اقتصاد کشاورزی
ابوذر پرهیزکاری؛ مهدی خدادادی حسینی؛ حسین تقی زاده رنجبری؛ ابوالفضل محمودی
چکیده
دشت قزوین یکی از دشتهای مستعد کشور برای تولید محصولات کشاورزی است که حفر چاههای بیش از حد و استفاده بیرویه از آبهای زیرزمینی طی دو دهه اخیر سبب افت سطح آبخوانها و منفی شدن بیلان آب زیرزمینی در آن شده است. برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی این دشت نیاز است که راهکارها و برنامههای سیاستی مناسبی در این زمینه بهکارگرفته شوند. ...
بیشتر
دشت قزوین یکی از دشتهای مستعد کشور برای تولید محصولات کشاورزی است که حفر چاههای بیش از حد و استفاده بیرویه از آبهای زیرزمینی طی دو دهه اخیر سبب افت سطح آبخوانها و منفی شدن بیلان آب زیرزمینی در آن شده است. برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی این دشت نیاز است که راهکارها و برنامههای سیاستی مناسبی در این زمینه بهکارگرفته شوند. لازمه این امر شناخت بیشتر رفتار کشاورزان میباشد. به همین منظور، در مطالعه حاضر برای بررسی رفتار کشاورزان در استفاده از آبهای زیرزمینی و تعیین راهکار مناسب برای حفاظت از منابع آب دشت قزوین، از مدل برنامهریزی ریاضی اثباتی (PMP) و رهیافت تابع تولید با کشش جانشینی ثابت (CES) استفاده شد. راهکارهای مورد بررسی شامل افزایش قیمت آب آبیاری، کاهش منابع آب در دسترس و استراتژی کمآبیاری بودند که هر یک تحت سناریوهای مختلف بررسی و ارزیابی شدند. دادههای مورد نیاز این مطالعه از نوع اسنادی و مربوط به سال 1391-1390 بودند که از طریق مراجعه به ادارات ذیربط در استان قزوین جمعآوری شدند. حل مدل در نرمافزار GAMS 23/5 صورت گرفت. نتایج نشان داد که هر سه راهکار مورد بررسی منجر به صرفهجویی در مصرف آب آبیاری شده، اما میانگین تغییرات بازده برنامهای با افزایش قیمت آب آبیاری، کاهش منابع آب در دسترس و اعمال کمآبیاری به ترتیب 13/3، 61/8 و 54/5 درصد کاهش مییابد. در پایان، سیاست قیمتگذاری آب آبیاری با توجه به کاهش کمتر بازده برنامهای، برای حفاظت از منابع آب زیرزمینی دشت قزوین پیشنهاد شد و تکنیک کمآبیاری پس از آن در اولویت قرار گرفت.
توسعه روستایی
سعید عبدالمنافی؛ ابوالفضل باغبانی آرانی؛ یاسر مقصودی گنجه؛ منا پورعیسی؛ مسلم مکرمی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر عملکرد بازاریابی صنعت شیلات در شرکتهای تعاونی کشاورزی روستایی در ایران و بر مبنای مطالعات کیفی صورت گرفتهاست. بر این اساس نخست با اجرای مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان و مدیران ارشد بازاریابی و فروش شرکتهای تعاونی شیلات در 10 استان ایران، عوامل مؤثر بر عملکرد بازاریابی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر عملکرد بازاریابی صنعت شیلات در شرکتهای تعاونی کشاورزی روستایی در ایران و بر مبنای مطالعات کیفی صورت گرفتهاست. بر این اساس نخست با اجرای مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان و مدیران ارشد بازاریابی و فروش شرکتهای تعاونی شیلات در 10 استان ایران، عوامل مؤثر بر عملکرد بازاریابی شناسایی و در مرحله بعدی به رتبه بندی آن عوامل با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی پرداخته شد. جامعه آماری این پژوهش خبرگان دانشگاهی و مدیران صنعت شیلات در سال 1398 میباشند که با استفاده از نمونهگیری هدفمند دادههای پژوهش گردآوری شدند. پس از جمع آوری اطلاعات لازم، نسبت به طبقه بندی و کدگذاری مصاحبهها اقدام گردید که نتیجهی آن شناسایی عوامل موثر بر عملکرد بازاریابی بود. پس از شناسایی عوامل، پرسشنامه مقایسات زوجی برای رتبه بندی طراحی گردید. نتایج پژوهش نشان داد از عوامل موثر بر عملکرد بازاریابی، عامل برند با وزن (311/0) از نقطه نظر مدیران شیلات در رتبه نخست و عامل مالی با وزن (235/0) در رتبه دوم و عوامل مرتبط با نوآوری بازاریابی، عوامل مرتبط با بازار و همچنین عوامل مرتبط با مشتری در رتبههای بعدی قرار گرفتند که بر این اساس توصیه میشود مدیران شرکتهای تعاونی شیلات، مدیریت برند و فعالیتهای مرتبط با برندینگ را جهت بازاریابی موفق مدنظر قرار دهند.
توسعه روستایی
مهدی محمدی؛ ابوالفضل باغبانی آرانی؛ ابراهیم همتیان
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر پذیرش تکنولوژی آبیاری تحت فشار بر مدیریت توسعه پایدار روستایی با توجه به متغیر کارآفرینی روستایی در استان چهارمحال و بختیاری (شهرستان کیار) صورت گرفتهاست. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش آن توصیفی- پیمایشی میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل کشاورزان و مدیران مزرعه روستاهای شهرستان کیار به تعداد 100 نفر ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر پذیرش تکنولوژی آبیاری تحت فشار بر مدیریت توسعه پایدار روستایی با توجه به متغیر کارآفرینی روستایی در استان چهارمحال و بختیاری (شهرستان کیار) صورت گرفتهاست. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش آن توصیفی- پیمایشی میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل کشاورزان و مدیران مزرعه روستاهای شهرستان کیار به تعداد 100 نفر بوده است که با توجه به فرمول کوکران، تعداد نمونه موردنیاز 80 نفر برآورد گردید. جهت نمونهگیری از روش نمونهگیری خوشهای استفاده شد. ابزار جمعآوری دادهها، پرسشنامه استاندارد بود که برای تایید روایی و پایایی آن، پرسشنامه در اختیار خبرگان و صاحبنظران این حوزه قرار گرفت و تغییرات لازم در آن اعمال شد که مورد تایید قرار گرفت و ضریب آلفای کرونباخ متغیرهای (کارآفرینی روستایی، مدیریت توسعه پایدار روستایی و پذیرش تکنولوژی آبیاری تحت فشار) بهترتیب (844/0، 871/0 و 802/0) میباشد. جهت سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی مقادیر اشتراکی با استفاده از نرم افزار SmartPLS-2، استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که پذیرش تکنولوژی آبیاری تحت فشار بر مدیریت توسعه پایدار روستایی با توجه به متغیر کارآفرینی روستایی در شهرستان کیار تاثیر معنیداری دارد و علاوه بر این، تاثیر کارآفرینی روستایی بر مدیریت توسعه پایدار روستایی در شهرستان کیار نیز تایید شد. همچنین کارآفرینی روستایی توانسته است بین پذیرش تکنولوژی آبیاری تحت فشار و مدیریت توسعه پایدار روستایی نقش میانجی داشته باشد. در نهایت پیشنهاد میشود دولت از طریق مروجان خبره و بومی منطقه، اقدام به برگزاری دورههای آموزشی ویژه آبیاری تحت فشار در روستاهای شهرستان کیار نماید تا با تاثیر بر کارآفرینی روستایی به مدیریت پایدار روستایی در شهرستان کیار دست یافت.
اقتصاد کشاورزی
نرگس رجبی تهرانی؛ محمد محمدی؛ سحر دهیوری
چکیده
هدف این تحقیق، ارزیابی اقتصادی واحدهای گلخانهای و عوامل مؤثر بر سودآوری آنها در دشت ورامین بوده است. این تحقیق از نوع توصیفیـ همبستگی بوده که با استفاده از روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش، شامل بهرهبرداران گلخانههای دایر و زیر کشت دشت ورامین بودند. با استفاده از جدول کرجی و مورگان و با توجه به حجم جامعه ...
بیشتر
هدف این تحقیق، ارزیابی اقتصادی واحدهای گلخانهای و عوامل مؤثر بر سودآوری آنها در دشت ورامین بوده است. این تحقیق از نوع توصیفیـ همبستگی بوده که با استفاده از روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش، شامل بهرهبرداران گلخانههای دایر و زیر کشت دشت ورامین بودند. با استفاده از جدول کرجی و مورگان و با توجه به حجم جامعه آماری، تعداد نمونهها 108 نفر برآورد گردید که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای، نمونهها انتخاب شدند. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامهای بود که روایی آن با کسب نظرات اساتید و صاحبنظران در حوزه کشاورزی بهدست آمد و پایایی آن از طریق محاسبه آلفای کرونباخ تأیید شد. یافتههای تحقیق نشانداد که میانگین شاخص سودآوری درآمد به هزینه 286/2 بوده است و بین متغیرهای تجربهکاری کشاورز، سطح تحصیلات، درآمد سالانه کشاورزی، مساحت گلخانه، میزان استفاده از منابع اطلاعاتی و دانش فنی با شاخص سودآوری درآمد به هزینه رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نیز حاکی از آن بود که پنج متغیر دانش فنی، مساحت گلخانه، تجربه کشاورزی، درآمد کشاورزی و میزان استفاده از منابع اطلاعاتی مهمترین متغیرهای مستقل مؤثر بر تبیین شاخص سودآوری درآمد به هزینه بوده که در مجموع 5/51 درصد از تغییرات متغیر وابسته تحقیق را تبیین کردند. در انتها پیشنهاد میشود که با اقداماتی چون افزایش سطح دانش فنی و دسترسی و استفاده کشاورزان از منابع اطلاعاتی، شاخص سودآوری درآمد به هزینه بهبود بخشیده شود.
ترویج و آموزش کشاورزی
حمید رستگاری؛ ذکریا محمدی تمری؛ مریم شریف زاده
چکیده
امروزه، گسترش فرهنگ کارآفرینی و فراهم ساختن بستر اخلاقی مناسب کسب و کار که یکی از فاکتورهای مؤثر برای توسعه اقتصادی کشورها قلمداد میشود، در گرو پرورش مهارتها، توانمندیها و قابلیتهای کارآفرینانه در جوامع است. در این راستا، شناخت ویژگیها، مهارتها و توانمندیهای کارآفرینانه، بالاخص صلاحیتهای کارآفرینی روستایی ...
بیشتر
امروزه، گسترش فرهنگ کارآفرینی و فراهم ساختن بستر اخلاقی مناسب کسب و کار که یکی از فاکتورهای مؤثر برای توسعه اقتصادی کشورها قلمداد میشود، در گرو پرورش مهارتها، توانمندیها و قابلیتهای کارآفرینانه در جوامع است. در این راستا، شناخت ویژگیها، مهارتها و توانمندیهای کارآفرینانه، بالاخص صلاحیتهای کارآفرینی روستایی میتواند کمک شایان توجهی در پیشبرد این موضوع داشته باشد. از همین رو، هدف پژوهش توصیفی حاضر شناسایی و اولویتبندی مهارتهای کارآفرینی روستایی بود. مطلعین کلیدی مشارکت کننده در این پژوهش که بر مبنای روش نمونهگیری هدفمند و با تکنیک نمونهگیری کارشناسی و تا حصول به درجه اشباع نظری انتخاب شدند، 7 نفر از متخصصان توسعه روستایی دانشگاهی بودند. شناسایی و استخراج مهارتهای کارآفرین روستایی با بهرهگیری از تکنیک اسنادپژوهی صورت گرفت. سپس از طریق پروتکل ساختارمند به جمعآوری اطلاعات در خصوص اهمیت هر یک از مهارتهای استخراج شده، اقدام شد. برای تحلیل دادهها از تکنیک شبکه عصبی مصنوعی با استفاده از نرم افزار Matlab بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که مهارتهای روابط اجتماعی، بازاریابی و مشتریمداری، برنامهریزی استراتژیک، راهاندازی و سرپرستی کسب و کار، و مدیریت ریسک به ترتیب رتبههای اول تا پنجم را از لحاظ اهمیت به خود اختصاص دادند. همچنین، در بین پنج دسته مهارتهای کارآفرینی، دسته مهارتهای فرصتیابی و دسته مهارتهای مدیریتی به ترتیب حائز رتبه اول و آخر شدند. با توجه به نتایج، پیشنهادهایی برای گسترش مجموعه مهارتهای کارآفرین روستایی ارائه شده است.
ترویج و آموزش کشاورزی
وکیل حیدری ساربان؛ سهیلا باختر
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تعاونیهای تولید روستایی در ارتقای توانمندسازی روانشناختی کشاورزان عضو تعاونی تولید شهرستان اسلام آباد غرب انجام گردیده است که از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی - تحلیلی میباشد. جامعه آماری تحقیق 1137 گندمکار عضو تعاونیهای تولید روستایی در 11 روستای شهرستان اسلام آباد غرب است. حجم نمونه ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تعاونیهای تولید روستایی در ارتقای توانمندسازی روانشناختی کشاورزان عضو تعاونی تولید شهرستان اسلام آباد غرب انجام گردیده است که از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی - تحلیلی میباشد. جامعه آماری تحقیق 1137 گندمکار عضو تعاونیهای تولید روستایی در 11 روستای شهرستان اسلام آباد غرب است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 170 نفر برآورد شد که برای مقایسه نتایج 170 گندمکار غیرعضو نیز در همان روستاها انتخاب گردید. روش گردآوری دادهها، به صورت پیمایشی و ابزار مورد استفاده پرسشنامه بوده است. جهت تنظیم پرسشنامه از پنج شاخص توانمندسازی روانشناختی(خودتعینی، شایستگی، ارزشمندی، تأثیرگذاری و اعتماد) در قالب 35 گویه استفاده گردید. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسشنامه صورت گرفت و با دادههای کسب شده و استفاده از فرمول ویژه آلفای کرونباخ در نرم افزار SPSS، پایایی کل پرسشنامه تحقیق 84/0بدست آمد. با توجه به تجزیه و تحلیل دادههای حاصل از پرسشنامه از بین شاخصهای پنجگانه توانمندسازی روانشناختی و با توجه به تفاوت میانگین بین دو گروه عضو و غیر عضو میتوان گفت بین عضویت در تعاونی تولید و توانمندسازی روانشناختی گندمکاران رابطه مثبت و معنیدار وجود دارد به گونهای که میانگین اعضا35/4 و میانگین گندمکاران غیر عضو 61/3 است. نتایج آزمون t مستقل نشان دهنده اختلاف معنیدار بین دو گروه است و میتوان دریافت که تعاونیهای تولید روستایی ابزاری کارآمد در توانمندسازی روانشناختی کشاورزان گندمکار و توسعه روستایی محسوب میگردد و زمینه لازم را برای ابتکار و اختیار عمل، شایستگی و رشد فکری و شخصیتی اعضا فراهم مینماید.
اقتصاد کشاورزی
علی رسولیان؛ حسین حکیم پور؛ مهدی محمودزاده
چکیده
مطالعات نشان داده است که سرمایه گذاری مستقیم خارجی، اثرات قابل توجهی روی متغیرهای کلان اقتصادی ازجمله افزایش درآمد مالیاتی، نرخ تورم، نرخ رشد نقدینگی، نرخ ارز، افزایش رشد اقتصادی، افزایش سطح اشتغال، کاهش واردات و توسعه صادرات دارد. در این میان اقتصاد مناطق روستایی به دلیل سهم بالا در اشتغال و وجود ظرفیت های فراوان در صنایع تبدیلی ...
بیشتر
مطالعات نشان داده است که سرمایه گذاری مستقیم خارجی، اثرات قابل توجهی روی متغیرهای کلان اقتصادی ازجمله افزایش درآمد مالیاتی، نرخ تورم، نرخ رشد نقدینگی، نرخ ارز، افزایش رشد اقتصادی، افزایش سطح اشتغال، کاهش واردات و توسعه صادرات دارد. در این میان اقتصاد مناطق روستایی به دلیل سهم بالا در اشتغال و وجود ظرفیت های فراوان در صنایع تبدیلی و تکمیلی نقش مهمی در جذب سرمایه های خارجی ایفا می کند. در ایران، خراسان رضوی یکی از استان های پیش رو در جذب سرمایه گذاری خارجی با توجه به پتانسیل های منحصر به فرد آن به خصوص در مناطق روستایی و مناطق دارای رویکرد کشاورزی صنعتی می باشد. این مطالعه بر آن است تا به بررسی نقش آمیخته های بازاریابی بر جذب سرمایه گذاری خارجی در روستاها و بخش های اقتصادی مستعد جذب سرمایه در خراسان رضوی بپردازد. اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه از 30 نفر از کارشناسان و نخبگان اقتصادی در دستگاه های دولتی و بخش خصوصی با تاکید بر دستگاه های استانی مرتبط با حوزه اقتصاد روستا و دانشگاهی و سایر اطلاعات لازم از تعداد 25 شرکت فعال در حوزه های مرتبط با تولیدات روستایی در این زمینه به روش نمونه گیری در دسترس در سال 1400 جمع آوری گردید. به منظور دستیابی به هدف مطالعه از الگوی اقتصادی لاجیت ترتیبی و الگوی تحلیل شبکه ای استفاده گردید. نتایج نشان داد که سابقه فعالیت شرکت در جذب سرمایه گذاری، تحصیلات مدیر ارشد یا عامل شرکت، هزینه های تبلیغات، تحقیق و توسعه در سال، آمیخته های بازاریابی، استراتژی های بازاریابی و تضمین امنیت سرمایه گذاری در جذب سرمایه های خارجی توسط شرکت ها اثر گذار هستند. هر چند که شاخص های کلان اقتصادی و رفتارهای حاکمیتی دولت و سیاست های آن نیز اثر گذاری زیادی دارد. در پایان آمیخته های بازاریابی به منظور جذب سرمایه گذاری خارجی اولویت بندی گردید.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
احسان حسین نژاد مکی؛ مهدی بشیری؛ حمیدرضا مرادی
چکیده
رشد جمعیت همراه با توسعه صنعت و کشاورزی، افزایش مصرف آب را بهدنبال داشتهاست. محدودیت منابع آبهای سطحی، باعث برداشت بیشازحد از سفرههای آب زیرزمینی گردیده و پیامدهای جبرانناپذیری را بر منابع آب و محیطزیست کشور وارد کرده است؛ از جمله پدیده فرونشست، که اغلب دشتهای کشور را فراگرفته است. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل موثر ...
بیشتر
رشد جمعیت همراه با توسعه صنعت و کشاورزی، افزایش مصرف آب را بهدنبال داشتهاست. محدودیت منابع آبهای سطحی، باعث برداشت بیشازحد از سفرههای آب زیرزمینی گردیده و پیامدهای جبرانناپذیری را بر منابع آب و محیطزیست کشور وارد کرده است؛ از جمله پدیده فرونشست، که اغلب دشتهای کشور را فراگرفته است. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل موثر و مناطق در معرض ریسک فرونشست در روستای فدافن کاشمر است. جهت پهنهبندی ریسک، طی سال 1398،عوامل سنگشناسی، کاربریاراضی، خاکشناسی، میزان برداشت از آبخوان، فاصله از آبراهه، گسل، چاههای بهرهبرداری، چشمه و قناتها و نیز عوامل ژئومورفولوژی شامل شیب، جهت و ارتفاع بررسی و هر یک از عوامل، تبدیل به یک لایه اطلاعاتی شد و با الگوریتم جنگل تصادفی در نرمافزار R، مدلسازی و ارزیابی انجام گردید. سپس جهت تعیین نواحی مستعد فرونشست، نقشههای پهنهبندی ریسک در پنج کلاس با دو روش ارزش اطلاعاتی و تراکم سطح در محیط ArcGIS استخراج شدند. نتایج نشان داد در روشهای تراکم سطح و ارزش اطلاعات بهترتیب 01/97 و 04/91 درصد فرونشستها درکلاس خطر خیلی زیاد و زیاد قرار گرفته است. بنابراین هر دو روش در پهنهبندی مناطق در معرض ریسک، موفق عمل کردهاند و عوامل برداشت از آبخوان و کاربری اراضی بیشترین اهمیت در وقوع فرونشست را دارند. همچنین براساس منحنی ROC، الگوریتم جنگل تصادفی با دقت بسیار بالا (93 درصد)، نتایج خوبی در اولویتبندی و اهمیت عوامل مؤثر در فرونشست ارائه کرده است و بخش جنوبی منطقه با کاربری مرتع، بیشترین ریسک و زراعت آبی در منطقه، کمترین ریسک در توسعه مکانی فرونشستها را دارد.در نتیجه مدیریت تغذیه آبخوان با پخش سیلابها و کاهش استحصال آب در جنوب منطقه میتواند در کاهش ریسک وقوع و توسعه فرونشستها موثر و کاربردی باشد.
توسعه روستایی
حسین حیدری؛ احمد شکیبا؛ کریم وثوقی نیری؛ احمد حاج علیزاده
چکیده
دغدغه توسعه روستایی و توانمندی اجتماعات روستایی یکی از مسائل مهم جوامع توسعه نیافته در جهان امروز است. پیش از این تصور بر این بود که میتوان این اجتماعات را با برخی مداخلات و با تهیه طرحهای جامع و به صورت دستوری از فقر و عقبماندگی نجات داده و معیشت پایداری برای ساکنان روستایی فراهم کرد؛ ولی امروز مشخص شده است که توان و ظرفیت درونی ...
بیشتر
دغدغه توسعه روستایی و توانمندی اجتماعات روستایی یکی از مسائل مهم جوامع توسعه نیافته در جهان امروز است. پیش از این تصور بر این بود که میتوان این اجتماعات را با برخی مداخلات و با تهیه طرحهای جامع و به صورت دستوری از فقر و عقبماندگی نجات داده و معیشت پایداری برای ساکنان روستایی فراهم کرد؛ ولی امروز مشخص شده است که توان و ظرفیت درونی اجتماعات روستایی بیش از هر چیز دیگر در امکان تحقق توسعه و ایجاد معیشت پایدار دخیل است. این مقاله میکوشد ظرفیت و پتانسیل توسعه روستاهای شهرستان ملکشاهی را بر اساس شاخصهای اجتماعی اقتصادی طبقهبندی نماید. روش تحقیق پیمایش و جامعه آماری خانوارهای روستاهای شهرستان ملکشاهی است. حجم نمونه 580 نمونه است که با فرمول کوکران تعیین شده است. روش نمونهگیری، نمونهگیری مطبق و انتخاب نمونهها به صورت تصادفی است. یافتهها نشان داد که روستاهای شهرستان ملکشاهی در شاخصهای اجتماعی مانند انسجام، مشارکت، اعتماد و مهارت و آموزش وضعیت به مراتب بهتری در مقایسه با شاخصهای اقتصادی مانند اشتغال، دسترسی به اعتبارات، درآمد و ساختارهای نهادی دارند. نتایج نشان داد که برای اجرای برنامه توان افزایی و تأمین معیشت پایدار، در کنار بهرهمندی از سرمایه اجتماعی و انسانی محلی باید نسبت به رفع موانع دسترسی به اعتبارات مالی و به چرخه انداختن سرمایههای کوچک و مازاد جوامع روستایی بهره برد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
احمد حجاریان
چکیده
امروزه حکمروایی از عرصه حکومت در میگذرد و با مشکلات زیادی روبروست و چاره ای جزء رهایی از آنها را ندارد. حکمروایی باید بتواند که مشارکت و همکاری را بین تمام نیروهای موثر در مدیریت جامعه، یعنی دولت ها، بخش های خصوصی و تشکل های مردمی برقرار کند. از این رو این پژوهش با هدف ارزیابی الگوی علی معیارهای موثر بر حکمروایی خوب انجام شده است. تحقیق ...
بیشتر
امروزه حکمروایی از عرصه حکومت در میگذرد و با مشکلات زیادی روبروست و چاره ای جزء رهایی از آنها را ندارد. حکمروایی باید بتواند که مشارکت و همکاری را بین تمام نیروهای موثر در مدیریت جامعه، یعنی دولت ها، بخش های خصوصی و تشکل های مردمی برقرار کند. از این رو این پژوهش با هدف ارزیابی الگوی علی معیارهای موثر بر حکمروایی خوب انجام شده است. تحقیق حاضر با توجه به هدف آن کاربردی ، و براساس روش انجام توصیفی-علی می باشد. نمونه آماری پژوهش را 30 نفر از کارشناسان و متخصصان مرتبط با امر مدیریت روستایی و برنامه ریزی روستایی تشکیل می دادند. به منظور دستیابی به هدف پژوهش از تکنیک دیمتل فازی استفاده شد. یافتههای حاصل از پژوهش نشان دهنده آن بود که از بین معیارهای هشت گانه حکمروایی خوب معیار مشارکت و قانونمندی تاثیرگذارترین و معیار کارایی و اثر بخشی تاثیر پذیرترین معیار حکمروایی خوب بودند. همچنین معیار مشارکت به عنوان بااهمیت ترین معیار حکمروایی خوب شناسایی شد.
روناک عربی؛ علی اصغر میرکزاده؛ کیومرث زرافشانی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف کلی تحلیل عوامل بازدارنده انتقال مدیریت شبکهی آبیاری به بهرهبرداران انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمام بهرهبرداران شبکه آبیاری ناحیه عمرانی D2 میاندربند شهرستان کرمانشاه بودند (N=417). با استفاده از فرمول کوکران تعداد 126 نفر از آنها به روش نمونهگیری طبقهای تصادفی با انتساب متناسب برای مطالعه انتخاب ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف کلی تحلیل عوامل بازدارنده انتقال مدیریت شبکهی آبیاری به بهرهبرداران انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمام بهرهبرداران شبکه آبیاری ناحیه عمرانی D2 میاندربند شهرستان کرمانشاه بودند (N=417). با استفاده از فرمول کوکران تعداد 126 نفر از آنها به روش نمونهگیری طبقهای تصادفی با انتساب متناسب برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش برای جمعآوری دادهها پرسشنامهای بوده که روایی آن بر پایه نظر جمعی از کارشناسان سازمان آب منطقهای کرمانشاه و اعضای هیأت علمی گروه ترویج و توسعه روستایی دانشگاه رازی تأیید شد و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید (α=0/85). تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSSwin20انجام شد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی عوامل بازدارنده انتقال مدیریت شبکهی آبیاری به بهرهبردران را در 9 عامل، فردی، مدیریتی، اجتماعی، حمایتی، اقتصادی، فرهنگی، آموزشی- ترویجی، زراعی و فنی طبقهبندی کرد. نتایج این مطالعه دستاوردهای مناسبی را برای نهادهای درگیر در کار شبکههای آبیاری و برای انتقال مدیریت شبکههای آبیاری به بهرهبرداران دارد.
فاطمه سورانی؛ خلیل کلانتری؛ علی اسدی؛ فرحناز رستمی؛ آرزو باباجانی؛ محمدصادق ابراهیمی
چکیده
علیرغم ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) به بسیاری از روستاهای ایران، هنوز خیلی از قابلیتهای این فناوری در بخش روستایی به دلیل نبود شناخت کافی دربارة عاملهای پیشبرنده و بازدارنده، توجه چندانی به آن نشده و همچنین از آن بهصورت شایسته بهرهبرداری نشده است. در واقع، بدون شناخت عاملهای مزبور، هرگونه اقدامی منجر ...
بیشتر
علیرغم ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) به بسیاری از روستاهای ایران، هنوز خیلی از قابلیتهای این فناوری در بخش روستایی به دلیل نبود شناخت کافی دربارة عاملهای پیشبرنده و بازدارنده، توجه چندانی به آن نشده و همچنین از آن بهصورت شایسته بهرهبرداری نشده است. در واقع، بدون شناخت عاملهای مزبور، هرگونه اقدامی منجر به هدر رفتن منابع مادی و انسانی خواهد شد. از اینرو، تحقیق حاضر با هدف تحلیل عاملهای پیشبرنده و بازدارنده گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستاهای بخش مرکزی شهرستان نجفآباد از دیدگاه کارشناسان صورت پذیرفته است. روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعة آماری تحقیق شامل همة کارشناسان جهاد کشاورزی، پست، پستبانک، مخابرات و دفترهای فناوری اطلاعات و ارتباطات روستایی(55 نفر) است که بهصورت سرشماری بررسی و تحلیل شدند. اعتبار پرسشنامه با نظر متخصصان و پایایی ابزار تحقیق با ضریب آلفای کرونباخ برای هریک از مقیاسهای اصلی پرسشنامه در حد مناسب (بالای 9/0) بهدست آمد. براساس نتیجههای حاصل از تحلیل عاملی، چهار عامل فرهنگی- اطلاع رسانی، زیرساختی، خدماتی و تسهیلاتی- نهادی بهعنوان عاملهای پیشبرنده با درصد تبیین 17/73 و چهار عامل ضعف زیرساختی، ضعف فرهنگی، توسعهنیافتگی اجتماعی- منطقهای و ضعف مهارتی- تخصصی، با درصد تبیین 49/58 درصد بهعنوان عاملهای بازدارنده گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در روستاهای شهرستان نجفآباد، شناسایی شدند.
داود جمینی؛ احمد تقدیسی؛ علیرضا جمشیدی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، که به لحاظ ماهیت و روش به ترتیب از نوع تحقیقات کاربردی و توصیفی ـ تحلیلی بوده، ارائه راهکارهای توسعه اشتغال در روستاهای دهستان بدر است. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه محققساخته بوده و جهت دستیابی به اهداف پژوهش، محققان از نظرات 23 کارشناس مرتبط با امور روستایی شهرستان روانسر بهره گرفتهاند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، که به لحاظ ماهیت و روش به ترتیب از نوع تحقیقات کاربردی و توصیفی ـ تحلیلی بوده، ارائه راهکارهای توسعه اشتغال در روستاهای دهستان بدر است. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه محققساخته بوده و جهت دستیابی به اهداف پژوهش، محققان از نظرات 23 کارشناس مرتبط با امور روستایی شهرستان روانسر بهره گرفتهاند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به ترتیب از نرمافزار Excel و مدل SWOT استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد منطقه مورد مطالعه دارای 23 نقطه قوت (با امتیاز نهایی 800/1) و 25 فرصت (با امتیاز نهایی 933/1) جهت توسعه اشتغال بوده است. در حالیکه روستاهای دهستان بدر با 35 نقطه ضعف (با امتیاز نهایی 946/1) و 16 تهدید (با امتیاز نهایی 993/1) برای توسعه اشتغال مواجه میباشند. در مجموع نتایج، با توجه فزونی نقاط ضعف و تهدیدات بر نقاط قوت و فرصتها در محدوده مورد مطالعه، نشان داد استراتژی تدافعی (WT)، در اولویت استراتژیهای توسعه اشتغال در روستاهای دهستان بدر میباشد. بنابراین در ارائه راهکارهای توسعه اشتغال در نواحی روستایی محدوده مورد مطالعه تضعیف نقاط ضعف درونی (مانند کمبود سرمایه اولیه در دسترس روستاییان با وزن نهایی 136/0، وجود دلالان و واسطهها با وزن نهایی 105/0) و تهدیدهای بیرونی (مانند سرمایه محدود در دست روستاییان با وزن نهایی 272/0 و بالا رفتن هزینههای تولید با وزن نهایی 262/0) با وزن نهایی بیشتر، امری ضروری میباشد. در نهایت با توجه به یافتههای پژوهش، راهکارهای کاربردی و موثری، که در ارائه آنها تکیه اصلی بر محدود کردن نقاط ضعف و تهدیدات شناسایی شده میباشند، در جهت توسعه اشتغال در روستاهای دهستان بدر ارائه گردید.
سید حمزه میرسلیمی؛ همایون فرهادیان؛ شقایق خیری؛ فرهاد خسروانی
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی عاملهای مؤثر بر پذیرش کشاورزی ارگانیک است. این تحقیق کاربردی و از نوع توصیفی– همبستگی است. جامعة آماری مدنظر را تولیدکنندگان محصولات کشاورزی استان البرز تشکیل میدهند که حجم نمونه با استفاده فرمول کوکران و روش نمونهگیری تصادفی طبقهای تعیین شد و 200 تولیدکننده انتخاب شد. ابزار اصلی جمعآوری اطلاعات، ...
بیشتر
هدف این پژوهش، بررسی عاملهای مؤثر بر پذیرش کشاورزی ارگانیک است. این تحقیق کاربردی و از نوع توصیفی– همبستگی است. جامعة آماری مدنظر را تولیدکنندگان محصولات کشاورزی استان البرز تشکیل میدهند که حجم نمونه با استفاده فرمول کوکران و روش نمونهگیری تصادفی طبقهای تعیین شد و 200 تولیدکننده انتخاب شد. ابزار اصلی جمعآوری اطلاعات، پرسشنامة محققساخته است که روایی آن را تعدادی از استادان دانشگاه و کارشناسان جهاد کشاورزی استان البرز بررسی و تأیید کردند. پایایی پرسشنامه نیز از طریق انجام پیشآزمون و محاسبة آلفای کرونباخ برای هر یک از بخشهای آن برآورد شد (72/0تا 95/0) که بیانگر مناسب بودن ابزار تحقیق بوده است. یافتههای تحقیق نشان داد که مانعهای پذیرش کشاورزی ارگانیک و عاملهای مؤثر بر توسعة آن در بین کشاورزان با سطح تحصیلی متفاوت (فوق دیپلم و کمتر و لیسانس و بیشتر) اختلاف معنیداری در سطح یک درصد دارد. همچنین بین سه متغییر نگرش به کشاورزی ارگانیک، میزان استفاده از کانالهای دریافت اطلاعات فنی و میزان بهکارگیری عملیات کشاورزی ارگانیک با پذیرش آن در بین کشاورزان استان البرز همبستگی مثبت و معنیداری مشاهده شد.
ترویج و آموزش کشاورزی
محمد عبدالهی عزت آبادی
چکیده
در برنامهریزی توسعه پایدار، رویکرد مبتنی بر نظام محلی ضروری بوده و نقش مشارکتی جامعه محلی برای تسهیل روند تصمیمگیری غیر متمرکز، اساسی است. در این پژوهش، نقش پنج تشکل محلی شامل شورای اسلامی روستا، بسیج، تعاونی تولید کشاورزی، هیات امنای مسجد و تشکل مدیریت چاه کشاورزی، در ترویج و انتقال یافتههای تحقیقاتی در مناطق پستهکاری استان ...
بیشتر
در برنامهریزی توسعه پایدار، رویکرد مبتنی بر نظام محلی ضروری بوده و نقش مشارکتی جامعه محلی برای تسهیل روند تصمیمگیری غیر متمرکز، اساسی است. در این پژوهش، نقش پنج تشکل محلی شامل شورای اسلامی روستا، بسیج، تعاونی تولید کشاورزی، هیات امنای مسجد و تشکل مدیریت چاه کشاورزی، در ترویج و انتقال یافتههای تحقیقاتی در مناطق پستهکاری استان کرمان مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 24 روستای منطقه دارای هر پنج تشکل بوده و لذا کل جمعیت مدیران آنها (120 نفر) و همچنین کل جمعیت کشاورزان شرکت کننده در جلسات این تشکلها (1099 نفر) مورد بررسی قرار گرفت. به عبارت دیگر، نمونهگیری در این مطالعه انجام نشد. دادههای مورد استفاده، از طریق دو نوع پرسشنامه تشکل و کشاورز تهیه گردید. برای مقایسه انواع شاخصها بین تشکلهای مختلف، از روشهای رگرسیون و مقایسه میانگین استفاده شد. نتایج نشان داد، 74 درصد از کشاورزان، علاوه بر سایر منابع، از تجربه کشاورزان دیگر نیز استفاده میکنند. شرکت در کلاسهای آموزشی، مطالعه نشریات ترویجی و فنی و مراجعه مستقیم به کارشناسان، توانستهاند تاثیر مثبت معنیدار بر عملکرد محصول پسته داشته باشند. نتایج همچنین نشان داد که بیش از 90 درصد از کشاورزان مورد مطالعه، استفاده از تشکلهای مردم نهاد را جهت ترویج و انتقال یافتههای تحقیقات کشاورزی مفید ارزیابی نمودهاند. از نظر معیار استقبال کشاورزان از جلسات تشکلها و تعداد افراد حاضر شده در این جلسات، شورای اسلامی روستا و تشکل مدیریت چاه کشاورزی از برتری بالاتری برخوردار میباشند. با این وجود، هیچ کدام از پنج تشکل مورد بررسی، قادر نیستند به تنهایی واسط بین دولت و کشاورزان جهت ترویج و انتقال یافتههای تحقیقات کشاورزی باشند لذا نیاز است تا ترکیبی رسمی یا غیر رسمی از این پنج تشکل تشکیل شود.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
اصغر نوروزی؛ بهروز قرنی آرانی؛ احمد عظیمی
چکیده
مسکن از نیازهای اولیه انسان و جزئی از هویت روستا است و در دهههای اخیر به دلایل مختلف زمینهساز تحولات کالبدی سکونتگاههای روستایی شده است. پژوهش حاضر بر تجزیه و تحلیل پیامدهای کالبدی برخورداری روستاهای شهرستان خوانسار از تسهیلات مسکن روستایی تصریح و تأکید دارد و در تلاش است تا «کیفیت مصالح»، «کیفیت سازهای»، «ساختار ...
بیشتر
مسکن از نیازهای اولیه انسان و جزئی از هویت روستا است و در دهههای اخیر به دلایل مختلف زمینهساز تحولات کالبدی سکونتگاههای روستایی شده است. پژوهش حاضر بر تجزیه و تحلیل پیامدهای کالبدی برخورداری روستاهای شهرستان خوانسار از تسهیلات مسکن روستایی تصریح و تأکید دارد و در تلاش است تا «کیفیت مصالح»، «کیفیت سازهای»، «ساختار بومی مسکن» و «کیفیت مسکن استاندارد» را در مساکن روستایی ساختهشده با اعتبارات این طرح واکاوی کند. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر پیمایش است. جامعه آماری مورد پژوهش، سرپرستان خانوارهای روستایی بر پایه سرشماری ۱۳۹۵ و تعداد نمونه با محاسبة فرمول کوکران 345 نفر است که با روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدهاند. همچنین با کاربرد روش نمونهگیری خوشهای-تصادفی، تعداد 18 روستا تعیین شد. با توجه به مطالعات کتابخانهای، مصاحبه با مسئولان بنیاد مسکن و مشاهدات میدانی، پرسشنامهای با 27 سؤال زیر نظر کارشناسان دانشگاه طراحی و در میان نمونهها توزیع و تکمیل شده است. پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ بر اساس 40 پرسشنامه، 83/0 به دست آمد که در حد مطلوبی است. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل مسیر معادلات ساختاری، به طور کلی تسهیلات مسکن روستایی بر تحولات کالبدی سکونتگاههای روستایی شهرستان خوانسار با ضریب تأثیر 18/0 اثر داشته است. در این میان تسهیلات مسکن روستایی بر «کیفیت مصالح» با ضریب تأثیر 31/0، «کیفیت سازهای» با ضریب تأثیر 48/0، «ساختار بومی» با ضریب تأثیر 81/0 و بر «مسکن استاندارد» با ضریب تأثیر 25/0 اثرگذار بوده است. بنابراین تداوم ارائه تسهیلات با رویکردی نوین و مبتنی بر شرایط بومی نواحی روستایی پیشنهاد میشود.
توسعه روستایی
عسگر حسین زاده؛ مهدی معمری؛ اردوان `قربانی؛ رئوف مصطفی زاده؛ مرتضی مفیدی چلان
چکیده
روستاها، با توجه به نزدیکی خاصی که به منابع طبیعی و محیط زیست پیرامون خود دارند، بیشترین تاثیرگذاری و تاثیرپذیری را از محیط پیرامون خود دارند و از اهمیت بهسزایی برخوردار هستند و توسعه نامناسب روستاها باعث بوجود آمدن چالشهای زیست محیطی بسیار گستردهای مانند تخریب مراتع و جنگلها، فشار بر منابع خاکی و آبی و تهدید حیات وحش شده ...
بیشتر
روستاها، با توجه به نزدیکی خاصی که به منابع طبیعی و محیط زیست پیرامون خود دارند، بیشترین تاثیرگذاری و تاثیرپذیری را از محیط پیرامون خود دارند و از اهمیت بهسزایی برخوردار هستند و توسعه نامناسب روستاها باعث بوجود آمدن چالشهای زیست محیطی بسیار گستردهای مانند تخریب مراتع و جنگلها، فشار بر منابع خاکی و آبی و تهدید حیات وحش شده است. البته نحوه پراکنش و دسترسی به شاخصهای زیرساختی مبتنی بر خدمات نشانگر میزان رشد و توسعهیافتگی مناطق روستایی و نحوه نگرش به برنامهریزی غیرمتمرکز در سطح کشور است. این پژوهش در سال 1401 و با هدف شناسایی و سطحبندی شاخصهای زیرساختی مبتنی بر خدمات، دهستانهای شمال استان اردبیل با استفاده از فنها و معیارهای متدوال سطحبندی صورت گرفت. روش تحقیق در این مقاله با توجه به ماهیت موضوع و هدف تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی و نوع پژوهش کاربردی است. تعداد 15 شاخص با سطح اعتبار مناسب و مورد اجماع کارشناسان امور اجرایی و متخصصان دانشگاهی برای سنجش زیرساختها در منطقه انتخاب گردید. طبق نتایج بالاترین میزان مرتبط با شاخص میزان دسترسی به برق در دهستانهای مشگین شهر با مقدار 71/86 درصد و کمترین میزان مرتبط با شاخص میزان دسترسی به تعمیرگاه ماشین آلات کشاورزی در شهرستان گرمی با مقدار 86/3 است. درکل نتایج نشان داد که دهستان دشت در شهرستان مشگین شهر در مقایسه با دهستانهای دیگر در سطح اول قرار داشته (693/0= Ci) و دهستان قشلاق شرقی در شهرستان بیلهسوار در سطح آخر قرارگرفته است (497/0= Ci). بنابراین پیشنهاد میگردد ضمن مکانیابی نقاط روستایی در سطوح مختلف بهویژه میزان دسترسی به امکانات موجود، تقویت امکانات روستاها و گسترش خدمات زیربنایی و رفاهی در اولویت قرار گیرد.
اقتصاد کشاورزی
فاطمه معززی؛ سعید یزدانی
چکیده
امروزه جهت تأمین امنیت غذایی و پاسخ به تقاضای روز افزون ناشی از رشد جمعیت، اکثر کشورها و از جمله ایران به تولید گندم توجه ویژه دارند. اتخاذ سیاستهای انگیزشی دولتها جهت افزایش تولید این محصول، زمینه استفاده گستردهی نهادههای مختلف تولید، از جمله کودهای شیمیایی که امکان آلودگی خاک و آب را دارد به دنبال داشته است. افزایش این آلودگیها ...
بیشتر
امروزه جهت تأمین امنیت غذایی و پاسخ به تقاضای روز افزون ناشی از رشد جمعیت، اکثر کشورها و از جمله ایران به تولید گندم توجه ویژه دارند. اتخاذ سیاستهای انگیزشی دولتها جهت افزایش تولید این محصول، زمینه استفاده گستردهی نهادههای مختلف تولید، از جمله کودهای شیمیایی که امکان آلودگی خاک و آب را دارد به دنبال داشته است. افزایش این آلودگیها موجب تغییر نگرش در زمینهی تولید غذا شده است. از مهمترین این نگرشها، تولید پایدار غذای کافی در کنار توجه به ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی است. بنابراین جهت رسیدن به این هدف، بهینهسازی و افزایش کارایی زیستمحیطی و هزینه در مصرف نهادههای کود شیمیایی ضروری است. بدین منظور این مطالعه به بررسی کارایی هزینه و کارایی زیستمحیطی گندمکاران شهرستان گچساران با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها پرداخته است. داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و تکمیل پرسشنامه از کشاورزان روستاهای دشت لیشتر شهرستان گچساران در سال 1398 بدست آمد. نتایج نشان داد متوسط کارایی هزینه تحت فرض بازده ثابت به مقیاس و بازده متغیر به مقیاس به ترتیب 536/0 و 662/0 و میانگین کارایی زیستمحیطی تحت فرض بازده ثابت به مقیاس و بازده متغیر به مقیاس به ترتیب 569/0 و 691/0 است. بنابراین امکان کاهش هزینه تولید و عدم کارایی زیستمحیطی به میزان قابل توجهی برای کشاورزان با بهبود در کارایی فنی نیز وجود دارد. لذا توصیه میشود در کنار آموزش کشاورزان در استفادهی بهینه از نهادههای شیمیایی، دولت میتواند با اتخاذ سیاستهای حمایتی، گندمکاران را به سمت کشت و تولید ارگانیک این محصول سوق دهد تا ضمن تأمین درآمد آنان، محصول سالمتری به دست مصرفکنندگان برسد و عملکرد زیستمحیطی آنها را بهبود بخشد.
توسعه روستایی
مهناز محمدزاده نصیرآبادی؛ محبوبه حسنی؛ طاهره شرقی
چکیده
امروزه مسئله سلامت و کیفیت مواد غذایی یکی از چالش های فراروی جوامع است و کشاورزی ارگانیک به عنوان گزینه جایگزین کشاورزی رایج، به سرعت در حال رشد و گسترش می باشد و در آینده ای نه چندان دور مهم ترین و اصلی ترین مشخصه حضور محصولات کشاورزی در بازارهای جهانی، عرضه محصولات عاری از ترکیبات شیمیایی و ارگانیک خواهد بود. این پژوهش با هدف تحلیل ...
بیشتر
امروزه مسئله سلامت و کیفیت مواد غذایی یکی از چالش های فراروی جوامع است و کشاورزی ارگانیک به عنوان گزینه جایگزین کشاورزی رایج، به سرعت در حال رشد و گسترش می باشد و در آینده ای نه چندان دور مهم ترین و اصلی ترین مشخصه حضور محصولات کشاورزی در بازارهای جهانی، عرضه محصولات عاری از ترکیبات شیمیایی و ارگانیک خواهد بود. این پژوهش با هدف تحلیل مولفه های توسعه کشاورزی ارگانیک از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی استان تهران انجام شده است. از نظر ماهیت از نوع پژوهش های کمی، از لحاظ میزان کنترل متغیرها از نوع غیرآزمایشی و از نظر هدف جزء تحقیقات کاربردی بوده و به روش توصیفی-همبستگی انجام شده است. جامعه آماری کلیه کارشناسان جهاد کشاورزی استان تهران بوده اند که حداقل طی یک سال قبل از انجام پژوهش اشتغال به کار داشته اند(سال 1399) و تعداد آن ها 200 نفر بوده است. برای برآورد حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شده (127 نفر) که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در پژوهش حاضر ابزار اصلی گرد آوری داده ها، پرسشنامه بوده است که برای محاسبه قابلیت اعتماد پرسشنامهها، از روش آلفای کرونباخ و با استفاده از نرم افزار آماری Spss استفاده شده است. ( 94/0 =α). در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، در ﺑﺨﺶ تحلیل توصیفی از روشﻫﺎی آﻣﺎری ﻧﻈﯿﺮ ﺗﻮزﯾﻊ ﻓﺮاواﻧﯽ، ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ، اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر، ﻧﻤﺎ، ﻣﯿﺎﻧﻪ و غیره و در ﺑﺨﺶتحلیل استنباطی از روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﺎﻣﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. نتایج نشان که مولفه های مختلفی در روند توسعه کشاورزی ارگانیک تاثیر دارند که طی تحلیل عاملی درپنج دسته مولفه های اقتصادی-حمایتی(653/9)، آموزشی-دانشی(799/7 )، فنی-ترویجی(766/7 )، نهادی-قانونی(152/7 ) و تحقیقاتی-تبلیغاتی(258/4) خلاصه شدند؛که مجموعا 048/61 درصد واریانس مولفه های توسعه کشاورزی ارگانیک را تبیین کردند. لذا توسعه کشاورزی ارگانیک نیازمند عواملی می باشد که ترکیب مناسبی از هر کدام در زمان و مکان مناسب ضرورت دارد.
توسعه روستایی
سمیه کردعلیوند؛ حسین شعبانعلی فمی؛ علی اسدی؛ علی اکبر براتی
چکیده
روند فزآینده کمبود غذای سالم در بازار و تخریب محیط زیست دو چالش مهم در عصر حاضر به شمار میروند. صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی در صورت مدیریت صحیح میتواند نقش مهمی در حل چالشهای مطرح شده ایفاء نماید. نظر به اهمیت صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی، تحقیق حاضر به بررسی اثرات صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی از دیدگاه کشاورزان ...
بیشتر
روند فزآینده کمبود غذای سالم در بازار و تخریب محیط زیست دو چالش مهم در عصر حاضر به شمار میروند. صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی در صورت مدیریت صحیح میتواند نقش مهمی در حل چالشهای مطرح شده ایفاء نماید. نظر به اهمیت صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی، تحقیق حاضر به بررسی اثرات صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی از دیدگاه کشاورزان پرداخته است. جامعه آماری شامل کلیه تولیدکنندگانی در کشور بود که در سال 1400 دارای مجوز محصولات گواهیشده از سوی وزارت جهاد کشاورزی بودند که تعداد آنها 638 نفر بود. از این میان 204 تولیدکننده بهصورت تصادفی ساده بهعنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمعآوری داده پرسشنامه محقق ساخته بود و برای تجزیه و تحلیل دادهها علاوهبر آمارههای توصیفی از ضریب تغییرات و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافتههای تحقیق نشان داد که از میان اثرات صدور گواهی سلامت محصولات کشاورزی در حال حاضر اثرات اجتماعی (با ضریب مسیر 868/0) مهمترین اثر صدور گواهی هستند. پس از این اثرات به ترتیب اثرات مربوط به بهبود فرآیند تولید (845/0)، محیط زیست و پایداری (819/0)، فرآیندهای بازار و صادرات (799/0) و در نهایت اثرات مربوط به سلامت و ایمنی مواد غذایی (768/0) قرار دارند. از میان اثرات اجتماعی افزایش اعتماد مصرفکنندگان به کیفیت مواد غذایی (با بار عاملی 782/0) دارای اهمیت فراوان میباشد، لازم است تولیدکنندگان با افزایش کیفیت محصولات کشاورزی و تولید محصولات سالمتر براساس استانداردهای بینالمللی زمینه افزایش اعتماد مصرفکنندگان را فراهم نمایند. از طرفی راهاندازی کسبو کارهای کوچک در طول زنجیره تأمین محصولات سالم کشاورزی میتواند فرصتهای شغلی را برای روستاییان فراهم نماید و از این طریق به توسعه کشاورزی و روستایی کمک کند.
اقتصاد
رضا یاری؛ شجاعت زارع؛ سیده محبوبه میرمیران
چکیده
ارزیابی پتانسیل اکولوژیک و اقتصادی گامی موثر و ابزاری مناسب در جهت هدایت فعالیتها و کاربریهای جاری در سرزمین به سوی مدیریت جامع و توسعهای پایدار روستایی میباشد. شناسایی و ارزیابی پتانسیلهای هر منطقه، راهنمایی برای تحقق توسعهای همگام با طبیعت در مناطق روستایی وابسته به طبیعیت است. در این مطالعه ارزش اقتصادی کارکرد تولید ...
بیشتر
ارزیابی پتانسیل اکولوژیک و اقتصادی گامی موثر و ابزاری مناسب در جهت هدایت فعالیتها و کاربریهای جاری در سرزمین به سوی مدیریت جامع و توسعهای پایدار روستایی میباشد. شناسایی و ارزیابی پتانسیلهای هر منطقه، راهنمایی برای تحقق توسعهای همگام با طبیعت در مناطق روستایی وابسته به طبیعیت است. در این مطالعه ارزش اقتصادی کارکرد تولید علوفه در مراتع روستای چهار باغ استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. تیپبندی پوشش گیاهی منطقه با رفتن به عرصه مورد نظر و پیمایش صحرایی و همچنین با کمک نقشه توپوگرافی منطقه و هچنین با استفاده از طرح شناخت مناطق اکولوژیک کشور و بر اساس روش طبقهبندی فلورستیک-فیزیونومیک مشخص و نمونهبرداری از هر تیپ گیاهی به صورت تصادفی-سیستماتیک صورت گرفت. در منطقه مورد مطالعه 6 تیپ گیاهی شناسایی شد. نتایج مطالعه نشان داد که علوفه تولیدی کل در مراتع روستای چهارباغ برابر 6203605 کیلوگرم علوفه خشک و علوفه قابلدسترس (علوفه پایدار) برابر 1763925 کیلوگرم میباشد. ارزش اقتصادی کل علوفه تولیدی مراتع روستای چهارباغ برابر 520‚284‚110‚52 ریال و ارزش اقتصادی کل علوفه قابلدسترس این مراتع برابر با 960‚012‚904‚11 ریال برآورد شد. ظرفیت تعداد کل واحد دامی دارای بازدهی و ارزش اقتصادی4749 راس بوده که کل سود سالانه برابر 000‚760‚821‚12 ریال برآورد گردید؛ بنابراین ارزش افزوده دامداری در مرتع مورد مطالعه معادل040‚747‚917 ریال میباشد
اقتصاد کشاورزی
سپیده قاسمیان؛ آرش دوراندیش؛ محمد قربانی؛ فاطمه سخی
چکیده
بیمه محصولات کشاورزی، روشی کارآمد برای کاهش ریسک فعالیت در این عرصه است که همواره درصدد بهبود و افزایش بهرهوری اقتصادی بخش کشاورزی، از راه ترغیب کشاورزان به بیمه کردن محصولاتشان برآمده است. موفقیت و کارآیی آن به تمایل کشاورزان به بیمهی محصولات بستگی دارد. با توجه به اهمیت بیمه محصولات کشاورزی در کاهش خطرپذیری و تثبیت درآمد کشاورزان، ...
بیشتر
بیمه محصولات کشاورزی، روشی کارآمد برای کاهش ریسک فعالیت در این عرصه است که همواره درصدد بهبود و افزایش بهرهوری اقتصادی بخش کشاورزی، از راه ترغیب کشاورزان به بیمه کردن محصولاتشان برآمده است. موفقیت و کارآیی آن به تمایل کشاورزان به بیمهی محصولات بستگی دارد. با توجه به اهمیت بیمه محصولات کشاورزی در کاهش خطرپذیری و تثبیت درآمد کشاورزان، این پژوهش به بررسی عوامل مؤثر بر کاهش تقاضای بیمه محصول گندم آبی کشاورزان شهرستان تربتجام پرداخته است. این پژوهش از طریق روش اسنادی و پیمایشی با تکمیل پرسشنامه و روشنمونهگیری در دسترس از 198 نفر از گندمکاران این شهرستان در سال زراعی1400-1399 انجام و با بهرهگیری از الگوی لاجیت دوگانه تحلیل شد. براساس اطلاعات اخذ شده از جهاد کشاورزی شهرستان تربتجام، تعداد 72 نفر از کشاورزان مورد نمونه اقدام به بیمه محصول گندم آبی کردهاند. نتایج پژوهش نشان داد که عوامل اجتماعی-اقتصادی شامل سطح تحصیلات، سطحزیرکشت گندم آبی، سالهای سابقه مواجه شدن مزرعه با خطر، پرداخت به موقع غرامت توسط صندوق بیمه محصولات کشاورزی و کامل بودن سطح پوشش اثر منفی و از سوی دیگر، متغیرهای میزان درآمد حاصل از فروش گندم آبی، داشتن منابع درآمدی غیر از گندم آبی و فاصله تا دفتر بیمه از محل سکونت کشاورزان اثر مثبت بر احتمال کاهش تقاضای بیمه توسط کشاورزان گندمکار شهرستان تربتجام دارند. به منظور اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش زیاندهی کشاورزان و بیمه کشاورزی، مناسب است که طبقهبندی ریسکهای مختلف کشاورزی بر حسب مناطق و بیمهگذاران توسط صندوق بیمه محصولات کشاورزی در چارچوب استانی و منطقهای مورد ارزیابی قرار گیرد.
توسعه روستایی
سید عرفان حسینی؛ علی اکبر براتی؛ حسین شعبانعلی فمی
چکیده
امروزه، علیرغم اهمیت انکارناپذیر پرورش زنبورعسل در جوامع مختلف بهواسطه کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی (نظیر تسهیل گردهافشانی گیاهان)، این بخش با مشکلات و فرصتهای مغفولماندهای روبهرو است که عملکرد و توسعه آن را با محدودیت مواجه ساختهاست. به همین دلیل، پژوهش حاضر تلاش کردهاست تا مشکلات و فرصتهای پیشروی پرورش ...
بیشتر
امروزه، علیرغم اهمیت انکارناپذیر پرورش زنبورعسل در جوامع مختلف بهواسطه کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی (نظیر تسهیل گردهافشانی گیاهان)، این بخش با مشکلات و فرصتهای مغفولماندهای روبهرو است که عملکرد و توسعه آن را با محدودیت مواجه ساختهاست. به همین دلیل، پژوهش حاضر تلاش کردهاست تا مشکلات و فرصتهای پیشروی پرورش زنبورعسل در شهرستان فریدونشهر را شناسایی و تحلیل کرده و پیشنهادهایی را در راستای توسعه این صنعت ارائه کند. دادههای مورد استفاده در سال 1401 و با ابزار پرسشنامه محققساخته جمعآوری شد. حجم نمونه مورد مطالعه 140 زنبوردار بود که با روش نمونهگیری طبقهای از میان زنبورداران شهرستان فریدونشهر (210 زنبوردار) انتخاب شدند. نتایج حاصل از آمار توصیفی و تحلیل عاملی اکتشافی آشکار کرد که عرضه عسل تقلبی در بازار و مشکلات فرهنگی و اجتماعی نظیر کمبود مکان برای استقرار زنبورستانها و استفاده غیراصولی از مواد شیمیایی در کشاورزی از عمدهترین مشکلات پیشرو هستند و 67/12 درصد واریانس کل را به خود اختصاص دادهاند. همچنین، فرصتهای طبیعی نظیر اقلیم و پوشش گیاهی مناسب شهرستان جهت پرورش زنبورعسل و وجود منابع آبی باکیفیت و فراوان در نزدیکی زنبورستانها با تبیین 70/22 درصد واریانس کل، مهمترین فرصتهای پیشروی پرورش زنبورعسل در شهرستان فریدونشهر هستند. در نهایت پیشنهاد شد تا در قالب زنبورداری قراردادی، نهادههای مورد نیاز زنبورداران مایل به تولید محصولات ارگانیک تأمین شده و با ملزم نمودن آنها به رعایت استانداردهای لازم، محصولات آنها تحت عنوان ارگانیک فروخته شود تا از فرصتهای طبیعی مغفولمانده این شهرستان بهنحو شایسته استفاده شود.
اقتصاد کشاورزی
علیرضا شفائیه نجار؛ محمد کاوسی کلاشمی؛ حیدر قلیزاده
چکیده
با توجه به شباهت اقلیمی و محیطی مجموع سه استان شمالی ایران و کشور هلند، همواره این سؤال مطرح است که چرا سطح توسعه بخش کشاورزی در این دو پهنه جغرافیایی تا این حد متفاوت است و آیا امکان الگوبرداری از هلند برای تسریع در فرایند رشد و توسعه ایران (استانهای شمالی) وجود دارد. هدف پژوهش حاضر، تعیین سطح توسعهیافتگی بخش کشاورزی سه استان شمالی ...
بیشتر
با توجه به شباهت اقلیمی و محیطی مجموع سه استان شمالی ایران و کشور هلند، همواره این سؤال مطرح است که چرا سطح توسعه بخش کشاورزی در این دو پهنه جغرافیایی تا این حد متفاوت است و آیا امکان الگوبرداری از هلند برای تسریع در فرایند رشد و توسعه ایران (استانهای شمالی) وجود دارد. هدف پژوهش حاضر، تعیین سطح توسعهیافتگی بخش کشاورزی سه استان شمالی ایران (گیلان، مازندران و گلستان) و کشور هلند میباشد. برای دستیابی به این هدف، از الگوی تصمیمگیری چندمعیاره MARCOS استفاده شد. مهمترین دلیل استفاده از این روش، اطمینانبخشی و دقت بیشتر در حل مسائل تصمیمگیریهای چندمعیاره میباشد؛ روشی مبتنی بر سلسله مراتب و شناخت شرایط و محدودیتها برای حل مشکلات کسبوکار در دنیای واقعی. آمار و اطلاعات مورد نیاز از آم ارنامههای کشاورزی و پایگاههای اطلاعاتی مانند بانک جهانی، سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی بهدست آمد. نتایج حاصل مؤکد فاصله زیاد سطح توسعهیافتگی استانهای شمالی ایران در مقایسه با کشور هلند در حوزههای زراعت، باغبانی، دامپروری، مکانیزاسیون و آموزش و زیرساخت میباشد. از مهمترین دلایل موفقیت هلند استفاده از فناوریهای برتر و گلخانههای پیشرفته، اعم از کشاورزی هیدروپونیک، استفاده از انرژی زمین گرمایی، فناوری نورافشانی مصنوعی و راهکارهای آبکشتی و هواکشتی است؛ لذا حمایت از توسعه این فناوریها در کشور میتواند شکاف توسعهیافتگی بخش کشاورزی در استانهای شمالی ایران را کاهش داد.
جغرافیا و برنامه ریزی روستایی
مریم قاسمی؛ فرهاد رمضانی
چکیده
Maintaining the security of the country's borders requires maintaining the population of the border areas. Since the most important reason for the migration of border dwellers is economic hardships, the present study identifies the economic strategies of maintaining villagers in border areas. The research method is descriptive and analytical, and two SWOT QSPM strategic planning tools were used. The statistical population is the villages with more than twenty households located 10 kilometers from the Iran-Afghanistan border in Torbat-Jam city. In this study, 34 local experts in 17 border villages ...
بیشتر
Maintaining the security of the country's borders requires maintaining the population of the border areas. Since the most important reason for the migration of border dwellers is economic hardships, the present study identifies the economic strategies of maintaining villagers in border areas. The research method is descriptive and analytical, and two SWOT QSPM strategic planning tools were used. The statistical population is the villages with more than twenty households located 10 kilometers from the Iran-Afghanistan border in Torbat-Jam city. In this study, 34 local experts in 17 border villages evaluated the matrix of internal factors with 48 factors and external factors with 9 factors. The results of SWOT showed that having favorable conditions for animal husbandry in border villages is the most important strength and the inefficiency of the cooperative of border residents and the lack of injecting its benefits to the villagers is the most important weakness in maintaining the population in border villages. In this matrix, strengths with 2.13 are superior to weaknesses with 1.03.In the foreign matrix, increasing the government's attention to the residents of border villages compared to the past is the most important opportunity, and the sanctions against Iran in many fields and the reduction of economic relations between the two borders are the most important economic threats to maintaining the population in border villages. In this matrix, opportunity points with 1.12 outweigh weaknesses with 1.02. According to the final score in the internal factors evaluation matrix of 2.16 and in the external factors evaluation matrix of 1.14, the selected strategy is defensive. With the help of the QSPM matrix, among the seven defense strategies presented, the first priority is to increase the diversity of income sources and create suitable and income-generating non-agricultural job opportunities in border villages such as handicrafts, tourism, and the development of service sector activities, etc. with a score of 1.55.