اقتصاد کشاورزی
فاطمه رستگاری پور؛ فاطمه مساحی؛ عزیزالله اربابی
چکیده
تغییر هزینه مصرفی خانوار در ایران یکی از مهمترین موضوعاتی است که از تغییرات اجتماعی و اقتصادی تأثیر پذیرفته است. توجه به مسئله تخصیص منابع محدود کشور و مدیریت جمعیتی الگوی مصرف خانوارهای کشور سبب شده تا بررسی تغییرات مصرف و عوامل مؤثر بر آن از اهمیت بالایی برخوردار باشد. هدف اصلی این مطالعه، بررسی تأثیر پویایی جمعیت و میزان ...
بیشتر
تغییر هزینه مصرفی خانوار در ایران یکی از مهمترین موضوعاتی است که از تغییرات اجتماعی و اقتصادی تأثیر پذیرفته است. توجه به مسئله تخصیص منابع محدود کشور و مدیریت جمعیتی الگوی مصرف خانوارهای کشور سبب شده تا بررسی تغییرات مصرف و عوامل مؤثر بر آن از اهمیت بالایی برخوردار باشد. هدف اصلی این مطالعه، بررسی تأثیر پویایی جمعیت و میزان تأثیرات عوامل اقتصادی بر تغییرات مصرف خانوارهای روستایی و شهری میباشد. بهمنظور نیل به اهداف این مطالعه از روش پانل دیتا با تکیه بر اطلاعات درآمد و هزینه و مصرف خانوار طی دوره 1395-1385 استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد متغیرهای بیکاری و تحصیلات رابطه معکوس با مصرف خانوار دارند بطوریکه با افزایش یک درصد در این متغیرها، مصرف خانوار به میزان 36/5 و 57/9 درصد کاهش مییابد. همچنین متغیرهای جمعیت، درآمد و هزینه کل با مصرف خانوار رابطه مثبت دارند بطوریکه با افزایش یک درصد در این متغیرها، میزان مصرف به ترتیب به میزان 6/8 ، 06/0 و 05/0 درصد افزایش مییابد. با توجه به نتایج بدست آمده پیشنهاد میشود سیاستگذاریهای مناسب توسط دولت در جهت افزایش اشتغال و افزایش درآمد خانوارها صورت پذیرد.
اقتصاد کشاورزی
مینا صالح نیا؛ محسن رفعتی
چکیده
یکی از اقداماتی که در زمینه مدیریت بحران دریاچه ارومیه قابل انجام است، سنجش آثار خشکی دریاچه بر درآمد روستاییان حوضه میباشد. سنجش آثار در ابعاد محلی، به دلیل شناسایی میزان توانایی نواحی درگیر با بحران‌های محیطزیستی برای مقابله با آنها، دارای اهمیت است. همچنین، استفاده از نتایج سنجش این عامل مهم، میتواند سبب اتخاذ سیاست‌های معیشتی ...
بیشتر
یکی از اقداماتی که در زمینه مدیریت بحران دریاچه ارومیه قابل انجام است، سنجش آثار خشکی دریاچه بر درآمد روستاییان حوضه میباشد. سنجش آثار در ابعاد محلی، به دلیل شناسایی میزان توانایی نواحی درگیر با بحران‌های محیطزیستی برای مقابله با آنها، دارای اهمیت است. همچنین، استفاده از نتایج سنجش این عامل مهم، میتواند سبب اتخاذ سیاست‌های معیشتی متناسب با کاهش آسیب‌پذیری و افزایش توان سازگاری شود. در همین راستا، مطالعه حاضر نقش عوامل مؤثر بر درآمد خانوارهای روستایی حوضه دریاچه ارومیه را با استفاده از کاربرد داده‌های پانل در سه استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان مورد بررسی قرار داد. بهرهگیری از داده‌های بازه زمانی سال‌های 98-1385 و برآورد مدل با استفاده از رویکرد اثرات ثابت نشان داد متغیرهای درصد شاغلین جمعیت فعال روستایی، مساحت اراضی زیر کشت آبی، سطح تراز دریاچه ارومیه، و میزان بارش به ترتیب بیشترین تاثیرات مثبت را بر درآمد واقعی سالانه روستاییان دارند؛ به طوری که به ازای یک درصد افزایش در مقدار هر یک از این متغیرها، درآمد واقعی به ترتیب 269/0، 186/0، 074/0 و 006/0 درصد افزایش خواهد یافت. ایجاد زمینه‌های حمایتی و ارائه تسهیلات بانکی کم بهره برای احداث گلخانه و سرمایهگذاری در امور مشاغل غیرکشاورزی جهت تنوع بخشی به منابع درآمدی و معیشتی روستاییان، گسترش و ترویج مکانیزاسیون و استفاده از تکنولوژی‌های نو در بخش کشاورزی جهت کاهش هزینه‌ها و کاهش سطح مصرف آب، تجهیز اراضی با سیستم آبیاری نوین، و تسریع در اتمام پروژههای مصوب ستاد احیای دریاچه از پیشنهادات مطالعه حاضر میباشد.
جامعه شناسی روستایی
موسی اعظمی؛ سعید هدایتی نیا
چکیده
امروزه پل ارتباطی میان دو مفهوم سرمایه اجتماعی و رفاه اجتماعی مشهود است تا جائی که می توان اذعان داشت با ذخیره سازی سرمایه اجتماعی بیشتر می توان شرایطی را فراهم ساخت که به سطح بالایی از رفاه اجتماعی دست یافت. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی بر رفاه اجتماعی در مناطق روستایی دهستان بالادربند از توابع بخش مرکزی ...
بیشتر
امروزه پل ارتباطی میان دو مفهوم سرمایه اجتماعی و رفاه اجتماعی مشهود است تا جائی که می توان اذعان داشت با ذخیره سازی سرمایه اجتماعی بیشتر می توان شرایطی را فراهم ساخت که به سطح بالایی از رفاه اجتماعی دست یافت. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی بر رفاه اجتماعی در مناطق روستایی دهستان بالادربند از توابع بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه میباشد. این پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام گرفت. روایی پرسشنامه به‌وسیله‌ی پانل کارشناسان و پایایی آن از طریق یک مطالعه راهنما خارج از نمونه‌ی آماری تأیید شد. جامعه آماری این پژوهش شامل سرپرستان خانوارهای روستایی بود که 160 نفر با استفاده از نمونهگیری خوشه‌ای تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شدند. بهمنظور بررسی آزمون فرضیات پژوهش از روش مدلسازی معادلات ساختاری با بهکارگیری نرم‌افزار LISRELver8.50 استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی برازش متغیرهای نهفته پژوهش را بر مبنای شاخص‌های برازش تأیید کرد. یافته‌ها نشان داد که مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی از جمله اعتماد اجتماعی (28/0,γ=18/3t=)، انسجام اجتماعی (17/0,γ=00/2t=) و آگاهی و شناخت (44/0,γ=18/4t=) تبیین کننده 51 درصد از تغییرات پراکنش رفاه اجتماعی بودند. نتایج پژوهش، شامل دستاوردهای مناسبی برای متولیان و مدیران توسعه روستایی برای بهبود مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی در نواحی روستایی است.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
سعیدرضا اکبریان رونیزی؛ رعنا شیخ بیگلو
چکیده
امروزه پایداری بهعنوان رویکردی غالب برای توسعه گردشگری روستایی، مورد توجه برنامهریزان و محققان این حوزه است. بر همین اساس در پژوهش حاضر سعی گردیده تا با تعیین ظرفیت تحمل بر مبنای نحوه نگرش جامعه میزبان به گردشگری بستر مناسبی برای نیل به توسعه پایدار گردشگری در روستای قلات (شهرستان شیراز) فراهم گردد. بهمنظور گردآوری دادهها ...
بیشتر
امروزه پایداری بهعنوان رویکردی غالب برای توسعه گردشگری روستایی، مورد توجه برنامهریزان و محققان این حوزه است. بر همین اساس در پژوهش حاضر سعی گردیده تا با تعیین ظرفیت تحمل بر مبنای نحوه نگرش جامعه میزبان به گردشگری بستر مناسبی برای نیل به توسعه پایدار گردشگری در روستای قلات (شهرستان شیراز) فراهم گردد. بهمنظور گردآوری دادهها و اطلاعات مورد نیاز از دو روش اسنادی و میدانی و بهمنظور تجزیه و تحلیل آنها از روش‌های آماری (توصیفی استنباطی) و روش SWOT استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل خانوارهای ساکن و گردشگران روستای مورد مطالعه است که بر اساس روش کوکران تعداد 263 خانوار و نیز 263 گردشگر بهعنوان حجم نمونه تعیین و به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب گردیدند. با توجه به اثرات و پیامدهای درک شده از سوی ساکنین محلی نتایج به‌دست آمده نشان از نامطلوب بودن ماهیت توسعه گردشگری و نزدیک شدن به آستانه اشباع ظرفیت تحمل گردشگری در روستای مورد مطالعه داشت که البته در این ارتباط تفاوت معناداری بین دیدگاه جامعه میزبان بر اساس وضعیت شغلی آنها وجود داشت. همچنین نتایج بررسی‌ها نشان داد راهبرد تدافعی بهعنوان راهبردی برای سیاست‌‌گذاری و برنامهریزی گردشگری در روستای مورد مطالعه می‌بایست مورد توجه قرار گیرد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
مهرشاد طولابی نژاد؛ سیروس قنبری؛ فاطمه دوستی مقدم؛ مهدی براهوئی اول
چکیده
استفاده از شیوههای مدیریت زمین میتواند باعث کاهش فرسایش خاک، افزایش بهرهوری زمینهای کشاورزی و بهتبع آن افزایش تولیدات کشاورزی گردد. با اینحال عوامل مختلفی مانند فیزیکی، فنی، اقتصادی و اجتماعی تصمیم کشاورزان برای استفاده از شیوههای مدیریت پایدار زمین را تحت تأثیر قرار میدهند. در تحقیق حاضر، با توجه به ظرفیت ...
بیشتر
استفاده از شیوههای مدیریت زمین میتواند باعث کاهش فرسایش خاک، افزایش بهرهوری زمینهای کشاورزی و بهتبع آن افزایش تولیدات کشاورزی گردد. با اینحال عوامل مختلفی مانند فیزیکی، فنی، اقتصادی و اجتماعی تصمیم کشاورزان برای استفاده از شیوههای مدیریت پایدار زمین را تحت تأثیر قرار میدهند. در تحقیق حاضر، با توجه به ظرفیت مالی و منابع انسانی به بررسی عوامل مهم اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر استفاده از شیوههای مدیریت زمینهای کشاورزی توسط کشاورزان در مناطق کوهستانی پرداخته شد. جامعه آماری شامل خانوارهای کشاورز است (514N=). با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونهگیری تصادفی ساده 200 خانوار بهعنوان نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامه بود. برای تحلیل دادهها و بهمنظور استخراج عوامل ناشی از دوران ماتریس، از تحلیل عاملی اکتشافی(EFA) استفاده شد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که از میان هشت عامل مشخصشده بهوسیله تحلیل عاملی، چهار عامل بهطور قابل توجهی انجام شیوههای مدیریت پایدار زمین را تحت تأثیر قرار دادهاست: 1) دسترسی بهرهبرداران به خدمات پشتیبانی؛ 2) جایگاه و موقعیت خانوادگی؛ 3) تجربه و مدیریت مشارکتی؛ و 4) درآمد خانوار از فروش محصولات. لذا بهمنظور افزایش سرمایهگذاری باید خدمات حمایتی بیشتری در اختیار کشاورزان (بهخصوص اعتبارات خرد) قرارگیرد، همچنین اقدامات لازم جهت مشارکت بیشتر در زمینه مدیریت پایدار زمین (بهعنوان مثال، آموزش کشاورزان) انجامگیرد.
توسعه روستایی
اسماء عیدی؛ فاطمه کاظمیه
چکیده
با توجه به اهمیت توسعه روستایی در فرایند توسعه ملی کشور، در سالیان گذشته شیوه‌ها و رویکردهای متفاوتی جهت دستیابی به اهداف توسعه روستایی مورد توجه قرار گرفته است، که یکی از مهمترین آنها اجرای طرحهای هادی روستایی میباشد. در حال حاضر سه دهه از تهیه و اجرای طرحهای هادی روستایی در کشور میگذرد و همچنان نیز این طرح در سطح کشور برای روستاهای ...
بیشتر
با توجه به اهمیت توسعه روستایی در فرایند توسعه ملی کشور، در سالیان گذشته شیوه‌ها و رویکردهای متفاوتی جهت دستیابی به اهداف توسعه روستایی مورد توجه قرار گرفته است، که یکی از مهمترین آنها اجرای طرحهای هادی روستایی میباشد. در حال حاضر سه دهه از تهیه و اجرای طرحهای هادی روستایی در کشور میگذرد و همچنان نیز این طرح در سطح کشور برای روستاهای زیادی درحال تهیه و اجراست، لذا ارزیابی اثرات اجرای آن در توسعه روستایی ضرورت دارد. از این رو هدف کلی این تحقیق تحلیل و ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی در توسعه روستایی قرهآغاجکوه شهرستان ارومیه بود. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی-پیمایشی انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق را 204 نفر سرپرست خانوار از کل 420 خانوار ساکن در روستا تشکیل دادند. برای جمعآوری اطلاعات از روش نمونهگیری تصادفی ساده استفاده شد. برای تحلیل و ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی از تکنیک تحلیلعاملی اکتشافی بهره گرفته شد. براساس نتایج حاصل از تحلیل عاملی انجام شده، مهمترین اثرات اجرای طرح هادی در روستای مورد مطالعه در قالب پنج مولفه با عناوین؛ "کالبدی و زیرساختی"،"اجتماعی"،" اقتصادی"،"زیست‌محیطی" و "فرهنگی" شناسایی و طبقهبندی شدند. پنج عامل مذکور در مجموع حدود 23/64 درصد تغییرات واریانس کل را تبیین کردند. نتایج این تحقیق نشان داد که اجرای طرح هادی در روستای قرهآغاجکوه تا حدودی بر مولفههای کالبدی و محیطی روستا تاثیرگذار بوده، اما بر سایر ابعاد توسعه تاثیر چندانی نداشته است. این درحالی است که طرح هادی از جمله پروژههایی است که در راستای دستیابی به توسعه همهجانبه روستایی در کشور اجرا میشود لذا پیشنهاد میشود در اجرای طرحهای هادی توجه و برنامهریزی بیشتری بر سایر ابعاد توسعه منجمله ابعاد اقتصادی و اجتماعی صورت گیرد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
مرتضی توکلی؛ علی خدادادی
چکیده
اخیراً توجه خاصی به نقش فرهنگ در توسعه پایدار جامعه معطوف شده است. افراد و جوامع دارای ارزش‌ها، معانی، آداب و رسوم و سیستم‌های دانش خاص خود هستند. با این حال، از چنین ویژگی‌هایی غالباً در برنامهریزی توسعه چشم پوشی شده است. هدف از این پژوهش تحلیل ریسک سواد فرهنگی مناطق روستایی در سرمایه معنوی چشم‌انداز روستایی ...
بیشتر
اخیراً توجه خاصی به نقش فرهنگ در توسعه پایدار جامعه معطوف شده است. افراد و جوامع دارای ارزش‌ها، معانی، آداب و رسوم و سیستم‌های دانش خاص خود هستند. با این حال، از چنین ویژگی‌هایی غالباً در برنامهریزی توسعه چشم پوشی شده است. هدف از این پژوهش تحلیل ریسک سواد فرهنگی مناطق روستایی در سرمایه معنوی چشم‌انداز روستایی استان لرستان است. روش تحقیق این مقاله به صورت پیمایشی، و در چارچوب مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از ابزار علت و معلولی دیماتل استفاده شده. نتایج نشان داد در بین عوامل تآثیرگذار بر سواد فرهنگی روستاها: عوامل باورهای جبر مسلکی و قوم مداری به ترتیب با ضریب وزنی 296/1 و 848/0به عنوان عوامل اثرگذار، و از سویی عوامل درک فضایی و دانش، بینش و مهارت به ترتیب با ضریب وزنی 229/1- و 077/1- به عنوان اثرپذیرترین معیارها در بین شاخص‌های مؤثر بر ریسک سواد فرهنگی در بین روستائیان بوده است. بر این اساس، عوامل باورهای جبر مسلکی و قوم مداری بعنوان عوامل علت و عوامل درک فضایی و دانش، بینش و مهارت، درک مکانی و ارزش‌ها و هنجارها تحت نام عوامل معلول در حوزه سرمایه معنوی چشم‌انداز روستایی منطقه مورد مطالعه شناسایی و مشخص گردیدند. لذا پیشنهاداتی چون حذف باورهای ناسازگار و پایدار شده در روستاها؛ برخورد ریشه‌ای با افکار و احساسات غیر منطقی روستائیان و غیره ارائه گردیده است.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
سید هادی طیب نیا؛ علی ایزدی
چکیده
یکی از مهمترین طرح‌ها و برنامه‌های دولت برای ساماندهی و توسعه روستاها در کشور، تهیه اجرای طرح هادی است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی و تحلیل پیامدهای اجرای طرح هادی روستایی در راستایی بهبود کیفیت زندگی جامعه محلی در دهستان رشتخوار میباشد. این تحقیق، از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش، روش نمونهگیری ...
بیشتر
یکی از مهمترین طرح‌ها و برنامه‌های دولت برای ساماندهی و توسعه روستاها در کشور، تهیه اجرای طرح هادی است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی و تحلیل پیامدهای اجرای طرح هادی روستایی در راستایی بهبود کیفیت زندگی جامعه محلی در دهستان رشتخوار میباشد. این تحقیق، از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش، روش نمونهگیری تصادفی بوده است و با فرمول کوکران(320 خانوار در سطح محدوده مورد مطالعه) حجم نمونه تعیین گردید. دادهها، با مطالعات میدانی( پرسشنامه، مشاهده: شاخص‌های انتخابی و محقق ساخته) و استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای جمع آوری شده است. برای سنجش پایایی پرسشنامه، با استفاده از روش آلفای کرونباخ با میزان 830/0، رضایت بخش بودن دادهها برای انجام پژوهش را نشان داد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار SPSS استفاده شد. همچنین برای بررسی توزیع فضایی در بین روستاهایی که طرح هادی در آن اجرا شده بود از الگوی ویکور استفاده شد. یافتههای تحقیق، نشانگر آن است که میانگین اثرات طرح هادی بر کیفیت زندگی مناطق روستایی مورد مطالعه در آزمون (t) تک نمونه‌ای در سطح متوسط(3) است. هعمچنین در الگوی رگرسیونی چندگانه توام، نقش عوامل و ابعاد تاثیر گذار بر میزان کیفیت زندگی خانوارهای روستایی از پیامدهای طرح‌هادی و توسعه آن در دهستان رشتخوار، نشان داد که همه ابعاد 6 گانه کالبدی، زیرساختی، محیطی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی معنادار هستند. براساس تکنیک وایکور، روستای فتح‌اباد و سعادت آباد به ترتیب با 16/0 و 20/0 دارای بالاترین رتبه و روستاهای روح آباد و اندنجرد با میزان 96/0 و 80/0 دارای پایین‌ترین رتبه از نظر بهبود کیفیت زندگی موثر از اجرای طرح های هادی، نسبت به سایر روستاها هستند.
توسعه روستایی
جلال یاوری؛ زهرا اطهری
چکیده
امنیت غذایی در ایران همواره یکی از اهداف عمده برنامه های توسعه روستایی و کشاورزی بوده است. در این راستا، خانوارهای روستایی که به طور عمده تأمین کننده مواد غذایی کشور هستند می بایست دسترسی مناسبی به مواد غذایی مطلوب داشته باشند، این در حالی است که این موضوع همواره با چالش های بسیاری رو به رو بوده است. لذا، هدف این پژوهش که در ...
بیشتر
امنیت غذایی در ایران همواره یکی از اهداف عمده برنامه های توسعه روستایی و کشاورزی بوده است. در این راستا، خانوارهای روستایی که به طور عمده تأمین کننده مواد غذایی کشور هستند می بایست دسترسی مناسبی به مواد غذایی مطلوب داشته باشند، این در حالی است که این موضوع همواره با چالش های بسیاری رو به رو بوده است. لذا، هدف این پژوهش که در سال 1400 با روش کیفی انجام شد، تحلیل چالش های امنیت غذایی در خانوارهای روستایی بود. جامعه تحقیق، سرپرستان خانوارهای روستایی دهستان هفت آشیان شهرستان کرمانشاه بودند (375=N). ابزار اصلی گردآوری داده ها، مصاحبه عمیق با افراد مطلع بود که از طریق نمونه گیری هدفمند و با روش گلوله برفی، مورد مطالعه قرار گرفتند (35=n). تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده به روش تحلیل محتوا و با استفاده از نرم افزار MAX-QDA12، منجر به شناسایی 44 مفهوم در قالب 4 مقوله اصلی شد؛ بر این اساس، چالش های اساسی امنیت غذایی در منطقه مورد مطالعه به ترتیب اهمیت شامل: چالش های مالی و اعتباری (فراوانی تجمعی: 212)، ضعف سیستم مدیریتی و قانونگذاری (فراوانی تجمعی: 190)، چالش‌های فرهنگی ـ اجتماعی (فراوانی تجمعی: 183)، پیچیدگی ماهیت کشاورزی و شرایط محیطی (فراوانی تجمعی: 181) بود. بنابراین، بهبود وضعیت درآمدی خانوارهای روستایی و نظارت دقیق و درست بر قیمت گذاری ها توسط مسئولان تأثیرات مهم و قابل توجهی در بهبود وضعیت امنیت غذایی خواهد گذاشت و توجه بیشتر مسئولان بر چالش های مالی و اعتباری می تواند بسیار راهگشا و مفید باشد.
ترویج و آموزش کشاورزی
پروانه صفری الموتی؛ علی شمس
چکیده
تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف بررسی مسائل و مشکلات مدیریت پسماندهای روستایی در روستاهای شهرستان قزوین صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق، کلیه خانوارهای روستایی شهرستان قزوین بودند (31338N= ) که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه‌ای برابر با 464 نفر محاسبه و از طریق روش نمونهگیری چند مرحله‌ای تصادفی انتخاب و مطالعه شدند. روایی ابزار ...
بیشتر
تحقیق توصیفی- همبستگی حاضر با هدف بررسی مسائل و مشکلات مدیریت پسماندهای روستایی در روستاهای شهرستان قزوین صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق، کلیه خانوارهای روستایی شهرستان قزوین بودند (31338N= ) که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه‌ای برابر با 464 نفر محاسبه و از طریق روش نمونهگیری چند مرحله‌ای تصادفی انتخاب و مطالعه شدند. روایی ابزار تحقیق از طریق پانلی از اساتید و کارشناسان صاحبنظر در این زمینه تأیید شد. نتایج نشان داد که در مجموع شش عامل با نامهای مشکل مدیریت دفع نهایی پسماندهای خانگی (01/17 درصد)، مشکل فرهنگی- آموزشی پسماندهای خانگی (11/14 درصد)، مشکل بهداشتی پسماندهای خانگی (11/12 درصد)، مشکل دانشی و بهداشتی پسماندهای کشاورزی (97/8 درصد)، مشکل دانشی پسماندهای خانگی (99/6 درصد) و مشکل آموزشی پسماندهای کشاورزی (47/5 درصد) در مجموع 68/64 درصد از واریانس کل مربوط به مشکلات مدیریت پسماندهای روستایی را در منطقه مورد مطالعه تبیین نمودند.
مینا موسوی؛ حسن صدیقی
چکیده
توجه به توسعه کشاورزی به علت اهمیت این بخش در اقتصاد کشور ضروری است. در کشور ما، توسعه کشاورزی در استان های مختلف به صورت همگن انجام نشده است و نابرابریهای زیادی در میان استان های مختلف وجود دارد. این مقاله با هدف بررسی وضعیت توسعه کشاورزی استان های مختلف انجام شده است. برای سنجش سطح توسعه از 82 شاخص کشاورزی در زیر بخشهای زراعت، باغبانی، ...
بیشتر
توجه به توسعه کشاورزی به علت اهمیت این بخش در اقتصاد کشور ضروری است. در کشور ما، توسعه کشاورزی در استان های مختلف به صورت همگن انجام نشده است و نابرابریهای زیادی در میان استان های مختلف وجود دارد. این مقاله با هدف بررسی وضعیت توسعه کشاورزی استان های مختلف انجام شده است. برای سنجش سطح توسعه از 82 شاخص کشاورزی در زیر بخشهای زراعت، باغبانی، دامپروری، مکانیزاسیون و خدمات زیربنایی در سال زراعی 91-1390 بر اساس اطلاعات و آمار حاصل از وزارت جهاد کشاورزی، استفاده شد. برای محاسبه سطح توسعه استان ها ازشاخص ترکیبی و تکنیک تحلیل مولفه های اصلی بهره گرفته شد. یافته های این مطالعه نشان داد که شکاف قابل ملاحظه ای بین استان های کشور از نظر سطح توسعه کشاورزی وجود دارد و استان های فارس، مازندران و آذربایجان غربی بهترین رتبه و استان های قم، هرمزگان و بوشهر کمترین رتبه را در توسعه کشاورزی دارند. در نهایت، با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) سطح بندی استان ها برای تحلیل فضایی وضعیت توسعه کشاورزی انجام شد و جایگاه هریک از استان ها در توسعه کشاورزی مشخص گردید.
حمداله سجاسی قیداری؛ غلامرضا مهدوی فر؛ سمیه رجبی جنبه دراز
چکیده
خشکی و پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارندگی، واقعیت گریزناپذیری است که تولید کشاورزی پایدار را منوط به استفادۀ صحیح و منطقی از منابع آب محدود کشور کرده است. یکی از راه‌های جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویۀ منابع آب، آگاهی بخشی کشاورزان و ذینفعان منطقه، کاهش تصدی‌گری دولت و انتقال مدیریت آب از طریق ایجاد تشکل‌های آب‌بران است. در این ...
بیشتر
خشکی و پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارندگی، واقعیت گریزناپذیری است که تولید کشاورزی پایدار را منوط به استفادۀ صحیح و منطقی از منابع آب محدود کشور کرده است. یکی از راه‌های جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویۀ منابع آب، آگاهی بخشی کشاورزان و ذینفعان منطقه، کاهش تصدی‌گری دولت و انتقال مدیریت آب از طریق ایجاد تشکل‌های آب‌بران است. در این تحقیق، اولویتبندی ایجاد تشکل آب‌بران در هفت روستا در دهستان سلامی از توابع شهرستان خواف استان خراسان رضوی صورت پذیرفته است. روش این تحقیق توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر پژوهش‌های میدانی کتابخانه‌ای بوده است. روستاهای محدوده بررسی شده دارای 730 خانوار کشاورز بوده که از طریق فرمول کوکران 252 کشاورز (سرپرست خانوار) بهعنوان جامعۀ نمونه انتخاب شدند و پرسش‌نامه‌هایی در رابطه با موضوع پژوهش در اختیار آنان قرار گرفت. برای انجام این تحقیق، 18 شاخص انتخاب شد که کارشناسان خبره در رابطه با ایجاد تشکل آب‌بران آنها را بررسی کردند و به کمک مدل تصمیمگیری مجموع ساده وزنی (SAW) اولویت روستاها از حیث مکان ایجاد تشکل آب‌بران مشخص شد. بر اساس این روش، روستای احمدآباد با امتیاز 4627/0 اولویت اول و روستای چهارده با امتیاز 4144/0 اولویت دوم برای مکان ایجاد تشکل آب‌بران انتخاب شدند.
ترویج و آموزش کشاورزی
مهدی چرمچیان لنگرودی؛ نجمه اسپهبدی نیا
چکیده
شوراهای اسلامی روستایی از مهمترین تشکل‌ها و نهاد غیردولتی هستند که زمینه‌های مشارکت مردم در برنامه‌های ترویجی را مهیا می‌سازند و نقش مهمی در اجرا و به هدف رساندن برنامه‌های ترویجی پیرامون توسعه پایدار روستایی دارند. هدف کلی این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت ترویجی شوراهای اسلامی روستایی شهرستان ساری پیرامون توسعه پایدار ...
بیشتر
شوراهای اسلامی روستایی از مهمترین تشکل‌ها و نهاد غیردولتی هستند که زمینه‌های مشارکت مردم در برنامه‌های ترویجی را مهیا می‌سازند و نقش مهمی در اجرا و به هدف رساندن برنامه‌های ترویجی پیرامون توسعه پایدار روستایی دارند. هدف کلی این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت ترویجی شوراهای اسلامی روستایی شهرستان ساری پیرامون توسعه پایدار روستایی هست. برآورد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران انجام شد. نمونهگیری تصادفی طبقه‌ای در این مطالعه به‌کاربرده شد و 235 عضو شورای اسلامی شهرستان ساری انتخاب شدند. روش‌شناسی تحقیق، ترکیبی از روش‌های کمی و توصیفی- استنباطی بود و مقدار آلفای کرونباخ و تتای ترتیبی به ترتیب 78/0 و 77/0 به دست آمد. میانگین سنی اعضای شوراهای اسلامی شهرستان ساری 42 سال بود و ازنظر میزان تحصیلات 3/39 اعضای شوراها دیپلم داشتند. میانگین سابقه عضویت در شورا هفت سال و 6/91 درصد اعضای شورا در روستا ساکن بودند. کشت محصولات جدید زراعی و باغی، بیمه نمودن محصولات زراعی و باغی و کاشت زراعی مکانیزه و استفاده از انواع کودهای زراعی در رتبه‌های اول تا سوم تمایل اعضای شورای اسلامی به نوآوری ونوپذیری بود. نتایج رگرسیون گام‌به‌گام نشان داد که 9/42 درصد از تغییرات مربوط به مشارکت ترویجی شوراها را نوپذیری، ارتباطات، امور اجتماعی، نیاز آموزشی و شرکت در جلسات آموزشی تبیین می‌نماید. بیشترین اثر بر مشارکت ترویجی شوراهای اسلامی روستایی شهرستان ساری پیرامون توسعه پایدار روستایی را امور اجتماعی با ضریب مسیر 308/0 داشت.
علی شمس‌الدینی؛ کیومرث دهقانی
چکیده
انسان‌ها از دیرباز سعی کرده‌اند تا در پهنة محیط به‌گونه‌ای استقرار یابند که حداکثر استفاده از توانمندی‌های طبیعی را داشته باشند. استقرار سکونتگاه‌های انسانی، بهویژه روستاها در کنار رودخانه‌ها، راه‌های ارتباطی و در بستر دلتاها در طول تاریخ بیانگر این مدعاست. بدین‌ترتیب اندیشة انسان در جهت ساماندهی محیط زیست و استفادة بهینه ...
بیشتر
انسان‌ها از دیرباز سعی کرده‌اند تا در پهنة محیط به‌گونه‌ای استقرار یابند که حداکثر استفاده از توانمندی‌های طبیعی را داشته باشند. استقرار سکونتگاه‌های انسانی، بهویژه روستاها در کنار رودخانه‌ها، راه‌های ارتباطی و در بستر دلتاها در طول تاریخ بیانگر این مدعاست. بدین‌ترتیب اندیشة انسان در جهت ساماندهی محیط زیست و استفادة بهینه از امکانات محیطی از گذشته تاکنون بین جوامع انسانی مطرح بوده، اما به‌دنبال تحولات ایجاد شده در زمینة تکنولوژی، افزایش تبادلات و کوتاه شدن دسترسی‌ها و گسترش ارتباطات جمعی؛ برنامهریزی مکانی به‌صورت علمی مطرح شده است که مسائل مرتبط با برپایی مکان سکونتی بهینه و مکان‌یابی برای آن را نه فقط از منظر عامل‌های طبیعی، بلکه با توجه به روابط متقابل سیستم‌های اقتصادی، اجتماعی و فضایی در نظر می‌گیرد. هدف مقالة حاضر، مکان‌یابی و انتخاب مناسب‌ترین روستای مرکزی در بخش دشمن‌زیاری از توابع شهرستان ممسنی در راستای ساماندهی فضای ناحیه با استفاده از مدل تصمیمگیری انتخاب بهینه است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات مبتنی بر شیوة کتابخانه‌ای و میدانی بوده است. بهمنظور تحلیل دادهها از مدل تصمیمگیری تاپسیس و سیستم اطلاعات موقعیت‌یاب جغرافیایی استفاده شده است. بر این اساس، هر کدام از روستاها از لحاظ مؤلفه‌های ذکر شده، بررسی و تحلیل شدند و در طی شش گام، اولویتبندی پارک صورت گرفت. نتیجه‌های حاصل نشان میدهد که روستای دشت آزادگان با رتبة 656/. بهترین و در اولویت نخست قرار دارد، روستای دولت‌آباد با رتبة 533/0در اولویت دوم، روستای کلاه‌سیاه با رتبة 335/0 در اولویت سوم و روستای دهگپ با رتبة 085/0 در اولویت چهارم کانون بهینه قرار گرفته‌اند.
فاطمه باباذکری؛ مهدی نوری پور؛ زینب شریفی
چکیده
امروزه جایگاه تولید گیاهان دارویی در سلامت جامعه و ارزش گیاهان دارویی و معطر بر کسی پوشیده نیست. محصولات جنگلی، مرتعی و گیاهان دارویی و صنعتی علاوه بر این‌که نقش خاصی در اقتصاد داخلی دارند، می‌توانند تأثیر بهسزایی در صادرات غیر نفتی نیز داشته باشند. بیان این نکته حائز اهمیت است که استان کهگیلویه و بویر احمد دارای آب و هوای مناسب ...
بیشتر
امروزه جایگاه تولید گیاهان دارویی در سلامت جامعه و ارزش گیاهان دارویی و معطر بر کسی پوشیده نیست. محصولات جنگلی، مرتعی و گیاهان دارویی و صنعتی علاوه بر این‌که نقش خاصی در اقتصاد داخلی دارند، می‌توانند تأثیر بهسزایی در صادرات غیر نفتی نیز داشته باشند. بیان این نکته حائز اهمیت است که استان کهگیلویه و بویر احمد دارای آب و هوای مناسب و متنوعی است که میتواند یکی از مناطق مستعد کشت و تولید گیاهان دارویی باشد.از اینرو این پژوهش به منظور بررسی و شناسایی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و چالش‌های کشت و تولید گیاهان دارویی در استان کهگیلویه و بویر احمد انجام گرفت. برای این منظور، از روش تحلیل مربوطه (سوات) استفاده شد و سرانجام، با استفاده از ماتریس سوات راهبردهایی جهت بهبود شرایط توسعهی این صنعت در منظقه مورد مطالعه ارائه گردید. شرح بیشتر و دقیق تر یافته ها از جمله راهبردهای مورد نظر در متن مقاله ارایه شده است
ترویج و آموزش کشاورزی
عبدالحلیم کر؛ حمید بلالی؛ محمدشریف شریفزاده
چکیده
استان مازندران از جمله قطب‌های مهم تولید توتون در کشور میباشد. بررسی وضعیت کشت توتون به عنوان یک نظام تولید کالای تخصصی در این استان طی دوره 28 ساله بر مبنای مستندات موجود نشانگر کاهش کشت این محصول است. این مطالعه با هدف شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر تمایل کشاورزان بر ادامه کشت توتون در استان مازندران انجام شد. ابزار گردآوری دادهها ...
بیشتر
استان مازندران از جمله قطب‌های مهم تولید توتون در کشور میباشد. بررسی وضعیت کشت توتون به عنوان یک نظام تولید کالای تخصصی در این استان طی دوره 28 ساله بر مبنای مستندات موجود نشانگر کاهش کشت این محصول است. این مطالعه با هدف شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر تمایل کشاورزان بر ادامه کشت توتون در استان مازندران انجام شد. ابزار گردآوری دادهها در این تحقیق، پرسشنامه محقق‌ساخته بود که روایی آن با استفاده از نظرات گروهی از صاحب‌نظران تأئید شد و پایایی آن بر مبنای سنجش ضریب آلفای کرونباخ برای بخشهای مختلف پرسشنامه شامل عوامل محیطی، ترویجی، فنی، اجتماعی و حمایتی بالاتر از 75/0 بدست آمد. جامعه آماری این تحقیق را توتون‌کاران استان مازندران تشکیل میدهند که با بهرهگیری از فرمول کوکران تعداد 147 نمونه به روش نمونهگیری طبقه‌ای متناسب انتخاب شدند. بر اساس نتایج تحلیل توصیفی 47/5درصد از کشاورزان به کشت توتون تمایل مثبت داشتند و مقایسه میانگین تمایل به ادامه کشت در رابطه با سن، سطح سواد، سابقه کشت و درآمد در دو جامعه (موافقان و مخالفان ادامه کشت) تفاوت معنی‌داری را نشان نداده است. همچنین طبق نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون لجستیک متغیرهای خشکسالی و دیم بودن شرایط کشت، محصولات رقیب مانند برنج و گندم، نیروی کار خانواده و شفاف‌سازی درجات خرید به ترتیب با ضریب تأثیر 0/663، 1/079، 0/589 و 0/928 در مجموع 33 درصد تمایل و عدم تمایل کشاورزان نسبت به ادامه کشت توتون را پیش‌بینی نموده است. بر این اساس به منظور افزایش تمایل کشاورزان به ادامه کشت اتخاذ سیاست‌های قیمت گذاری مناسب و ارائه خدمات حمایتی مانند اعطای وام و اعتبارات، بیمه توتون‌کار و آشنای آنان با روش‌های مناسب زراعی و آماده‌سازی زمین با توجه به شرایط منطقه، توصیه میشود.
ترویج و آموزش کشاورزی
خداعفو راشدنسب؛ مصطفی احمدوند
چکیده
تغییرات آب و هوایی از جمله خشکسالی، جوامع عشایری کشور را با مشکل فروپاشی مواجه ساخته است. این در حالی است که این قشر مولد سهم بهسزایی در پایداری تولیدات دامی دارد. بیشک اگر به تنوعبخشی معیشت جوامع عشایری پرداخته نشود، امنیت غذایی سایر اقشار جامعه به خطر خواهد افتاد. بنابراین، سؤال اصلی پژوهش این است که چه راهبردهایی ...
بیشتر
تغییرات آب و هوایی از جمله خشکسالی، جوامع عشایری کشور را با مشکل فروپاشی مواجه ساخته است. این در حالی است که این قشر مولد سهم بهسزایی در پایداری تولیدات دامی دارد. بیشک اگر به تنوعبخشی معیشت جوامع عشایری پرداخته نشود، امنیت غذایی سایر اقشار جامعه به خطر خواهد افتاد. بنابراین، سؤال اصلی پژوهش این است که چه راهبردهایی برای توسعه معیشت عشایر شهرستان گچساران وجود دارد؟ این پژوهش توصیفی- تحلیلی با رویکردی کاربردی است که با استفاده از روش پیمایش به تبیین راهبردهای بهبود معیشت در عشایر شهرستان گچساران پرداخته است. افراد مورد مطالعه کارشناسان اداره کل امور عشایر استان کهگیلویه و بویراحمد بودند که دیدگاه آنان با استفاده از پروتکلی مبتنی بر تحلیل SWOT مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد با توجه به توان و استعدادهای عشایر منطقه، تمرکز بر راهبردهای درونزا جهت برنامهریزی جامع از طریق بازنمایی نقاط قوت، تقویت فرصتها و مقابله با تهدیدها و نقاط ضعف ضروری است. بر همین اساس، ماتریسIE ترسیم شد که راهبرد تدافعی حائز اولویت گردید. از این رو، راهکارهایی متناسب با این راهبرد جهت بهبود معیشت عشایر منطقه گچساران مورد توجه قرار گرفت. فزون بر آن، ترسیم برنامه فضایی یا آمایشی با هدف شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها در هر سامانه عشایری با مشارکت عشایر و برنامهریزان برای بهبود معیشت آنها و حفظ این جامعه کهن توصیه میگردد. ایجاد فهم دقیق، روشن و ممیز از ابعاد چهارگانه تحلیل SWOT در افراد مورد مطالعه از جمله محدودیتهای این پژوهش بود.
توسعه روستایی
شهره سلطانی؛ مجتبی پالوج
چکیده
به دلیل توجه کمتر به ظرایف وپیچیدگیهای موضوع مشارکت، مشارکت زنان روستایی در پروژههای توسعه اغلب به صورت یک شعار باقی میماند. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی راهبردهای مناسب برای تحقق مشارکت واقعی زنان روستایی در پروژههای توسعه از دیدگاه صاحب‌نظران انجام شد. به منظور دستیابی به این هدف، با استفاده از چارچوب مؤسسه بین‌المللی ...
بیشتر
به دلیل توجه کمتر به ظرایف وپیچیدگیهای موضوع مشارکت، مشارکت زنان روستایی در پروژههای توسعه اغلب به صورت یک شعار باقی میماند. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی راهبردهای مناسب برای تحقق مشارکت واقعی زنان روستایی در پروژههای توسعه از دیدگاه صاحب‌نظران انجام شد. به منظور دستیابی به این هدف، با استفاده از چارچوب مؤسسه بین‌المللی غذا (IFPRI)، راهبردها و راهکارهای مشارکت زنان در سه مرحله دسترسی به پروژه، منفعت یابی و توانمندی احصا شد. در این پژوهش که در سال‌های 1399-1400 انجام گرفت، به دلیل محدودیتهای ایجاد شده در نتیجه شیوع بیماری کرونا، از روش پیمایش اینترنتی استفاده شد. جامعه آماری (71نفر) از بین اعضای انجمن علمی ترویج و آموزش کشاورزی به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه بود که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل دادهها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 22، انجام گرفت. نتایج تحقیق نشانداد که شش دسته عمده راهبرد برای تحقق مشارکت زنان در پروژههای توسعه شامل برنامهریزی بر اساس ویژگیهای فردی زنان، برنامهریزی بر اساس موضوعات فرهنگی و اجتماعی، برنامهریزی برای توسعه آموزش، محتوای رسانهها و فناوری اطلاعات وارتباطات، تشکیل گروههای خاص زنان و شبکهسازی، دسترسی به منابع مالی، امکان مشارکت در طرحهای اعتبارات خرد و در نهایت ارتقای سیاست‌های دولت و عملکرد سازمان‌ها میباشد. اولویتبندی راهکارهای تحقق مشارکت زنان در پروژههای توسعه در مراحل سه گانه مذکور تفاوت دارد. راهبردی که در هر سه مرحله اولویت بالا دارد، تشکیل گروههای خاص زنان و شبکهسازی میباشد.
هدایت اله درویشی؛ مریم بیرانوندزاده؛ سید علی نادر دهقانی الوار؛ سجاد احمدی
چکیده
ارتقاء گردشگری روستایی برمبنای توسعة گردشگری پایدار و تبدیل توریسم به موتور محرکة اقتصادی منطقه برای بهبود کیفیت زندگی جامعه از مهمترین مواردی است که نیازمند به اتخاذ راهبردهای مناسب و منطقی متناسب با قابلیت‌های منطقه‌ای و محلی و با جهت‌گیری‌هایی آمایش سرزمین است. این تحقیق با هدف تبیین و تحلیل راهبردهای توسعة گردشگری روستایی ...
بیشتر
ارتقاء گردشگری روستایی برمبنای توسعة گردشگری پایدار و تبدیل توریسم به موتور محرکة اقتصادی منطقه برای بهبود کیفیت زندگی جامعه از مهمترین مواردی است که نیازمند به اتخاذ راهبردهای مناسب و منطقی متناسب با قابلیت‌های منطقه‌ای و محلی و با جهت‌گیری‌هایی آمایش سرزمین است. این تحقیق با هدف تبیین و تحلیل راهبردهای توسعة گردشگری روستایی در روستای گایکان که از روستاهای هدف گردشگری در شهرستان الیگودرز بوده، تدوینشده است. روش انجام این تحقیق، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از ابزار پرسشنامه برای جمعآوری اطلاعات بهکار رفته است و تعداد نمونههای بررسیشده در محدودة جغرافیایی شامل 184 نفر میشود. برای تعیین حجم نمونه، از فرمول کوکران استفاده شده و برای تجزیهوتحلیل اطلاعات و اولویتبندی راهبردهای توسعة گردشگری از مدل سوات (SWOT) استفادهشده است. نتایج بررسی‌ها نشان میدهد که با توجه به ارزیابی عوامل داخلی و عوامل خارجی، استراتژی تهاجمی (حداکثر- حداکثر) بهعنوان استراتژی مطلوب برای نیل و دستیابی به توسعة گردشگری روستای گایکان است.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
احمد حجاریان؛ محمد رضا نیلفروش
چکیده
مشاغل خانگی در مناطق روستایی در راستای ماندگاری آنها و عدم مهاجرت بسیار با اهمیت میباشد و بررسی آن میتواند در راستای اشتغال پایدار و به تبع آن توسعه پایدار ، با ارزش می باشد. این امر در مناطقی که دارای تعداد زیاد روستا با جمعیت زیاد و اغلب بدون درآمد ثابت می‌باشند، از جمله مناطق روستایی استان اصفهان، از اهمیت بسزایی برخوردار ...
بیشتر
مشاغل خانگی در مناطق روستایی در راستای ماندگاری آنها و عدم مهاجرت بسیار با اهمیت میباشد و بررسی آن میتواند در راستای اشتغال پایدار و به تبع آن توسعه پایدار ، با ارزش می باشد. این امر در مناطقی که دارای تعداد زیاد روستا با جمعیت زیاد و اغلب بدون درآمد ثابت می‌باشند، از جمله مناطق روستایی استان اصفهان، از اهمیت بسزایی برخوردار میباشد.هدف از این مقاله تأثیر مشاغل خانگی بر ساختار اقتصادی از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری میباشد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی – علی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیۀ روستاییان شاغل در مشاغل خانگی استان اصفهان می باشد که بر طبق اعلام مرکز آمار ایران در آبان سال 1395 برابر با 296581 نفر بوده اند که از فرمول کوکران برای محاسبه حجم نمونه آماری استفاده شد که بر این اساس حجم نمونه برابر با 384 خانوار برآورد شد. در ادامه با استفاده از روش نمونهگیری احتمالی ، پرسشنامه‌ها در بین 95 روستای استان اصفهان که به صورت تصادفی در سال 1398 انتخاب شده اند توزیع شد. نتایج نشان میدهد که اعتبار اندازه گیری شده هر پنج مدل اندازه گیری و نیز مدل پنج عاملی مرتبه دوم برای بررسی مشاغل خانگی قابل قبول میباشد. در نهایت رونق تولید (30/0)، افزایش سرمایه گذاری(18/0)، بهبود فضای کسب و کار(66/0) ، کاهش بدهی روستاییان(46/0) و کاهش مهاجرت (22/0) از بارهای عاملی را تبیین می نماید .
ترویج و آموزش کشاورزی
حسام الدین غلامی؛ رسول لوایی آدریانی؛ مهدی تفویضی
چکیده
اهمیت کودهای زیستی به دلیل پیامدهای منفی کودهای شیمیایی بیش از پیش افزایش یافته است. بنابراین تحقیق حاضر با هدف کلی بررسی عوامل مؤثر بر سازگاری ادراکشده کودهای زیستی توسط کشاورزان در شهرستان زنجان به انجام رسید. در این راستا، بهمنظور بررسی اثر دو دسته عوامل فردی (دانش و نگرش کشاورزان در خصوص کودهای زیستی) و عوامل محیطی (دسترسی ...
بیشتر
اهمیت کودهای زیستی به دلیل پیامدهای منفی کودهای شیمیایی بیش از پیش افزایش یافته است. بنابراین تحقیق حاضر با هدف کلی بررسی عوامل مؤثر بر سازگاری ادراکشده کودهای زیستی توسط کشاورزان در شهرستان زنجان به انجام رسید. در این راستا، بهمنظور بررسی اثر دو دسته عوامل فردی (دانش و نگرش کشاورزان در خصوص کودهای زیستی) و عوامل محیطی (دسترسی اقتصادی، دسترسی فیزیکی به کودهای زیستی و ساختارهای سیاستی-حمایتی)، از میان 313 کشاورز فعال در شهرستان زنجان، تعداد 135 نفر به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. بهمنظور تحلیل همسانی نتایج تحقیق از دو تکنیک تحلیل تشخیصی و تحلیل رگرسیون لجستیک دو وجهی استفاده شد. نتایج حاصل از این دو تکنیک نشان داد که بهبود ساختارهای سیاستی-حمایتی سازگاری ادراکشده کشاورزان را افزایش و فراهمسازی تسهیلات اقتصادی آن را کاهش میدهد. همچنین نتایج نشان داد که دانش و نگرش کشاورزان نسبت به کودهای زیستی اثر معنی‌داری بر سازگاری ادراکشده ندارد.
ترویج و آموزش کشاورزی
سیده شیرین گلباز؛ اسماعیل کرمی دهکردی؛ غلامرضا مجردی
چکیده
اجرای آزمایش خاک در باغ‌های انگور بهمنظور تغذیه‌ی صحیح و پایدار باغ‌ها یکی از اقدامات مهمی است که در یک دهه‌ی اخیر بهعنوان یک نوآوری به انگورکاران کشور معرفی شده‌است. پذیرش و اجرای آن ممکن است به‌واسطه دریافت اطلاعات از منابع مختلف باشد، از این رو هدف این پژوهش بررسی منابع اطلاعاتی تأثیرگذار بر پذیرش نوآوری آزمایش خاک در بین ...
بیشتر
اجرای آزمایش خاک در باغ‌های انگور بهمنظور تغذیه‌ی صحیح و پایدار باغ‌ها یکی از اقدامات مهمی است که در یک دهه‌ی اخیر بهعنوان یک نوآوری به انگورکاران کشور معرفی شده‌است. پذیرش و اجرای آن ممکن است به‌واسطه دریافت اطلاعات از منابع مختلف باشد، از این رو هدف این پژوهش بررسی منابع اطلاعاتی تأثیرگذار بر پذیرش نوآوری آزمایش خاک در بین انگورکاران است. با استفاده از یک روش‌شناسی مبتنی بر پیمایش، نمونه‌ای تصادفی متشکل از 260 نفر از 3942 انگورکار شهرستان خرمدره با بکارگیری یک روش نمونهگیری چند مرحله‌ای انتخاب گردیدند و دادهها با استفاده از روش مصاحبه ساختارمند با کمک پرسشنامه جمعآوری شدند. روایی محتوایی و ظاهری پرسشنامه با کمک متخصصین دانشگاهی و جهاد کشاورزی مورد تأیید قرار گرفت. پایایی سازه‌های مهم آن نیز از طریق انجام مطالعه اولیه و بکارگیری آزمون کرونباخ آلفا (71/0 تا 84/0) تأیید شد. نتایج نشانداد که، کمتر از نیمی از انگورکاران آزمایش خاک را در باغ‌های خود اجرا کرده‌اند. تحلیل رگرسیون نشانداد متغیرهایی همچون تماس با باغ‌داران نمونه، دریافت پوستر، شنیدن برنامه‌های رادیویی و تحصیلات باغدار تأثیر مثبت و معنی‌داری بر تصمیم پذیرش نوآوری آزمایش خاک دارد. بنابراین هم رسانه‌های میان فردی و هم رسانه‌های انبوهی تأثیر مثبتی بر پذیرش این نوآوری دارند.
توسعه روستایی
علی بهرامی
چکیده
مصرف بی‌رویه سموم و کودهای شیمیایی در کشاورزی بر روی محیط‌زیست و بهویژه سلامت انسان‌ها اثر گذاشته و آلودگی منابع آب، خاک و غذا را به دنبال دارد. این مسئله موجب شده است تا صاحب‌نظران توسعه پایدار، مصرف انرژی در کشاورزی را بهعنوان یکی از چالش‌های مهم تهدید کننده محیط‌زیست مورد توجه قرار دهند. مصرف انرژی در تولید محصولات زراعی ...
بیشتر
مصرف بی‌رویه سموم و کودهای شیمیایی در کشاورزی بر روی محیط‌زیست و بهویژه سلامت انسان‌ها اثر گذاشته و آلودگی منابع آب، خاک و غذا را به دنبال دارد. این مسئله موجب شده است تا صاحب‌نظران توسعه پایدار، مصرف انرژی در کشاورزی را بهعنوان یکی از چالش‌های مهم تهدید کننده محیط‌زیست مورد توجه قرار دهند. مصرف انرژی در تولید محصولات زراعی و باغی رابطه مستقیمی با سیستم‌های خاکورزی کشاورزی دارد. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی نقش سیستم‌های کشاورزی حفاظتی در توسعه پایدار کشاورزی بود که؛ سیستم کشاورزی حفاظتی کم‌خاکورزی در خصوص تولید گندم آبی در استان همدان بررسی شد. 370 نفر از کشاورزان عضو تعاونی‌های تولید کشاورزی به طور تصادفی انتخاب شدند. دادهها با استفاده از پرسشنامه و مشاهدات میدانی، طی یک سال زراعی جمع آوری و با استفاده از نرم افزارExcel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که مجموع انرژی‌های ورودی در فرایند تولید گندم در سیستم کم‌خاکورزی حفاظتی حدود(GJ/h32) و انرژی‌های خروجی(MJ/h114860) بود. انرژی سوخت با 45% عمدتا گازوئیل با 42% و بعد از آن انرژی ناشی از مصرف کودهای شیمیایی با 33% عمدتا کود نیتروژن با30%، بیشترین سهم از انرژهای ورودی را به خود اختصاص دادند. نتایج به دست آمده نشان داد که سیستم کشاورزی حفاظتی کم‌خاکورزی گام مهمی در جهت استفاده بهینه از مصرف انرژی در تولید محصولات کشاورزی است.بر اساس نتایج، در صورت به کارگیری صحیح و دقیق سیستم کم‌خاکورزی حفاظتی، می توان گام مهمی در جهت دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی و روستایی برداشت. بعلاوه، گسترش سیستم‌های کشاورزی حفاظتی در کنار بهرهگیری از سناریوهایی همچون؛ اهرم‌های مالیاتی و نظارتی، میتواند موجب بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان و کاهش اثرات زیست‌محیطی در کشاورزی شده و در نتیجه اهداف کشاورزی پایدار محقق شود.
اقتصاد کشاورزی
فاطمه رستگاری پور؛ تینا مرتضوی نیا
چکیده
در این پژوهش میزان مصرف انرژی و کارایی آن برای تولید انار در مناطقی از شهرستان مه‌ولات استان خراسان‌رضوی با رویکرد تحلیل پوششی دادهها بررسی گردید. اطلاعات موردنیاز مطالعه از طریق تکمیل 80 پرسشنامه بین کشاورزان باغات انار در سال 2017 تکمیل گردید. با توجه به داده-های گردآوری شده از مطالعه میدانی در خصوص نحوه انجام عملیات زراعی در ...
بیشتر
در این پژوهش میزان مصرف انرژی و کارایی آن برای تولید انار در مناطقی از شهرستان مه‌ولات استان خراسان‌رضوی با رویکرد تحلیل پوششی دادهها بررسی گردید. اطلاعات موردنیاز مطالعه از طریق تکمیل 80 پرسشنامه بین کشاورزان باغات انار در سال 2017 تکمیل گردید. با توجه به داده-های گردآوری شده از مطالعه میدانی در خصوص نحوه انجام عملیات زراعی در مورد این محصول، مقادیر انرژی‌های نهاده و ستاده محاسبه و کارایی آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که انرژی دو نهادهی سوخت و کود ازته به ترتیب با 15/44 و 64/29 درصد، پرمصرفترین نهادههای انرژی در تولید بودند. متوسط تولید محصول انار در روستای دوغ‌آباد 75/7043 کیلوگرم بر هکتار و کل انرژی مصرفی در باغ‌های انار آن 13383 مگاژول بر هکتار محاسبه شد. نتایج نشان داد که با کاهش مصرف کود شیمیایی و افزایش استفاده از ماشین آلات در باغات انار میزان میانگین کارایی افزایش مییابد. لذا پیشنهاد میشود که از کودهای شیمیایی در باغات انار کمتر استفاده شود. همچنین افزایش کاربرد ماشینهای کشاورزی جهت صرفهجویی در وقت و افزایش کارایی پیشنهاد میگردد.
توسعه روستایی
مهدی بابائیان؛ ابوالفضل توسلی؛ محمد حسین صالحی
چکیده
این تحقیق به بررسی الگوهای مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای در مزارع چغندرقند روستای حسین آباد شهرستان شیروان، طی سال زراعی 97-96 می‌پردازد. دادهها از طریق پرسشنامه چهره به چهره گردآوری شد. مزارع به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. ورودی‌های مربوط به محاسبه مصرف انرژی، شامل نیروی انسانی، ماشین آلات، دیزل، کودهای شیمیایی، ...
بیشتر
این تحقیق به بررسی الگوهای مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای در مزارع چغندرقند روستای حسین آباد شهرستان شیروان، طی سال زراعی 97-96 می‌پردازد. دادهها از طریق پرسشنامه چهره به چهره گردآوری شد. مزارع به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. ورودی‌های مربوط به محاسبه مصرف انرژی، شامل نیروی انسانی، ماشین آلات، دیزل، کودهای شیمیایی، کود دامی، سموم شیمیایی، برق و آب بود و خروجیها نیز کل عملکرد گیاه را شامل میشد. نتایج نشان داد، کل انرژی ورودی و خروجی مزارع چغندرقند بهترتیب 52/66879 و 50/1310572 مگاژول در هکتار است. از کل انرژی مصرفی در تولید چغندرقند 39/38 درصد مربوط به مصرف کودهای شیمیایی، 95/25 درصد مربوط به دیزل و 69/12 درصد مربوط به الکتریسیته میباشد. راندمان مصرف انرژی 59/19 و میزان بهرهوری انرژی 72/0 کیلوگرم مگاژول در هکتار ثبت گردید. مواد شیمیایی، سوخت و الکتریسیته بیشترین نقش را در بین ورودی‌های انرژی در مزارع چغندر داشتند. میزان انتشار گازهایCO2 ، N2O و CH4 بهترتیب 26/2463، 02/21 و 26/3 کیلوگرم در هکتار بود و میزان پتانسیل گرمایش جهانی این گازها برابر CO2eq ha-1 85/9048 محاسبه گردید که از این مقدار 76/0 درصد آن مربوط بهCH4 ، 22/27 درصد آن مربوط به CO2 و 02/72 درصد آن مربوط به N2O گزارش شد.
