328 خانوار نمونه جمعآوری شد. خانوارهای نمونه ...
بیشتر
هدف اصلی این تحقیق بررسی وضعیت توزیع درآمد و رفاه اجتماعی خانوارهای روستایی منطقه الموت استان قزوین است. این تحقیق از نوع کاربردی با رویکرد توصیفی- تحلیلی بوده و جامعه آماری در آن شامل کلیه خانوارهای روستایی منطقه الموت است. داده‌های موردنیاز مربوط به سال 92-1391 بوده که با تکمیل پرسشنامه از 328 خانوار نمونه جمعآوری شد. خانوارهای نمونه با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقه‌بندی‌شده و فرمول کوکران انتخاب شدند. برای تعیین روایی و اعتبار پرسشنامه‌های تنظیمی از روش آلفای کرونباخ، برای اندازه‌گیری نابرابری توزیع درآمد از ضریب جینی، برای محاسبه رفاه اجتماعی از شاخص سن و برای تعیین معنیداری نابرابری توزیع درآمد از آزمون کروسکال- والیس استفاده شد. تحلیل آماری در محیط نرم‌افزاری SPSS صورت گرفت. مقدار ضریب جینی برای مناطق رودبارالموت شرقی، رجایی‌دشت و رودبارالموت غربی به ترتیب 52/0، 44/0 و 39/0 برآورد شد. نتایج نشان داد میدهد که توزیع درآمد خانوارهای روستایی در منطقه رودبار الموت شرقی نسبت به دیگر مناطق ناپایدارتر است. نتایج آزمون کروسکال-والیس نیز نابرابری توزیع درآمد را در منطقه الموت نشان میدهد. افزون بر این، نتایج حاکی از آن است که سهم درآمد حاصل از فعالیتهای باغداری مهمترین عامل نابرابری توزیع درآمد در منطقه الموت است. نتایج حاصل از شاخص سن نیز نشان داد که خانوارهای روستایی منطقه رودبار الموت غربی از بیشترین سطح رفاه اجتماعی برخوردار هستند. با توجه به نتایج بهدست آمده، برای توزیع پایدار درآمد و انتقال آن از بخش باغداری به سایر بخش‌ها، سرمایه‌گذاری کافی در امر آموزش، هماهنگی فعالیتهای بازتوزیعی دستگاه‌های اجرایی، فراهم نمودن زمینه برای جذب گردشگر، ارائه تسهیلات به نسل جوان برای جذب در بخش زراعی و ایجاد شغل دوم در صنعت و خدمات برای کشاورزان منطقه الموت پیشنهاد می‌شود.
محمدکریم معتمد؛ محمدصادق اللهیاری؛ سید جابر علویون
چکیده
مطالعه حاضر با هدف شناسایی انواع خدمات کشاورزی در مراکز جهاد کشاورزی گیلان و به روش توصیفی- همبستگی تلاش دارد تقاضای خدمات روستاییان را اولویت‌بندی، میزان نقش عوامل موثر در خدمت‌رسانی مراکز را با تحلیل تمایزی تعیین و همبستگی بین تقاضای خدمات کشاورزی با خدمات آموزشی مراکز را با ضریب اسپیرمن محاسبه نماید. نتایج نشان داد پنج تقاضای ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف شناسایی انواع خدمات کشاورزی در مراکز جهاد کشاورزی گیلان و به روش توصیفی- همبستگی تلاش دارد تقاضای خدمات روستاییان را اولویت‌بندی، میزان نقش عوامل موثر در خدمت‌رسانی مراکز را با تحلیل تمایزی تعیین و همبستگی بین تقاضای خدمات کشاورزی با خدمات آموزشی مراکز را با ضریب اسپیرمن محاسبه نماید. نتایج نشان داد پنج تقاضای خدمات روستایی که در الویت قرار داشتند، مربوط به تسهیلات ماشین‌آلات کشاورزی، حوالهنویسی کود، تسهیلات واحدهای دام و طیور، سهمیه سوخت ادوات و زراعت برنج بودند. همچنین تشکیل کلاسهای آموزشی با توجه به نیاز آموزشی روستاییان صورت پذیرفته بود و عامل ستادی نقش بیشتری نسبت به عوامل نیرویانسانی و هماهنگیروستایی در ارائه خدمات به خود اختصاص داد. با توجه به این که الویتهای تقاضای خدمات از مراکز مستلزم تامین اعتبار می‌باشند، مشارکت روستاییان در تاسیس صندوقهای محلی جهت تامین تسهیلات ماشین‌آلات کشاورزی که اولین تقاضایشان محسوب می‌شود و توافق به مالکیت مشاع ادوات، گزینه مناسبی است تا همچنین صندوق بتواند در تامین دیگر نهادهها و اعتبارات نیز موثر باشد.
احمد عابدی سروستانی
چکیده
امروزه فشارهای اقتصادی موجب شده است که افزایش تولید بهعنوان مهمترین هدف کشاورزی تلقی شود، اما کشاورزی فقط یک شغل برای کسب درآمد نیست، بلکه یک روش زندگی است که از نظر اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی اهمیت دارد. با این وجود و با ایجاد تغییرهای ساختاری و کاهش تعداد مزرعه‌های خانوادگی، پرسش‌هایی دربارة تأثیرهای اجتماعی این پدیده ...
بیشتر
امروزه فشارهای اقتصادی موجب شده است که افزایش تولید بهعنوان مهمترین هدف کشاورزی تلقی شود، اما کشاورزی فقط یک شغل برای کسب درآمد نیست، بلکه یک روش زندگی است که از نظر اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی اهمیت دارد. با این وجود و با ایجاد تغییرهای ساختاری و کاهش تعداد مزرعه‌های خانوادگی، پرسش‌هایی دربارة تأثیرهای اجتماعی این پدیده مطرح است. پژوهش حاضر با روش تحقیق پیمایشی و با هدف تبیین ضرورت حفاظت از مزرعه‌های خانوادگی از نظر بُعد اجتماعی توسعة پایدار و همچنین بررسی دیدگاه کارشناسان کشاورزی در این رابطه انجام شده است. روش کار شامل مطالعة کتابخانه‌ای به همراه انجام یک پیمایش بود که در آن، 53 نفر از کارشناس سازمان مرکزی جهاد کشاورزی استان گلستان، بهعنوان نمونة آماری بررسی شدند. ابزار جمعآوری دادهها، پرسشنامه بود که روایی آن از طریق روایی صوری و پایایی آن با محاسبة ضریب کرانباخ آلفا تأیید شد (74/0=α). نتیجه‌ها نشان داد که علیرغم تأکید بر صیانت از مزرعه‌های خانوادگی بهعنوان یک روش زندگی و عاملی مهم در دستیابی به اشتغال پایدار، عدالت اجتماعی، امنیت غذایی، حفظ محیط زیست، گسترش انتخاب‌های کشاورزان، ارتقاء ارزش‌ها و فضیلت‌های اخلاقی و همچنین نقش آن در پایداری روستاها، گرایش کارشناسان کشاورزی نسبت به مزرعه‌های خانوادگی چندان مناسب نیست. به‌همین دلیل، میتوان نتیجه‌گیری کرد که باید در فرآیند توسعة روستایی نسبت به صیانت از مزرعه‌های خانوادگی توجه کافی شود تا کارکردهای مهم این نوع از زندگی برای روستاها باقی بماند.
علیرضا جمشیدی؛ سیدهدایت‌الله نوری؛ معصومه جمشیدی؛ داود جمینی
چکیده
تصمیم برای بهکارگیری عملیات حفاظتی آب‌وخاک از سوی کشاورزان یک فرایند تصمیم‌گیری چندمرحله‌ای بوده که به عوامل و شرایط مختلفی مرتبط است. هدف از مطالعة حاضر که از نوع توصیفی ـ تحلیلی است، بررسی و سنجش عوامل مؤثر رفتاری کشاورزان در بهکارگیری اقدامات خاک‌ورزی حفاظتی در دهستان شباب است. جامعة آماری انتخابی این مطالعه شامل همةکشاورزان ...
بیشتر
تصمیم برای بهکارگیری عملیات حفاظتی آب‌وخاک از سوی کشاورزان یک فرایند تصمیم‌گیری چندمرحله‌ای بوده که به عوامل و شرایط مختلفی مرتبط است. هدف از مطالعة حاضر که از نوع توصیفی ـ تحلیلی است، بررسی و سنجش عوامل مؤثر رفتاری کشاورزان در بهکارگیری اقدامات خاک‌ورزی حفاظتی در دهستان شباب است. جامعة آماری انتخابی این مطالعه شامل همةکشاورزان ساکن در دهستان شباب بوده که در سال زراعی 91-1390 اقدام به کشت گندم کرده‌اند و از این میان، 187 نفر با استفاده از رابطة کوکران و از طریق روش نمونهگیری تصادفی بهعنوان نمونة هدف انتخاب شدند. ابزار جمعآوری اطلاعات میدانی در این مطالعه، پرسشنامه بود که روایی و پایایی آن، با استفاده از آزمون مقدماتی و از طریق 30 پرسشنامه تأیید شد. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که میتوان گندم‌کاران را بنا بر نمرة رفتاری‌شان به چهار دستة کشاورزان سنتی (18/39 درصد)، نسبتاً سنتی (98/26 درصد)، تغییرپذیر (54/20 درصد) و کشاورزان صلاحیت‌دار (3/13 درصد) طبقهبندی کرد. همچنین نتایج تحلیل تشخیصی گویای آن است که متغیرهای سن کشاورزان، میزان مالکیت کل زمین‌ها، درصد درآمد خانوار از بخش کشاورزی و روحیة نوپذیری در مقایسه با دیگر متغیرها، بهتر قادر به پیش‌بینی طبقة رفتاری کشاورزان است.
اقتصاد کشاورزی
محمد کیانی ده کیانی؛ حامد نجفی علمدارلو
چکیده
نابرابری درآمدی یکی از مهمترین مسائلی است که به سبب تأثیر آن بر جنبه‌های مختلف رفاه اقتصادی، تأمین امنیت غذایی و مسائلی که متعاقبا ایجاد خواهد شد مورد توجه جدی سیاستگذاران اقتصادی است. بنابراین هدف این تحقیق با توجه به اثرات متفاوتی که افزایش ارزش افزوده زیربخش‌های کشاورزی بر توزیع درآمد دارند، بررسی رابطه‌ی بین افزایش ارزش افزوده ...
بیشتر
نابرابری درآمدی یکی از مهمترین مسائلی است که به سبب تأثیر آن بر جنبه‌های مختلف رفاه اقتصادی، تأمین امنیت غذایی و مسائلی که متعاقبا ایجاد خواهد شد مورد توجه جدی سیاستگذاران اقتصادی است. بنابراین هدف این تحقیق با توجه به اثرات متفاوتی که افزایش ارزش افزوده زیربخش‌های کشاورزی بر توزیع درآمد دارند، بررسی رابطه‌ی بین افزایش ارزش افزوده زیربخش‌های کشاورزی و نابرابری درآمد است. برای این منظور از رهیافت میانگین گروه‌های تلفیق شده (PMG) برای دوره زمانی 1393-1384استفاده شده‌است. نتایج نشان میدهد که اثرات افزایش ارزش افزوده بخش کشاورزی بر نابرابری درآمدی منفی است و در سطح زیربخش‌ها، در بلندمدت، کوتاه‌مدت و در مقاطع (استان‌ها) نتایج متفاوتی به دست می‌آید.بدین ترتیب آنچه که میتوان از این نوع تحلیل‌ها نتیجه‌گیری نمود این است که اکیدا سیاست‌گذاری کلان برای همه‌ی زیربخش‌ها و همه‌ی استان‌های کشور به سبب تمایزاتی که دارند نمی‌تواند نتایج مشابه‌ای به دست دهد. بنابراین پیشنهاد می‌گردد نگاه کلان‌بخشی نسبت به بخش کشاورزی تغییر نماید و نگاه کلان‌زیربخشی جایگزین آن شود. در ادامه نیز سیاست‌های توسعه‌ای متناسب با هر استان و بسته به ماهیت زیربخش‌های هر استان مورد توجه قرار گیرد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
حسین خادمی
چکیده
تعاونیهای روستایی ازجمله نهادهای اساسی در جوامع روستایی بهشمار میآیند که با بهکارگیری فنون و رهیافتهای مشارکتی نقش مؤثری در بهکارگیری نیروی کار زنان ایفا مینمایند. برهمین اساس مطالعه حاضر، با هدف بررسی و یافتن زمینههای ایجاد تعاونیهای تولیدی و خدماتی زنان در مناطق روستایی شهرستان ابرکوه و بخش ...
بیشتر
تعاونیهای روستایی ازجمله نهادهای اساسی در جوامع روستایی بهشمار میآیند که با بهکارگیری فنون و رهیافتهای مشارکتی نقش مؤثری در بهکارگیری نیروی کار زنان ایفا مینمایند. برهمین اساس مطالعه حاضر، با هدف بررسی و یافتن زمینههای ایجاد تعاونیهای تولیدی و خدماتی زنان در مناطق روستایی شهرستان ابرکوه و بخش نیر شهرستان تفت از توابع استان یزد انجام شده است. نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و در زمره تحقیقات توصیفی– تحلیلی و مبتنیبر پیمایش است. برای تعیین حجم نمونه آماری، از طریق جدول برآورد حجم نمونه کرجسی و مورگان از میان زنان ساکن در محدوده مورد مطالعه، 72 نفر تعیین شد که از دو ویژگی متقاضی بودن برای ایجاد تعاونی و آشنا بودن با زمینههای کار و فعالیت برای زنان، برخوردار بودند. روش جمعآوری اطلاعات کیفی، استفاده از روش ارزیابی مشارکتی روستایی (PRA) و برای اطلاعات کمی، از ابزار پرسشنامه بهره گرفته شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که 9/81 درصد زنان دیدگاه مثبت و موافقی در سطوح اجرایی زمینههای ایجاد تعاونیها داشته که مهمترین آنها را میتوان بخشهای کشاورزی، آموزش و خدمات برشمرد. به این معنی که آنان خواستار برعهده گرفتن نقشهای اجتماعی و اقتصادی بوده و عضویت در تعاونی‌هایی را ترجیح می‌دهند که مطابق با علاقه آنها باشد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
محمدجواد صفایی؛ علی خدادادی؛ هادی نیازی
چکیده
نقاط شهری بعنوان مکان‌های سرویس دهنده پیرامون خود، توسعه این فضاها را تحت تأثیر قرار داده‌اند. لذا باید عملکردی مناسب و مؤثری در جهت توسعه سکونتگاههای پیرامون خود داشته باشند. بر مبنای این پیش‌فرض، مقالۀ حاضر ضمن تعیین عملکرد شهر نورآباد؛ به تحلیل تأثیر آن بر توسعه اقتصادی نواحی پیرامونی پرداخته است. این پژوهش از منظر هدف؛ کاربردی، ...
بیشتر
نقاط شهری بعنوان مکان‌های سرویس دهنده پیرامون خود، توسعه این فضاها را تحت تأثیر قرار داده‌اند. لذا باید عملکردی مناسب و مؤثری در جهت توسعه سکونتگاههای پیرامون خود داشته باشند. بر مبنای این پیش‌فرض، مقالۀ حاضر ضمن تعیین عملکرد شهر نورآباد؛ به تحلیل تأثیر آن بر توسعه اقتصادی نواحی پیرامونی پرداخته است. این پژوهش از منظر هدف؛ کاربردی، و به لحاظ ماهیت روش توصیفی تحلیلی محسوب می‌شود. بنابراین ابتدا به کمک روش ضریب مکانی(LQ) اقتصاد پایه منطقه سنجیده شد، سپس با استفاده از تکنیک تحلیلی MABAK تأثیر اقتصاد پایه بر میزان توسعۀ اقتصادی روستاها پیراشهری مورد سنجش قرار گرفت. نهایتاً به روش تکسونومی عددی با برنامه spss به شیوۀ طراحی پرسشنامه کارشناسان، سطح توسعۀ اقتصادی روستاهای مجاور شهر نورآباد دلفان رتبه‌بندی گردید. نتایج حاکی از آن است که بخش کشاورزی به عنوان بخش غالب اقتصاد ناحیه ارزیابی گردید. در بررسی شاخصهای اقتصادی مؤثر بر توسعۀ روستاها به طریق MABAK مشخص شد که شاخص‌هایی چون؛ دستیابی به شغل دوم با ضریب وزنی 399/3 و تغییر شغل با ضریب وزنی 193/3 در اولویت این روش قرار گرفته‌اند. این فرایند ناشی از آن است که میزان توسعۀ اقتصادی مناطق در سطح پائینی قرار دارد. سرانجام در رتبه‌بندی انجام شده در تکنیک تکسونومی عددی، مشخص گردید که روستاهای خلیفه‌آباد(باوزن0.107)، زالی‌آباد(باوزن0.152)، چشمه‌خانی(با وزن0.212)، به ترتیب در رتبه‌های 1 تا 3 و مابقی روستاها در رده‌های بعدی قرار دارند. لذا با توجه به اولویتهای به دست آمده، قرار گرفتن در مسیرهای اصلی ترد بین شهر نورآباد با شهرها و روستاهای دور و نزدیک باعث توسعۀ نسبی بعضی از مناطق شده، و اقتصاد پایه این شهر نقش چندانی در توسعۀ اقتصادی روستاهای پیراشهری نداشته است.
