جامعه شناسی روستایی
هادی اعظمی؛ سید محمد حسین حسینی؛ وحید صادقی
چکیده
شهرستان ممسنی در گذرگاه تاریخ دستخوش تحولات سیاسی و اداری ژرفی بوده است. این تحولات در یک بستر ایلی و مبتنی بر شناسه-های فرهنگ عشیرهای به وقوع پیوسته است. از جمله سکونتگاههای ممسنی، گچگران است که محلِ زیست انسانِ گچگرانی به شمار میرود. کُنشگری سیاسی ساکنان این سکونتگاه نه تنها جدای از سایر سکونتگاههای ممسنی نیست، بلکه در یک ...
بیشتر
شهرستان ممسنی در گذرگاه تاریخ دستخوش تحولات سیاسی و اداری ژرفی بوده است. این تحولات در یک بستر ایلی و مبتنی بر شناسه-های فرهنگ عشیرهای به وقوع پیوسته است. از جمله سکونتگاههای ممسنی، گچگران است که محلِ زیست انسانِ گچگرانی به شمار میرود. کُنشگری سیاسی ساکنان این سکونتگاه نه تنها جدای از سایر سکونتگاههای ممسنی نیست، بلکه در یک بسترِ ایلی/عشیرهای شکل گرفته است. با این رهیافت این پرسش مطرح است که طایفهگرایی به عنوان یک پدیده تاریخی چه نقشی در مشارکت سیاسی و مدیریت محلی روستای گچگران از توابع بخش مرکزی شهرستان ممسنی دارد؟ به نظر میرسد فرهنگ طایفهای به واسطه نهادینهسازی الگوی سنتی قومی/خویشاوندی و تشدید هیجانِ ساکنان در مشارکت سیاسی و مدیریت محلی روستای گچگران نقش داشته است. روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است. از جمله شاخصهای فرهنگ طایفهای به عنوان متغیر مستقل عبارتند از: عواطف محلی ـ طایفهای، وفاداری مکانی ـ زیستگاهی، خویشاوندگرایی، خواستهای محدود افراد و گروهها و رقابت مکانی/زادگاهی. از جمله شاخصهای مشارکت سیاسی در قامتِ متغیر وابسته عبارتند از: کارویژه نمایندگان، انتخابات مجلس شورای اسلامی، شورای حل اختلاف و شورای اسلامی روستا. در همین رابطه شاخص عملکرد دهیاری روستا در قامتِ متغیر وابسته دیگر برای مدیریت محلی در نظر گرفته شده است. دادهها به روش کتابخانهای/ اسنادی (آمار و ارقام) و میدانی (مشاهده و مصاحبه) گردآوری شدهاند. بروندادِ پژوهش نشان میدهد فرهنگ طایفهای به واسطه تولید تمایلات قومی/خویشاوندی و تشدید هیجان و عواطف، نقش موثری در افزایش مشارکت سیاسی ساکنان روستا در هنگامههای سیاسی نظیر هماوردیهای سیاسی در بستر تاریخ، انتخابات مجلس شورای اسلامی و شورای اسلامی روستا داشته است. از طرفی گزینش مدیران محلی در انجمن ده، خانه انصاف و سپاه دانش بعد از اصلاحات ارضی و دهیاری پس از انقلاب اسلامی بر بنیاد ملاحظات خویشاوندی/طایفهای و نه بر پایه تخصص/شایسته-محوری بر ناکارآمدی مدیریت محلی در روستای گچگران دامن زده است.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
حمدالله سجاسی؛ یعقوب اسفرم؛ مهناز رهبری
چکیده
مدیریت روستایی از جنبه های مختلف همواره جای مطالعه و بررسی دارد. یکی از این جنبه ها که نقشی موثر در فرآیند توسعه و تقویت عملکرد مدیریت روستایی دارد بررسی و تحلیل نقش مدیریت محلی در کاهش آسیب پذیری کالبدی مناطق روستایی همسو با توسعه پایدار می باشد. از این رو هدف اصلی این پژوهش برسی جایگاه مدیریت محلی و حکمروایی خوب در کاهش آسیب پذیری ...
بیشتر
مدیریت روستایی از جنبه های مختلف همواره جای مطالعه و بررسی دارد. یکی از این جنبه ها که نقشی موثر در فرآیند توسعه و تقویت عملکرد مدیریت روستایی دارد بررسی و تحلیل نقش مدیریت محلی در کاهش آسیب پذیری کالبدی مناطق روستایی همسو با توسعه پایدار می باشد. از این رو هدف اصلی این پژوهش برسی جایگاه مدیریت محلی و حکمروایی خوب در کاهش آسیب پذیری کالبدی است. بدین منظور با استفاده از 9 شاخص حکمروایی خوب و 7 شاخص آسیب پذیری کالبدی که لازمه تحلیل نقش مدیریت محلی در کاهش آسیب پذیری کالبدی می باشد، با روش توصیفی- تحلیلی و با سنجش کمی داده ها و با بهره گیری از مدل TOPSIS ، آزمون T-TEST، آزمون پیرسون و رگرسیون چندگانه بررسی شده است. نتایج نشان دادکه محدوده مورد مطالعه به لجاظ حکمروایی و آسیب پذیری کالبدی وضعیت مناسبی ندارد. نتیجه پژوهش حاضر بر این نکته تاکید دارد که بین حکمروایی خوب روستایی و توسعه کالبدی رابطه مستقیم و شدید وجود دارد و با پایین بودن سطح مدیریت محلی و حکمروایی خوب روستایی سطح توسعه کالبدی نیز بهبود پایین خواهد بود. همچین آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد که حکمروایی خوب در صورت عملی شدن می تواند بر بهبود شاخص های آسیب پذیری اثر گذار بوده و محیط پایداری را به لحاظ کالبدی فراهم آورد. آگاه ساختن جامعه روستایی از نظام فنی، تفویض اختیار و قدرت بیشتر به دهیاری ها، توانمندسازی و ظرفیت سازی مردم و نهادهای محلی در توسعه مساکن از پیشنهادهای کاربردی در این زمینه است