جامعه شناسی روستایی
محسن ملکی؛ معصومه سادات حسینی نسب؛ محمد باقر مروتی
چکیده
منابعطبیعی، منبع اصلی درآمد بسیاری از روستاییان کشور است. متنوع بودن کنشگران ذینفع در بخش منابع طبیعی، منجر به ایجاد تضاد میشود. برای مدیریت بهینه منابعطبیعی، شناخت عوامل مؤثر در تضاد بین ذینفعان و ذیمدخلان بسیار مهم است. تحقیق حاضر در روستاهای جنوب استان اردبیل اجرا و مؤلفههای حقوقی، مدیریتی، بهرهبرداری و اجتماعی ...
بیشتر
منابعطبیعی، منبع اصلی درآمد بسیاری از روستاییان کشور است. متنوع بودن کنشگران ذینفع در بخش منابع طبیعی، منجر به ایجاد تضاد میشود. برای مدیریت بهینه منابعطبیعی، شناخت عوامل مؤثر در تضاد بین ذینفعان و ذیمدخلان بسیار مهم است. تحقیق حاضر در روستاهای جنوب استان اردبیل اجرا و مؤلفههای حقوقی، مدیریتی، بهرهبرداری و اجتماعی از منظر کارشناسان و روستاییان بهرهبردار از منابع طبیعی بررسی شد. جهت انجام تحقیق، تعداد 240 پرسشنامه در جامعه هدف تکمیل شد. روایی پرسشنامه 96/0 استخراج شد. برای مقایسه دیدگاه دو گروه، از آزمون ناپارامتری من-ویتنی استفاده شد. نتایج نشان داد، علاوه براینکه تمامی عوامل مؤثر مورد بررسی در بروز تضاد معنی دار بودند، بین عوامل موثر در بروز تضاد نیز دیدگاه روستاییان بهرهبردار و کارشناسان دولتی نیز تفاوت معنیدار وجود داشت. مهمترین مؤلفههای مؤثر در افزایش تضاد در این منطقه از دیدگاه بهرهبرداران، کمبود حمایت دولت از بهرهبردار، قطع درختان، سطح آگاهی مردم و از نظر کارشناسان کمبود قوانین، چرای زودرس و سطح آگاهی بهرهبرداران معرفی شد. زمین خواری، قاچاق چوب و شخم زیر اشکوب، توسط هر دو گروه، به عنوان عامل مؤثر قوی در تضاد معرفی نشد. از نظر مدیریتی نیز هر دو گروه، مؤثرترین روش کاهش تضاد را قرق جنگلها و مراتع اعلام کردهاند ولی لزوم مدیریت مشارکتی از نظر هر دو گروه، اولویت نداشت. حضور مؤثرتر کارشناسان منابعطبیعی در عرصه، شناخت پتانسیلهای معیشتی منطقه، تشویق و آموزش مردم به شناختن مشاغل جایگزین راهکار مناسبی در کاهش تضاد است.