توسعه روستایی
نسیبه حسینی؛ صادق اصغری لفمجامی
چکیده
توانمندسازی خانوارهای روستایی، یکی از مهم‌ترین اهدافی است که در تمام برنامه‌های توسعه روستایی مدنظر قرار می‌گیرد. زیرا دستیابی به توسعه روستایی بدون توانمندسازی اقشار ضعیف جامعه امکان‌پذیر نیست. لذا در این تحقیق تلاش شده است تا موانع و محدودیتهای مطرح در توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی بخش‌های مرکزی و زبرخان شهرستان ...
بیشتر
توانمندسازی خانوارهای روستایی، یکی از مهم‌ترین اهدافی است که در تمام برنامه‌های توسعه روستایی مدنظر قرار می‌گیرد. زیرا دستیابی به توسعه روستایی بدون توانمندسازی اقشار ضعیف جامعه امکان‌پذیر نیست. لذا در این تحقیق تلاش شده است تا موانع و محدودیتهای مطرح در توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی بخش‌های مرکزی و زبرخان شهرستان نیشابور مورد کنکاش قرار گیرد. روش تحقیق حاضر، توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر بررسی منابع اسنادی و بررسی‌های میدانی بوده است. داده‌های مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه‌های روستا و خانوار و تکمیل فرم مشاهدات میدانی گردآوری شده است. خانوارهای روستایی ساکن در محدوده مورد مطالعه (33041 خانوار)، جامعه آماری این تحقیق را تشکیل می‌دهند و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 373 نفر سرپرست خانوار تعیین گردیده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات، از طریق مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و با کمک نرم‌افزار Expert Choice و تحلیل‌های آماری و فضایی تحقیق نیز با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و ArcGIS انجام شده است. یافته‌های تحقیق گویای آن است که در 3/49 درصد از خانوارهای مورد مطالعه، سطح موانع و محدودیتهای مطرح در توانمندسازی اقتصادی، در حد زیاد یا خیلی زیاد می‌باشد. از طرف دیگر، نتایج حاصل از مقایسه میانگین سطح تاثیرگذاری عوامل مطرح در بروز یا تشدید موانع و محدودیتهای توانمندسازی اقتصادی خانوارهای روستایی مورد مطالعه مؤید آن است که شاخص‌های مرتبط با کمبود فرصت‌های شغلی با ضریب 1733/0، پایین بودن درآمد و عدم اطمینان از ثبات آن با ضریب 1661/0 و ضعف منابع و نامناسب بودن روش‌های تولید با ضریب 0501/0، به ترتیب تاثیرگذارترین عوامل در بروز یا تشدید موانع و محدودیت‌ها به حساب می‌آیند.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
نسیبه حسینی؛ وحید ریاحی
چکیده
روابط و تعاملات گوناگون و پیوسته‌ای میان شهر و روستا وجود دارد. از این‌رو نمی‌توان مناطق روستایی و شهری را در مطالعات و برنامه‌ریزی‌ها به صورت جداگانه و منفک مورد بررسی قرار داد. بر این اساس، هدف اصلی تحقیق شناسایی جریانات فضایی درونی و بیرونی سکونتگاه‌های روستایی و شناسایی نقش و اثرگذاری جریانات فضایی بر شکل‌گیری و تحول سازمان ...
بیشتر
روابط و تعاملات گوناگون و پیوسته‌ای میان شهر و روستا وجود دارد. از این‌رو نمی‌توان مناطق روستایی و شهری را در مطالعات و برنامه‌ریزی‌ها به صورت جداگانه و منفک مورد بررسی قرار داد. بر این اساس، هدف اصلی تحقیق شناسایی جریانات فضایی درونی و بیرونی سکونتگاه‌های روستایی و شناسایی نقش و اثرگذاری جریانات فضایی بر شکل‌گیری و تحول سازمان فضایی است. در این تحقیق جریان‌های فضایی که عاملی تعیین‌کننده در شکل‌پذیری سازمان فضایی ناحیه مورد مطالعه هستند با رویکرد شبکه‌ای تحلیل شده است. پژوهش حاضر بر اساس ماهیت، اکتشافی و بر مبنای روش، توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل 122 نفر از کارشناسان و مدیران شهری و روستایی سکونتگاه‌های دهستان زبرخان است که از میان آن‌ها به صورت تصادفی تعداد 74 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. داده‌ها و اطلاعات اولیه مورد نیاز با استفاده از روش میدانی، فن پرسشگری و با ابزار پرسشنامه جمع‌آوری شده است. داده‌های ثانویه نیز با مراجعه به سازمان‌ها و نهادهای متولی به دست آمده است. سپس داده‌ها و اطلاعات در چارچوب پارادایم شبکه‌ای و با فن تحلیل شبکه و از طریق نرم افزارNodeXL تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان داد که عدم توزیع مناسب خدمات و امکانات و نبود تعادل فضایی سبب‌ساز افزایش جا به جایی و حرکت بین سکونتگاه‌های انسانی در سطح دهستان شده است. از این‌رو سه سکونتگاه قدمگاه، باغشن و درود با رتبه‌های اول تا سوم به مکان‌های اصلی تردد درون ناحیه‌ای تبدیل شده‌اند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل جریان‌ها بیانگر آن است که الگوی جریان‌ها به صورت روابط یکسویه است و پیوندهای مکمل، دوسویه و هم‌افزا شکل نگرفته است. این الگو مطابق با نظریه قطب رشد است و هنوز با الگوی شبکه منطقه‌ای فاصله زیادی دارد.
